Heimilistíminn - 13.11.1975, Blaðsíða 4

AAanneskjan að baki nafninu — 10
Alexander
Graham Bell
Röddin, sem
SÍMINN — þetta ómissandi og stórkost-
lega miðlunartæki er aldargamall i ár.
Allur heimurinn minnist með þakklæti
mannsins sem fann það upp. Nú getum
við á andartaki náð ágætis simasambandi
við næstum hvaða blett sem er á jörðinni.
En þegar skozki talkennarinn var-i Brant-
ford i Kanada árið 1874 og gerði tilraunir
með að endurvarpa mannsröddinni með
tóngöfflum, var heimurinn ennþá ein-
angruð meginlönd, sem einungis tengdust
með vikulöngum siglingum á seglbátum
og fyrstu, frumstæðu gufuskipunum.
Þráðlaust talsamband, útvarp, bilar og
flugvélar voru ennþá aðeins ótrúlegar
hugmyndir i heila uppfinningamanna.
Fyrsta meginlands-járnbrautin, milli
austurstrandar Bandarikjanna og Kali-
forniu, var nýlega opnuð. Ennþá voru
viða einu samgöngurnar með póstvögnum
og hestum.
Norður-Amerika og þá sérstaklega
Bandarikin var ung, sterk og þolinmóð
fyrir 100 árum. Blóðugri borgarastyrjöld-
inni var löngu lokið. Stórar verksmiðjur,
stáliðjuver, járnbrautir og stórborgir
voru að risa. Iðnbyltingin tók að setja svip
sinn á slétturnar miklu, ár og dali, með
ósandi ofnum og hávaðasömum gufu-
strokkum. Nýting járns, gufu og nýupp-
fundinnar raforku var grundvöllurinn
Við getum þakkað þesum manni það, að við getum sagt „halló"
við allan heiminn og í ór er uppfinning hans, síminn, 100 dra. En
Bell, sem var fyrst og fremst daufdumbrakennari, lét líka að sér
kveða á fleiri sviðum. Hann var einn af upphafsmönnum flugsins,
smíðaði fyrsta hraðbótinn og gerði uppgötvanir ó sviði lækna~
vísinda, hann gerði neysluvatn úr saltvatni og kynbætti sauðfé.
heimurinn heyrði
undir þróun nýs samfélags. Og visindin
aðstoðuðu með straumi nýrra uppfinn-
inga.
Bandarikin voru land framfara og
möguleika og hugmyndarikir, ungir menn
drógust þangað eins og af segulafli. Þar
fengu þeir tækifæri til að þroska hæfileika
sina að vild og gegna hlutverki i uppbygg-
ingu nýs, lýðræðislegs þjóðfélags.
Símastrið
Til þessa lands möguleikanna kom litil
skozk fjölskylda árið 1870, faðir, móðir og
sonur. Alexander Melville Bell var
prófessor i framsögn og ræðumennsku við
háskólann i London og höfundur verksins
„Visible Speech” (Sjáanleg ræða) sem
vareins konar hljóðskrift, þar sem táknin
sýndu stellingar og hreyfingar munnsins,
sem heyrðu hljóðunum til. Þetta kerfi var
notað til að kenna daufdumbum að tala og
prófessor Bell notaði það sjálfur við
kennslu daufdumbra.
Sonur hans, Alexander Graham Bell,
var þá 23 ára og dauðveikur af berklum.
Læknar höfðu gefið honum von um sex
mánúði ólifaða. Tveir bræður hans höfðu
nýlega látist af berklum og það varð til
þess að prófessor Bell sagði lausu hinu
góða starfi sinu i London. Hann kaus að
Alexander Graham Bell var dauðveikur
af berklum og átti sex mánuði ólifaða,
þegar hann flutti frá London til Kanada,
23ára gamall. Þar batnaði honum og þar
hói'st lifsstarf hans.
4