Morgunblaðið - 18.05.2005, Blaðsíða 28

28 MIÐVIKUDAGUR 18. MAÍ 2005 MORGUNBLAÐIÐ
UMRÆÐAN
BRÉF TIL BLAÐSINS
Morgunblaðið, Kringlunni 1, 103 Reykjavík  Bréf til blaðsins | mbl.is
ÞROSKAÞJÁLFAR á Íslandi eiga
stórafmæli á þessu ári. Þroska-
þjálfafélag Íslands er 40 ára.
Já, það hefur
mikið vatn runnið
til sjávar síðan
þessi stétt varð
til. Og þrátt fyrir
það erum við ekki
fjölmenn stétt,
rúmlega 400 er-
um við. Við erum
heldur ekki mjög
áberandi stétt í
þessu þjóðfélagi.
En hins vegar erum við mjög sýnileg
skjólstæðingum okkar sem við veit-
um þjónustu. Það er fatlað fólk sem
eru okkar skjólstæðingar og þeir eru
því miður á sama báti og við fremur
ósýnilegur hópur í þessu samfélagi.
Ástæðan er margvísleg en ein er sú
að fæstir af þeim geta talað fyrir sig
sjálfir og eitt af okkar hlutverkum er
að tala fyrir þennan hóp.
Ég skil ekki af hverju við erum sí-
fellt að flokka fólk. Við erum öll
manneskjur með okkar sérþarfir,
sem þarf að mæta á eðlilegan hátt.
Það er að segja meta þarfir hvers
einstaklings og veita honum þjón-
ustu eftir því. Það sem hefur háð
okkar stétt eru lág laun. En á móti
kemur þessi ótrúlega lífsfylling sem
felst í því að vinna með fötluðum og
það sem maður fær tilbaka frá þessu
yndislega fólki og aðstandendum
þeirra. Þessu er ekki hægt að lýsa
nema prófa það sjálfur og ég hvet
því alla til að prófa að vinna með fötl-
uðum.
Það er mjög hollt fyrir þá sem sí-
fellt eru óánægðir með allt sem þeir
hafa. Það orð sem ég hef haft með
mér í 23 ár síðan ég útskrifaðist úr
þessum frábæra skóla þ.e.a.s.
Þroskaþjálfaskóla Íslands er „virð-
ing“, já, að bera virðingu fyrir skjól-
stæðingum mínum á sama hátt og ég
ber virðingu fyrir sjálfri mér og öðru
fólki. Þetta er hálfgert töfraorð sem
ég hvet alla til að nota. Ég óska öll-
um þroskaþjálfum nær og fjær inni-
lega til hamingju með afmælið og
höldum áfram að njóta þess að vera
til og verum stolt yfir störfum okkar!
Afmæliskveðjur,
MARGRÉT JÓNSDÓTTIR,
þroskaþjálfi.
Til hamingju,
þroskaþjálfar
Frá Margréti Jónsdóttur
Margrét Jónsdóttir
Í FLESTUM framhaldsskólum
landsins eru starfandi forvarna-
fulltrúar. Starf okkar er marg-
slungið en felst í aðalatriðum í því
að stuðla að því að nemendur temji
sér heilbrigðan lífsstíl og vinna gegn
sjálfseyðandi hegðun. Með þessa
nálgun að leiðarljósi eru forvarnir
því allt það sem viðkemur heil-
brigðum lífsstíl; það að reykja ekki,
stunda reglulega hreyfingu, borða
hollan mat, drekka ekki áfengi, að
minnsta kosti fyrr en viðkomandi
hefur lagalegan aldur til og þá að
drekka í hófi og nota ekki önnur
fíkniefni. Að auki fellur undir starf
forvarnafulltrúa að stuðla að kyn-
heilbrigði, geðheilbrigði, vinna gegn
einelti og ýta undir víðsýni gagnvart
náunganum.
