Vikublaðið - 16.07.1993, Blaðsíða 13

VIKUBLAÐIÐ 9.JÚLÍ 1993
SJá¥arát¥egnriim
13
Miðstjórnarfundurinn og sjávarútvegsstefnan:
Yfirgnæfandi samstaða
Afundi miðstjórnar Alþýðu-
bandalagsins á Sauðárkróki
12.-13. júní urðu töluverðar
umræður um sjávarútvegsmál og
samþykkt ályktun sem hefur verið
til umfjöllunar í fjölmiðlum. Frá-
sagnir fjölmiðla og einstaklinga
sem tóku þátt í störfum fundarins
hafa verið ósamhljóða og gefið al-
menningi mismunandi myndir af
því sem gerðist og mikilvægi þeirr-
ar stefnuinörkunar sem í ályktun-
inni felst.
Miðstjómin ítrekaði samþykktir
síðasta landsfundar. I þeirri sam-
þykkt var þeim dómi landsfundar-
fulltrúa lýst að stjórnkerfi fiskveiða
hefði brugðist og og brýnt væri að
ná samstöðu með þjóðinni um
heildstæða stefhu í sjávarútvegs-
málum.
Sérstaklega var fjallað um sam-
eign þjóðarinnar á fiskistofnum.
Vegna umræðunar í kjölfar fundar-
ins er rétt að leggja áherslu á að í
Alþýðubandalaginu er yfirgnæf-
andi samstaða um að það ígildi
eignarréttar á fiskistofnunum sem
felst í núgildandi aflamarkskerfi sé
gersamlega óásættanlegt. Það er
samstaða í Alþýðubandalaginu um
að núgildandi kvótakerfi sé ónot-
hæft til frambúðar nema því verði
stórlega breytt.
Deilt um skammtíma-
lausn.
I ályktun iniðstjórnar er klausa
þar sem fúndurinn leggur áherslu á
eftirfarandi.
„Að meðan á endurskoðun fisk-
veiðistefhunnar standi yfir verði
tekið á þeim vandamálum sem
ffjálst framsal kvóta hefur skapað
með reglum sem takmarka það,
m.a. þannig að forkaupsréttur
sveitarfélaga verði einnig látinn ná
til aflaheimilda en ekki einungis til
skipa og athugað verði hvort afla-
heimildir skuli renna til ríldsins við
gjaldþrot til nýrrar ráðstöfunar
með tilliti til atvinnusjónarmiða.
Einnig verði núverandi kerfi fisk-
veiðistjórnunar strax breytt á þann
veg að skorið verði á tengslin milli
veiðiréttar og nýtingarréttar þann-
ig að útgerðin verði skylduð til að
selja fiskafla á innlendum fisk-
mörkuðum, nema hann fari beint
til innlendrar vinnslu."
Aftar í ályktuninni stendur efdr-
farandi: „Að strax verði hafist
handa við mótun framtíðarstefnu í
stjórn fiskveiða í nánu samráði allra
stjórnmálaflokka og hagsmunaað-
ila og stefht að því að lögfesta nýja
fiskveiðistjórn og grundvöll nýrrar
sjávarútvegsstefnu fyrir lok næsta
fiskveiðiárs."
I fyrri málsgreininni var upphaf-
lega lagt til að framsal kvóta yrði
strax afnumið en að útgerðin fengi
sérstakt aðlögunartímabil að
breyttri fiskveiðistjórn, þrjú til
fjögur ár. Um þetta varð ágrein-
ingur, þ.e.a.s. hvaða ástand ætti að
ríkja tímabundið þar til nýsldpan í
stjórn fiskveiða tæki gildi.
