Fréttablaðið - 16.10.2003, Blaðsíða 16

16 16. október 2003 FIMMTUDAGUR
KOSSAR Á KARDINÁLAÞINGI
Ítalski kardinálinn Salvatore De Giorgi
faðmar pólskan starfsbróður sinn, Jozef
Glemp, við upphaf kardinálaþings í Vatík-
aninu í Róm. Tilefnið er 25 ára seta Jó-
hannesar Páls páfa II á páfastóli.
40 ára húsbréfin dýr:
Hægt að stytta lánin
HÚSNÆÐISKAUP Greiðslubyrði
þeirra sem greiða af 25 ára hús-
bréfaláni er einungis rúmum þús-
und krónum hærri af hverri millj-
ón en þeirra sem greiða sama lán
á 40 árum. Sá sem er með 40 ára
lánið greiðir hins vegar 1.340 þús-
und krónur í vexti af upphæðinni
meðan sá sem er með lánið til 25
ára greiðir 765 þúsund krónur.
Íbúðalánasjóður hyggst gefa
viðskiptavinum sínum kost á því
að breyta 40 ára lánum í 25 ára lán.
Hallur Magnússon hjá Íbúðalána-
sjóði segir margoft hafa verið bent
á staðreyndir um mun á greiðslu-
byrði og heildarvaxtabyrði milli 25
ára lána og 40 ára lána. „Við erum
búin að vera að koma því að við
bankana að við greiðslumat verði
fólki bent á þetta. Við höfum
einnig beint því til fasteignasala að
þeir bendi fólki á þetta.“ Hann seg-
ir að þrátt fyrir þessar ábendingar
hafi Íbúðalánasjóður ekki orðið
var við breytingu á hugarfari við-
skiptavina fyrr en síðastliðið sum-
ar.
Hallur segir að stjórnin hafi
ákveðið að opna á þennan mögu-
leika fyrir nokkru. Síðan þá hafi
verið unnið að málinu. „Það er
verið að leggja síðustu hönd á til-
lögur þar sem þessar hugmyndir
eru útfærðar og verður hún lögð
fyrir stjórn sjóðsins á fundi í
næstu viku,“ segir Hallur. ■
Ótti heimamanna á Skaga-strönd, Akureyri og Akranesi
um að stórfyrirtæki þeirra verði
seld til annarra á sér þær rætur
að þekkt er í gegnum tíðina að
slíkt hefur gerst. Sporin hræða
því í þessum efn-
um og nú skelfast
þeir mest sem áður
töluðu ákafast fyr-
ir hagræðingu og
töldu að eitt lítið
þorp skipti ekki
máli þegar litið
væri til þeirrar
hagræðingar sem kvótakerfið
hefur í för með sér á landsvísu.
En margir hafa bent á að þegar
þorpi hefur verið fórnað í þágu
þjóðarhags með því að færa í
burtu veiðiheimildir hefur jafn-
framt gleymst að huga að örlög-
um fólksins. Þegar Suðureyri við
Súgandafjörð var í kvótakreppu í
upphafi níunda áratugarins gaf
Davíð Oddsson, þá nýorðinn for-
sætisráðherra, til kynna að hugs-
anlega væri heppilegast að hætta
við jarðgöng undir Botnsheiði en
bjóða þess í stað íbúum Suður-
eyrar að kaupa upp hús þeirra.
Þetta þótti mörgum skynsamleg
afstaða forsætisráðherra. Þor-
steinn Pálsson, flokksbróðir Dav-
íðs sem enn var í sárum eftir að
hafa verið steypt af formanns-
stóli, sagði af þessu tilefni háðs-
lega í hópi manna að Davíð ætlaði
að „flytja Súgfirðingana á fæti“.
Davíð þagnaði og umræðan um
bætur handa því fólki sem á um
sárt að binda vegna þess að veiði-
heimildir og atvinna hverfa úr
byggðum þeirra þagnaði.
