Vikublaðið - 16.07.1993, Blaðsíða 14

14
VIKUBLAÐIÐ 16.JULI 1993
/
Eg hef beinlínis gaman af á-
standinu í Alþýðuflokknum.
Mér finnst alltaf betra þegar
þeir rífast þar en mínir menn í
Sjálfstæðisflokknum. Nú er liðinn
mánuður síðan þeir rifust á skján-
unt Davíð okkar og Þorsteinn sem
er alltaf til vandræða. Þessi mánuð-
ur hefur verið yndislegur. Þrátt
fyrir misjafnt tíðarfar er svona
mánuður á við sólarglennu ffá
morgni til kvölds í hjörtum okkar
sjál fstæðismanna.
Mér sýnist allt vera í veseni í
hinum flokkunum sem bemr fer. 1
Alþýðubandalaginu á að fara að
kjósa formann. Allir vita hvernig á-
standið er á þeim bæ. Það vita að
minnsta kosti lesendur Alþýðu-
blaðsins sem em því miður fáir.
Þeir ku ekki talast við Steingrím-
ur og Halldór. Steingrímur er of
snjall fyrir minn smekk. Halldór
fengi ekki mikið fylgi ef hann yrði
formaður. Eg vil fá Halldór. Hann
er minn maður - þannig.
Og svo Alþýðuflokkurinn. Jó-
hanna sagði af sér. Það var glæsi-
legt. Hún er engurn manni lík. En
Jón Baldvin er meiri refur. Hann
klauf fylkingu Jóhönnu með því að
gera strákana - kallana - að ráð-
herrum. Þar með eru þeir múl-
bundnir og bæði með hlekk og
kúlu. Og svo klýfur hann kvenna-
hópinn. Það er snjallt og nauðsyn-
legt. Þar með vinnur Jón Baldvin.
Strákarnir eins og kálfar á bás og
geta sig hvergi hreyft nema til að
skera niður framlög til velferðar-
mála. Og svo konurnar f stríði líka
hver við aðra. Mikið gasalega er
Jón Baldvin nú snjall. En mér
finnst samt ekld viðeigandi þegar
hann er að egna þá saman Þorstein
og Davíð. Það er ekki viðeigandi.
Aibert hótar forystuliði Sjálf-
stæðisflokksins í Reykjavík
að fara í borgastjóraslaginn
og kveður hulduherinn tilbúinn í
slaginn. Það hefur verið tekið eftir
því að Ellert Schram, ritsjóri DV,
hefúr ítrekað snuprað borgar-
stjórnarmeirihluta sjálfstæðis-
manna og gefið undir fótinn með
það að nauðsynlegt sé að efna til
nýs framboðs.
Menn sjá það þó ekki í kort-
unuin að Ellert og Aliiert gæm
stillt saman strengi sína, þótt báðir
séu gamlir fótboltastrákar. Miklu
heldur er líklegt að Ellert geri hos-
ur sínar grænar fyrir borgarstjórn-
arflokk sjálfstæðismanna með það í
huga að velta Markúsi Emi af stafli.
Borgarstjórnarflokkur sjálf-
stæðismanna er sjálfúm sér sundur-
þykkur en hefur getað sameinast í
andófi gegn Markúsi Erni sem
Davíð þvingaði upp á flokkinn í
Reykjavík. Axarsköftin hjá Markúsi
hafi ekki hjálpað upp á sakimar.
Þess vegna er hótun Alberts um að
bjóða sig fram vatn á myllu Ellerts
sem er fýrir löngu búinn að fá nóg
af því að ritstýra DV. Ellert þarf
ekki nema stuðning hluta borgar-
stjórnarfulltrúanna til að eiga vem-
lega möguleika á því að verða
borgarstjóraefni Sjáflstæðisflokks-
ins.
Börkttr
Eigin
/
Imörgum samsettum orðum ís-
lenskum er fyrri liðurinn eign-
arfallsntynd nafnorðs og getur
þá ýmist verið eintala (tölvuskjár)
eða fleirtala (lyklaborð). Sé hann
kvenkynsorð munar oft einungis r-
inu á eintölu og fleirtölu, bókar -
bóka.