Nemendur framhaldsskólanna
endurspegla fjölbreytileika þjóð-
arinnar og framhaldsskólar eru mis-
munandi. Forvarnafulltrúar eiga að
sinna öllum nemendum og reyna
m.a. að koma í veg fyrir að þeir
byrji að neyta vímuefna, reyna að fá
þá sem þegar eru byrjaðir til að
draga úr neyslunni og helst hætta
og síðast en ekki síst að styðja við
bakið á þeim sem eru hættir neyslu.
Svo má ekki gleyma því að í fram-
haldsskólunum eru hluti nemenda
lögráða þannig að ólík vinnubrögð
eiga við um þá sem eru undir og yfir
18 ára aldri. Það er því óhjá-
kvæmilegt að forvarnir, og þar með
starf forvarnafulltrúa, taki mið af
þessum fjölbreytileika og sé með
ýmsum hætti í skólunum. Enda er
mikil áhersla lögð á að forvarnir séu
hluti af daglegu starfi skólanna og
miðist við aðstæður á hverjum stað.
Horfum á jákvæðu hliðarnar
Mikil þróun hefur átt sér stað í
forvörnum. Þegar ég byrjaði sem
forvarnafulltrúi, fyrir fimm árum,
var ég uppfull af góðum hug-
myndum og var fullkomlega sam-
mála ríkjandi forvarnastefnu sem
gekk og gengur enn út á hræðslu-
áróður. Í dag er ég ennþá uppfull af
góðum hugmyndum en algjörlega
ósammála þessari neikvæðu nálgun.
Í staðinn fyrir að vera með stöðugan
hræðsluáróður og sýningar á ung-
lingum að drekka, reykja og dópa
eigum við að sýna börnum og ung-
lingum myndir af heilbrigðum ung-
lingum sem ekki eru í neyslu. Nota
jákvæðar en ekki neikvæðar fyr-
irmyndir.
Með því að einblína á þessar nei-
kvæðu myndir ýtum við undir
neyslu og neikvæða mynd af ung-
lingum. Við eigum frekar að gefa
börnum og unglingum heilbrigðar
fyrirmyndir! Í staðinn fyrir for-
varnavikur sem ganga út á að sýna
afleiðingar neyslu eigum við að vera
með forvarnavikur sem ganga út á
að láta sér líða vel á heilbrigðan
hátt; fjörviku eða gleðiviku. Vita-
skuld megum við ekki gleyma að
sinna þeim sem eiga í vímuefna-
vanda! En þeim eigum við að sinna
sérstaklega, ekki yfirfæra vanda ör-
fárra yfir á alla nemendur.
Miklu máli skiptir að nemendur,
foreldrar, kennarar og annað starfs-
fólk skólanna viti nákvæmlega
hvaða reglur og mörk eiga við hvað
neyslu tóbaks, áfengis og annarra
fíkniefna varðar og hvernig bregð-
ast skuli við ef á þarf að halda. Mik-
ilvægt er að styðja foreldra í að
setja mörk og standa við þau og
hætta að ýta stöðugt undir þá ímynd
að unglingar séu óalandi og óferj-
andi, því það læra börnin sem fyrir
þeim er haft.
Með því að leggja áherslu á já-
kvæðar forvarnir tel ég mig upp-
fylla stefnu Flensborgarskólans í
forvörnum sem gengur út á að
stuðla að heilbrigðum lifn-
aðarháttum og jákvæðri lífssýn
nemenda og vinna gegn sjálfseyð-
andi hegðun.
GUÐRÚN ÁGÚSTA
GUÐMUNDSDÓTTIR,
Heiðvangi 56,
220 Hafnarfirði.
Forvarnir í framhalds-
skólum – forvarnir
með jákvæðum fyrir-
myndum
Frá Guðrúnu Ágústu Guðmunds-
dóttur, framhaldsskólakennara og
forvarnafulltrúa í Flensborgarskól-
anum í Hafnarfirði
KYNNT hefur verið á Alþingi hug-
mynd um að lagður verði hálend-
isvegur úr innanverðum Skagafirði
um Stórasand, Arnarvatnsheiði og
Kaldadal sem styttir vegalengdina
milli Reykjavíkur og Akureyrar um
80 km. Að þessu máli hafa komið
KEA, Akureyrarbær, Hagar,
Kjarnafæði, Gúmmívinnslan, Brauð-
gerð Kr. Jónssonar, Norðlenska
matborðið, Trésmiðjan Börkur og
Norðurmjólk sem hafa útvegað sam-
anlagt 11 milljónir kr.
