NT - 15.05.1984, Blaðsíða 25

■ Kínverskir baðmullarbændur fengu ríkulega uppskeru í fyrra. Stjórnvöld hvetja bændur til baðmullarræktunar með því að hækka
verð fyrir baðmullina.
■ Erlendur landbúnaðarsérfræðingur sýnir kínverskum bónda
hvernig hægt er að bæta áburði í jarðveginn á hrísgrjónaakri án þess
að skaða ungar hrísgrjónaplöntur.
Breytingar í kínverskum landbún-
aði bæta kjör 800 milljón bænda
Uppskerubrestur í
Kína gæti hækkað
brauðverð á íslandi
Þótt flestir viti að Kínverjar
eru fjölmennasta þjóð veraldar
er óvíst að menn geri sér al-
mennt grein fyrir því að þróun
mála í Kína getur haft bein áhrif
á líf okkar íslendinga.
Uppskerubrestur eða mistök
í landbúnaði myndi án efa leiða
til brauðverðshækkana hér á
íslandi því að þá yrðu Kínverjar
að flytja meira korn inn og
heimsmarkaðsverð á hveiti og
öðrum korntegundum myndi
hækka. Kínverjar eru einfald-
lega svo margir að aukinn inn-
flutningur þeirra á matvælum
gæti valdið almennum og aukn-
um fæðuskorti í heiminum. Pað
er þess vegna mikilvægt fyrir
alla íbúa jarðarinnar að land-
búnaður Kínverja gangi vel
enda eru þeir rúmlega fimm-
tungur mannkynsins eða meira
en einn milljarður samkvæmt
nýju manntali.
Kínverjum fjölgar nú árlega
um tíu til tuttugu milljónir. Það
er því ekki nóg fyrir þá að halda
í horfinu í landþúnaðarmálum.
Þeir verða að auka framleiðsl-
una a.m.k. um 1-2% á hverju
ári eigi þeim að takast að forða
hungursneyð.
Tvöföldun landbúnaðar-
framleiðslu til aldamóta
Að undanförnu hafa Kínverj-
ar gert viðamiklar breytingar á
sviði landbúnaðarsem þeir vona
að verði til að auka landbúnað-
arframleiðslu sína mikið á kom-
andi árum og áratugum. Þeir
hafa sett sér það markmið að
tvöfalda landbúnaðarfram-
leiðsluna frá 1980 til aldamóta.
Margir efast um að Kínverj-
um takist þetta því að landbún-
aðarframleiðsla þeirra er nú
þegar mjög mikil. Kínverjar
segjast þess samt fullvissir að
þeim takist að ná þessu marki
sínu og benda því til stuðnings
á mikla árlega aukningu land-
búnaðarframleiðslunnar síð-
ustu fimm ár sem öll hafa verið
metuppskeruár. Frá árinu 1979
til ársins 1982 jókst heildarfram-
leiðsla kínversks landbúnaðar
um 7,5% að meðaltali hvert ár.
Þetta er mesta framleiðsluaukn-
ing í kínverskum landbúnaði á
þessari öld.
í fyrra jókst svo kornfram-
leiðslan um 4,7% frá árinu 1982
þótt minna land væri notað til
kornræktar en áður. Baðmull-
arframleiðslan jókst um 11,6%
á síðasta ári en hún er mikilvæg
fyrir fataiðnaðinn og kjötfram-
leiðslan jókst líka umtalsvert.
Nú kunna sumir lesendur að
efast um réttmæti þessara talna
því að það er alþekkt tilhnéi g-
ing hjá sumum ríkjum að ýkja
framleiðslutölur til þess að rétt-
læta stefnu sína í efnahagsmál-
um. En ýmsar alþjóðastofnanir
eins og Alþjóðabankinn og
Landbúnaðar- og matvælastofn-
un Sameinuðu þjóðanna hafa í
höfuðatriðum samþykkt þessar
framleiðslutölur og Kínverjar
hafa leyft erlendum efnahags-
sérfræðingum að fylgjast með
þróun ýmissa þátta í efnahags-
lífi sínu að undanförnu.
Breytt f ramleiðsluskipulag
Það vekur sérstaka athygli að
Kínverjum tókst að auka land-
búnaðarframleiðsluna á síðasta
ári svo mikið sem raun ber vitni
því að það ár var veðurfar
kínverskum bændum frekar
óhagstætt. Vindur og haglél í
Norður-Kína olli skemmdum á
uppskeru á 7,4 milljónum hekt-
urum lands en ræktanlegt land í
Kína er talið tæplega hundrað
milljón hektarar samtals. Mikil
flóð í stærsta fljóti Kína, Yang-
zi-fljóti, ollu einnig miklum
skemmdum á uppskeru í Suður-
Kína.
