NT - 29.04.1984, Blaðsíða 12

Sunnudagur 29. apríl 1984 1 2
■ Jarðvegur er ákaflega lítill víða á Grænlandi og stutt niður á klöpp. Af þessum sökum verður
oftast að láta það nægja að urða hina látnu þannig að grjóti er hlaðið utan um hinar jarðnesku
leifar manna. Er ekki um eiginlega kirkjugarða að ræða heldur eins konar heimagrafreit þar sem
menn eru jarðaðir sem næst sínu heima.
„Grænlands
ferðí
jólagjöf"
■ Þær stöllurnar höfðu orðið sér úti um kexpakka í kaupfélaginu en kexið vill sitja í tönnunum
þó það sé gott.
þeir verða að vera vel agaðir
einfaldlega til að geta skilað
hlutverki sínu. Sleðaferðirnar
eru ætlaðar ferðamönnum og
eru skipulagðar af starfsfólki
hótelsins í Angmagssalik og
flestar þeirra eru aðeins eins
dags ferðir. Við fórum þó í
ferð sem tók tvo daga og þá
sváfum við í litlu þorpi sem
heitir Tinitekiák en það var
einmitt þar sem við lentum í
brúðkaupinu sem við sögðum
ykkur frá áðan. Allt fólkið í
þorpinu kom út úr húsum sín-
um til að taka á móti okkur og
þetta varð ein heljarmikil upp-
ákoma. Heimsóknir virðast
ekki vera daglegt brauð þarna
og fólkið var hlýtt í viðmóti og
við fengum góðan grænlenskan
mat og sváfum hjá einum eiði-
mannanna í þorpinu. Hús hans
var reyndar svo lítið að það var
ekki mikið stærra en meðal-
stórt herbergi en þarna fór vel
um okkur“.
„Atvinnuástand virtist víða
vera lélegt og stór hluti fólks
fær einfaldlega ekki vinnu“.
Það er Cathy sem hefur orðið.
„Það hefur líka komið Græn-
lendingum illa að verð á sel-
skinnum hefur farið lækkandi
á heimsmarkaðnum og vafa-
laust má það að einhverju leyti
rekja til hins mikla áróðurs
sem rekinn hefur verið gegn
ómannúðlegu seladrápi í Kan-
ada. Okkur virtist þó öðru
máli gegna um selveiðar þær
sem við urðum vör við, þar
sem þar er eingöngu um að
ræða veiðar til að halda lífi í
fólki og þessar veiðar hafa
verið stundaðar í aldaraðir og
eru ekki stundaðar í gróða-
skyni eins og manni skilst að
víða sé. Viðhöfumfullasamúð
með þessu fólki og óskandi
væri að þær miklu breytingar
sem þarna virðast eiga sér stað
verði til góðs. Kynni okkar af
þessu fólki hafa haft mikil
áhrif á okkur og breytt skoðun-
um okkar á margan hátt og ég
held að við munum ekki
gleyma þessari viku svo lengi
sem við lifum“.
Viðtal við hjónin Cathy og Jeff
Joseph frá Los Angeles
■ Cathy og Jeff Joseph eru
bandarísk hjón sem víða hafa
farið enda eru ferðalög eitt
helsta tómstundagaman
þeirra. B.l.m. N.T. hitti þau
hjónin að máli á flugvellinum í
Kúlusuk en þá voru þau að
koma úr vikuferðalegi um
Grænland. Hvað er það sem
rekur fólk eins og Jeff og
Cathy, sem búsett eru í Los
Angeles, alla leiðina norður til
Grænlands?
\ „Þetta er nú eiginlega jóla-
gjöf frá bónda mínum“, segir
Cathy þegar við bárum spurn-
inguna undir þessa lífsglöðu
férðalaga. „Hann gaf mér það
í jólagjöf að fara þangað sem
mig helst langaði með því
skilyrði þó, að hann fengi að
koma með. Við búum á sólar-
strönd og mig hefur alltaf lang-
að eitthvað norður á bóginn
svo að Grænland varð að lok-
um fyrir valinu. Það var reynd-
ar ekki beint hlaupið að því að
fá upplýsingar um þessar ferðir
en að lokum komumst við í
samband við danska ferða-
skrifstofu í New York og í
gegnum hana fengum við far
til Islands og svo fórum við frá
Reykjavík með flugfélagi
Helga Jónssonar til Kúlusuk.
