24 stundir - 18.12.2007, Qupperneq 16

16 ÞRIÐJUDAGUR 18. DESEMBER 2007 24stundir
24stundir
Útgáfufélag:
Ritstjóri:
Fréttastjórar:
Ritstjórnarfulltrúi:
Árvakur hf.
Ólafur Þ. Stephensen
Gunnhildur Arna Gunnarsdóttir
Þröstur Emilsson
Elín Albertsdóttir
Auglýsingastjóri: Steinn Kári Ragnarsson Ritstjórn & auglýsingar: Hádegismóum 2, 110 Reykjavík
Aðalsími: 510 3700 Símbréf á fréttadeild: 510 3701 Símbréf á auglýsingadeild: 510 3711
Netföng: 24stundir@24stundir.is, frettir@24stundir.is, auglysingar@24stundir.is
Prentun: Landsprent ehf.
Stofnun fyrirtækisins Landsvirkjun Power utan um útrásarverkefni
Landsvirkjunar hlýtur að verða til þess að fleiri átti sig á nauðsyn þess að
hefja hið fyrsta undirbúning að einkavæðingu orkuframleiðslufyrirtækja,
sem nú eru í almannaeigu.
Rétt eins og hið margfræga fyrirtæki Reykjavík Energy Invest er Lands-
virkjun Power stofnað til að standa í áhætturekstri. Vissulega felast gífurleg
tækifæri í þeirri hreyfingu, sem er nú um allan heim í átt að virkjun end-
urnýjanlegra orkugjafa. En áhættan er engu að síður veruleg.
Það er hægt að taka dæmi af hliðstæðum til að setja málið í skýrara ljós.
Fyrirtæki, sem fyrir nokkrum árum voru í eigu ríkisins, þ.e. tveir af stærstu
viðskiptabönkum landsins, hafa undanfarin ár tekið þátt í ákaflega vel
heppnaðri og arðbærri útrás á fjármálamarkaði. Hefði nokkrum manni
fundizt koma til greina að sú útrás færi fram á vegum ríkisfyrirtækja? Áreið-
anlega ekki. Annars vegar hefði fólk ekki tekið í mál að taka þá áhættu með
fé almennings. Hins vegar hefði útrásin einfaldlega ekki orðið eins vel
heppnuð og raun ber vitni, ef bankarnir hefðu áfram verið í eigu ríkisins.
Þær hömlur, sem fylgja opinberu eignarhaldi, gera fyrirtæki of svifasein.
Útrás opinberra orkufyrirtækja má líka bera saman við umsvif norrænu
ríkissímafélaganna á síðasta áratug. Þau fóru öll í uppkaup á fjarskipta-
félögum erlendis til að styrkja stöðu sína. Þessar fjárfestingar voru umdeild-
ar, en menn gátu þá vísað til þess að fyrir lágu skýr áform um að einkavæða
félögin. Því er ekki að heilsa með hina opinberu, íslenzku orkuútrás.
Einhverra hluta vegna er það ennþá pólitískt tabú að tala um einkavæð-
ingu orkufyrirtækja. Þó er með lagabreytingum búið að
koma á samkeppnismarkaði á sviði orkuframleiðslu
hér á landi. Ekkert er því til fyrirstöðu að orkufram-
leiðsla sé í höndum einkaaðila, þótt veituhluti orkufyr-
irtækjanna verði áfram í almannaeigu.
Íslenzkum stjórnmálamönnum finnst hið bezta mál
að íslenzk orkufyrirtæki í útrás taki þátt í einkavæðingu
orkufyrirtækja erlendis. En það má ekki tala um einka-
væðingu hér heima.
Með einkavæðingu orkuframleiðslu fá skattgreið-
endur peninga í vasann en losna við áhættuna, sem
fylgir útrásarstarfsemi. Um leið er útrásarstarfseminni
bjargað frá hömlum opinbers eignarhalds.
Einkavæðum
áhættuna
SÆKTU LEIÐARANN Á WWW.MBL.IS/PODCAST
Björn Bjarnason dómsmálaráð-
herra vill koma upp vel vopnaðri
óeirðalöggu að erlendri fyr-
irmynd. Hún á
að njóta verndar
fjögurra óeirða-
bíla, eins og við
sjáum stundum í
sjónvarpi frá út-
löndum. Ráð-
herrann gerir ráð
fyrir gjá milli
stjórnvalda og
borgara. Sem endi með, að
stjórnvöld þurfi að verja sig gegn
almenningi. Hann hefur fattað,
að himinn og haf er milli hans
og fólksins í landinu. Telur beztu
viðbrögðin felast í að koma upp
óeirðalöggu á óeirðabílum. Til
að keyra um og sprauta vatni á
fólk?
Jónas Kristjánsson
jonas.is
BLOGGARINN
Óeirðalögga
Málið snýst um ratsjárstofnun
sem nú er orðin íslensk stofnun.
