Heimilistíminn - 13.11.1975, Blaðsíða 26

Pétur Hraunfjörð:
Á félagsfundi
Hann sat gneipur á næstfremsta bekk
og horfði i gaupnir sér. Fremsti bekkur-
inn skýldi honum að nokkru. Hann horfði
niður á hendur sinar. Vist hefðu þær mátt
vera hreinni, en hvað um það, i vinnunni
þurfti hann ekki að skammast sin fyrir
þessar hendur.
Ákaflega var óþægilegt og niðrandi að
hlusta á þessa skammardrifu þarna Ur
ræðustólnum. bessi lika stóryrði um svik-
ara og stéttasamvinnumenn. Hvernig i
fjandanum gat eiginlega staðið á þessum
skömmum, sem hellt var yfir forystu
félagsins. Var þessi ræðumaður eitthvað
verri? Drukkinn eða vondur?
Hann gjóaöi augunum upp á ræðu-
manninn og sá að hann stóð gleiðfættur
vel frá ræðustólnum, pataði út í loftið með
höndunum og benti á félagsforystuna, er
sat á sviðinu.
,,Þeir hafa svikið okkur og gera það aft-
ur þessi leiguþý og stéttasamvinnupáf-
ar”.
Nei, þvi miður, þessi ræðumaður virtist
ekki vitundgrögn drukkinn, eða valtur á
fótunum, þó hann væri mjög reikull i
orðavali, bar hann þau fram skýrt og
greinilega. Þetta var nú annars meiri for-
áttukjafturinn á mannskrattanum.
„Svikarar i verkalýðsforystunni”!,
þetta orð hafði hann ábyggilega heyrt ein-
hvern timann áður, en hvar og hjá hverj-
um? Hann varð enn niðurlútari og
hugsaði sitt. Af hverjugat hann ekki mun-
að hvar hann heyrði þetta orð? Hann,
hafði þóekki verið á svo mörgum stöðum,
hjá gatnagerðinni og i „grænu bylting-
unni”. Hann hrökk upp úr hugleiðingum
sinum viö hávaðann i ræðumanninum, er
reif sig nú upp úr öllu valdi og öskraði
inn i hátalarann: „þessir makkarar eru
búnir að semja við VSÍ, að okkur for-
spurðum og við höfum ekkert með þá að
gera. Það ætti að senda þá til Galileu. Við
munum ekki sakna þeirra. Verkamenn
geta stjórnað sjálfir”.
Nú kváðu við hróp og köll viða um sal-
inn. Skinnhönzkum var barið saman af
mikilli tiöni og leikni.
Hann lyfti höfði og leit aftur fyrir sig.
Margir bekkir voru auðir og fáir á fundin-
um, liklega innan við hundrað. Hávaðinn
og hrópin virtust koma frá nokkrum ung-
um piltum er skáru sig úr að þvi leyti
hvað þeir voru upplitsdjarfir og glenntir
framan i manninn i ræðustólnum.
„Fjandans vesen var þetta, átti nú lika
að vera með óspektir á fundinum?”
Fundarstjóri reis nú úr sæti og smeygði
26
sér milli ræðumanns og ræðustólsins,
talaöi beint i hátalarakerfið með þjálfaðri
og lipurlegri rödd, algerlega reiðilaust,
baö menn að vera ekki með hávaða á
fundinum, þvi þá yrði að slita honum.
Ræðumenn ættu að halda sér við málefnið
sem væri á dagskrá.
Hrópin, köllin og hávaðinn af skinn-
hönzkunum dó út, jafn skyndilega og hann
hafði byrjað.
Ræðumaður stóð nú lengra frá ræðu-
stólnum en áður og náði ekki að tala i
hátalarakerfið. Upphlaupið hjaðnaði nið-
ur og hann hélt áfram að velta þessu fyrir
sér með verkalýðsforystuna.
Hvort sem heldur var, að ræðumaður
hafði flutt sig nær ræðustólnum, eða at-
hygli hans var sérstaklega næm, þá
heyrði hann allt i einu:
„Þeir ættu að búa i sama húsi, ASl
páfarnir og drjólarnir hjá VSÍ”.
„Húsi, hús, húsið”, þarna kom það. Nú
rifjaðist það upp fyrir honum allt saman,
með orðaforðann, strákana og gamanið i
sólskininu. Honum hafði leiðzt muldrið i
verkstjóranum þegar hann var i „grænu
byltingunni” og látið undan, enda vissu
allir að hann var með létt heimili og gat
vel farið i sjálfboðaliðavinnu kvöld og
kvöld. Hann þurfti svo sem ekkert að sjá
eftir þessum kvöldum 1 húsinu við að
naglhreinsa timbur. Þau höfðu verið
bráðskemmtileg og stundum höfðu komið
ýmsir mektarmenn og gefið þeim vindla,
talað við þá blátt áfram og glaðlega, enda
Iá ekkert á. Aðalatriðið var sögðu þeir, að
við værum að vinna i húsinu okkar.