Þessi ágreiningur var síðan túlk-
aður í fjölmiðlum og skilinn af
inörgum eins og að þarna hefðu
farið fram átök um hvort það ætti
að vera framtíðarstcfha við stjórn
fiskveiða að kaupa og selja veiði-
heimildir. Þetta er afskaplega
óheppilegur misskilningur sem
nauðsynlegt er að leiðrétta. Þarna
var verið að ræða um fyrirkomulag
sem átti að gilda til bráðabirgða og
eðlilegt að urn það yrði ágreining-
Jóhann
Ársælsson
ur hvort ætti að gera þær brcyting-
ar sem þarna voru lagðar til sem
millistig þar til nýskipan kæmist á
við stjórn veiðanna.
Takmarkanir á óeðlileg
viðskipti og brask
í ályktuninni er tekin afstaða til
margra mikilvægra mála en þing-
flokkur og framkvæmdastjórn
munu hafa með höndum nánari
uinfjöllun og undirbúning þing-
inála í ffamhaldi af því.
Þau atriði sem snerta beint sjálft
fiskveiðistjómunarkerfið munu ef
þau ná fram að ganga takmarka
mjög allt sem hægt er að kalla
óeðlileg viðskipti eða brask með
veiðiheimildir.
Þau atriði sem þarna voru sam-
þykkt og mesm máli skipta eru: Að
öll þátttaka sjómanna í viðskiptum
sem tengjast veiðiheiinildum verði
bönnuð nema þeir séu eignaraðilar
að viðkomandi útgerð. Þetta atriði
niyndi koma í veg fýrir að útgerð-
araðilar gæm eins og nú tíðkast lát-
ið sjómenn standa undir kvóta-
kaupum og einnig að kvótaeigend-
ur geti látið fiska fyrir sig á óeðli-
lega lágu verði á kostnað sjómanna.
Það að skylda útgerðir til að selja
fisk á innlendum markaði nema að
hann fari beint til vinnslu í landi
stuðlar líka að eðilegri verðmynd-
un og styrkir hag sjómanna og fisk-
vinnslu í landi.
Þarna er þeirri hugmynd hreyft
að við gjaldþrot fyrirtækja skufi
veiðiheimildir renna affur til ríkis-
ins. Þetta er mjög athyglisverð
hugmynd sem leiðir hugann að
hinni raunverulegu sameign þjóð-
arinnar á auðlindinni og hversu
mótsagnakennt það er að halda því
fram annars vegar að þjóðin eigi
auðlindina og hins vegar að út-
gerðaraðilar geti veðsett þessi rétt-
indi sem leiðir til þess að auðlindin
fer á uppboð við gjaldþrot og
verður gullnáma braskara sem
auðgast á kostnað sjómanna og
kvótalítilla útgerða.
Aflaskerðingin á ncesta
fiskveiðiári og viðbrögð
við henni
Tekin var afstaða til hvernig ætti
að jafna niður aflasamdrættinum í
þorskveiðum á næsta ári og sam-
þykkt að miða skuli við að allur
flotinn taki á sig sainbærilegar
skerðingar í þorskígildum fyrir nú-
gildandi og næsta fiskveiðiár.
Þetta má gera með því að halda
eftir nægilegum veiðiheimildum
við úthlutun sem ásamt veiðiheim-
ildum Hagræðingarsjóðs nægja til
að uppfylla þessi markmið.
Þetta er mikið réttlætismál. I
fyrra var úthlutað með þeirn hætti
að sumar útgerðir fengu uppí 6%
viðbætur en aðrar upp í 8% skerð-
ingar. Ef hugmyndir sjávarútvegs-
ráðherra ná frarn að ganga bætist
9% skerðing ofan á þá sem fyrir
mestu skerðingunni hafa orðið
þannig að fjölmargar útgerðir
munu sitja uppi með 16-17% sam-
drátt á þessum tveim árum en aðr-
ar sleppa án þess að þurfa að taka á
sig nokkurn skell.
Lagt er til að gert verði átak til
að auka tekjur greinarinnar með
því að auka sókn í vannýtta stofha.
