NT - 21.12.1985, Qupperneq 10

Löggulíf ★★
Nýja bíó, íslcnsk 1985.
Leikstjórn og framleiðsla: Þráinn
Bertelsson.
Handrit: Þráinn Bertelsson og Ari
Kristinsson.
Tónlist: Guðmundur Ingólfsson og
Lárus Halldór Grímsson.
Kvikinyndataka og klipping: Ari
Kristinsson.
Hljóð: Hallur Helgason.
Leikarar: Eggert Þorleifsson, Karl
Ágúst Úlfsson, Lilja Þórisdóttir,
Sigurður Sigurjónsson, Flosi Ólafs-
son, Guðrún Þ. Stephensen, Sigur-
veig Jónsdóttir o.fl.
■ „Og cnnþá gcrist ævintýri á fs-
landi og munu halda áfram að gerast
svo lcngi, sem einhver endist til að
gefa þeim gaum,“ segir Þráinn
Bertelsson, guðfaðir löggulífsins í
ágætu prógrammi sem fylgir þessari
kvikmynd.
Það hefur löngum verið litið á ís-
lensku kvikmyndagerðina sem
ævintyri og má vel vera rétt, þó
undirritaður þykist gera sér fulla
grein fyrir bláköldum raunveru-
leikanum, sem blasað hefur við að-
standendum þcirra kvikmynda, sem
landinn hefur ráðist í af stórhug og á
stundum tekist bærilega til. Allt hef-
ur verið lagt undir hús og bíll og önn-
ur veraldlcg gæði, sem þetta hug-
sjónafólk hcfur af þrautseigju komið
sér upp. Á stundum hefur dæmið
ekki gengið upp en sem betur fer hef-
ur oftast tekist að bjarga málunum
fyrir horn.
Þrátt fyrir að kvikmyndagerðin
hafi átt í vök að verjast gerast ævin-
týrin enn og Þráinn og kompaní
bjóða upp á þriðja ærslaleikinn um
þá telaga Danna og Þór í Nýja bíói.
En sé það skilyrðið tii þess að ævin-
týrin haldi áfram að gerast, að ein-
hver endist til að gefa þeim gaum, er
Löggulíf vart til þess fallin.
Þó Þráinn hafi í höndunum rjóm-
ann af íslenskum gamanleikurum
sem allir skila sínu vel og ekkert sé út
á tæknilegar hliðar verksins að setja,
nema síður sé, þá er Löggulífið ótta-
lega þreytt framleiðsla, því and-
skotakornið þá cr að lágmarks-
krafa að hægt sé að brosa á gaman-
mynd, helst á maður að emja af
hlátri og koma út með krampa í
ntíiga og grátbólgin augu. Liiggulífinu
tekst einstaka sinnum að kitla hlát-
urtaugarnar, en ekki meira en það,
og þar er ekki handriti að þakka
heldur því að hlutverkin eru í hönd-
um úrvalsfólks.
Þá erum við komin að megin galla
þessarar þriðju epísódu í lífi þeirra
Þórs og Danna, en það er handritið.
Þessi Akkilesarhæll íslenskrar kvik-
myndagerðar á eftir að ganga af
henni dauðri ef ekki verður gripið í
taumana.
Það vantar ekki að bryddað sc upp
á ágætis hugmyndum í Löggulífi,
hugmyndum sem hefðu getað orðið að
ágætisfarsa ef unnið hefði verið úr
þeim með glimtið í auganu. Þar má
t.d. nefna þátt kerlinganna tveggja,
sem hafa komist að raun um að þær
búa í ræningjaþjóðfélagi og ákveðiö
að lifa eftir reglum þess með innbrot-
um í stórmarkaði og mannráni. Þær
Sigurveig Jónsdóttir og Guðrún Þ.
Stephensen eiga heiður skilinn fyrir
að hafa gert kerlingarnar jafn eftir-
minnilegar og raun bar vitni, þrátt
fyrir þunnan efnivið, því hugmyndin
er aldrei útfærð og leysist upp í ærsl
sem skjóta langt yfir markið í bók-
staflegri meiningu með hlaupvíðri
marghleypu.
Löggulíf fer annars ágætlega af
stað í Dýraathvarfi þeirra Þórs og
Daníels, þar sem þeir framfleyta sér
á því að stela dýrum góðborgara og
skila þcim svo aftur fyrir dágóða
summu þegar eigendur fara að sakna
dýranna. Hugmynd þessa hef ég
reyndar rekist á hjá ekki ómerkari
bræðrum en Bjarnarbræðrunum í
Andrési önd, en hún er góð engu að
síður.