Fólk er oft og tíðum í vafa um
það hvort hafa skuli r í slíkum orð-
um eða ekki. I framburði heyrist
sjaldnast nokkur munur á orðum
sem rituð em með og án r-sins af
því að það kemur aðeins fram á
milli sérhljóða. Orðabækur koma
að takmörkuðum notum í slíkum
vanda því þær rúma ekki nema brot
skynsemi og smekkur
orðum líka stómm hraðar en ís-
Ásta
Svavarsdóttir
lenskum orðabókum.
Sjaldnast er þvi' við annað að
á --f, jjnrm styðjast en eigin skynsemi og jL I
| smekk. Spurningin er fýrst og J|
ffemst hvort eðlilegra sé að gera 1
ráð fýrir eintölu,og þar með r-i, \ eða fleirtölu með tilliti til merking-
af samsettum orðum málsins, bæði
vegna þess hversu mörg þau em og
sökum þess að þau em iðulega
merkingarlega gagnsæ og þarfnast
því ekki skýringa. Þar sem sam-
setning er algengasta leiðin til að
mynda ný orð fjölgar samsettum
ar. Þannig höfum við bókasafii (það
riimar margar bækur) en bókarkápu
(hún tilheyrir bara einni bók). Sum
nafnorð em eingöngu notuð í ann-
arri tölunni og þá bera samsett orð
merki þess, t.d. brottfararspjald og
gœftaleysi. Því sem telja mætti
merkingarlega eðlilegast er þó ekki
fylgt út í æsar því fleiri atriði hafa
Mallioniið
áhrif á málið en hið röklega sam-
hengi, þar á meðal hljómur orð-
anna. Vagn sem alla jafna rúmar
bara eitt barn er samt sem áður
kallaður bamavagn sem er liðlegra
orð en barvvagn eða bamsvagn.
Um daginn ffétti ég af ágrein-
ingi vegna orðsins upplýsmgarefni
sem sumir vildu hafa r-laust. Það er
vitaskuld eðlilegra miðað við það
að upplýsingar er fleirtala.
Hins vegar er tilhneiging til að
forðast hljóðgapið sem inyndast
milli tveggja sérhljóða eins og ger-
ist þegar r-inu er sleppt og auk þess
má sem hægast rökstyðja r-mynd-
ina með því að þarna sé um að ræða
efni sem sé fólki til upplýsingar. í
þessu tilviki ræður smekkurinn.
Starfið
Sviðsljósið
Krafsa í
sjóði eins
og hægt er
Mikið hefur verið rætt um Kvikmyndasjóð að
undanförnu og ekki að ástæðulausu. Fjöldi
kvikmyndagerðarmanna sækir um styrki úr
sjóðnum en fá ekki. Astæðurnar eu mismunandi og
þykir mönnuin að sumir fái meira en aðrir. Einn þeirra
sem oft hefur sótt um styrki en ekki fengið er ungur og
efnilegur kvikmyndagerðarmaður að nafni Kári
Schram.
Við hittum Kára á dögunum í þann mund sem hann
var að frumsýna heimildarinyndina um Dag Sigurðar-
son og spurðum hann hvað hafi orðið til þess að hann
gerðist kvikmyndagerðarmaður.
- Ætli það hafi ekki bara verið bíóferðirnar þegar
maður var minni, hvíta tjaldið heillaði óskaplega.
Eitthvað hefurþú nú leert ífaginu?
- Eg lauk námi frá San Fransisco Art Institute 1987
og svo hefur þetta verið óskaplegt puð uppfrá því.
Vinna við auglýsingamyndir, heimildarmyndir og
annað í þeim dúr. Svo var ég aðstoðarframkvæmdar-
stjóri við „Börn náttúrunnar“ og vann að „Pappírs
Pésa“ og svo hefur þetta líka snúist um sjónvarpsþátta-
gerð.
Nú hefurþú oft sótt um styrki í Kvibnyndasjóð en ekk-
ertfengið. Hvemig líturþú á það?
