Tíminn - 06.02.1972, Blaðsíða 7

SUNNUDAGUR 6. febrúar 1972
TÍMINN
7
Ferðaþjónustan og
landsbyggðin
Tveir þingmenn Framsóknarflokksins, Jónas Jóns-
son og Gísli Guðmundsson, hafa nýlega flutt þings-
ályktunartillögu um að ríkisstjórnin „láti fara fram
gagngera athugun og endurskoðun á skipan og fram-
kvæmd ferðamála, með sérstöku tilliti til þess, að
ferðaþjónusta geti orðið traustur atvinnuvegur sem
víðast um byggðir landsins, og að þróun ferðamála
verði til stuðnings við æskilega þróun landsbyggðar“.
í greinargerð tillögunnar eru m.a. færð þessi rök
fyrir henni:
Ferðaþjónusta er þegar orðin stór þáttur í atvinnu-
lífi landsmanna. Þarna eru augljósir enn meiri vaxtar-
möguleikar, en miklu skiptir, hvernig á málunum
verður haldið.
í þessum fjölbreytilega atvinnuvegi eru ótrúlega
miklir möguleikar á rekstri smárra sem stórra eininga.
Hann getur því verið til mikils stuðnings og uppfyll-
ingar í byggðarlögum með einhæft atvinnulíf. Þannig
hefur ferðaþjónustan ekki síður vaxtarskilyrði 1 strjál-
býli en þéttbýli. Ferðaþjónusta bænda og sveitafólks
er í mörgum löndum gildur þáttur í atvinnulífi byggða,
sem hafa mikil ferða- og útilífsverðmæti, en e.t.v. tak-
mörkuð skilyrði til almenns búrekstrar. Það er reynsla
þeirra þjóða, þar sem svo hagar til, að leggist hinn
almenni búskapur niður í slíkum héruðum og fólk
flytjist burt, tapa þau við það aðdráttarmætti og gildi
í augum ferðafólksins. Því berjast t.d. Svisslendingar,
Norðmenn og Svíar harðri baráttu fyrir því að við-
halda búskap á öllum slíkum svæðum.
Áhugi á þessum málum er þegar fyrir hendi í ýms-
um héruðum, og nægir að minna á, að stofnuð hafa
verið áhugamannasamtök til að vinna að framgangi
ferðamála í nokkrum þeirra.
Upplýsingaskylda
stjórnvalda
Tveir þingmenn Framsóknarflokksins, Þórarinn
Þórarinsson og Ingvar Gíslason, flytja þingsályktunar-
tillögu um „að fela ríkisstjórninni að láta undirbúa
og leggja fyrir næsta þing frumvarp til laga um skyldu
stjórnvalda og ríkisstofnana til að skýra opinberlega
frá störfum sínum og ákvörðunum og að veita þeim,
sem þess óska, aðgang að reikningum og skjölum, sem
almenning varða“.
í greinargerð eru m.a. færð þessi rök fyrir
tillögunni:
Eigi almenningur að geta dæmt um gerðir stjórn-
valda og ríkisstofnana, þarf hann að eiga þess kost að
geta fengið sem áreiðanlegastar upplýsingar um starf-
semi þeirra og ákvarðanir. Mjög skortir nú á, að svo
sé. í mörgum löndum hefur verið stefnt að því síðustu
áratugina að auðvelda borgurum að geta fylgzt sem
bezt með starfsemi stjómvalda og ríkisstofnana m.a.
með því að gera þeim skylt að birta greinargerðir
eða skýrslur um athafnir sínar og ákvarðanir og veita
svo þeim, sem þess óska, nánari upplýsingar og að-
gang að reikningum og skjölum. Allvíða hafa verið
sett sérstök lög um þetta efni t.d. í Danmörku og
Noregi. Slíka löggjöf vantar að mestu leyti hér, og
því er lagt til í þessari tillögu, að ríkisstjórnin láti
undirbúa hana fyrir næsta þing. Þ.Þ.
ERLENT YFIRLIT
Enid Nemy, New York Times:
Konan verður að halda
áfram að vera kona
Furtseva segir meiningu sina i Bandaríkjunum
Háttsettasta kona i
Sovétrikjunum gekk hratt inn
i setustofu ibúðar sinnar i
Plaza Hotel og sagði um leið,
að Bandarikin væru nákvæm-
lega eins og hún hefði gert sér
i hugarlund. En Yekaterina
Alexeyevna Furtseva,
menningarmálaráðherra
Sovétrikjanna, lét alveg undir
höfuð leggjast að skýra nánar
við hverju hún hefði búizt.
