Morgunblaðið - 25.01.2004, Side 26

26 | 25.1.2004
Ég sé þetta meira sem upplifun í tíma og rúmi en tónleika,“ segir GuðniFranzson, tónskáld og blástursleikari, „þetta er meira ástand en niður-negldur flutningur.“ Það sem Guðni reynir hér að festa í orð er ómblær
sem verður miðvikudaginn 28. janúar í Salnum kl. 20.00. Ómblærinn verður mál-
verk í tónum, hughrif í draumkenndri upplifun eða m.ö.o. blærinn fjallar um
manninn í náttúrunni og náttúruna í manninum.
Verk Guðna sem flutt verða þennan dag eru Strokkur fyrir selló og hver, Lava
fyrir kontrabassa og landslag, Andorri í København fyrir fiðlu og fólk, Klavígo, tríó
fyrir strengi og landslag – og loks eitt nýtt og ónefnt um náttúruna í manninum þar
sem dansari, kona ekki einsömul, blaktir í blænum.
Ómblær er flutt af Guðna og völdum listamönnum eins og Sigrúnu Eðvalds-
dóttur fiðluleikara, Sigurði Halldórssyni selló, Róberti Þórhallssyni kontrabassa,
Guðmundi Kristmundssyni víólu og Láru Stefánsdóttur dansara. Stilling
strengjanna er umbreytt og þau því í framandi umhverfi. Einnig njóta þau fulltingis
nýjustu hljómtækja, ljósa og myndtækja Salarins. Ómblær er því lifandi tónlist með
unnum hljóðverkum, ásamt myndlist, vídeólist og lýsingu sem fléttast inni í verkið.
„Þetta hefur hlaðist upp inni í mér, þetta er uppsöfnuð spenna í jarðskorpunni
sem þarf að skekja til að sjá hvað gerist, hvort fólk fái sjokk eða láti jarðskjálftann
bara líða hjá,“ segir Guðni þakklátur hljóðfæraleikurunum, „þetta er losun, verk
sem ég hef unnið en ekki komið frá mér, ekki gefið út á diskum.“
Guðni Franzson ólst upp á Keldum og var ungur heillaður af náttúruhljóðum í
Mosfellssveit. „Í þessum verkum finnst mér ég fremur vera málari en tónskáld,“
segir hann. „ég byrjaði þau líkt og málari byrjar verk sín, mér leið eins og ég væri að
mála landslag. Kannski vildi ég vernda hljóðumhverfið.“ Guðni segir að engar yf-
irlýsingar sé að finna í verkunum, þetta eru bara hljóðverk, bara hljóð en ekki inn-
legg í umræðuna. Hlustandinn getur aftur á móti ráðið eigin tengingum þess við
landið. Reyndar hljóta verkin að knýja á um einhver viðhorf til náttúrunnar, a.m.k.
um að hljóðumhverfi hennar sé dýrmætt.
Verkin eru landslag tónskáldsins þar sem Guðni notar lifandi hljóðfæri á móti
náttúruhljóðum. Dæmi um það er Strokkur sem frumflutt var í Berlín árið 2000.
Selló kallast á við mögnuð hljóð Strokksins. Verkið hefur breyst, því að Guðni
negldi það ekki niður heldur gaf hljóðfæraleikaranum færi á að skapa. „Sama á við
um landslag, það breytist með árunum og í raun daglega með birtunni.“
Annað verkið er Lava fyrir kontrabassa og keramik en það var útgefið á DVD
diski í röðinni loud & clear í Hollandi 2002, frumflutt í Newcastle. Aernout Mik
vídeólistamaður vann vídeó við Lava sem hann kallar Zone og það verður sýnt á
ómblænum í Salnum.
Þriðja verkið er Andorri í København. „Það varð til síðastliðið sumar í tengslum
við Disturbances, ráðstefnu um hljóð, rými og hreyfingu í Kaupmannahöfn,“ segir
Guðni. „Þar kynntist ég ungum fiðluleikara og fór með honum einn fagran, sól-
ríkan morgun í Köbmagergade þar sem við hljóðrituðum meðal danskra lítið þjóð-
legt stef frá Andorra, heimalandi Sergy.“
Fjórða verkið, Kalvígótríó, er fyrir fiðlu, víólu og selló sem Guðni samdi við sam-
nefndan harmleik Goethe og flutt var sem útvarpsleikrit á liðnum jóladegi hjá Rík-
isútvarpinu. Lokaverkið er enn í mótun þegar þetta er skrifað.
guhe@mbl.is
L
jó
sm
yn
d:
G
ol
li
TÓNLIST SEM VERÐUR LANDSLAG
Guðna Franzsyni, tónskáldi og blástursleikara, finnst hann fremur málari en tónskáld
STRAUMAR