Lesbók Morgunblaðsins - 26.02.2005, Blaðsíða 15

Lesbók Morgunblaðsins ˜ 26. febrúar 2005 | 15
Kvikmyndir
Borgarbíó, Akureyri:
Gríman 2: Sonur grímunnar
Closer


 (SV)
Meet the Fockers
(SV)
Háskólabíó
Ray
Kórinn
Million Dollar Baby




 (HJ)
The Aviator



 (HJ)
A very long engagement
The Incredibles
A series of unfortunate
events
Laugarásbíó
Gríman 2: Sonur grímunnar
Meet the Fockers
(SV)
Ray
Sjóræningjar á Saltkráku
Regnboginn
Closer
Gríman 2: Sonur grímunnar
Being Julia


 (HL)
The Sea Inside
Sideways




(SV)
Finding Neverland
(SV)
Sambíóin Reykjavík,
Keflavík, Akureyri
Gríman 2: Sonur grímunnar
White Noise
 (SV)
Fríllinn
Meet the Fockers
(SV)
Million Dollar Baby




 (HJ)
Alexander
 (HJ)
Team America World Police
A series of unfortunate
events


 (SV)
The Incredibles
(HL)
Smárabíó
Gríman 2: Sonur grímunnar
Closer


 (SV)
Flight of the Phoenix.



