NT - 26.03.1985, Blaðsíða 9

Gfobusi
LÁGMÚLI 5. SlMI 81555
Ingibjörg Ester
Svfnafelli Óræf um
Fædd 16. maí 1931. - Dáin 17. mars 1985.
■ 1 dag, þriðjudaginn 26. mars
verður til moldar borin frá Hofs-
kirkju í Öræfum, fóstra mín,
Ingibjörg Ester Einarsdóttir.
Kynni okkar hófust þegar mér,
óþægum krakkakjána úr
Reykjavík, var komið fyrir hjá
henni í sveitinni vordag einn
fyrir 24 árum síðan. Mér, sem
var óttarlegt malarbarn, hafði
tekist árinu áður að sleppa úr
annarri vist með því að grenja í
viku, og nú skyldi það endurtek-
ið. Við fyrstu kynni fannst mér
Öræfasveitin ógnvænleg, hrika-
legir jöklar í norðri, og beljandi
stórfljót í austri og vestri, svo
enginn virtist komast þaðan
nema fuglinn fljúgandi, svo út-
litið var svart. Edda var að því
komin að gefast upp fyrir
grátnum, og senda mig aftur til
míns heima, því hún skildi treg-
ann, sjálf hafði hún verið send
yfir þessi ógnarfljót, og komið
tynr hjá vandalausum, eftir að
hafa misst ástvini sína norður í
Húnavatnssýslu. En af mér brá
og dvölin varð löng. Síöan hef
ég litið á það sem gæfu að hafa
fengið að kynnast Öræfasveit-
inni og mannlífinu þar, og enn
meiri að hafa lent hjá slíku
ágætisfólki, sem Vesturbæjar-
fólkið er. Edda var barngóð
kona, félagslynd, hress og
glaðlynd. Við krakkarnir í sveit-
inni sátum oft löngum stundum
og ræddum við hana um hluti
sem okkur dreymdi ekki um að
ræða við annað fullorðið fólk.
Hún skildi okkur, enda gleymi
hún aldrei barninu í sjálfri sér,
sem oft vill henda fólk sem telur
sig vera fullorðið. Árið 1959
giftist Edda eftirlifandi eigin-
manni sínu, Guðlaugi Gunnars-
syni í Svínafelli, og bjó þar upp
frá því í félagi við tengdafólk
sitt. Þau Edda og Guðlaugur
eignuðust fjögur börn, Sól-
veigu, Hannes, Gunnar og
Hólmfríði.
Kornung veiktist Edda alvar-
lega, og dvaldi upp frá því
meira og minna á sjúkrahúsum.
Alltaf bar hún veikindi sín vel,
og aldrei slökknaði á gleðinni
eða þörfinni fyrir félagsskapinn.
Alltaf var hægt að koma henni
til að hlæja, hversu sárþjáð sem
hún var.
Nú er erfiðu stríði lokið.
Edda mín, um leið og ég
votta ástvinum þínum mína
dýpstu samúð, vil ég þakka þér
allt sem þú gerðir fyrir mig og
mína gegnum árin, og tryggðar-
böndin milli fjölskyldna okkar,
sem vonandi bresta aldrei.
Hvíl í friði.
Guðrún Kr. Óladóttir
jjp
ASTA SVAVArtSOÓmR f-"''
SETNINGAFRÆÐI
^ ^
/VMLFBíÐIRITíMl
Ný viðhorf í
setningafræði
■ Nýlega sendi Mál og menning frá sér
bókina Setningafræði eftir Ástu Svavars-
dóttur, sem er „tilraun til að setja saman
hentugt kennsluefni í setningafræði handa
framhaldsskólanemendum", eins og höf-
undur segir í formála. Setningafræði er ein
af lykilgreinum málfræðinnar, og þekking á
henni er m.a. nauðsynleg undirstaða allrar
stílfræði.
Á síðustu árum hafa ný viðhorf rutt sér
rúms í setningafræði eins og öðrum greinum
málvísinda, og ber rit Ástu svipmót þeirra.
Hún gerir grein fyrir setningarliðum og innri
gerð þeirra, svo og stöðu þeirra og hlutverki
innan setninga. Þá er gerður greinarmunur
aðal- og aukasetninga og rætt um mismun-
andi hlutverk þeirra. Loks er lýst grunngerð
íslenskra setninga og frávikum frá henni.
Setningafræði eftir Ástu Svavarsdóttur er
fyrsta verkið í flokknum Málfræðirit MM.
Áburðardreifarar
Þriðjudagur 26. mars 1985 9
Verö:
PS 302 300 lítra kr. 17.700,-
PS 602 600 lítra kr. 31.100,-
PS 802 800 lítra kr. 34.100.-
Hafið samband við sölumenn okkar og
tryggið ykkur VICON kastdreifara fyrir
vorið.
Allir VICON dreifararnir eru búnir sem hér segir:
Stillanleg dreifibreidd, frá 6-12 m. (Dreifir fræi).
Öflugur hrærari í botni.
Hverjumdreifarafylgirreiknistokkurtilnákvæmra
útreikninga á áburðarmagni pr. ha.
Hleösluhæð er ótrúlega lág, aöeins 90-100 cm.
Allir hlutir dreifarans, sem koma í snertingu við
áburöinn eru úr ryðfríu efni.