Þessi iðja félaganna hefur komið
þeim í samband við eiginkonu dóms-
málaráðherrans, sem hefur hannað
tískubúning á lögguna. Þáttur þeirra
Rúríks Haraldssonar og Bríetar
Héðinsdóttur, sem dómsmálaráð-
herra og frú, lofar líka góðu, en þá
eru þau líka úr sögunni. Þýski fálka-
ungakaupandinn er heldur ekki svo
vitlaus í Ijósi atburða undanfarinna
Laugardagur 21. desember 1985 10
■ Með leðri skal land byggja, stynur Flosi upp við skrokkinn fremst á
myndinni, þegar þeir Eggert og Karl eru hoifnir af sviðinu.
sumra. Honum bregður fyrir í 10
sekúndur.
Með leðri skal land byggja, stynur
Flosi sem Varði varðstjóri upp úrsér
við kynþokkafulla fáklædda lögreglu-
frauku og gefið er í skyn gjálífi á
kontórnum á næturvaktinni en
ckkert virðist verða úr því.
Svona má lengi halda áfram upp-
talningunni, þarna er fullt af ágæt-
lega kveðnum fyrri pörtum en það
hefur því miður gleymst að botna þá
alla.
Hápunkturinn er svo eltingaleik-
ur á blikkbeijum um Reykjavík og
endar hann niðri í Sundahöfn. Það
vantar ekki að ökuþórarnir séu
leiknir á bílana en samt er vita von-
laust að fá neinn botn í hversvegna
allir eru allt í einu komnir í eltinga-
leik, eða hver er að elta hvern.
Tussuhnúturinn í lokin þegar
reynt að að kuðla saman einhverjum
af öllum þráðunum er svo til þess
eins að sannfæra mann um að úti sé
ævintýri.
Það er leiðinlegt, að þegar íslensk
kvikmyndagerð hefur þurft að draga
jafn mikið saman seglin og raun ber
vitni, að ekki skuli takst betur til en
hér. En ekki þýðir að gráta Björn
bónda og fyrir ágóðann af Löggulífi.
því ekki efast ég um að þjóðin muni
fjölmenna á þessa nýju afurð Nýs
lífs, einsog hinar þar sem þeir Eggert
og Karl gantast með hinar
ýmsu atvinnugreinar landsmanna,
leggi Þráinn kollinn ærlega í bleyti og
vandi til við grunnvinnu næstu kvik-
myndar sinnar. Kvikmynd verður
aldrei betri en handritið sem lagt er
til grundvallar, þrátt fyrir góða
frammistöðu leikara, kvikntynda-
tökumanna og ökuþóra, en þeir fá
þær tvær stjörnur sem hér eru veitt-
ar. Sáf.
Smjörlíkisgerð KEA Akurcyri s:96-21400
Skólasaga
í hálfa öld
■ Ólafur H. Kristjánsson.
stærri bæjum og gagnfræðaskólinn á
Akureyri gerður menntaskóli. Þá
voru sett lög um héraðsskóla sem
áttu að búa unglinga undir athafnalíf
við íslensk lífskjör. Þeir voru eink-
um ætlaðir unglingum dreifbýlisins,
sveitanna og smærri þorpa.
Þessi bók um Reykjaskóla segir
hvernig einn héraðsskólanna vann
sitt verk. Jafnframt er að vonum
greint frá tildrögum og aðdraganda
og sagt frá einkaskólum sem áður
voru í héraðinu. Hins vegar er ekki
rætt um það hver voru óbein áhrif
þess fyrir héraðið að skólinn var þar
og starfaði. Þar er komið að efni sem
erfiðara er á að taka og koma við
beinum sönnunum og pottheldum
rökum umfram hverjar tekjur ein-
staklingar og sveitarfélög höfðu af
starfseminni.
íslenskt þjóðfélag er allt annað nú
en var um 1930. Unga kynslóðin býr
nú við margfalt „kennslumagn“ eins
og sumir orða það. Námsbrautir eru
lagðar og ntargra nám fellur í fastar
skorður sem ekki var áður. Þörfin
fyrir héraðsskólana er önnur og
öðruvísi en áður var. Því eru orðin og
eru að verða þáttaskil í sögu þeirra.
Framtíðin er jafnan óráðin en flestir
munu þó gera ráð fyrir meiri og fjöl-
breyttari menntun og endurmenntun
á hennar vegum.
Saga Reykjaskóla 1931-1981 er
saga liðins tíma sem ekki kemur
aftur.
Frágangur bókarinnar er góður.
Myndir eru prentaðar vel, - raunar
furðu vel, þegar þess er gætt að þar
eru margar teknar af nemendum og
kennurum, sem fæstir munu hafa
próf í iðninni.