 (SV)
Assault on Presinct 13
Elektra

 (SV)
Í takt við tímann
(SV)
Myndlist
Árbæjarsafn: Í hlutanna eðli
– stefnumót lista og minja.
Til 5. júní.
Gallerí Banananas: Stein-
grímur Eyfjörð – Undir
linditrénu.
Gallerí Sævars Karls: Sig-
urður Örlygsson – Ættarmót
fyrir hálfri öld. Stendur til 3.
mars.
Gerðuberg: Þýska listakonan
Rosemary Trockel sýnir til
27. febr. Sigríður Salvars-
dóttir í Vigur sýnir listaverk
úr mannshári í Boganum.
Stendur til 13. mars.
Grófarhús: Sigríður Ólafs-
dóttir – hópmyndir. Stendur
til 10. mars.
Grafíksafn Íslands: Karólína
Lárusdóttir sýnir grafíkverk
og vatnslitamyndir. Stendur
til 6. mars.
Hafnarborg: Rafmagn í 100
ár – sýning í tilefni af 100 ára
afmæli fyrstu almenningsraf-
veitunnar. Bjarni Sigur-
björnsson og Haraldur
Karlsson – Innsetning. Helgi
Hjaltalín Eyjólfsson er
myndhöggvari febr-
úarmánaðar.
Hallgrímskirkja: Jón Reyk-
dal – 6 ný olíumálverk í
forkirkju. Stendur til 28.
febrúar.
Hrafnista Hafnarfirði: Stein-
laug Sigurjónsdóttir sýnir ol-
íu- og vatnslitamyndir í
Menningarsalnum á fyrstu
hæð.
Kaffi Sólon: Óli G. Jóhanns-
son sýnir óhlutbundin lista-
verk. Stendur til 5. mars.
Kling og Bang: Magnús
Árnason – Sjúkleiki Bene-
dikts.
Listasafn Akureyrar: Ashk-
an Sahihi – Stríðsmenn
hjartans. Stendur til 6. mars.
Listasafn ASÍ: Ólöf Nordal –
Hanaegg. Ósk Vilhjálms-
dóttir – Jákvæð eignamynd-
un – Neikvæð eignamyndun.
Standa til 5. mars.
Listasafn Íslands | Íslensk
myndlist 1930–1945. Rúrí –
Archive – Endangered
waters.
Listasafn Kópavogs – Gerð-
arsafn: Árleg ljósmyndasýn-
ing og verðlaunaveiting
Blaðaljósmyndarafélags Ís-
lands. Ragnar Axelsson –
Framandi heimur.
Listasafn Reykjanesbæjar:
Kristín Gunnlaugsdóttir –
Mátturinn og dýrðin, að ei-
lífu. Stendur til 6. mars.
Listasafn Reykjavíkur –
Ásmundarsafn: Maðurinn og
efnið. Yfirlitssýning. Til 2006.
Listasafn Reykjavíkur –
Hafnarhús: Erró, Víðáttur.
Þórður Ben Sveinsson –
Borg náttúrunnar. Bjargey
Ólafsdóttir – Láttu viðkvæmt
útlit mitt ekki blekkja þig.
Brian Griffin – Áhrifavaldar.
Lýkur á sunnudag.
Listasafn Reykjavíkur, Kjar-
valsstaðir: Hörður Ágústs-
son – Yfirlitssýning í Vest-
armaður mánaðarins.
Nýlistasafnið: Jean B. Koe-
man – Socles de Monde.
Samsýningin Tvívíddvídd.
Grams – Sýning á víd-
eóverkum úr eigu safnsins.
Leiklist
Austurbær: Vodkakúrinn,
lau. Ávaxtakarfan, sun.
Borgarleikhúsið: Híbýli
vindanna, lau., fös. Ausa, lau.
Belgíska Kongó, fim, fös.
Lína Langsokkur, sun. Open
Source, sun., fim. Alveg
brilljant skilnaður, fös. Svik,
sun. Saumastofan 30 árum
síðar, mið., fim. Segðu mér
allt, lau., sun.
Iðnó: Ástandið, mið., sun.
Tenórinn, sun.
Íslenska óperan: Tosca, sun.,
mið., fim.
Leikfélag Akureyrar: Ólí-
ver!, lau., fös.
Loftkastalinn: Ég er ekki
hommi, fös. Komin til að sjá
og sigra!, lau. Welcome to
the jungle, sun.
Þjóðleikhúsið: Dýrin í Hálsa-
skógi, lau., sun. Edith Piaf,
lau., fös. Mýrarljós, sun., fim.
Grjótharðir, sun., fim.
Nítjánhundruð, lau., fös.
Böndin á milli okkar, fim.
ursal. Helgi Hjaltalín
Eyjólfsson og Pétur Örn
Friðriksson – Markmið XI í
miðrými. Kjarval í Kjarvals-
sal.
Safn: Stephan Stephensen –
AirCondition. Jóhann Jó-
hannsson – Innsetning tengd
tónverkinu Virðulegu forset-
ar. Á hæðunum þremur eru
að auki ýmis verk úr safn-
eigninni, þ.á m. ný verk eftir
Roni Horn, Pipilotti Rist og
Karin Sander.
Safn Ásgríms Jónssonar:
Þjóðsagnamyndir Ásgríms
Jónssonar.
SÍM-húsið: Katrín Elv-
arsdóttir – Frelsarinn.
Stendur til 28. febrúar.
Suðsuðvestur, Reykjanesbæ:
Nemendur úr Listháskóla Ís-
lands.
Thorvaldsen: Ásta Ólafs-
dóttir – Hugarheimur Ástu.
