Fréttablaðið - 26.09.2002, Blaðsíða 10

10 26. september 2002 FIMMTUDAGUR
Útgáfufélag: Frétt ehf.
Ritstjóri: Gunnar Smári Egilsson
Fréttastjóri: Sigurjón M. Egilsson
Ritstjórnarfulltrúi: Steinunn Stefánsdóttir
Auglýsingastjóri: Þórmundur Bergsson
Ritstjórn, auglýsingar og dreifing:
Þverholti 9, 105 Reykjavík
Aðalsími: 515 75 00
Símbréf á fréttadeild: 515 75 06
Rafpóstur: ritstjorn@frettabladid.is
Símbréf á auglýsingadeild: 515 75 16
Rafpóstur: auglysingar@frettabladid.is
Setning og umbrot: Frétt ehf.
Prentvinnsla: Ísafoldarprentsmiðja ehf.
Fréttablaðinu er dreift ókeypis á heimili á höfuð-
borgarsvæðinu og Akureyri. Einnig er hægt að fá
blaðið í völdum verslunum á landsbyggðinni.
Fyrirtæki geta fengið blaðið gegn greiðslu
sendingarkostnaðar; kr. 1.100 á mánuði.
Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni
blaðsins í stafrænu formi og í gagnabönkum
án endurgjalds.
BRÉF TIL BLAÐSINS
INNLENT
Um
ljóðanám
í skólum
Auðunn Bragi Sveinsson skrifar:
Tilefni þessa greinarkorns erað í Fréttablaðinu 19. sept-
ember síðastliðinn skrifar Sigur-
jón M. Egilsson, fréttastjóri,
„Bakþanka“ blaðsins og tekur
þar til meðferðar utanbókarnám
á ljóðum góðskálda. Hann telur
að mörgu ungu fólki sé nær
ófært að skilja sum þau kvæði
sem nemendur höfðu áhuga á á
fyrri tíð. Nú á dögum læra þó
margir nær ósjálfrátt ýmsa
dægurlagatexta, sem oft heyrast
í fjölmiðlum.
Ég var lengi kennari í grunn-
skóla og setti börnum oft fyrir
ljóð til að flytja eftir minni í
skólastofunni. Flest börnin
fundu ekkert að þessu. Nokkur
mölduðu í móinn og spurðu
hvaða gagn væri að því að kunna
ljóð utan að? Eigi stuðlaði það að
bættri afkomu og yfirleitt að
betra lífi. Jú, þetta skildi ég að
nokkru en benti á að ljóð sem við
kynnum utan að yrðu ævilöng
eign okkar. Margt sem við lærð-
um af staðreyndum í skólanum
hyrfi sína leið. En ljóðin sem við
lærðum utan að geymdust í huga
okkar langa ævi.
Ég get vel um þetta borið því
að mörg þau ljóð sem ég lærði í
barnaskóla kann ég enn, meira
að segja Gunnarshólma. Oft hefi
ég þulið þetta ljóð fyrir áheyr-
endur og með sjálfum mér og
sumir furðað sig á minni mínu
en þetta þótti ekkert sérstakt í
mínu ungdæmi. Þá lærðu börnin
ljóð - og þótti ekkert mikið. Fög-
ur og vel ort ljóð eru mikill and-
ans auður en auðvitað kostar
nokkra áreynslu að læra þau
utan að. Með því öflum við okkur
andlegs forða sem endist fram
að gröf og dauða.

Staða bankastjóra Seðla-bankans losnaði um
helgina. Davíð Oddsson
forsætisráðherra sagðist
ekki ætla að flýta sér við að
skipa í stöðuna. Davíð get-
ur, samkvæmt nýjum lög-
um, ráðið bankastjóra án
þess að auglýsa stöðuna
eða ráðfæra sig við banka-
ráð Seðlabankans. Halldór
Ásgrímsson, formaður
Framsóknarf lokksins ,
sagði að hann myndi koma
að ráðningunni þótt ekki sé
kveðið á um slíkt í lögum.
Halldór vísaði til hefðar
sem er ofar lögum; að skipað skuli
í allar helstu stöður ríkisvaldsins
út frá pólitískum hagsmunum
fremur en svokölluðum
faglegum sjónarmiðum.
Hver er reynslan af
þessari hefð? Er hún svo
langlíf og sterk vegna þess
að hún hefur reynst samfé-
laginu vel? Ég þarf ekki að
svara þessari spurningu.
Það vita allir svarið: Nei.
Ímyndum okkur að
bankastjórar Seðlabankans
væru sjálfstæðir gæslu-
menn þeirra hagsmuna sem
seðlabönkum er ætlað að
gæta. Að forstjóri Trygg-
ingastofnunar væri öflugur
talsmaður skjólstæðinga
stofnunarinnar. Að spár og álit
Þjóðhagsstofnunar væru hlutlaus
og óháð hagsmunum sitjandi ríkis-
stjórnar. Að útvarpsstjóri Ríkisút-
varpsins liti á það sem hlutverk
sitt að reka öflugt og vel rekið fjöl-
miðlafyrirtæki. Að bankastjórar
ríkisbankanna reyndu fyrst og
fremst að ávaxta pund bankanna í
stað þess að beita áhrifum bank-
anna á viðskiptalífið; fyrst og
fremst í pólitískum tilgangi.
Ímyndum okkur að forstöðumenn
ríkisstofnana og forstjórar ríkis-
fyrirtækja litu á okkur, almenning
í landinu, sem umbjóðendur sína í
stað stjórnmálaflokkanna sem
skipuðu þá.
Hvað fengjum við þá: Klassískt
vestrænt lýðræðisríki.
Ég veit ekki hvað fór úrskeiðis.
Hvers vegna Íslendingar misstu
áhugann á slíkri samfélagsupp-
byggingu. Eða trúna á að þeir gætu
komið henni á. Eða átt hana skilið.
Sjálfsagt er ástæðan margflókin
og eitthvað tengd því að kreppan á
fjórða áratugnum kom þegar ís-
lenskt stjórnskipulag var enn í
mótun. Og stríðið stuttu síðar með
tilheyrandi ofstjórn og miðstýrðri
hagstjórn.
En hver svo sem ástæðan var
fyrir getuleysi Íslendinga til að
byggja hér upp virkt lýðræðiskerfi
á síðustu öld þá á hún ekki við
lengur. Það er engin ástæða til ann-
ars en taka til hendinni og byrja.