Kínverjar fullyrða að ör
aukning landbúnaðarfram-
leiðslunnar síðastliðin ár stafi
nær eingöngu af miklum skipu-
lagsbreytingum sem gerðar hafi
verið á framleiðslufyrirkomu-
laginu í sveitum landsins. Þessar
breytingar hafi hvatt bændur til
að leggja meira á sig en áður og
framleiðni í landbúnaði hefur
aukist um 2,7% að meðaltali á
ári frá 1979, þegar breytingarn-
ar hófust. Þetta er mikil aukning
þegar tekið er tillit til þess að
hafa hagnast á framleiðslunýj-
ungum og eru jafnvel orðnir
ríkir. Þau hvetja bændur til að
feta í fótspor þessara ríku
bænda. Það er ekki talinn glæp-
ur lengur að komast í álnir þótt
ennþá sé bannað að græða fé af
öðrum með stóratvinnurekstri
eða með því að kaupa og leigja
út land að hætti landeigenda í
Kína fyrir byltingu.
Bændur sýna nú mikið frum-
kvæði við að taka ýmsar tækni-
nýjungar í þjónustu sína. Þeir
hafa aukið áburðarnotkun og
notkun plastvermireita breiðist
ört út. Plast var notað á 67.000
hekturum lands í fyrra með
góðum árangri því að það hækk-
ar hitastigið í moldinni og kem-
ur í veg fyrir vatnstap við upp-
gufun. Aukin notkun plast-
vermireita og gróðurhúsa er
tvímælalaust mikilvægur þáttur
í fyrirhugaðri framleiðsluaukn-
ingu í Kína. Gróðursetning
trjáa sem mynda skjólbelti með-
fram ökrum hefur líka gefið
góða raun.
Bændur hafa einnig sýnt mik-
inn áhuga á nýjum kynbættum
kornafbrigðum. Sum þessara
kornafbrigða eru sérstaklega
harðgerð, sum gefa af sér meiri
uppskeru en áður þekktist og
vöxtur sumra afbrigða er það ör
að hægt er að ná tveimur eða
jafnvel þremur uppskerum á
ári. Sömu sögu er áð segja um
ný afbrigði annarra nytjajurta.
Bændur sækja nú. í stórhópum
námskeið þar sem þeir kynna
sér nýjungar í landbúnaði. Á
mörgum stöðum hefur aukin
uppskera t.d. náðst með því að
skipta reglulega um þær tegund-
ir nytjajurta sem ræktaðar eru
og hvíla þannig jarðveginn.
800 milljón kínverskir bænd-
ur horfa þannir með nokkurri
bjartsýni til framtíðarinnar þótt
þeir séu flestir ennþá mjög fá-
tækir. Laun þeirra hafa meira
en tvöfaldast frá 1978 vegna
aukinnar uppskeru og hærra
verðs og bændur voná að þeir
verði einhvern tíma ríkir eins
og við Vesturlandabúar og geti
keypt sér sjónvarp og jafnvel
síma.
■ Aukin
þekking eykur
hagnað er víg-
orð sem nú má
heyra í Kína.
Óneitanlega
virðast bænd-
urnir á mynd-
inni ánægðir
þar sem þeir
skoða bækur
um vísindi á
kínverskum úti-
markaði. Þeir
eru hreyknir af
velsæld sinni og
sýna hana m.a.
með því að
hengja bagga
með ný-
keyptum
brennivíns-
flöskum yfír öxl
sér.
framleiðni í kínverskum land-
búnaði hafði að mestu staðið í
stað á þrjátíu ára tímabili frá
valdatöku kommúnista til ársins
1979.
Samyrkjubúskapur víkur
fyrir verktakafjólskyldum
Stórar framleiðslueiningar
hafa að mestu leyti verið leystar
upp í smærri einingar og sam-
yrkjubúin eru lítið annað en
nafnið tómt þótt þau séu ennþá
formlegir eigendur mest alls
landbúnaðarlands í Kína. Ein-
stakar fjölskyldur, einstaklingar
eða litlir hópar bænda gera nú
árlega samning um ræktun á-
kveðins landskika. Þeir skuld-
binda sig til áð selja ríkinu
ákveðið uppskerumagn á fyrir-
framákveðnu verði en hafa síð-
an leyfi til að selja afganginn af
uppskerunni beint á því verði
sem kaupendur eru tilbúnir til
að greiða.
Þetta fyrirkomulag hvetur
bændur skiljanlega til aukinna
afkasta því að áður var venja að
greiða bændum í hverju sam-
yrkjubúi sem næst jafnaðarlaun
án tillits til afkasta þeirra.
í rauninni er þetta nýja land-
búnaðarkerfi eins konar verk-
takakerfi því að bændurnir gera
tilboð um að framleiða ákveðið
magn af matvælum á tilteknum
landskika og takist þeim að
framleiða meira en samið er um
hirða þeir sjálfir ágóðann.
Sumar bændafjölskyldur hafa
nú einnig snúið sér að sérhæfð-
um störfum eins og fiskirækt,
kvikfjárrækt, áburðardreifingu,
verslun, skógrækt og sums stað-
ar hafa framtakssamir og vel-
upplýstir bændur jafnvel stofn-
að ráðgjafaþjónustu. Kínversk
yfirvöld ýta mjög undir þessa
þróun til sérhæfingar vegna þess
að þau telja hana nauðsynlega
forsendu háþróaðs iðnaðar.
Ríkum bændum hampað
Kínversk blöð birta nú reglu-
lega greinar um bændur sem