Tjarnarsalur Ráðhúss
Reykjavíkur: Sören Solsker
Starbird – Er sálin sýnileg?
Ljósmyndasýning.
Þjóðminjasafnið: Hér stóð
bær … og Átján vóru synir
mínir í Álfheimum. – Ljós-
myndasýningar.
Þjóðmenningarhúsið: Bragi
Ásgeirsson er myndlist-
FRANSKI rithöfundurinn Alfred Jarry,
sem þekktastur er líklega fyrir verk sitt um
Bubba kóng, fann upp hugtak sem hann
kallaði patafýsik. Patafýsikin gerir grín að
vísindum og byggist á bulli. Hún finnur fá-
ránlegar lausnir á vandamálum og útskýrir
á gervivísindalegan hátt ýmis fyrirbæri, pa-
tafýsikin er skáldskapur. Fyrir þá sem vilja
kynna sér patafýsikina betur er ábyggilega
ágætt að leita til The London Institute of
Pataphysics sem stofnuð var árið 2000 og
skiptist í þrjár deildir sem fást við myndir,
teoríu og fornleifafræði.
Það má hiklaust fella verk Ólafar Nordal
sem hún sýnir nú í Listasafni ASÍ undir
hatt patafýsikurinnar, en heimatilbúin skil-
greining hennar og myndsköpun byggð á
fyrirbærinu Hanaegg er fullkomlega eftir
forskriftinni. Þann pól í hæðina tekur einnig
rithöfundurinn og skáldið Sjón þegar hann
skrifar bæði hryllilegan og fyndinn texta
um annað patafýsiskt fyrirbæri, Túnfótinn, í
sýningarskrána. Í báðum tilfellum er gengið
út frá raunverulegu fyrirbæri – Hanaegg
Ólafar er raunveruleg sögusögn, orðið tún-
fótur raunverulegt orð. Ólöf skapar síðan
verk sín út frá eigin ímyndunarafli og sömu-
leiðis spinnur Sjón í kringum þá staðreynd
að í orðinu túnfótur er að finna „fót“ og
skapar síðan eigin útgáfu af því fyrirbæri.
Patafýsikin er afar skemmtileg skáldskap-
araðferð og vel til þess fallin að rugla fólk í
ríminu. Þegar rithöfundur á borð við Sjón á
í hlut er því vel við hæfi að líta á verk Ólaf-
ar frá þessu sjónarhorni. Súrrealistinn Sjón
nær aukinheldur góðu sambandi við verk
Ólafar sem einkennast oft af súrrealískum
vinnuaðferðum þar sem t.d. mætast tveir
ólíkir hlutir. Ekki er laust við að form Ólaf-
ar á þessari sýningu minni t.a.m. á myndlist
súrrealistans Bellmer. En þessi hlið er að-
eins ein hlið af mörgum á verkum Ólafar
Nordal sem hefur á undanförnum árum
haslað sér völl sem ein okkar fremstu lista-
manna hvað varðar vinnu með íslenska
menningu og fyrirbæri en mörg verk henn-
ar eru eftirminnilegar og nýstárlegar sam-
setningar á fornu og nýju, gjarnan bæði
beittar og hnyttnar. Innsetning hennar í
ASÍ er þar engin undantekning á en þó er í
henni óþægilegri undirtónn en í mörgum
öðrum verkum, undirtónn sem skapast
vegna mótsagnar í efni og viðfangsefni.
Þannig eru bleikir, stórir púðar mjúkir og
þægilegir, sakleysislegir á að horfa. Sama
má segja um bleik, mjúk formin sem snúast
hægt í myndbandinu sem varpað er á veggi.
En eftir því sem horft er lengur verður
myndefnið óþægilegra, formin afmyndaðri,
vanskapaðri, áleitnari. Þægindi púðanna
verða að sama skapi kæfandi og yfirþyrm-
andi. Innsetningin sem í fyrstu virðist ljúf
og þægileg fer að vísa æ meir til neikvæðra
þátta í samfélagi okkar, þægindasýki, gena-
fikts, fullkomnunaráráttu. Hið fullkomna yf-
irborð er sjúkt undir niðri.
Eins og endranær hefur Ólöfu tekist á
snjallan hátt að fanga tíðarandann og koma
aftan að áhorfandanum en hún gætir þess
um leið að gefa honum frelsi til að draga
sínar eigin ályktanir. Verk hennar búa jafn-
an yfir sjaldséðu samspili persónulegrar
myndhugsunar, skynrænna þátta og vit-
rænna vangaveltna, þættir sem eru ríkulega
til staðar í innsetningunni í ASÍ.
Mjúkar vangaveltur
Ragna Sigurðardóttir
Morgunblaðið/Árni Torfason
Ólöf Nordal Eins og endranær hefur henni tekist á snjallan hátt að fanga tíðarandann.
