Tíminn - 07.03.1972, Blaðsíða 8

8
TIMINN
Þriðjudagur 7. marz 1972.
MEGINSTEFNAN I TEKJU-
STOFNAFRUMVARPINU í
SAMRÆMIVIÐ FYRRIÓSK-
IR SVEITARFÉLAGANNA
EB-Reykjavik.
Miklar umræður urðu á fundi i
borgarstjórn s.l. fimmtudag um
stjórnarfrum varpið um tek-
justofna sveitarfélaga, sem nú
liggur fyrir Alþingi. Tilefni um-
ræðnanna var tiliaga frá borgar-
fulltrúum Sjálfstæðisflokksins^
þar sem fram kemur hörð gagn-
rýni á efni frumvarpsins og
vinnubrögð við afgreiöslu þess i
þinginu. Var þessi tillaga að
lokum samþykkt með atkvæðum
ailra borgarfulltrúa Sjálfstæðis-
flokksins og borgarfulltrúa
Alþýðuflokksins, Björgvins
Guömundssonar.
Borgarfulltrúar Framsóknar-
flokksins, Alþýðubandalagsins og
Samtaka frjálslyndra og vinstri
manna, lögðu hins vegar fram
svohljóöandi breytingartillögu
viö tillögu borgarfulltrúa Sjálf-
stæðisflokksins:
„Tillaga borgarfulltrúa
Sjálfstæðisflokksins orðist svo:
1. Borgarstjórn Reykjavfkur
leggur áherzlu á, að sjálfstæði
sveitarfélaganna er einn af horn-
steinum lýðræðis I landinu.
Sjálfsákvörðunarréttur þeirra
um málefni fbúa sinna stuðlar að
dreifingu valdsins I þjóðfélaginu
og er i heild liklegur til að leiða til
aukinnar velferöar og hagsældar
Ibúa landsins.
2. Borgarstjórn lýsir ánægju
sinni yfir frumvarpi til laga um
tekjustofna sveitarfélaga, sem nú
er til meöferöar á Alþingi, og
felur f sér ýmsar þær megin-
breytingar varðandi samskipti
rikisins og sveitarfélaganna, sem
bæði borgarstjórn Reykjavíkur
og Samband fslenzkra sveitar-
félaga hafa óskað eftir á undan-
förnum árum að geröar yrðu. — t
þvi sambandi minnir borgar-
stjórn á samþykkt sfna frá 19.
desember 1968 um þetta mál, en
hún er svohljóðandi:
„Borgarstjórn telur það fyrir-
komulag i skattamálum óheppi-
legt, að rikið og sveitarfélögin
skattleggi sömu tekjustofna eins
og nú á sér stað, bæði að þvf er
varöar skatta á tekjur og eignir.
Þvi beinir borgarstjórn þeim til-
mælum til stjórnar Sambands
islenzkra sveitarfélaga, að hún
leiti eftir þvi við Alþingi, aö þessi
mál verði sem fyrst tekin til
endurskoöunar með það fyrir
augum, að gleggri mörk en nú eru,
verði sett milli skattlagningar
rikisins annars vegar og sveitar-
félaganna hins vegar”
3. Borgarstjórnin tekur undir
þá samþykkt, sem gerð var á ný-
afstöðnum fundi fulltrúaráðs
Sambands islenzkra sveitar-
félaga, en þar segir i upphafi
Kristján Benediktsson
álitsgerðar um tekjustofnafrum-
varpið:
„Fulltrúaráð Sambands
islenzkra sveitarfélaga telur, að
með frumvarpi þvi til laga um
tekjustofna sveitarfélaga, sem nú
liggur fyrir Alþingi, séu i höfuð-
atriðum stigin þýðingarmikil
spor i rétta átt. Frumvarpið felur
i sér mikilvæga einföldun á sam-
skiptum rfkis og sveitarfélaga,
skattakerfið sem heild er gert
einfaldara og virkara, tekju-
stofnar sveitarfélaga eru ekki
eins háðir hagsveiflum og verið
hefur og ríkið tekur að mestu að
sér hina félagslegu þætti skatt-
álagningarinnar”
4. Borgarstjórnin telur hins
vegar, að æskilegt hefði verið, að
afgreiösla frumvarpsins um tek-
justofna sveitarfélaga hefði
gengið fljótar fyrir sig hjá
Alþingi. Dráttur á afgreiðslu þess
hefur veriö til nokkurs óhagræðis
fyrir sveitarfélögin, einkum þau,
sem hafa með höndum umtals-
verðar verklegar framkvæmdir,
svo sem Reykjavikurborg.
