Lesbók Morgunblaðsins - 26.02.2005, Blaðsíða 9

Lesbók Morgunblaðsins ˜ 26. febrúar 2005 | 9
slíku skipulagi er hin móderníska borg. Í Banda-
ríkjunum er talað um SLOAP í þessu samhengi
eða „Space Left Over At Planning“; rýmin á
milli húsanna eru ekki mótuð sérstaklega í
skipulaginu, þau eru afgangsstærð sem verður
til þegar búið er að reisa húsin á reitunum.
Og hér eru húsin sannarlega hvert öðru
„glæsilegra“, stór, risastór, þótt mikil gler- og
málmnotkun létti talsvert á þeim, en þetta eru
gríðarlega stórar byggingar. Skalinn verður því
æði sérstakur og þetta hvorki-né-rými milli
húsanna er illlæsilegt, einkum fyrir gangandi
vegfarendur.“
Ofvaxin óðul
Hugsanlega má líta á þessar byggingar sem
framhald af Höfða sem er eins konar óðal sem
stendur á stóru túni með fallegri heimtröð.
„Þær eru kannski ofvaxin óðul,“ segir Guja
Dögg, „nema þau hafa bara víðáttumikil bíla-
stæði í kringum sig í stað túnanna og heimreiðin
er fremur illa skilgreind, hún veit ekki alveg
hvert hún á að stefna frekar en húsin vita hvert
þau eiga að horfa. Þrátt fyrir að Höfði sé miklu
minna hús er það í raun mun tilkomumeira því
það er svo vel staðsett á lóðinni og horfir fránum
augum út á haf.“
Það kemur einnig á óvart að þessi hús sem
reist hafa verið hérna í framhaldi af Höfða taka
ekki mikið mið hvert af öðru.
„Nei, þau virðast fremur vera að keppa hvert
við annað, metast. Hér eru höfðingjarnir komnir
og sveifla skikkjunum, einn blárri, annar rauðri.
Það er ekki verið að ræða saman af neinni yf-
irvegun og fyrir vikið er heildarmyndin rugl-
ingsleg, svo ruglingsleg að ekkert húsanna nær
að skera sig úr.“
Hvernig borg?
Það má ef til vill segja að húsin sem rísa eins og
ráðvilltir bergrisar eftir strandlengjunni við Sæ-
braut hafi hátt en viti ekki alveg hvað þau vilja
segja; þau bítast um athyglina en hafa lítið fram
að færa þegar sviðsljósið beinist að þeim. Að
vísu þykir Guju Dögg þau vera falleg í myrkri,
þá skíni ljósið út um glerið, sem er ríkjandi efni-
viður í mörgum þessara húsa, og skapi ákveðna
stórborgarstemningu. En óljós heildarhugmynd
svæðisins og jafnvel enn óljósari samræðan á
milli bygginganna gerir að verkum að þessi vitn-
isburður um byggingarlist og fagurfræði vorra
tíma er ekki góður. Það er engu líkara en hér
hafi gleymst að spyrja grundvallarspurninga:
Hvernig borg viljum við búa í? Er það til dæmis
borg sem gerir ráð fyrir fólki? Er það borg sem
hvetur til samskipta? Eða er það borg sem vill
loka fólk inni? Er það borg sem vill lifa í sátt og
samlyndi við umhverfi sitt? Er það hugsandi
borg? Er það menningarleg borg? Er það falleg
borg?
Guja Dögg segir að þessar byggingar séu ekki
borgararkitektúr heldur einstaklingsarkitektúr.
„Hugsanlega er skýringanna á því að leita í
menningu okkar, við höfum ekki átt borgarsam-
félag hér í margar aldir eins og flest Evrópuríki.
Þessi hús eru fyrst og fremst einstaklingar. Það
þýðir ekki að þau séu áberandi ljót en þau
byggjast ekki á skýrri og sterkri hugmynda-
fræði, langri hugsun um það hvernig hús við vilj-
um byggja og hvernig borg við viljum búa í. Það
hlýtur að vera skylda allra húsa að vera ekki að-
eins einstaklingar heldur einnig þátttakendur í
samfélagi, hlutar af heild.“
Morgunblaðið/Golliorki-né rými milli húsanna er illlæsilegt, einkum fyrir gangandi vegfarendur.“
Vitar eða „eiffelturnar“ við Skúlagötuna „Þetta eru eins konar vitar í borgarlandslaginu sem vísa til hafs,
og eru í ákveðinni samræðu við þennan nágranna sinn,“ segir Guja Dögg Hauksdóttir en Hörður
Ágústsson lýsti andstöðu sinni við merðferðinni á Skúlagötunni í viðtali í Morgunblaðinu fyrir skömmu:
„Nei, ég er nú gamall sósíalisti og mér finnst kapítalið ráða of miklu; það er að segja byggingameist-
ararnir. Ég skrifaði einu sinni grein um þessa skemmd sem varð á Skúlagötunni. Þar var danskur skipu-
lagsfræðingur að hjálpa með skipulagið og hann vildi byggja húsin hægt við þau sem komin voru, en ekki
eintóma „eiffelturna“, eins og raun varð á. Meðferðin á Skúlagötunni er rosalegur galli að mínu mati.“
einstaklingar
Höfði og hin óðulin „Þær (nýbyggingarnar við
Borgartún) eru kannski ofvaxin óðul nema þau
hafa bara víðáttumikil bílastæði í kringum sig í
stað túnanna og heimreiðin er fremur illa skil-
greind, hún veit ekki alveg hvert hún á að stefna
frekar en húsin vita hvert þau eiga að horfa.“
’Það er ekki verið aðræða saman af neinni yf-
irvegun og fyrir vikið er
heildarmyndin ruglings-
leg, svo ruglingsleg að
ekkert húsanna nær að
skera sig úr.‘