Það var heldur ekki snúninga-
laust að verða sér úti um
hentugan klæðnað því að í Los
Angeles fæst ýmislegt annað
en heimskautafatnaður. Á
endanum gátum við fengið föt
frá verksmiðju sem framleiðir
fatnað sem notaður er á suður
heimskautinu svo að ekki hef-
ur væst um okkur í túrnum.
„Að ferðast með hundasleð-
um er eitt af því merkilegasta
sem ég hef tekið þátt í um
ævina“, segir Jeff og ljómar
allur. „Við höfðum bækistöð
okkar í Angmagssalik á ágætu
hóteli sem þar er og fórum
síðan þaðan í ferðir þessa sjö
daga sem við dvöldumst á
Grænlandi. Ein þessara ferða
tók tvo daga og þá sváfum við
í litlu þorpi þar sem við vorum
reyndar svo heppin að lenda
beint inn í brúðkaup sem hald-
ið var í þorpinu. Þetta var
ógleymanleg reynsla og þarna
við brúðkaupið fengum við
tækifæri á því að sjá fólkið
klæðast hinum sérstæðu þjóð-
búningum sínum. Við borðuð-
um líka selkjöt og ýmsa aðra
rétti sem ég kann ekki að
nefna. Þetta ferðalag hefur
breytt skoðunum mínum á
margan hátt. Ég var t.d. mikið
á móti seladrápi áður en ég
kom hingað vegna þess að ég
taldi að slíkt væri aðeins gert í
gróðaskyni en nú hef ég kynnst
fólki sem meira og minna á alla
afkomu sína byggða á selveið-
um og ég hef séð að hver
einasti hluti dýrsins er nýttur
en ekki aðeins skinnið eins og
maður hefur heyrt að víða væri
gert. Ég hafði líka heyrt að
víða á norðurslóðum væri illa
farið með hunda og þeir væru
barðir áfram miskunnarlaust.
Ég hef komist að því undan-
farna daga að hundarnir hér fá
að vísu oft harkalega meðferð
en þeir þjóna svo miklum til-
gangi í lífsbaráttu manna að í
rauninni væri erfitt að sjá
hvernig hægt væri að búa hér
án þeirra. Alla vegana eru þeir
svo nátengdir lífi Grænlend-
inganna að þar verður varla
skilið á milli.
í þessum sleðaferðum sýndu
hinir grænlensku samferða-
menn okkar alveg ótrúlega
hörku og dugnað. Ég hefði í
rauninni aldrei trúað því að
þetta væri hægt. Þeir hlaupa
oft með sleðunum langtímum
saman og dráttarkraftur hund-
anna er alveg ótrúlegur.
Landslagið sem farið er um er
fjöllótt og hundarnir draga
sleðana upp snarbrattar brekk-
ur rétt eins og um sléttan
langarís væri að ræða. Hund-
arnir eru í eðli sínu töluvert
villtir og það getur reynst erfitt
að stöðva þá eða fá þá til að
breyta um stefnu. Það kom
t.d. einu sinni fyrir að ég missti
annan vettlinginn og slíkt er
ekkert grín ef veður mundi
skyndilega versna. Það reynd-
ist erfitt að stöðva hundana
svo að einn Grænlendinganna
stökk af sleða sínum og náði í
vettlinginn og hljóp svo sleð-
ana uppi aftur. í þessum skoð-
anaferðum sem við fórum á
hundasleðum voru fjórir
Grænlendingar og svissnesk
hjón ásamt okkur. Græn-
lendingarnir sem stjórna sleð-
unum sitja á sleðunum þegar
farið er yfir sléttan ís en þegar
leiðin liggur yfir óslett land-
svæði hlaupa þeir oftast með
sleðunum og sýndu eins og við
sögðum áðan álveg ótrúlegan
dugnað og mikið úthald. Og
þó að hundunum sé sýnd mikil
harka sem manni fannst reynd-
ar til að byrja með ganga út
yfir allt velsæmi þá skildist
manni það smám saman að
■ „Að ferðast á hundasleðum er eitt af því merkilegasta sem við höfum tekið þátt í“ segja fasteignasalarnir og hjónin Jeff
og Cathy frá Los Angeles.