NT - 14.04.1985, Side 8

■ Sterling. ■ Hér er komin sjálf Botnía, sem var eitt helsta strandferðaskipid um árabil.
„Stríðar öldur stýfði járnuð bringa
strandsiglingaskipsins íslendinga“
Sitthvað um gömlu strandferðaskipin og lífið í lestunum
„Éljadrungi úti ála huldi,
eimknör fyrir ströndum
rann.
Gnast í böndum, gjósta í
strengjum þuldi,
glatt við katla brann.
Stríðar öldur stýfði járnuð
bringa,
strandsiglingaskipsins ís-
lendinga. “
Svo hefst magnað kvæði Ein-
ars Benediktssonar, Strand-
sigling", sem ort var á ofan-
verðri síðustu öld og lýsir
nöturlegri ferð á hálfdanskri
gnoð um hávetur við íslands-
strendur. Ekki var svo kynlegt
að Einar veldi sér þetta að
yrkisefni, þar sem hann var
manna mest áfram um að ís-
lendingar tækju samgöngurnar
í eigin hendur, sem loks varð
með stofnun Eimskipafélags-
ins og komu fyrsta íslenska
farþegaskipsins 1914.
En þessi gömlu strandferða-
skip eiga sér sína merku sögu
sem enn hefur ekki verið skráð
og verður kannske aldrei, því
fáir hafa hirt um að safna
upplýsingum um þau, svo sem
á hvaða árabili þau sigldu, um
stærð þeirra og gerð, hverjir
voru helstu skipstjórar og svo
framvegis. Þó hafa stöku menn
haldið til haga myndum sem
varðveist hafa af þeim og það
er einum þeirra að þakka, Jóni
Bjömssyni frá Bólstaðarhlíð,
að við getum brugðið hér upp
myndum af skipum sem flestir
hafa einhverntíma heyrt
nefnd, en fæstir vissu hvernig
litu út. Jón á meira en 2000
myndir af íslenskum skipum
og þarf ekki að fjölyrða um
hvílík heimild slíkt safn er.
Já, hver kannast ekki við
nöfn eins og Hólar eða
Skálholt, Vesta, Austri,
Vestri, Botníao.s.frv. Varþað
skki með Hólum sem Þórberg-
ur sigldi að heimsækja elskuna
>ína fyrir norðan? Já, margar
sögur, ýmist sorglegar eða
skemmtanar hafa tengst ferð-
um afa og ömmu með þessum
gömlu gufukláfum, oft við hinn
versta aðbúnað, sem mönnum
þætti ótrúlegur núna. Einar
Benediktsson segir í sama
kvæði og byrjað var að vitna til
og ber lýsingunni harla vel
saman við frásögn Eyjólfs
Gíslasonar hér með:
„Pessa ársins hinsta för þeir
fóru,
fólkið hana rækir best.
Drukknir menn og krankar
konur vóru
kvíuð skrans í lest.
Fannst það nóg af frónska
þarfagripnum.
Fyrirlitning skein af danska
svipnum. “
En þetta er liðin tíð, sem
betur fer. Þar með er ekki sagt
að hún eigi að gleymast. Les-
endur gætu lagt því máli lið
með því að hafa samband við
Jón Björnsson í síma 73873 og
gefa honum upplýsingar um
þessi gömlu skip og ekki síst að
gera honum aðvart ef menn
luma á ljósmyndum af merki-
legum gömlum skipum.
Vonum við að lesendur hafi
gaman af að rýna í þessar
myndir af gömlu strandferða-
skipunum og fari eins og blaða-
manni að þeim finnist þeir sjá
bregða fyrir sjóveikifölu and-
liti móður Sölku Völku, henn-
ar Sigurlínu í Mararbúð, sem
einmitt gafst upp á siglingu
með einhverju þessara skipa
og lét róa sér í land að Óseyri
við Axlarfjörð.
■ Skálholt.
-is=rrí*
■ Dönsk var gnoðin. S.S. Mjölnir.
■ ísland í Vestmannaeyjum.
■ Fridtjof tekur fjárflutning um borð.
■ Hólar. Hér voru danskir yfirmenn um borð, sem sumir litu
stórt á sig og höfðu ekki of mikið álit á „frónska þarfagripnum “.
S S l’pr'í tp
Kjrbenhavn Islatu!
■ Perwie sem bæði annaðist fólks og vöruflutninga.
■ Lyra, með hinn þríröndótta skorstein Thorefélagsins.
■ Vestri. Hann sigldi vestur um land, en systurskipið Austri fór
austur um.
■ Þetta er Súðin. Hún var keypt að undirlagi Jónasar frá Hriflu
og voru ekki allir hrifnir af í byrjun, en skipið reyndist vel. Það
lenti í skotárás á stríðsárunum.