Væntir borgarstjórn, að endanleg
afgreiðsla þessa máls dragist
ekki lengi úr þessu og treystir
Alþingi og ríkisstjórn til að vinna
aö þvi aö svo verði, þannig, að
unnt reynist fyrir sveitarfélögin
að ganga frá fjárhagsáætlunum
sinum hið fyrsta.
5. t sambandi við afgreiðslu
Alþingis á frumvarpinu um tekju-
stofna sveitarfélaga, leggur
borgarstjórnin á það rika áherzlu
og treystir þvi, að Reykjavlkur-
borg veröi ekki sniðinn of þröngur
stakkur til tekjuöflunar miðað við
þau lög, sem nú gilda, en i þvi
sambandi verði þó að sjálfssögðu
tekiö tillit til þeirra útgjalda-
lækkunar, sem verða kann hjá
borginni og stafar af breytingu á
núverandi verkaskiptingu milli
rikisvaldsins og sveitar-
félaganna.
Treystir borgarstjórnin þvi,
að Alþingi og rikisstjórnin standi
hér eftir sem hingað til vörð um
sjálfstæði og sjálfsakvörðunar-
rétt sveitarfélaganna og tryggi
þeim næga tekjustofna til að
framkvæma þau verkefni, sem
þeim er hverju sinni ætlað að
leysa”
Þessa tillögu felldu borgarfull-
trúar Sjálfstæðisflokksins og
boragarfulltrúi Albýöuflokksins.
Aðstöðugjöldin verði
miðuð við 65%
Þá báru Adda Bára Sigfúsdóttir
(AB) og Kristján Benediktsson
F) fram eftirfarandi tillögu:
„Borgarstjórn Reykjavfkur
bendir Alþingi á, að sjálfs-
ákvörðunarréttur sveitarfélaga
til tekjuöflunar yrði betur
tryggöur, en frumvarpið um tek-
justofna sveitarfélaga gerir ráð
fyrir, ef heimild sú, sem þar er
gefin til þess að innheimta að-
stöðugjald, yrði miðuð við hun-
draðshluta af þeirri heimild, sem
verið hefur i lögum, i staö hun-
draðshluta af þvi álagningarhlut-
falli, sem notað var I hverju
sveitarfélagi fyrir sig, I fyrra.
Borgarstjórn skorar á Alþingi,
að gera þá breytingu á frum-
varpinu.aö heimild til þess að inn-
heimta aðstöðugjöld verði miðuð
við 65% af þeirri upphæö sem
hefur verið i lögum.”
Vegna þessarar tillögu bættu
borgarfulltrúar Sjálfstæðis-
flokksins eftirfarandi viö tillögu
sina:
„Bendir borgarstjórn á eftir-
farandi:
a) Sveitarfélögin fái forgang að
beinum tekjusköttum bæði ein-
staklinga og ennfremur félaga,
þar sem tekjuskattar eru aðal-
tekjustofn sveitarfélaga en hlut-
fallslega litill þáttur i heildar-
tekjum rikisstjóðs, enda leiði það
ekki til aukinnar skattbyrði
beinna skatta I heild.
b) Sveitarfélögin ákveði sjálf
innheimtu aðstöðugjalda innan
ákveðins hámarks, sem lækkað
sé þó frá gildandi lögum með til-
visun til lækkaðra fasteigna-
skatta, enda sé tillit tekið til þessa
við skattlagningu rikisstjóðs á
atvinnuvegina”
Þessu næst lögöu borgarfull-
trúar Sjálfstæöisflokksins fram
svohljóöandi frávisunartillögu:'
„Með tilvisun til þess að fyrir
borgarstjórn liggur tillaga að
ályktun sama efnis og felst i
tillögu borgarfulltrúa öldu Báru
Sigfúsdóttur og Kristjáns
Benediktssonar, telur borgar-
stjórn þá tillögu óþarfa og sér
ekki ásæðu til frekari ályktunar”
Þessi tillaga var siðan
samþykkt að viðhöfðu nafnakalli.
Voru allir borgarfulltrúar
Sjálfstæöisflokksins að sjálfsögðu
meðmæltir henni, en fulltrúar
minnihlutaflokkanna á móti
nema Steinunn Finnbogadóttir
(SFV), er sat hjá við atkvæða-
greiðsluna.