Kiðin
reyndust
engar
undraverur
■ í febrúarmánuði s.l. ól geit
í Dividal í Troms í Noregi tvö
kið, sem eigandanum Arvid
Neergárd þóttu furðuleg fyrir-
bæri, þau voru eins og venjuleg
kið, en með rófur og hárafar
eins og löntb. Taldi hann mestar
líkur til þess að hér væri um að
ræða kynblendinga milli hrúts
og höðnu og þóttist geta fært
fram líkur fyrir því að svo væri.
Kunnáttumönnum þótti þetta
afar ólíklegt og vissu engin
dæmi til eiginlegrar kynblönd-
unar af þessu tagi, en furðusag-
an flaug víða og meira að segja
til íslands. Mynd af bóndanum
með annan kiðlinginn birtist í
Morgunblaðinu þann 20. febrú-
ar s.l.
Til þess að komast að raun
um hið rétta í þessu efni voru
kiðlingarnir sendir til litninga-
rannsókna hjá erfðafræðingunt
við dýralæknaskólann í Osló.
Þar voru framkvæmdar blóð-
rannsóknir á þeim og þær sýndu
og sönnuðu, að hér var bara um
að ræða kið, er hlutu að eiga
hafur sem föður. Litningar
frumanna sýndu sig að vera 60,
eða nákvæmlega eins og í öðr-
um geitum og ekki 54 eins og í
sauðfé.
Að kiðin virðast hafa ull eins
og lömb mun líklega stafa af
víkjandi eiginleika, er geymst
hefur í ættinni sem arfur frá
horfnum ættfeðrum eða
mæðrum, en dæmi um álíka
fyrirbæri og hér getur, er ekki
einstakt, því að þess er getið að
dýralæknaskólinn hefi fengið
álíka einstakling til rannsókna
árið 1982.
Myndin, sent hérntcð fylgir,
sýnir aðstoðarniann (aman-
uensis) við Búnaðarháskólann í
Ás í Noregi með umrædd tvö
kið. Fagmenn við þá stofnun
telja ekki ósennilegt, að hér geti
orðið upphaf að ræktun „ullar-
geita". Hverveitnemasvo reyn-
ist að stofn „angorageita" eigi
hér sitt upphaf, segir Thorstein
Steine aðstoðarmaður við bú-
fjárræktardeildina á Ás, það
hlýtur-reynslan að leiða í Ijós
síðar ef kiðin fá að auka kvn
sitt. Væru þau afkvæmi hrútsog
geitar gætu þau aldrei eignast
afkvænti, þó væru þau viðrini.
en æxlun af því tagi er með öllu
óþekkt í heiminum, enda sanna
smásjárrannsóknir að hér um
ræðir hreinar geitaerfðir. Svo er
bara að bíða og sjá hvort kiðin
verða ullhærð eða ekki með
aldrinum.
■ Myndin sýnir
umrædda kiðlinga,
sem ekki reyndust
þær undraverur,
sem fyrstu fregnir
vildu vera láta,
hefðu þær reynst af-
kvæmi hrúts og
höðnu, en máske,
verður um að ræða
upphaf ullargeita-
stofns frá þeim í
Noregi. Hver veit?
Myndin birtist í
Bondebladet, þann
26. febrúar s.i.
ásamt umsögn um
niðurstöður rann-
sóknanna.
Ný kennslubókí
bókmenntasögu
■ Út er komin hjá For-
laginu ný bók eftir Heimi
Pálsson, Frásagnarlist
fyrri alda, íslensk bók-
menntasaga frá landnáms-
öld til siðskipta. Bók-
menntasaga þessi er eink-
um ætluð til kennslu á
framhaldsskólastigi en
hentar jafnframt öllum
þeim sem fýsir í iæsilegan
fróðleik um íslenskar
fornbókmenntir. Nem-
endur og kennarar í fram-
haldsskólum hafa lengi
verið án hentugrar
kennslubókar í íslenskri
fornbókmenntasögu og
bætir því bók Heimis úr
brýnni þörf.
Frásagnarlist fyrri alda
skiptist í þrjá meginkafla.
í þeim fyrsta er fjallað um
skeið óskráðra bók-
mennta: eddukvæði og
dróttkvæði. Annar kaflinn
og sá ítarlegasti fjallar um
sagnaritun miðalda. Þar
er gerð grein fyrir öllum
greinum lausamálsbók-
mennta á tímabilinu 1100-
1300, fjallað um hug-
myndaheim sagnanna sem
og listræn einkenni þeirra
og rætt um það samfélag
sem skóp þær. Þriðji og
síðasti kaflinn fjallar svo
um blómaskeið rímna og
sagnadansa.
Frásagnarlist fvrri alda
er prýdd miklum fjölda
mynda sem veita lesendum
innsýn í myndlist og
menningu miðalda.
Hrafnhildur Schram list-
fræðingur annaðist val
myndanna. Þá eru í bók-
inn' vandaðir ítarefnalistar
með ábendiiigum um
hvert sækja megi frekari
fróðleik. Síðar í vetur er
svo væntanleg sérstök
kennarahandbók sem höf-
undur tekur santan kenn-
urum til stuðnings.
Frásagnarlist fyrri alda
er 191 bls. Ragnheiður
Kristjánsdóttir hannaði
kápu. Prentsmiðjan Oddi
hf. prentaði.