Togarar hverfa
Nokkru áður en Súgandafjörð-
ur lenti í sinni kvótakreppu voru
togarar í hverju byggðarlagi allt
frá Patreksfirði í vestri að Hólma-
vík í austri. Á sumum stöðunum
voru fleiri en eitt skip. Þannig
voru á tímabili tveir togarar á Pat-
reksfirði. Nú er þar enginn togari,
Bílddælingar og Tálknfirðingar
áttu sinn hvorn togarann, Sölva
Bjarnason BA og Tálknfirðing
BA. Frá Þingeyri voru gerðir út
tveir togarar, Framnes ÍS og
Sléttanes ÍS. Bæði þau skip eru
farin. Flateyringar áttu togarann
Gylli ÍS sem hefur verið seldur. Á
Suðureyri voru um tíma tveir tog-
arar, Elín Þorbjarnardóttir ÍS og
Trausti ÍS. Þeir hafa báðir verið
seldir. Í Bolungarvík voru lengi
tveir togarar, Heiðrún ÍS og Dag-
rún ÍS. Þeir hurfu báðir í kjölfar
gjaldþrots Einars Guðfinnssonar
hf. Frá Súðavík var aflaskipið
Bessi gert út um árabil en það
hefur verið selt. Súðvíkingar
njóta þó góðs af því að stærsta
fyrirtæki þeirra, Frosti hf., sam-
einaðist Hraðfrystihúsinu í Hnífs-
dal undir merki þess síðarnefnda.
Rækjuverksmiðja fyrirtækisins
er á staðnum og þar er mikil at-
vinna. En flaggskip Súðvíkinga,
Bessi ÍS, hefur verið selt úr landi.
Á Hólmavík er hið sama uppi á
teningnum. Frystitogarinn
Hólmadrangur ST er farinn eftir
að sameining við Útgerðarfélag
Akureyringa varð að veruleika í
ársbyrjun 2000. Ári síðar var stolt
Hólmvíkinga, frystitogarinn sem
gaf 30 hálaunastörf, seldur til Afr-
íku.
Stoltið til Akureyrar
Eina byggðarlagið á Vestfjörð-
um sem hefur yfir að ráða togara
er Ísafjörður, sem þó hefur svo
sannarlega þurft að þola blóðtöku.
Þekktasta og sárasta dæmi Ísfirð-
inga var þegar hið fornfræga fyr-
irtæki Hrönn hf. sameinaðist
Samherja hf. og innan tíðar sigldi
stolt Vestfirðinga, Guðbjörg ÍS, í
seinasta sinn frá Ísafirði til þjón-
ustu við Akureyringa. Ísfirðing-
um hefur þó tekist að verja tog-
araflota sinn að einhverju leyti en
það er gjarnan á kostnað litlu ná-
grannabyggðanna sem nú tilheyra
sama sveitarfélagi eftir að Ísa-
fjarðarbær varð að veruleika með
sameiningu Þingeyrar, Flateyrar
og Suðureyrar við Ísafjörð. Frá
Ísafirði eru nú gerðir út togararn-
ir Gyllir frá Flateyri, nú Stefnir,
og Framnes frá Þingeyri. Þessi
skip eru eftirhreytur frá því stór-
fyrirtækið Básafell hf. var stofn-
að á Vestfjörðum í því skyni að
standa vörð um skip og veiðiheim-
ildir í fjórðungnum. Básafell lifði
á hungurmörkum í nokkur ár en
liðaðist í sundur þegar útgerðar-
maður á Snæfellsnesi náði undir-
tökunum og eignaðist fyrirtækið.
Í dag er staðan sú á Vestfjörðum
að einungis er togara að finna í
einu byggðarlagi, Ísafirði. Á móti
kemur að í gamla Ísafjarðarbæ
hefur tveimur stórum frystihús-
um Norðurtangans og Íshússfé-
lags Ísfirðinga verið lokað. Aðeins
Hraðfrystihúsið í Hnífsdal er enn
með hráefni frá eina ísfisktogar-
anum sem enn er á Vestfjörðum.