Enda fór það svo er „græna byltingin”
hafði þjónað hugmyndafræðilegum til-
gangi sinum og leystst upp i frumagnir,
að verkstjórinn bauð honum fyrstum
manna sitt fyrra starf i gatnagerðinni og
aö auki næturvinnu i saltaustrinum með
haustinu, ef hann vildi.
Svo hafði það verið eitt kvöldið, um
sumarið i mjög góðu veðri, er þeir voru að
rakka timbur i kjallara hússins og voru
reyndar óvenju fáir, aðeins fjórir verka-
karlar og þrir flibbaöreigar, sem þeir
kölluðu sin á milli búðarlokur, enda virt-
ust þeir vera i sparifötunum og óttalegar
pempi'ur, vita þeir ekki fyrr en strákahóp-
ur hlæjandi og flissandi ryðst niður til
þeirra og spyr hvort hér byggi sjálf-j
stæðir menn. „Þið eruð svo fjandi lúpu-
legir, eruð þið kannski að tapa slotinu?”
Svona hafði það byrjað, en strákarnlr
héldu áfram og óðu elginn, töluðu um
heildsala, verkalýðsforystu, vald-
beitingartæki, vinstri stjórn og fortölulist,
en slðast en ekki sizt spurðu þeir: „Geta
verkamenn verið I sjálfboðaliðsvinnu?”
„Hafa þeir efni á þvi og af hverju byggið
þið ekki yfir verkalýðsforystuna, væri það
ekki nær?”
Hann mundi vel eftir þessu kvöldi.
Strákarnir höfðu verið svo hressilegir og
óþvingaðir, voru heldur ekkert að kvelja
svörút úr þeim, heldur svöruðu sér sjálf-
ir, hlógu og skriktu.
Hann hafði tekið þetta sem grin og
skemmtilegheit um ýmsa máttarstólpa
og stofnanir þjóðfélagsins og gat hreint
ekki skilið fúllyndi brúðarlokanna út i
strákana, sem þeir sögðu vera með háð og
glens út af sjálfboðaliðsvinnu i húsinu i
eigusjálfstæðra manna. Mikið ósköp gátu
sumir menn tekið sjálfa sig alvarlega og
verið þó spéhræddir. Eins og verkamenn
eða aðrir yrðu nokkuð hlægilegir við að
gera góðverk hvort sem heldur var á
sjálfstæðum eða ósjálfstæðum mönnum?
Þvilik firra. Alltaf voru þeir eins þessir
pempi'ulegu sparifatamenn.
Fundurinn hélt áfram og það komu
fleiri ungir og reiðir menn upp i ræðustól-
inn.Þeir töluðu fjálgum orðum um verka-
fólk er hafði verið svikið og lásu upp úr
testamenti sins læriföður og sjá: „Fræði-
kenning og praxis rákust á.
Ætið heyrðust fleiri og fleiri ný og tor-
kennileg orð. Þetta var mikið safn og
margbrotin fræði.
Honum var litið upp á sviðið, en þar
sátu forystumennirnir. Þetta voru hans
menn. Það hvorki datt af þeim né draup,
eins og þeir vissu ekki af hávaðanum úr
ræðustólnum.
Vissulega voru þetta og höfðu verið
hógværðar og stillingarmenn. Hann hafði
lika alltaf kosið þá i félagsstjórnina, þeg-
ar kosiö var, en það var ekki nærri alltaf,
þvi oft voru þeir sjálfkjörnir.
Auðvitaðhafði hann ekki komizt hjá þvi
gegnum árin að heyra um stjórnmála-
skoðanir foringja sinna og vissi ósköp vel
að þeir voru kallaðir kommúnistar. Flest-
ir menn höfðu jú einhverjar stjórnmála-
skoðanir, en hann hafði ætið haldið si'num
aðskildum frá baráttunni i félaginu um
meiri laun.
Þess vegna var það, að þó foringjar
hans i félaginu hafi verið einhvers staðar i
framboði fyrir pólitiskan flokk vissi hann
litið um það og haföi aldrei kosið þá sem
slika.
Þessi fundur ætlaði vist að verða lang-
ur. Það voru margir búnir að tala og enn