Rannsóknir á nýjum veiðislóðum
verði stórauknar og stærstu og öfl-
ugustu skipunum gert að veiða til-
tekinn hluta ársins utan hefðbund-
inna miða.
Þarna er kveðið upp úr með
mjög mikilvægt atriði, þ.e. að hið
opinbera skuli hlutast til um að
flytja sókn af hefðbundnum miðum
en sótt skuli um leið meiri björg í
bú af öðrum veiðislóðum.
Allt of hægt hefur gengið í þessu
efni og í ljósi þess ástands sem hef-
ur skapast vegna samdráttar í
þorskafla er fýllilega verjandi að
hlutast til um málefni útgerðanna
með þessurn hætti. Mikilvægt er,
sérstaklega nú, að sá afli sem á-
kveðið er að veiða berist að landi.
Vegna kvótakerfisins er misbrestur
á því í ýmsum tilvikum. Því er lagt
til að ákvæði um aflakvóta á þeim
tegundum sem ekki hafa verið að
fullu nýttar verði tekin til endur-
skoðunar, þau rýmkvuð eða kvót-
inn aflagður svo sem í úthafsrækju.
Þá er bent á ýmis atriði til að auð-
velda og hvetja útgerðaraðila til
þátttöku í útgerð utan landhelgi.
I ljósi þeirra rekstrarerfiðleika
sem sjávarútvegsfýrirtæki eiga við
að glíma, sem er uppsafnaður vandi
margra ára en líka nýr vandi vegna
samdráttar í þorskafla, er lagt til að
hið opinbera beitd sér fýrir fjár-
hagslegri endurskipulagningu í
sjávarútvegi með lengingu lána, að
skuldum verði breytt í hlutafé eða
víkjandi lán, ásamt því að nýtt fé,
svo sem frá lífeyrissjóðunum, verði
laðað að greininni. Oll eru þessi at-
riði hugsuð til að taka á þeim bráða
vanda sem nú er í sjávarútveginum
og hefur skapast vegna aflasam-
dráttar og er mun erfiðari viðfangs
vegna þeirrar slæmu stöðu sem fýr-
ir var í greininni.
Ahyggjur af áhrifum
veiðarfera á lífríkið
Samþykkt var að leggja til að
margskonar rannsóknir á fiski-
stofnum, mismunandi veiðiaðferð-
um og ólíkum útgerðarháttum á
lífríkið í sjónum verði stórauknar
og skoðað verði hvort setja eigi sér-
stakar hömlur á veiðar með bom-
vörpu, til dæmis að banna veiðar á
grunnslóð á hrygningartímanum
svo sem á Reykjaneshrygg þegar
hrygningarfiskur gengur á miðin,
að þær sæti sömu takmörkunum
um páska og aðrar veiðar og að þær
verði bannaðar innan 12 rnílna. Því
miður er vitneskja okkar um þau
mikilvægu atriði sem hér eru nefnd
mjög takmörkuð og okkur sem lif-
um á að nýta lífríkið í hafinu til
mikils vansa að hafa ekki aflað okk-
ur meiri þekkingar á þessu sviði.
Hvatt til samstöðu um
að vinnafiskinn í landi
og styrkja pjónustu-
greinar sjavarútvegsins
Hvatt er til að ríkisvaldið, hags-
munasamtök í sjávarútvegi, verka-
lýðshreyfing og sveitarfélög taki
höndum saman um framkvæmd
landvinnslu-fullvinnslustefnu.
I Alþýðubandctlaginu er yfirgnafandi samstaða um að það ígildi eignaréttar
semfelst i núgildandi aflamarksketfi sé óáseettanlegt. Mynd: Einar Ola
Þessi stefna á að hafa að mark-
miði að þróa markaðsstarf, há-
marka framleiðsluverðmæti sjávar-
afurða, auka atvinnu og gæta
byggðasjónarmiða eftir föngum.
Aðstöðumunur fiskvinnslu í landi
og úti á sjó verði jafnaður í þessu
skyni.