Án þátttöku íslenska ríkisins fjár-
magna stofnendur Norðurvegar
þennan hálendisveg aldrei. Kostn-
aður við þennan veg getur farið vel
yfir 7 milljarða kr. Fullvíst má telja
að þessi hálendisvegur verði dýrari
en 8 til 10 km löng jarðgöng undir
Öxnadalsheiði. Á Stórasandi er há-
punktur leiðarinnar um 800 m.y.s.
Að öllum líkindum yrðu 15 km af
þessum hálendisvegi í yfir 700 m.y.s.
Á Öxnadalsheiði er mesta hæð veg-
arinns um 540 m.y.s. og 400 metrar
á Holtavörðuheiði. Veðurstöðvar eru
á Arnarvatns- og Eyvindarstaða-
heiðum. Mælingar sýndu að vind-
hraði þar og á Öxnadals- og Holta-
vörðuheiðum var 12 til 14 metrar á
sekúndu 3. janúar sl. Þær segja ekk-
ert að þessi hálendisvegur verði
öruggur fyrir blindbyl og snjó-
þyngslum sem enginn getur séð fyr-
ir. Hugmyndin um að fara með veg-
inn úr innanverðum Skagafirði upp í
800 m.y.s. er fjarstæðukennd og
óraunhæf. Tilraunir af þessu tagi
eru dæmdar til að mistakast.
Ekki er sjálfgefið að Vegagerðin
fallist á að byggja heilsársvegi í
þessari hæð yfir sjávarmáli. Þarna
myndu snjóþyngsli og blindbylur
fljótlega skapa vandræði án þess að
slíkt yrði séð fyrir. Stofnendur
Norðurvegar, sem héldu fund á Ak-
ureyri 4. febrúar sl., ættu að svara
því hvort það megi ekki alveg eins
skoða möguleika á vel uppbyggðum
vegi yfir Hörgárdalsheiði eða jarð-
göngum undir Öxnadalsheiði ef þeir
vilja berjast gegn Vaðlaheiðar-
göngum.
Búast má við því að Náttúru-
verndarsamtökin safni undir-
skriftum gegn þessum hálendisvegi
og hóti um leið málaferlum. Þessi
hugmynd sem kynnt var á stofn-
fundi Norðurvegar á Akureyri vek-
ur litla hrifningu Húnvetninga og
Skagfirðinga sem hafa ásamt Ey-
firðingum lagt til að gerð verði jarð-
göng úr Hjaltadal yfir í Hörgárdal.
Viðbúið er að meirihluti Norðlend-
inga snúist gegn þessum hálend-
isvegi eins og Héðinsfjarðar-
göngum.
Stuðningsmenn hálendisvegarins
eiga að berjast fyrir því að Vaðla-
heiðargöng gangi fyrir á þessu kjör-
tímabili. Í gegnum Hvalfjarð-
argöngin hafa farið 5.000 til 6.000
bílar á dag. Á einum degi færu aldr-
ei jafnmargir bílar yfir þennan há-
lendisveg. Lauslegar umferðar- og
arðsemisathuganir munu aldrei
sýna að vegurinn verði arðbær fjár-
festing þótt veggjald yrði innheimt.
Það ætti frekar við um jarðgöngin
úr Hjaltadal undir Tröllaskaga og
Vaðlaheiðargöng, sem fyrrverandi
þingmenn Norðurlands eystra og
vestra hefðu átt að berjast fyrir áð-
ur en Alþingi samþykkti kjör-
dæmabreytinguna og Héðinsfjarð-
argöng á fölskum forsendum.