Það er gjarnan fylgni á milli tog-
araeignar og kvóta þótt auðvitað
hafi aðrir þættir komið til hjálpar
svo sem stóraukinn afli smábáta.
Burðarásar bogna
Það hefur jafnan sætt tíðindum
þegar burðarásar þorpa eða bæja
hafa gefið sig. Þannig var það
þegar Hraðfrystihús Patreks-
fjarðar missti togarann Sigurey
BA á uppboð árið 1989. Allt fór á
Sony Center - það fyrsta á Íslandi
Nú getur þú verslað Sony hjá Sony því að við
opnum nýja verslun í Kringlunni í október.
Gæði, þekking og fagmennska alla leið.

Kringlan í október
SONY CENTER
Kringlunni 4 - 12
103 Reykjavík
You make it a Sony
Breyting húsbréfalána:
Eykur óvissu
á markaði
HÚSBRÉF Íslandsbanki telur að
heimili Íbúðalánasjóður breyt-
ingu á 40 ára lánum í 25 ára lán
muni það auka óvissu á skulda-
bréfamarkaði. Bankinn telur að til
skamms tíma muni áhugi fjár-
festa á lengri bréfum dvína. Í
morgunkorni bankans er þeirri
spurningu velt upp hvort slík
breyting kalli ekki á nýtt greiðslu-
mat.
Hallur Magnússon hjá Íbúða-
lánasjóði segir að strangt til tekið
kalli breytingin á nýtt greiðslu-
mat. Hann segir hins vegar að ör-
yggismörk eigi að vera í greiðslu-
matinu. Hins vegar hafi það
brunnið við að fólk hafi reiknað
greiðslugetu sína út frá lágmarks-
framfærslu í stað þess að miða við
raunverulega neyslu. Það væri
bankanna að vara fólk við slíku
við greiðslumatið. ■
EIN MILLJÓN Í HÚSBRÉFUM
25 ára lán 40 ára lán
Greiðslubyrði 5.924 4.895
Heildar vaxtagr. 765 þ. 1.340 þ.
HALLUR MAGNÚSSON
Hallur segir Íbúðalánasjóð margoft hafa
bent á hæga eignamyndun og miklar
vaxtagreiðslur á 40 ára húsbréfalánum.
ÞORSTEINN MÁR BALDVINSSON
Lofaði að Guðbjörg ÍS yrði áfram á Ísafirði.
Saga kvótakerfisins er stráð sviknum loforðum. Logandi átök um skip og ásakanir um svik. Tíu
af ellefu byggðarlögum á Vestfjörðum hafa misst togara sína. Yfirlýst landsbyggðarstefna fer ekki
saman við áhrif kvótakerfisins.
Guggan verður áfram
FRÁ SANDGERÐI
Miðnes hf. sameinaðist Haraldi Böðvarssyni á Akranesi. Skömmu síðar voru skip og kvóti Skagstrendinga
farin af staðnum og frystihúsinu lokað.
FR
ÉT
TA
B
LA
Ð
IÐ
/V
IL
H
EL
M
Veðurstofa Íslands:
Skjálftahrina
JARÐSKJÁLFTAR Jarðskjálfti sem
mældist 3,6 á Richter varð á Tjör-
neshrygg um 14 kílómetra norður
af Grímsey rétt fyrir klukkan ellefu
í gærmorgun.
Yfir tugir eftirskjálfta undir
tveimur á Richter mældust á eftir.
Að sögn Gunnars Guðmundssonar,
jarðeðlisfræðings hjá Veðurstofu
Íslands, er ekki vitað til þess að fólk
hafi orðið skjálftans vart. Hann seg-
ir skjálftahrinuna svipa til þeirrar
sem varð austur af Grímsey á
mánudaginn en þá mældist stærsti
skjálftinn 3,5 á Richter. ■
■
Ári síðar var
stolt Hólmvík-
inga, frystitog-
arinn sem gaf
30 hálauna-
störf, seldur til
Afríku.