Tíminn - 28.06.1970, Blaðsíða 9

9UNNUDAGUR 28. júní 1970.
Útgefandi: FRAMSÓKNARFLOKKURINN
Frambvœmdastjóri: Kristjáin Banediktsson. Ritstjórar: Þórarinn
Þónairinisson (áb), Anidrés Kristjánsson, Jón Helgason og Tómas
Karrlsson. Auglýsingastjóri: Steingrímur Gislason. Ritstjórnar-
skrifstofur í Edduhúsiniu, símar 18300—18306. Skrifstofur
Banlkastræti 7 — AfgreiSslusimi 10323. Auglýsingasími 19523.
Aðnar skrifstofur simi 18300. Áskriftargjald kr. 165,00 á mánuði,
innanlands — f lausasöiu kr. 10,00 eint. Prenitsm. Edda hf.
Rannsóknir i þágu
atvinnuveganna
Meðal þeirra mála, sem ekki fékkst tekið til afgreiðslu
á síðasta þingi, var tillaga Jóns Skaftasonar um aukið
fjármagn til rannsókna í þágu íslenzks atvinnulífs. Sam-
kvæmt henni skyldi ríkisstjórninni falið að gera áætlun
um aukið fjármagn til slíkra rannsókna og tryggja, að
á næstu 5 árum hækki fjárveitingar til rannsóknarmál-
efnanna um a.m.k. 0,2% af þjóðartekjunum.
í greinargerðinni var upplýst, að árið 1966 ráðstöf-
uðu íslendingar um 0,4% af þjóðartekjum sínum til rann-
sóknarstarfsemi, Norðmenn 1,1%, Svíar 1,5%, Bretar
2,3% og Bandaríkjamenn 3,3%.
í framhaldi af þessu segir svo í greinargerðinni:
„Af þessum upplýsingum er ljóst, hversu alvarlega
horfir hjá okkur í þessum efnum og hversu stórt átak
þarf að gera hér á landi, til þess að við sinnum þessum
mikilvæga málaflokki í líkingu við það, er aðrar menn-
ingarþjóðir gera.
Sem betur fer virðist nú ört vaxandi skilningur hjá
þjóðinni á mikilvægi rannsókna 1 þágu atvinnulífsins.
Þrátt fyrir litlar fjárveitingar til rannsóknarmála, hafa
vísindamenn okkar unnið ýmis afrek á sínu sviði, sem
fært hafa þjóðinni mikinn arð. Nægir að minna á bólu-
efni gegn garnaveiki í sauðfé, sem dr. Björn heitinn
Sigurðsson fann upp fyrir nokkrum árum og fróðir menn
telja að spari bændum árlega um 50—60 milljónir króna.
Þá hef ég einnig lesið grein eftir einn af yngri vísinda-
mönnum okkar, sem segir, að hefðu niðurstöður rann-
sókna á þéttingu hrauna vegna framburðar jökulfljóta,
legið fyrir, þegar hin mikla Búrfellsvirkjun var undir-
búin, þá hefði mátt spara 40 milljónir króna í byggingar-
kostnaði Búrfellsvirkjunar.
Af þessu má ljóst vera, hversu mikilvægu hlutverki
rannsóknarstarfsemin getur gegnt,
Með tillöguflutningi þessum er stefnt að því að auka
þann hluta þjóðartekna, sem til rannsóknarstarfsemi
gengur, jafnt og þétt á hæstu 5 árum, þannig að þá
verði a.m.k. 1,5% þeirra varið í þessu skyni. Stæðum við
þá árið 1975 í sömu sporum og Svíar voru 1966.
Sjálfsagt er, að atvinnuvegirnir, þeir sem njóta eiga
ávaxtanna af rannsóknastarfseminni, leggi sitt af mörk-
um til þess, að þessu marki verði náð, en veruleg ríkis-
framlög þurfa þá líka til að koma.“
Eins og áður segir, fékkst þessi tillaga ekki afgreidd
á þinginu. Hér er þó tvímælalaust um að ræða eitt allra
mesta stórmál þjóðarinnar.
Kiörorð Gylfa
Alþýðublaðið læzt vera ákaflega hneykslað yfir því,
að tekizt hefur samvinna milli Framsóknarflokksins og
Sjálfstæðisflokksins í bæjarstjórn Kópavogskaupstaðar.
Það birtir í tilefni af því forsíðugrein í gær og notar
stærsta letur sitt í fyrirsögnina: Ekkert nema íhaldið!