Fyrrverandi landsbyggðarþing-
menn sem gengu gegn vilja kjós-
enda sinna áður en þeir samþykktu
þessa kjördæmabreytingu og vöktu
falskar vonir Siglfirðinga og Ólafs-
firðinga eiga nú mörgum spurn-
ingum ósvarað. Fyrir þessi vinnu-
brögð svara þeir ekki héðan af.
Þingmenn norðvestur- og norð-
austurkjördæmis eiga ásamt sam-
gönguráðherra að kynna sér tillögur
Skagfirðinga, Blönduósinga og
Skagstrendinga sem sótt hafa um
styrk úr þróunarsjóði Vegagerð-
arinnar til að rannsaka samfélagsleg
áhrif Þverárfjallsvegar, jarðganga
úr Hjaltadal undir Tröllaskaga og
Vaðlaheiðarganga. Það ættu stofn-
endur Norðurvegar að kynna sér.
Afskrifum hugmyndina um hálend-
isveginn sem er fram komin í þeim
tilgangi að afskrifa Vaðlaheiðargöng
fyrir fullt og allt. Ótækt var að örfáir
landsbyggðarþingmenn með ein-
ræðistilburði að leiðarljósi skyldu
vekja falskar vonir heimamanna í
sínu eigin kjördæmi áður en þeir
voru sviknir.
Ákveðum Vaðlaheiðargöng strax
og önnur göng undir Siglufjarð-
arskarð. Útvegum fé til undirbún-
ingsrannsókna á gerð jarðganga í
þremur álmum úr Hjaltadal yfir í
Hörgárdal og Skíðadal. Setjum í for-
gang jarðgöng á Mið-Austurlandi
undir Bröttubrekku, milli Arn-
arfjarðar og Dýrafjarðar, við Ísa-
fjarðardjúp og fyrir sunnan, í gegn-
um Reynisfjall.
GUÐMUNDUR
KARL JÓNSSON,
Stangarholti 7, Reykjavík.
Vaðlaheiðargöng gangi fyrir
Frá Guðmundi Karli Jónssyni
VIÐ Kópavogsbúar fögnum því
með margvíslegum hætti um þess-
ar mundir að 50 ár eru liðin frá
því Kópavogur fékk kaupstað-
arréttindi og varð bær með öllu
sem því tilheyrir. Þar á meðal
deild í Rauða krossi Íslands sem
þá hafði starfað nokkuð á fjórða
áratug eða frá 1924 og höfðu verið
stofnaðar deildir á hans vegum
víða um land. Undirbúningur að
stofnun Kópavogsdeildar var haf-
inn 1956 og deildin stofnuð 12. maí
1958.
Nú styttist því óðum í að deildin
geti fagnað fimmtíu ára afmæli
eins og bærinn. Í ljósi þess ákvað
aðalfundur sem haldinn var í mars
að hefja skyldi undirbúning að rit-
un sögu deildarinnar. Til þess var
skipuð ritnefnd sem þegar hefur
hafið störf, skipuð undirrituðum,
Pálínu Jónsdóttur, Þorleifi Frið-
rikssyni og Fanneyju Karlsdóttur.
Fyrsta verk okkar er að afla
heimilda og glöggva okkur á þeim.
Vonandi tekst okkur svo að gefa
sögu deildarinnar út með ein-
hverjum hætti í þann mund sem
fimmtíu ára afmælið rennur upp.
Gögn og upplýsingar vantar
Blessunarlega hafa geymst á
vegum deildarinnar ýmis gögn
sem geta nýst okkur við sögurit-
unina. Hins vegar er ljóst að tals-
vert vantar uppá, einkum sem
snýr að fyrstu tuttugu árunum eða
svo, frá stofnun til 1977. Fund-
argerðabækur frá þessum tíma
finnast til dæmis alls ekki í fórum
deildarinnar. Ljósmyndir og önnur
gögn frá þessum árum eru jafn-
framt mjög af skornum skammti.