Stóryröi
t tillögu borgarfulltrúa Sjálf-
stæöisflokksins um tekjustofna-
frumvarp rikisstjórnarinnar,
gætir afar mikillar svartsýni um
framkvæmd stefnunnar, sem i
þvi felst. Segir m.a. i tillögunni,
að borgarstjórn lýsi áhyggjum
sinum yfir þvi, að i samskiptum
rikisvaldsins og sveitarfélaganna
undanfarna mánuði hafi
„sveitarfélögunum verið sýnt
mikiö tillitsleysi, og ef svo fer
fram sem horfir, er ekki annað
sýnt en sjálfstæði sveitar-
félaganna sé i hættu”
Þá kemur fram i tillögunni hörð
gagnrýni á þeim drætti, sem orðið
hefur á afgreiðslu fraumvarpsins
i þinginu. Segir i tillögunni, að
sýnt þyki, að afgreiðsla frum-
varpsins muni enn dragast i
nokkrar vikur. Telji borgarftjórn
slik vinnubrögð óviðunandi,
„enda óþörf, ef vel hefði verið að
málum staðið i upphafi” eins og
segir i tillögunni.
Geir Hallgrimsson, borgar-
stjóri, gerði grein fyrir tillögu
borgarfulltrúa Sjálfstæðismanna,
en Kristján Benediktsson (F)
fyrir tillögu borgarfulltrúa
Framsóknarflokksins,
Alþýðubandalagsins og Samtaka
frjálslyndra og vinstri manna.
Auk þess tóku þátt i umræðunum,
Sigurjón Pétursson (AB),
Steinunn Finnbogasóttir (SVF),
Björgvin Guðmundsson (A),
Birgir tsleifur Gunnarsson (S),
Kristján J. Gunnarsson (S),
Ólafur B. Thors (S) og Adda Bára
Sigfúsdóttir (AB).
Þvi miður er ekki unnt vegna
rúmleysis að rekja umræðurnar,
sem fram fóru i borgarstjórninni
um þetta mál. Ræður borgar-
fulltrúa Sjálfstæðisflokksins voru
mjög i sama anda og tillaga
þeirra, sem sýnis-horn eru tekin
úr hér að framan.
Voru þeir augljóslega i miklum
striðsham og spöruðu hvorki stór-
yrði né fullyrðingar. Beindist
gagnrýni þeirra einkum að eftir-
farandi atriðum:
1. Frumvarpið um tekjustofna
þrengir mjög svigrúm sveitar-
félaganna til tekjuöflunar, sér-
staklega þó Reykjavikurborgar,
og rýrir sjálfstæði þeirra.
2. Verkefni eru tekin frá
sveitarfélögunum og flutt yfir til
rikisins, slikt dregur úr áhrifum
og umsvifum sveitarfélaganna.
3. Viö undirbúning frumvarps-
ins var gengið fram hjá Sam-
bandi isl. sveitarfélaga og sveit-
arfélögin hunzuð.
4. Frumvarpið flausturslegt og
ekki nægar athuganir og rann-
sóknir að baki ýmissa breytinga
sem framkvæma á.
5. Málið búið að dragast óeðli-
lega lengi i þinginu til mikils tjóns
fyrir sveitarfélögin. Töldu þeir
einnig^að afgreiðsla þess mundi
dragast nokkrar vikur ennþá.
Eins og sagt er hér að framan
fluttu borgarfulitrúar rikis-
stjórnarflokkanna breytingartil-
lögur við tillögur Sjálfstæðis-
manna. Framsögu fyrir þeirri til-
lögu hafði Kristján Benediktsson
og svaraði hann jafnframt ým-
sum af fullyrðingum, sem fram
höfðu komið i ræðu borgarstjóra
og annarra talsmanna meiri-
hlutans. Hann gat þess i upphafi,
að ávallt væri nokkur viðburður
þegar Sjálfstæðismenn flyttu til-
lögu i borgarstjórn. Hvort sem
það væri nú tilviljun eða ekki,
bæri slikt helzt við, þegar hlaupár
væru. Þessi tillaga þeirra núna
væri þvi eins konar hlaupárstil-
laga. Augljóst væri, að borgar-
fulltrúar meirihlutans sæktu
þetta mál meira af kappi en for-
sjá og bæri tillaga þeirra og mál-
flutningur allur þess glöggt vitni.
Með þessari tillögu væri verið að
gera tilraun til að koma höggi á
rikisstjórnina og gera störf henn-
ar tortryggileg i augum Reykvik-
inga.