Starfsskilyrði þjónustugreina
sjávarútvegsins verði bætt og sam-
keppnisstaða skipasmíða jöfnuð. Á
þessum sviðum eru fólgnir helstu
möguleikar okkar til að vinna hratt
bug á atvinnuleysinu, við eigum at-
vinnutækin, fiskvinnslustöðvar,
ffystihús og skipasmíðastöðvar.
Þrátt fýrir allt tal um að renna
fleiri stoðum undir atvinnulíf
okkar hljótum við að einbeita okk-
ur að því sem augljóslega er væn-
legast til skjóts árangurs.
Lokaorð
Það er mildð umhugsunarefni
þegar ff éttir og túlkanir af umræðu
eins og þeirri sem fór ffam á Sauð-
árkróki rugla fólk í ríminu og um-
ræðu um skammtímalausnir er
ruglað saman við afstöðu í grund-
vallaratriðum til eignarréttar á
auðlindinni.
Ef ályktun miðstjórnar frá Sauð-
árkróki er lesin og sett í samhengi
við þá umræðu sem hefúr farið
ffam í Alþýðubandalaginu um sjáv-
arútvegsmál er meiri ástæða til
bjartsýni uin samstöðu en áður.
Sjónarmið þeirra sem hafa tekið
þátt í umræðunni hafa nálgast
verulega sem sést best á því að ein-
ungis var deilt um lausn sem átti að
gilda í mjög takmarkaðan tíma.
Þingflokkur og framkvæmda-
stjórn verða nú að taka við og fýlgja
eftir þeirri stefhumörkun sem
þarna hefur farið fram. A lands-
fundi í haust verður vettvangur til
framhaldsumræðu og mats á þeirri
þróun sem orðin er ffá síðasta
landsfundi.
Höfúndur er þingmaður
Alþýðubandalagsins fýrir
Vesturlandskjördæmi.
Hjartagátan
Setjið rétta stafi í reitina neðan við krossgátuna. Þeir mynda þá nafn á skáldsögu. - Lausnarorð krossgátunnar í
síðasta blaði er Kolffeyja.
/ 2 3 7 s í 3 ? 3 3 7 9 IO II 2
8 S? / 19- 3 2 V ur II /6 * 18 12 y
12 !<i 3 '5 20 13 21 V 22 L> 3 8 s? 7 19
17 té> 3 S? 23 2 3 13' S? 22 19 12 27 2 <o
T~ T 23 19 12 sr 75 29 !& V 13 2t> 15 V
S? 27- iú> 3 Zl !o s? II 12 IZ s? 15 23 8
20 6 28 (o 10 3 JT~ llo s? 25 22 2T~ V 9
TT~ 20 17 13 S? 2X 19 SP 13 // 17 Z SP 12 8
3 29 30 T~ V T~ 3/ V 17 Z 2/ 22 2 V
20 17 T~ V 2! 3 T~ 6 2/ T~ SP 77 25 15 15
$2 <3 & (o 3o 2 SP 2 T~ V 2 SP (o 10 23
1T~ 8 S? )l T~ iV )t> S? 17 21 15 23 SP 3 25
s? ú ZO " 0 2V- K V 17 12 /6 23 V 2V 19 6 3 7
3/ & 9 )/ lé> —
A = 1 =
Á = 2 =
B = 3 =
D = 4 =
Ð = 5 =
E = 6 =
É = 7 =
F = 8 =
G = 9 =
H = 10 =
1 = 11 =
í = 12 =
J = 13 =
K = 14 =
L = 15 =
M = 16 =
N = 17 =
o = 18 =
Ó = 19 =
P = 20 =
R = 21 =
S = 22 =
T = 23 =
U = 24 =
Ú = 25 =
v = 26 =
x = 27 =
Y = 28 =
Ý = 29 =
Þ = 30 =
Æ = 31 =
Ö = II co