„Ímyndum
okkur að for-
stöðumenn
ríkisstofnana
og forstjórar
ríkisfyrirtækja
litu á okkur,
almenning í
landinu, sem
umbjóðendur
sína í stað
stjórnmála-
flokkanna sem
skipuðu þá.“
skrifar um reynsluna af því að láta pólitísk
sjónarmið stjórna ráðningum í veigamestu
störf hjá ríkinu.
Mín skoðun
GUNNAR SMÁRI EGILSSON
PÚTÍN
Pútín hefur sagt eiturlyfjum stríð á hendur
í Rússlandi.
Vladimir Pútín,
Rússlandsforseti:
200 manna
nefnd gegn
eiturlyfjum
MOSKVA,AP Vladimir Pútín, forseti
Rússlands, hefur ákveðið að
stofna nýja nefnd sem berjast á
gegn eiturlyfjum í landinu. Að
sögn hans eru eiturlyf gífurlegt
félagslegt vandamál í landinu auk
þess sem mikil hætta stafar af
þeim vegna tengsla þeirra við al-
þjóðlega hryðjuverkastarfsemi og
eiturlyfjasala. Um 200 manns
munu starfa í nefndinni sem heyr-
ir undir innanríkisráðuneyti
Rússlands. Rúmlega þrjár millj-
ónir eiturlyfjaneytenda eru í
Rússlandi, eða tæplega 2,1% þjóð-
arinnar.

AP
/M
YN
D
Einar Steinsson sjómaður hef-ur þróað nýjan búnað sem er
ætlað að bæta árangur nótaveiða.
Búnaðurinn á að hindra það að
uppsjávarfisktegundir eins og
síld, makríll og loðna sleppi út úr
hringnót. Með búnaðinum er
hægt að dæla lofti niður á allt að
100 faðma dýpi. Hann líkir eftir
veiðiaðferð hvala sem nota loft-
bólur til þess að fæla og þétta
fiskitorfur. mar.is
Áfundi í bæjarstjórn Húsavík-urbæjar á dögunum lögðu
fulltrúar Þ-listans fram tillögu
þess efnis að nú þegar yrði hafin
vinna við gerð fjölskyldustefnu
fyrir sveitarfélagið og stefnt að
því að heildstæð fjölskyldustefna
verði lögð fyrir bæjarstjórn til
samþykktar eigi síðar en í lok
þessa árs. vikin.is
FRAMBOÐ Fjórir hafa tilkynnt
framboð til kjörnefndar vegna
prófkjörs Framsóknarflokksins
í Norðvesturkjördæmi. Ragna
Ívarsdóttir sækist eftir einu af
sex efstu sætunum. Fjórir sækj-
ast eftir fyrsta sætinu, þeirra á
meðal Árni Gunnarsson, vara-
þingmaður.
„Að vel íhuguðu máli og eftir
talsverða hvatningu hef ég
ákveðið að gefa kost á mér í
fyrsta sæti listans. Ákvörðun
þessi beinist ekki gegn sitjandi
þingmönnum sem kjörnir voru
samkvæmt eldri kjördæmaskip-
an, enda um að ræða nýjan lista
í nýju kjördæmi,“ sagði Árni.
Kristinn H. Gunnarsson, al-
þingismaður og Páll Pétursson,
félagsmálaráðherra hafa báðir
tilkynnt framboð sitt og sækjast
eftir fyrsta sæti. Loks hefur
Magnús Stefánsson alþingsmað-
ur lýst yfir því að hann vilji
leiða listann en formleg tilkynn-
ing þar um hefur ekki borist
kjörnefnd.
Framboðsfrestur rennur út 9.
nóvember en prófkjörið fer fram
á aukakjördæmisþingi sem
verður á Laugum í Sælingsdal
16. nóvember. Kosið verður um
sex efstu sætin. Kosið verður um
hvert sæti fyrir sig, fyrst um 1.
sæti og síðan koll af kolli. Fram-
bjóðandi þarf að hljóta meiri-
hluta atkvæða í sæti og skal end-
urtaka kosningu þar til slíkur
meirihluti næst. Kjörnefnd raðar
svo fulltrúum í þau sæti listans
sem ekki er kosið í.