„Vitaskuld hafði ég bæði
margt lesið og heyrt frá
mörgu sagt og gert mér á-
kveðnarhugmyndir út frá þvi”,
sagði hún. „Hér kom mér
ekkert á óvart”.
Þetta gerðist, þegar Furt-
seva var nýlega i heimboði i
Bandarikjunum.
Frú Furtseva,sem er grennri
en ljósm.af henni gefa i skyn,
var prúðbúin og hárgreiðslan
glæsileg. Hún hafði túlk sér til
aðstoðar, en skildi sýnilega
sumar spurningar, sem fyrir
hana voru lagðar, áður en
túlkurinn var búinn að endur-
taka þær.
Hún sagðist hafa heyrt sagt
frá kvenréttindahreyfingunni
i landinu, en að sinu viti
væri „mikilvægast um réttindi
kvenna, að konur séu jafn fjöl-
mennar karlmönnum i þing-
inu . . . . sem kjörnir fylkis-
stjórar og öldungadeildar
þingmenn . . . .þegar svo er
komið, kemur jafnréttið af
sjálfu sér."
Hún taldi litlu skipta, hvort
konur væru ávarpaðar sem
ungfrúr eöa frúr, „en um það
er ég að sjálfsögðu naumast
dómbær. Geri bandariskar
konur ágreining út af slfku, er
þeim það að sjálfsögðu mikil-
vægt”. Sjálf kvaðst hún ná-
lega ávallt ávörpuð skirnar-
og ættarnafni, Yekaterina
Alexevna, en „félagi” væri
hátiðlegra ávarp.
Frúin er eiginkona Nikolai
P- Firyubin aðstoðar-
utanrikisráðherra og hún
skellti upp úr, þegar hún var
spurð, hvort sovézkar konur
færu heim að vinnu lokinni og
elduðu kvöldmat fjölskyld-
unnar, þrátt fyrir jafnrétti
þeirra til starfa utan heimilis.
„Konurnar elda kvöldmat-
inn”, sagði hún, og glettni-
glampi var i bláum 'augunum,
þegar hún leitaði eftir staöfest-
ingu túlksins, sem var frú
Alla Butrova, en hún
fjallar um máíefni Vestur-
landa i menningarmálaráðu-
neytinu.
En frúin flýtti sér að bæta
við: „En eiginmennirnir að-
stoða flestir hverjir, ekki endi-
lega við að elda kvöldmatinn,
heldur önnur heimilis-
störf .... Þeir fara með
börnin i gönguferðir og kaupa
nauðsynjar til heimilisins.
Eiginmennirnir annast mjög
oft innkaupin. Konan verður
að halda áfram að vera kona,
hvaða stöðu sem hún gegnir.
Hún er ekki kona, ef á það
brestur."
Frúin brosti einnig, þegar
vikið var að launum eigin-
kvenna fyrir húsmóðurstörfin,
en hún hristi sitt vel snyrta
höfuð. „Virðing fjölskyld-
unnar er eiginkonunni dýr-
mætasta viðurkenningin eða
launin”, sagði hún ákveðiö.
„Þær verða að láta sér skilj-
ast, að uppeldi barna og
heimilishald er ekki siður
mikilvægt en annaö. Peningar
skipta þarna minnstu máli,
enda á bezta viöurkenningin
að koma frá hjartanu”.
Furtseva á eina dóttur og
ömmubarnið, sem er átta ára.
Yckaterina Furtseva.
stundar nám við skóla
Bolshoi-ballettsins. Hún
sagðist álita dvöl á barna-
heimili börnum holla, „þar
sem hún kennir börnunum að
lifa i samfélagi viö aðra,
. . . það eflir hina betri eigin-
leika þeirra og þau verða þá
ekki eins eigingjörn.
En við álitum auðvitað
heimilislifið mikilvægara en
allt annað . . .Börnin á ekki að
rifa frá fjölskyldunni, hún á að
ala þau upp. Við leggjum nú
orðið mikla áherzlu á ábyrgð
fjölskylduuppeldis barns.”