Fyrir Alþýðublaðið er alveg óþarft að vera að klína
bessu kjörorði Gylfa Þ. Gíslasonar á Framsóknarflokk-
inn, þótt samstarf takist milli Framsóknarmanna og
Sjálfstæðismanna í ákveðnu bæjarfélagi. Samvinna í
bæjarmálum fer eftir aðstæðum á hverjum stað og er
alveg óháð landsmálapólitíkinni. Forustumenn Alþýðu-
flokksins þurfa því ekki að hafa slíkar andvökur. af
samstarfinu í Kópavogi og skrif Alþýðublaðsins benda
til. Þ.Þ.
TÍMINN
DAGENS NYHETER, Stokkhólmi:
Svíar eiga tvo valkosti í við-
ræðum við Efnahagsbaodalagið
Hin svonefnda aukaaðild kemur sennilega ekki til greina.
PALMH forsætisráöherra
LJÓST er orðið hvenær við-
ræður hefjast um stækkun
Efnahagsbandalags Evrópu,
hins evrópska efnahagsibanda-
lags Frakklands, Vestur-Þýzka-
lands. ítalíu, Belgíu, Hollands
og Luxemburgar. Opinber fiund
ur hefst 30. júní, en verður
eflaust aðeins formlegur fund-
ur. Til fundarins eru boðaðir
fullltrúar þeirra ríkja, sem sótt
hafa um beina aðild að banda-
Ilaginu. eða fulltrúar Englands,
Danmerkur, Noregs og írlands.
Fulltrúar Englendinga verða
kvaddir til raunverulegra
samningafunda um 20. júlí, en
fulltrúar hinna -tmsækjend-
anna um það bil mánuði síðar.
Gera má ráð fyrir, að nokkru
síðar. eða í lok október í haust,
geti komið til fyrstu viðræðna
við fuiltrúa annarra EFTA-
rikja, eða Finna, íslendinga,
Portúgala. Svisslendinga. Svía
og Austurríkismanna.
Svíar eru ekki taldir meðal
umsækjenda um beinn aðild,
enda var ekki kveði á uim
neina ákveðna aðild í tilmælum
þeirra. Af hálfu Efnahags-
bandalagsins hefur þeim EFTA
rikjum, sem ekki fara fram á
beina aðild, verið skipt í þrjá
hópa. Svíar og Austurríkis-
menn ákveða sjáifir hilutleysis-
stefnu sína og er því unnt að
hugsa sér hvers konar aðildar-
form sem vera skal þeim til
handa, þar á meðal fulla að-
ild. Hlutleysi Finna og Austur
ríkismanna er háð mililiríkja-
samningum og hafa þeir bví
ekki jafn frjálsar hendur um
samninga. í þriðja iagi eru svo
fslendingar og Portúgala’’, sem
greinilega yrði að veita sér-
stoðu af efnahagsástæðum.
SVÍAR geta gert ráð fyrir
þremur möguieikum:
f fyrsta lagi er full aðild.
Af henni leiða að sjálfsögðu
fullar skyidur samkvæmt Róm
arsáttmálanum, en einnig sæti
og atkvæðisrétt'ur í ráðherra-
nefndinni, en þar ta'ka fulltrú-
ar ríikisstjórna aðildarríkj-
anna bindandi ákvarðanir, —
og einnig í nefndinni, sem
undirbýr mál og gengur frá
tlllögum og hefur umsjón með,
að sameiginlegar stofnanir
fylgi fram teknu.m ábvörðun-
um.
f öðru lagi er aukaaðild.
Henni geta fylgt mismikil rétt-
indj og mismikiar skyldur, en
ekki réttur til íulltrúa í fyrr-
nefndum stofnunum, aðeins að
ild að sérstöku ráði, sem fjail-
ar lum saimskipti Efnahags-
bandalagsins og viðkomandi
ríkis.
f þriðja lagi er svo sérsamn-
ingur. sem veitir rétt til sam-
starfs á vissum sviðum, til
dæmis tollfrjálsra verzlunarvið-
skipta. en nær að öðru leyti
miHu skemmra en aukaaðild.
SÆNSKA ríkisstjórnin kaus
að leggja annan möguleikann
til grundvaillar við fyrstu um-
sókn um aðild að Efnahags-
bandalaginu árið 1961. Þá var
einkum deilt um aukaaðild eða
fulla aðild, en til voru þó þeir,
sem á bvorugt vildu fálilast.