MYNDLIST
Listasafn ASÍ
Til 6. mars. Listasafn ASÍ er opið alla daga nema
mánudaga frá kl. 13–17.
Blönduð tækni, Ólöf Nordal
ÓSK Vilhjálmsdóttir er skelegg að vanda, sýnir
nú á tveimur stöðum í bænum, í listasafni ASÍ
og ásamt Önnu Hallin í Fugli við Skólavörðu-
stíg en nánar verður sagt frá sýningu þeirra í
annarri umfjöllun. Ósk sýnir tvær innsetningar
í Listasafni ASÍ. Frá upphafi ferilsins hefur við-
fangsefni listar hennar verið af samfélagslegum
toga, í verkum sínum leitast hún jafnan við að
draga fram ýmsa þætti sem að hennar mati eru
umhugsunarverðir. Þar má nefna hlutverk ein-
staklingsins í samfélaginu, gildismat, t.a.m. eins
og það kemur fram hjá yngri kynslóðinni, inn-
prentað af þeirri eldri. Hugmyndir um það
hvernig samfélagið gæti hugsanlega verið ein-
hvern veginn öðruvísi var viðfangsefni hennar í
eftirminnilegri innsetningu, Eitthvað annað, í
Gallerí Hlemmi á meðan það var og hét. Nú
birtast þessi orð aftur í list Óskar en samhengi
þeirra er allt öðruvísi. Eitthvað annað getur
vissulega vísað í margar áttir. Í Gryfju ASÍ
veltir Ósk fyrir sér tilvist nútímamannsins. Ein-
hver hefur tjaldað tjaldi sínu og úr myrkrinu
berst illilegt urr, annaðhvort ver dýrið þann
sem dvelst í tjaldinu eða ógnar honum utan úr
nóttinni. Á einfaldan máta, sem einna helst á
eitthvað skylt með raunveruleikanum annars
vegar og birtingarmátum hans í bíómyndum
hins vegar, skapar Ósk andrúmsloft sem nær
föstum tökum á áhorfandanum. Setningin sem
letruð er á vegginn gerir innsetningu hennar
enn áhrifameiri en hér opna orðin verkið fyrir
áhorfandanum og gera honum kleift að lesa
fleira úr því en ella. Sterkasta tilfinningin er þó
fyrir orðlausum óhugnaði, minningin sem verk-
ið skilur eftir sig er minningin um hreinan ótta,
ótta við ofbeldisfullt samfélag, ótta við dekkri
hliðar mannskepnunnar, einfaldlega frum-
stæðan ótta, við myrkur og óargadýr. Byggist
ekki margt í samfélagi okkar á ótta? Á að við-
halda ótta? Við utanaðkomandi, við ofbeldi, við
hryðjuverk o.s.frv. Öflugt lögregluríki og náið
eftirlit með einstaklingum er t.d. ekki fram-
kvæmanlegt nema með viðhaldi ótta hjá al-
menningi.
Ósk hefur síðan breytt Arinstofu í ákjós-
anlegt myndbandsrými. Börn í hlutverkaleik og
dansi leika sér á myndfletinum en í bakgrunni
er loftmynd af Reykjavík og umhverfi og má sjá
hvernig byggðin teygir úr sér í allar áttir, land-
nám nútímamannsins. Það sem á yfirborðinu er
frjáls leikur felur einnig í sér það hvernig sam-
félagið leitast við að steypa einstaklinginn í
ákveðið mót og einnig má greina snemmbyrj-
aða valdabaráttu kynjanna þegar bæði börnin
reyna að stjórna leiknum. Holur hlátur sjón-
varpssápu fylgir myndinni og gerir hana nöt-
urlega, dregur fram dekkri hliðar og tengir líf
einstaklingsins við veruleika fjölmiðlanna. Ósk
Vilhjálmsdóttir hefur sýnilega náð sterkum tök-
um á myndmáli sínu og henni tekst að koma
undirliggjandi skilaboðum til áhorfandans, en
þó alltaf með þeim hætti að það er hans að túlka
þau sjálfur. Stíll Óskar er hrár og spontant,
kröftugur og persónulegur og verk hennar eru
yngri kynslóðinni án efa innblástur. Það tekur
listamenn yfirleitt nokkurn tíma að finna hug-
myndum sínum greiðan farveg en Ósk sýnir hér
frábærlega hversu örugg hún er orðin í list
sinni.
Samfélag óttans
MYNDLIST
Listasafn ASÍ
Til 6. mars. Listasafn ASÍ er opið alla
daga nema mánudaga frá kl. 13–17.
Blönduð tækni, Ósk Vilhjálmsdóttir
Morgunblaðið/Árni Torfason
Ósk Vilhjálmsdóttir Hefur sýnilega náð sterkum tökum á myndmáli sínu, segir í dómnum.
Ragna Sigurðardóttir