Bilið miili kynslóðanna er
„stundum vandamál sem
allur heimurinn misskilur,”
sagöi Furtseva. „Auðvitað
unglingarnir að lifa sinu eigin
lifi og foreldrarnir að skilja
það. Geri foreldrarnir það
ekki verða árekstrar. Þessi
vandi er yfirleitt ekki til hjá
okkur. Þetta kemur einkum
fram i óróa, en hann er ekki til
i Sovétrikjunum”.
Frú Furtseva er 61 árs. Hún
útskrifaðist sem efnaverk-
fræðingur frá tækniskóla i
Moskvu, hóf þátttöku i æðstu
stjórnr málasamskiptum
Sóvétmanna.þegar hún fór til
Pekine með Nikita S..
Krustjeff og Nikolai A.
Bulganin áriö 1954. Hún var
lengi i vináttu við
Krustjeff og hætti störfum við
vefnaðariönaðinn og tók að sér
umsjön með æskulýðsstarf-
semi, og varð leiðtogi komm-
únista i Moskvu. Nú er hún i
miðstjórn kommúnistaflokks-
ins.
Hún hafði engan áhuga á
tizku meðan hún var að feta
sig upp eftir metorðastig-
anum, en nú er hún lifandi
auglýsing og talsmaður
sovézkrar klæðatizku.
„Vestur-Evrópumenn nota
fatnaðartizku okkar, en þeir
segja ekki frá þvi,” sagði hún.
Benti hún á útsaumaðar
skyrtur, há stigvel og loð-
skinnshúfur i þessu sambandi,
en þetta kvað hún ættað frá
Rússlandi. En hún sagði enga
tizkufrömuði að starfi i
Sovétrikjunum.
„Tizkan breytist mjög ört”,
sagði hún. „Stuttu pilsin
komu til sögunnar i fyrra, og
ungar stúlkur ganga i þeim
enn. Nú klæðist hver og einn
þvi, sem honum geðjast að, og
geðjast bezt að þvi sem fer
vel."
Frúin lýsti ýmsum mat, sem
hún hefði bragðað i fyrsta sinn
þessu tiu daga, sem hún dvaldi
hér vestra. „En það skiptir
ekki mestu máli, hver matur-
inn er, heldur hvernig hann er
matbúinn”. Einn aðstoðar-
manna hennar lét þess getið,
að henni hefði geðjast mjög
vel að hvitvini frá Kaliforniu,
þegar hún skrapp til Los Ang-
eles og San Francisco. „Mér
þótti þetta mjög gott”, sagði
hún.
„Mikilvægast er” sagði frúin,
„að ég hefi hitt margt fólk að
máli og vel hefir farið á með
okkur. Ég ræddi fyrst og
fremst um menningarvið-
skipti, en hvarvetna var við
migsagt: Við vildum gjarnan
koma til Sovétrikjanna”.
Hún tók fram, að 32
hópar bandariskra lista-
manna hefðu komið til Sovét-
rikjanna siðast liðin 16 ár, en
„symphc niu-hljómsveitir hafa
vakið mcsta athygli og eru
vinsælastar... og einnig
ballett”.
Frúin notaði tækifærið til
þess að koma við á nokkrum
listasöfnum. Auk þess neytti
hún hádegisverðar með
em ættismönnum, bæði
sovézkum og bandariskum
(„hádegisverðir, hádegis-
verðir, og aftur hádegis-
verðir”. . ), og átti fund með
David Rockefeller. A eigin
vegum sá frúin „No, No
Nanette”, heilsaði upp á
Mariu Callas og fór i kokkteil-
boð hjá Harvey Hament og
frú. Hament er forstjóri fyrir-
tækisins, sem lætur likja eftir
sumum rússnesku list-og
handverksmununum, sem nú
eru til sýnis i Corcoran Gali-
ery i Washington.
„Innkaup,” sagði frúin og
fórnaði höndum.
„Hvenær má ég vera að
sliku?”, spurði hún. „Ég nam
aöeins staðar við eina verzlun
i Los Angeles og ók hérna eftir
fimmtu tröö.”
Frúin rétti fram vel snyrta
hönd og kvaddi með föstu
handabandi. Siðan hvarf hún
inn i svefnherbergi til þess að
klæðast minkapelsinum sinum
og halda til næsta mann-
fundar. Oti fyrir ibúðinni, á
ganginum og i næsta svefn-
herbergi, sem opið stóð, voru
fimm árvakrir starfsmenn
leyniþjónustunnar á vakki,
bæði karlar og konur.