Björn Bjarnason vildi að starf-
semin heyrði
undir starfsem-
ina í Skógarhlíð
og þar með
dómsmálaráðu-
neytið. Hann
taldi það stílbrot
fyrir nokkrum
dögum að varn-
armálastofnun
yrði til. Nú er hins vegar annað
uppi á teningnum og nú sér hann
ekkert því til fyrirstöðu ef marka
má pistil á heimasíðu ráðherrans.
Sem sagt hann er á harðahlaup-
um frá fyrri skoðunum. Það er
hins vegar algjör „smjörklípa“
hjá ráðherranum að blanda mér
inn í málið í þessu sambandi …
Valgerður Sverrisdóttir
valgerdur.is
Breytt skoðun
Hvað má lesa út úr orkuútrásinni
undir merkjum nýs dótturfélags
Landsvirkjunar – Landsvirkjun
Power? Vænt-
anlega að engin
prinsippafstaða
um þessi mál er
til innan Sjálf-
stæðisflokksins?
Enda segir í sátt-
mála ríkisstjórn-
arinnar að orku-
fyrirtæki skuli
fara í útrás í samstarfi við einka-
fyrirtæki. Sexmenningarnir í
borgarstjórninni eru hins vegar á
allt annarri línu og fleiri áhrifa-
menn í Sjálfstæðisflokknum. Og
Morgunblaðið – sem reyndar tal-
aði allt öðruvísi í fyrra.
Hefur þetta þá öðru fremur snú-
ist um pólitískan hráskinnsleik?
Egill Helgason
eyjan.is/silfuregils
Ný útrás
Ólafur Þ.
Stephensen
olafur@24stundir.is
Á loftslagsráðstefnu SÞ náðist marktækur
árangur í viðleitni mannkyns til að
sporna við loftslagsbreytingum og þeirri vá sem af
þeim stafar. Þar ber hæst að þjóðir sem mættu á ráð-
stefnuna eru aðilar að samkomulaginu sem náðist um
vegvísi samningaviðræðna sem leiða til næstu loftslags-
ráðstefnu þegar ákveðið verður hvað tekur við þegar
núverandi skuldbindingartímabil Kýótó-bókunarinnar
rennur út. Bandaríkjamenn voru í lykilaðstöðu á Balí
enda allt til þess að vinna að hafa þá með. Þótt þeir hafi
ekki fallist á töluleg markmið um samdrátt í útblæstri
gróðurhúsalofttegunda verður að hafa í huga að sendi-
nefndin var í þeirri erfiðu stöðu að hafa ekki umboð frá
Hvíta húsinu um að semja um slíkt. Aðalráðgjafi Bush
forseta í umhverfismálum, James Connaughton, er
ekki vísindamaður heldur lögfræðingur og var skip-
aður af Bush eftir að hafa varið starfsferlinum sem verj-
andi framleiðenda í efnaiðnaði og áliðnaði í dóms-
málum. Aldrei voru miklar líkur á því að afstaða Hvíta
hússins til loftslagsmála yrði allt önnur á Balí en hún
hefur verið hingað til. En mikið er að gerast í loftslags-
málum í Bandaríkjunum á öðrum vettvangi, t.d. sveit-
arstjórnarstiginu og í einstökum fylkjum með Kali-
forníu í fararbroddi. Stundum heyrast þær raddir að
Kýótó-bókunin hafi verið til lítils gagns vegna þess að
hún skuldbindur aðeins þróuð ríki en ekki þróun-
arlönd og að útblástur hafi haldið áfram að aukast. Það
er rétt að þróunarlönd verða að vera hluti af heildar-
samkomulagi. Þær loftslagsbreytingar sem spáð hefur
verið eru vá sem mannkynið hefur aldrei áður staðið
frammi fyrir og það er gífurlega flókið
ferli að ná heildarsamkomulagi um
hvernig á að ná utan um þennan
vanda. Kýótó-samningurinn var að-
eins fyrsta skrefið á þessari leið og
óraunhæft að ætla að einn alþjóða-
samningur gæti leyst vandann í fyrstu
atrennu. En Kýótó skapaði rammann,
ruddi brautina og hrinti af stað ferli
sem hefur í raun breytt hugarfari til
loftslagsmála. Án Kýótó hefði ekki
náðst samkomulag á Balí.
Höfundur er formaður Landverndar og
sótti ráðstefnuna á Balí.
Heimurinn eftir Balí
ÁLIT
Björgólfur
Thor-
steinsson
bth@landvernd.is
Gæða fatnaður
og reiðtygi
• Úlpur
• Jakkar
• Peysur
• Skór
• Hanskar
• Hjálmar
• Hnakkar
• Beisli
Allt í jólapakkann
fyrir hestafólkið
Háaleitisbraut 68, 103 Reykjavík. Sími 568 4240.
www.astund.is astund@astund.is
® Gleðileg jól