Mig langar því að biðja þá, sem
gætu haft í fórum sínum gögn sem
gætu komið að gagni, að leggja
okkur lið. Ég bið þá sem hafa í
fórum sínum skjöl og myndir sem
tengjast sögu deildarinnar vin-
samlega að hafa samband við
Fanneyju Karlsdóttur fram-
kvæmdastjóra í síma 554 6626 (op-
ið 11–15 virka daga) eða í tölvu-
pósti á kopavogur@redcross.is.
Einnig þá sem þekkja til starfs
deildarinnar á árunum 1958–1977
eða geta leiðbeint okkur um hvar
gögn gæti verið að finna. Hjálp-
legir geta jafnframt haft samband
við undirritaðan á gaji@mmedia-
.is.
F.h. Kópavogsdeildar,
GARÐAR H.
GUÐJÓNSSON,
formaður.
Hefur þú gögn um
sögu Kópavogsdeildar
Rauða krossins?
Frá Garðari H. Guðjónssyni
ÞEGAR fjallað er um mengun er
mikilvægt að gera greinarmun á
loftmengun og gróðurhúsaloftteg-
undum – koltvísýringur (CO2) veldur
t.d. hitun andrúmsloftsins, ekki loft-
mengun. Ef svo væri myndi reyk-
laus maður valda loftmengun, því
mannskepnan losar um 7 milljarða
tonna á ári af CO2. Rétt er að við
bruna dísils losnar um 30% minna af
CO2 miðað við bensín. Dísilbílar eru
hinsvegar yfirleitt stærri og losa því
meira af CO2. Mengun (hita reyndar
líka loftið) frá dísilbílum hefur fram
til þessa verið margfalt meiri og
verri en frá bensínbílum. Hjálp er nú
á leiðinni frá ESB sem hefur gefið út
tilskipun um að setja skuli sérstakar
síur á nýja dísilbíla frá október 2006.
Fagna ber leiðara Mbl 7. maí sem
tók undir gagnrýnisraddir á þá
stefnu ríkisins að stuðla að kaupum
á stórum bílum. Rannsóknarnefnd
umferðarslysa hefur t.d. bent á að í
67% tilvika er þyngdarmunur í
banaslysum tvöfaldur eða hærri og í
yfir 90% tilvika lést fólk í smærra
ökutækinu.
BJÖRGVIN ÞORSTEINSSON,
Fífumýri 15, 210 Garðabæ.
Dísilbílar –
mengun –
stórir bílar –
slys
Frá Björgvini Þorsteinssyni
KÆRA Vigdís.
Ég harma það að þú skulir hafa
horfið frá heillavænlegri málvernd
íslenskrar tungu og gengið til liðs
við alheimsbjálfa, sem vilja breyta
framburðarreglum þjóðtungunnar
og tefla fram saklausum börnum á
óvitaaldri til óþurftarverkanna. Ég
á hér við sjónvarps- og útvarps-
auglýsingar, sem birtar eru nær
daglega á vegum samtaka, sem
nefna sig „Unicef“.
Blessuð börnin þverbrjóta allar
framburðarreglur. Íslendingar bera
ekki u fram á sama hátt og Eng-
ilsaxar. Það gera heldur ekki Ítalir,
Spánverjar, Þjóðverjar né Portú-
galir. Þarna er bandarískum fram-
burði þröngvað í munn barnanna og
þau leidd afvega. Þessi framburður
minnir á heiti Ungmennafélags Ís-
lands. Naumast ætlast þessir aðdá-
endur engilsaxnesks framburðar til
þess að við segjum Júngmennafélag
Íslands, eða hvað?
Það er kominn tími til þess að
hverfa frá blindri þjónkun og und-
irgefni við amerísk áhrif og hrista
af sér varginn sem þrífst í skjóli
Háskóla Íslands og annarra hnign-
andi menntastofnana sem standa
gleiðfættar eins og „beljur á svelli“
og svara á ensku þegar spurt er um
prófessora Háskóla Íslands.
„Please hold the line“ eða „call
later“.
PÉTUR PÉTURSSON,
Garðastræti 9,
101 Reykjavík.
Opið bréf til Vigdísar Finnbogadóttur
Frá Pétri Péturssyni þul