Kristján sagðist ekki sammála
öllum atriðum tekjustofnafrum-
varpsins. Heildarstefna væri þó
rétt og I samræmi við óskir
sveitarfélaganna um gleggri
verkaskiptingu milli þeirra og
rikisins. Bæði borgarstjórn Reyk-
, javíkur og þing Samband isl.
sveitarfélaga höfðu á undan-
förnum árum samþykkt ályktanir
um, að lögum um tekjustofna
Framhald á bls. 19
Tillaga Guðmundar G. Þórarinssonar í borgarstjórn:
HEILDARUMFERÐARKÖNN-
UN TIL AD AUKA YFIRSÝN
YFIR UMFERDARÞUNGA
■ á ýmsum umferðaræðum og gatnamótum borgarinnar
EB—Reykjavik.
A fundi I borgarstjórn Itcykja-
vikur slöastliöinn fimmtu-
dag.flutti Guömundur G.
Þórarinsson (F) tillögu þess efnis,
aö borgarstjórn feli borgarverk-
fræöingi og yfirverkfræöingi um-
feröardeilda aö athúga, hvort
ekki sé timabært aö fram fari i
borginni heildarumferöarkönnun
til þess aö auka yfirsýn yfir um-
feröarþunga á hinum úmsu um-
feröaræöum og gatnamótum
borgarinnar og þróun umferöar
og auövelda forspar, er nauö-
synlegar veröa, meöal annars
vegna framkvæmda viö umferö-
armannvirki á næstu árum o.fl.
Segir i tillögunni.að i þvi sam-
bandi sé eftirfarandi vert að hafa
i huga:
1. Samkvæmt Aðalskipulagi
Reykjavikur er ráðgert að leggja
að gamli borgarhlutanum nokkr
ar breiðgötur. Má i þvi sambandi
nefna breiðgötur utan á núver-
andi Skúlagötu. Ráðgert er að
leggja Suðurgötu gegnum Grjóta-
þorp. Ráðgert er að breikka
Grettisgötu og tengja hana mið-
borginni. Lækjargötu er ráðgert
að breikka, auk þess sem þegar
hefur verið gert, og mætti þannig
lengi telja.
Tölur umferðarkönnunar gaétu
orðið ómetanlegar við hönnun
þessara og annarra brauta og
umferðarmannvirkja á gatna-
mótum hraðbrauta, ekki sizt við
timaröð framkvæmda, þannig að
tryggja mætti sem bezt nýtingu
fjármagns.
2. Gæta þarf samræmis milli
ytra óg innra kerfis umferöar I
gamla borgarhlutanum, þ.e. aö
breiðgötur hraðbrautanna að
gamla borgarhlutanum ofbjóði
ekki afkastagetu tengi- og safn-
brauta og bilastæða.
3. Hanna þarf umferðarmann-
virki á aökomuleiðum og gatna-
Guömundur G. Þórarins.
mótum við nýja miðbæjarsvæöið.
Skipulag ákveður fjölda bila-
stæða pr. ferm. I nýbyggingum og
er þvi liklegt, að fjöldi bilastæða
verði ákvarðandi fyrir nýtingar-
hlutfall svæðisins, þar eð bila-
stæöafjöldi ákvaröast aftur af af-
kastagetu gatnamóta og hrað-
brauta umhverfis svæðið.
4. Móta þarf heildarstefnu i um-
ferðarmálum að svo miklu leyti,
sem það er unnt.
En viða erlendis er þess
freistað að gera almennings-
vagnakerfi meira aðlaðandi,
þannig aö þau virkilega verði val-
kostur gegn einkabifreiðinni.
Með þvi er reynt að hindra, aö
miöborgirnar verði einungis bila-
borgir og kafni i umferð.
Borgarstjórn felur borgarverk-
fræðingi og yfirverkfræðingi um-
ferðardeildar að semja greinar-
gerð um ávinning, sem hafa
mætti af slfkri umferðarkönnun, .
en þar kæmi m.a. fram, hversu
viötæk hún þyrfti að vera og hve
mikinn kostnað mætti ætla að hún
hefði i för með sér, leggur
Guðmundur G. Þórarinsson að
lokum til.
Gisli Halldórsson tók til máls
um þetta efni af hálfu borgarfull-
trúa Sjálfstæðisflokksins og lagði
hann til.að þessari tillögu yrði
visað til skipulagsnefndar Reyk-
javlkurborgar. Var það sam-
þykkt með 8 atkvæðum gegn 7.