Sunnudagsblaðið - 15.05.1966, Blaðsíða 14

Kean sem Shylock
ekki til leiksýninga. Það gerðist
fyrst 1816, er hann átti að ieika
í Hertoganum af Mílanó. Daginn
eftir skýrði hann svo frá, að hann
hefði fallið úr vagni á leið til leik-
hússins, en blöðin gáfu í skyn,
að hin raunverulega ástæða til
f jarveru hans hefði verið drykkju*
skápur, en ekki slys.
Þeta drykkjuskaparorð, sem fór
af honum gróf undan vinsældum
hans, og ekki bætti það úr skák,
þegar hann lenti í deilum við rit-
höfund, sem kenndi Kean um það,
að leikrit eftir hann 'hafði ekki
verið sýnt. Kean svaraði honum
í grein, sem hann skrifaði reiður
og vó þar ekki orð sín sem skyldi,
enda hlaut hann mikið ámæli fyrir
greinina.
Hið vírsta var þó eftir. Arið
1820 hóf Kean náinn kunnings*
skap við Charlottu Cox, sem var
gift borgarfulltrúa í Lundúnum.
Þetta samband þeirra átti eftir að
verða Kean dýrt. En áður en upp
úr syði, fór hann vestur um haf
í' leikför, sem hófst með sigri, en
endaði með ósköpum. Hann kom
fyrst fram í Boston, og áhorfend-
ur hans hrifust svo af leik hans,
að þeir heimtuðu, að hann léki
þar sem fyrst aftur. Kean tók þá
á orðinu, en þegar hann átti að
leika Ríkharð III. þar í borg, komu
ekki nema tuttugu áhorfendur til
að sjá hann. Kean neitaði að lelka
fyrir slíkt fámenni, og þeirri af-
stöðu hans varð ekki breytt. Hins
vegar fyrtist almenningur við,
og Kean hélt austur um haf aftur,
án þess að koma víðar fram í land
inu, eins og þó hafði verið samið
um.
Síðla bausts 1821 kom Kean til
Englands úr Ameríkuförinni, og
hélt áfram að leika Shylock, Ot-
hello og Ríkharð III. fyrir fullu
húsi áhorfenda. Önnur hlutverk
fann hann ekki við sitt hæfi.
Frægð hans sem leikara stóð aldrei
með meiri blóma, en í einkalífi
hans fór að síga á ógæfuhlið.
Á árinu 1824 fann Cox borgar-
fuJltrúi bunka af ástarbréfum, sent
Kean hafði ritað Charlottu, konu
hans. Cox hafði lengi haft grun
um samband þeirra, en nú voru
fengnar fullgildar sannanir. Hann
ákvað strax að leggja málið fyrir
dómstólana, og í janúar 1825 hóf-
ust réttarhöld í því máli, sem hann
höfðaði gegn Kean. Réttarsalurinn
var þéttsetinn, meðan málflutning-
ur fór fram, en úrslitin gátu ekki
orðið nema á einn veg. Borgarfull-
trúanum voru dæmdar bætur, og
Kean brennimerktur í augum al-
mennings. Þegar hann kom fram
á sviði i hlutverki Ríkharðar III.
viku eftir að dómurinn var kveð-
inn upp, heyrðist varla í honum
fyrir óhljóðum andstæðinga hans
í hópi áhorfenda.
Dagblaðið Times var þegar orðið
honum andsnúið, en næst þegar
auglýst var að hann ætti að leika,
komst blaðið upp á háa c-ið: „Þessi
ómerkingur, Kean, á víst að koma
fram aftur í kvöld....Vinir hans
og stuðningsmenn, sem hingað til
hafa borið blak af honum, af því
að þeir héldu að hæfileikar hans
gerðu rneira en vega veikleikana
upp, hljóta nú að yfirgefa hann,
er þeir sjá hann gjörsneyddan
minnstu blygðunartilfinningu,
þeirri kennd, sem skiiur menn frá
skepnum,” skrifaði blaðið.
Kean lét sig þó ekki, en hélt á-
fram að leika, og smámsaman
hættu áhorfendur í Lundúnum
að gera hróp að honum. Á lánds-
byggðinni hélzt andúðin gegn hon
um lengur, og sérstaklega í Edín-
borg var siðferðiskennd manna
misboðið. Kean reyndi að flýja til
Ameríku, en þar fór á sömu leið.
Þegar hann kom til New York
tók eitt af blöðum stórborgarinnar
á móti honum með þessum orðum:
„Vér trúum því ekki, að néinn
leikhússtjóri leyfi þessari siðlausu
skepnu að koma fram á sviði hjá
302 ÖUNNtÍDAGSBlAÖ - ALÞÝÐUBLAÐIÐ