Prófkjör Framsóknarmanna í Norðvesturkjördæmi:
Fjórir bítast um fyrsta sætið
PÁLL PÉTURSSON
Vill fyrsta sæti í Norðvesturkjördæmi.
Lesendur geta skrifað bréf íblaðið. Æskilegt er að hvert
bréf sé ekki lengra en sem nemur
hálfri A4-blaðsíðu. Hægt er að
senda bréfin í tölvupósti, rit-
stjorn@frettabladid.is, hringja í
síma 515 7500, faxa í síma 515 7506
eða senda bréf á Fréttablaðið,
Þverholti 9, 105 Reykjavík.
LESENDABRÉF
REHALIM, VESTURBAKKANUM, AP Hóp-
ur ísraelskra gyðinga stofnaði í
gær með pomp og prakt nýja land-
nemabygð skammt frá borginni
Nablus á Vesturbakkanum. Haldn-
ar voru ræður, matur snæddur og
börnin gátu leikið sér í leiktækjum.
Fyrstu fjölskyldurnar eru þegar
fluttar í nýju landnemabyggðina,
sem heitir Rehalim. Á næstunni
eiga að flytjast þangað um hundrað
manns. Alls verða þarna 24 fjöl-
skyldur í 14 húsum og nokkrum
húsbílum.
„Þarna er bara verið að bæta
olíu á eldinn,“ sagði Saeb Erekat,
helsti samningafulltrúi Palestínu-
manna og ráðherra í stjórn
Arafats. „Palestínumenn líta á
landnemabyggðirnar sem mikla
ógn við tilveru sína og markmið
sín.“
Síðustu ríkisstjórnir Ísraels, þar
á meðal núverandi ríkisstjórn
Ariels Sharons, hafa sagt að nýjar
landnemabyggðir verði ekki stofn-
aðar. Hins vegar megi stækka nú-
verandi byggðir eftir því sem íbú-
um fjölgar.
Varnarmálaráðuneytið, sem ber
ábyrgð á landnemabyggðunum,
sagðist í gær fyrst ekki vita til þess
að ný byggð hefði verið stofnuð.
Skömmu síðar kom yfirlýsing frá
ráðuneytinu, þar sem segir að fyrir
fjórum árum hafi Rehalim verið
skilgreind sem „menntastofnun“
og bygging húsa þar heimiluð á
þeirri forsendu. „Rehalim var
aldrei skilgreind sem landnema-
byggð og engin áform eru uppi um
að samþykkja hana sem slíka,“ seg-
ir í yfirlýsingu ráðuneytisins.
Landnemabyggðir gyðinga eru
á hernumdu svæðunum sem
Palestínumenn gera tilkall til og
vilja nota til þess að stofna sjálf-
stætt ríki. Landnemarnir, sem svo
vilja kalla sig, koma sér fyrir á
svæðum sem oft eru í einkaeigu, og
njóta verndar Ísraelshers. Tilgang-
urinn virðist vera sá einn að koma í
veg fyrir að Palestínumenn fái her-
numdu svæðin afhend til eigin um-
ráða.
Nú er svo komið að meira en 400
þúsund ísraelskir landnemar búa á
hernumdu svæðunum þremur, það
er að segja Vesturbakkanum, Gaza-
svæðinu og austurhluta Jerúsalem-
borgar.
Umsátrið um höfuðstöðvar
Jassers Arafats í Ramallah hefur
nú staðið yfir í viku. Ísraelsmenn
hunsa ályktun Öryggisráðs Sam-
einuðu þjóðanna, sem krefst þess
að umsátrinu linni og Ísraelsher
hverfi sem skjótast á brott frá
byggðum Palestínumanna.

Ný landnemabyggð
á Vesturbakkanum
„Olía á eldinn,“ segja Palestínumenn um nýja landnemabyggð Ísraels-
manna á herteknu svæðunum. Meira en 400 þúsund landnemar hafa
komið sér fyrir á herteknu svæðunum.
GRJÓT Á MÓTI BRYNDREKUM
Níu skólapiltar særðust í átökum við ísra-
elska hermenn í gær eftir að hafa efnt til
mótmæla við landnemabyggðina Kfar
Darom á Gazasvæðinu. Landnemabyggðir
gyðinga á herteknu svæðunum eru Palest-
ínumönnum mikill þyrnir í augum.
AP
/A
D
EL
H
AN
A
Má bjóða yður klassískt lýðræði?