- Eg h't nú á það sem eðlilegan hlut. Maður krafsar
og klórar í þessa sjóði eins og hægt er og það kemur
einhvern tíma að því að maður fær eitthvað. Það eru
margir sem hafa sömu sögu að segja. Mér finnst að það
þurfi nýtt blóð í íslenska kvikmyndagerð.
Eg og mínir félagar erum með þrjú stór verkefúi í
gangi og við sækjum auðvitað í alla sjóði bæði hér
heima og erlendis. Sem betur fer hafa þær íslensku
myndir sem sýndar hafa verið erlendis komið því til
leiðar að litið er á íslenska kvikmyndagerð öðrum aug-
um en áður og líklega er orðið auðveldara að fá styrki
erlendis frá.
En þetta er ógurlegur slagur þegar 250 kvikmynda-
Kári Schram kvikmyndagerðartnaður. Myd: Ól.Þ.
gerðarmenn ganga um göturnar. Þetta er þó líka já-
kvætt. Einhverjir af öllum þessum mönnum eru klárir
og geta búið til góðar kvikmyndir. Sjóðirnir erlendu
eru ljósið í myrkrinu.
Hvemig kvihtiynd langarþig að gera?
- Eg aðhyllist nú mest myndir sem hafa ekki bara
skemmtanagildið heldur eru svolítið dýpri og hafa ein-
hverja sögu að segja. Það gæti samt verið gaman að
gera eins og einn „þriller".
Hvemig eru launin?
- Sveiflukennd og ekki sérlega góð. Samkeppnin er
gífurleg og þar af leiðandi hrapar verðið. Maður verð-
ur bara að skapa sér verkefni og trúa á guð og lukkuna.
Þetta er 24 tíma starf, en skemmtilegt.
DAGSVERK
Ný heimildarmynd um Dag Sigurðarson
eftir Kára Schram og Jón Proppé.
Igærkvöldi var frum-
sýnd á Hótel Borg
ný og sérstæð heim-
ildarmynd um skáldið og
málarann Dag Sigurðar-
son. I myndinni er fylgst
með listamanninum í
einn sólarhring. í þessari
40 mínúma mynd reifar
Dagur skoðanir sínar á
mannlífinu og reykvísku
samfélagi, les ljóð sín,
málar og rifjar upp ýmis-
legt ffá fýrri tíð.
Dagur birti fýrstu
ljóðabók sína árið 1958,
en hann er ekki aðeins
þekktur fýrir ljóð sín,
heldur einnig fýrir bó-
hemlíf og fýrir harðvít-
ugar árásir á borgaralegt
samfélag og siðferði.
Þegar myndin er gerð
hefur Dagur engan fast-
an samastað. Hann vakn- Dagur Sigurðsson.
ar á sófa heima hjá kunn-
ingja sínum og þegar náttar leitar
hann aftur gistingar hjá vinum.
Frásagnaraðferðin er óvenjuleg
og myndræn framseming viða-
ineiri en d'ðkast hefur í íslenskum
heimildarmyndum. í henni eru
ljóðrænni kaflar en kvikmynda-
gerðarmenn leyfa sér að jafnaði í
slíkum myndum, og ýmisleg er
gert til að brjóta upp hið hefð-
bundna forin.
Ahorfandinn kynnist Degi ekki
aðeins í viðtölum og ffásögnum,
heldur má segja að sjálft form
Mynd: Spessi
myndarinnar sé honum leiðsögn
inn í líf Dags og hugmyndaheim.
Myndin rnælist mjög vel fýrir og
hefúr þegar verið tekin á dagskrá
kvikmyndahátíðar í Þýskalandi.
Kvikmyndagerðin var í höndum
Kára Schrain. Klippingu annaðist
Elísabet Rónaldsdóttir, en Einar
Melax samdi tónlist við myndina.
Myndin er framleidd til sýningar í
kvikmyndasölum og í sjónvarpi.
A næstunni verður myndin tekin
til sýninga í kvikmyndahúsi í
Reykjavík.