CGóð grein er gerð fyrir þess-
um umræðum- í- bæklingi Mats
Bergquist, „Svíþjóð og Efnahags
bandalagið", og er óhætt að
mæla með honum við þá,. sem
vilja kynna sér nánar um hivað
er í raun og veru að ræða.)
Aukaaðildin hefur smátt og
smátt þokazt fjær síðan 1961.
Hún er einkum ætluð þeim
ríkjum, sem geta ekki af efna-
hagsástæðum gerzt fiullgildir að
en það á engan veginn við um
ilar að Efnahagsbandalaginu,
Sviiþjóð.
Sænsku ríkisstjórninni hefur
smátt og smátt orðið þetta
Ijóst og af þeim ástæðum var
umsóknin endurnýjuð árið
1967, án þess að nokkuð væri
nánar tiltekið um aðildarform-
ið í umsókninni. Ef draga má
ályktun af þeim skoðunum,
sem komið hafa fram af hálfu
fuW trú a Efnah agsb a nd álagsins,
eru það annað hivort fyrsti eða
þriðji möguleikinn, sem eink-
um koma til greina eins og
sakir standa.
ÞRÁTT fyrir hina óákveðnu
urnsókn Svía þykir fram kom-
ið, að þeir telji fulla aðild
geta komið til greina. Ekki
verður ráðið af þeim fregnum,
sem bcrizt hafa af umræðum
innan ráðherranefndar Efna-
hagsbandalagsins að undan-
förmi. að Svíar geti átt yon á
beinum hindrunum vegna hiut
leysisstefnu sinnar. Þeir verða
að vera við jwi búnir að þurfa
ef til vill að samþykkja Rómar-
sáttmálann skWyrðislaust og
stefnu Efnahagsbandalagsins
eins o.g hún kann að verða
ákveðin. Hafni þeir þeim kosti,
verður þeim gefinn kostur á
viðræðum um tollfrjáls verzl-
unarviðskipti og breytingar á
sænsku efnahagslífi til sam-
ræmingar Efnahagsbanda-
laginu.
Þetta kann að þyikja að ein-
hverju leyti óaðgengilegt.
Mest ríður á að viðhafa fulila
gát og minnast þess- fyrst og
fremst, að það eru einungis
frumumræður, sem fram eiga
að fara. Af hálfu Efnahags-
bandalagsins er vitaskuld M
gengið út frá því, sem full- i
trúar þess telja í beztu sam- |
ræmi við hagsmuni þess. Sví- |
ar eru æskilegir aðilar í ýmsu |
tilliti. Þeir hafa upp á drjúg- |
mikla markaðsmöguleika að i
bjóða og hafa ýmislegt að
mörkum að leggja hvað tækni
og iðnvæðingu áhrærir.
FRÁ sjónarmiði Efnahags-
bandalagsríkjanna væri eflaust
mjög hagkvæm lausn að tengja
efnahagSlíf Svía bandaiaginu,
án þess að þurfa að láta þeim
í té aðild að stjórn bandalags-
ins eða ákvörðunum.
Þessi möguleiki þarf ekki að
tákna, að 'hefðbundin andatnða
Svía gegn hvers konar
Ibindandi bandalögum sé í
raun og veru álitin alvarleg
hindrun. Ýmislegt, sem fram
hefur komið af háflfu Efna-
hagsbandalr.gsins, bendir til að
svo sé ekki. En vitaskuld liggur
í augum uppi, að því fleiri
ríki, sem unnt er áð tengja
bandalaginu án þess að þurfa
að veita beim sæti og atkvæðis-
rétt í ráðherranefndinni, því
betur þykjast aðildarríkin hafa
komið ár sinni fyrir borð. Það
hlýtur ávallt að vera þ"í auð-
veldara að komast að biður-
stöðu og taka ákvörðun sem
þeir aðilar eru færri, som um
málin eiga eð fjalla.
Sú afstaða, sem fulltrúar
Efnahagsbandalagsins virðast
hfa tekið til væntanlegra við-
ræðna. er því ákaflega auð-
skiljanleg frá beirra sjóaar-
miði séð. Hitt er einnig jafn
augljóst. að Svíum ber að miða
sína afstöðu við eigin
hagsmuni, — en beim hlýtur
að vera bezt borgið ef sflcyld-
unum, sem undir verður að
gangast, fylgja þau réttindi, S
sem full aðjld ein getur veitt. 3