Byggðum Húnaflóa hefur hér bæst
sögurit um merkan þátt í uppeldis-
málum og félagsmálum þeirra. H.Kr.
■ Einar Kristjánsson.
Einars vekja til umhugsunar.
Kvæðin í bókinni eru 18 og þó að
þeim sé hér þjappað saman á 17
blaðsíður er mörg ljóðabókin nú sem
ekki hefur fleiri orð innan spjalda
sinna og raunar ekki meiri skáldskap
heldur.
„Þó enn verði lífið að greiða sitt
gjald
og geigvænt og dapurt sé haustkvíð-
ans vald,
í hjartanu leyna sér vonir sem vakna,
með vermandi hlýju -
- það vorar og sumrar að nýju.“
Með þessu erindi Einars skal lokið
umsögn um sjötta bindi ritsafns
hans.
H.Kr.
Ólafur H. Kristjánsson.
Héraðsskólanum að Reykjum.
1931-1981
Saga skólans, kennara og nemenda-
tal.
Örn og Örlygur.
■ Þannig er greint á titilblaði hver
bókin sé. Það nægir til þess að kunn-
ugir fari nærri um efni hennar að
verulegu leyti. Og þeir sem mun
þessa hálfu öld sem bókin nær yfir,
Vita að í þessu liggur merkileg hér-
aðssaga sem er þáttur í sögu þjóðar-
innar.
Á valdatíma Jónasar frá Hriflu
1927-1931 urðu ein hin skörpustu
skil í sögu íslendinga. Unglingum úr
alþýðustétt var gefinn kostur á
nokkru framhaldsnámi eftir ferm-
ingu. Það var næsti áfangi í sögu al-
þýðumenntunar á Islandi eftir
fræðslulögin 1906 sem buðu að öll
börn á aldrinunt 10-14 ára skyldu
njóta opinberrar kennslu. Það var
skólaskylda.
Þegar Jónas frá Hriflu var mennta-
ntálaráðherra voru stofnaðir og
efldir gagnfræðaskólar í hinum
„Það vorar og
sumrar að nýju“
Einar Kristjánsson frá Hcrinundar-
felli.
Góðra vina l'undir.
Ritgerðir, leikþættir, Ijóð.
Ritsafu VI.
Bókaútgáfan Skjaldborg.
■ Svo sem titillinn vottar er þetta
bindi samtíningur. Hér cru ritgerðir
frá ýmsum tímum.
Skrifað cr unt 70 ára starfsemi
ungmcnnafélags í Þistilfirði. Það er
þáttur í héraðssögu en þó um leið al-
menn frásögn um starf og vekjandi
áhrif ungmennafélaga á morgni
aldarinnar.
Hér eru þættir um heiðabyggðirn-
ar í nágrcnni Þistilfjarðar. Ferða-
ntaður um eyðibyggðir rifjar upp
þætti úrsögu gamalla heiðarbýla. En
hér eru líka þættir um býli og fólk í
sveitinni.
Vetrardagur í Presthólum segir frá
þeim merkilega furðulegu bræðrum,
séra Halldóri Björnssyni og Páli
bróður lians. Það er engin hvers-
dagslýsing.
Þárna eru þrír leikþættir. Einn er
gcrður í tilefni af 100 ára afmæli Ak-
ureyrar. Þar ræðir danskurfaktor við
íslenska konu sína þegar Akureyri er
að vcrða kaupstaður.
Annar þátturinn heitirTómstunda-
gaman og fjallar raunar um það
fyrirbæri þegar helst til langt cr gengið
í baráttu fyrir rétti sínum, E.t.v. er
þó réttara að scgja að meta skuli bet-
ur röksemdir þess Itver rétturinn er.
Þriðji þátturinn er gamanmál um
Ljóðagerðina hf. Það er þjónustu-
fyrirtæki fyrir almenning.
Skyldi nokkur jarðvegur vera fyrir
slíka þjónustu nú orðið? Ríkisút-
varpið hefur lcngi neitað að flytja
kveðjur í bundnu máli. Og Morgun-
blaðið harðneitar mönnum að birta
rímuð minningarorð. Þetta er sjálf-
sagt vcgna þess að menn vilja birta
ýmiskonar bull sem þeir halda að sé
kvcðskapur. Svo margir hafa týnt
brageyranu,-gera sérckkigrein fyr-
ir því hvað þarf til þess að rétt sé
kveðið. Svo að líklega er orðið of
scint að stofna Ljóðagerðina hf.
Ncma stofnunin fengist viðurkcnnd
svo að útvarpið og Mogginn birti það
sem stimpill hennar væri á.
Þetta var nú óþörf hugleiöing en
hún er þó dæmi þess að leikþættir