Tíminn - 20.07.1972, Blaðsíða 3

Fimmtudagur. 20. júli 1972
TÍMINN
3
Rafvirkjar ákveðnir í að
stofna samvinnufélag
OÓ-Reykjavík.
Nefnd sú, sem Félag isl. raf-
virkja setti á laggirnar til að at-
huga og uiidirbúa stofnun sam-
vinnufélags rafvirkja, er tekin til
starfa. Er nefndin farin að viða að
sér gögnum og gera drög að
íélagssamþykkt, og skipuleggja
starfshætti.
Gert er ráð fyrir að samvinnu-
félagið verði rekið sem verktaka-
fyrirtæki og bjóði i stór verkefni
og eins að annast alla almenna
þjónustu, sem rafvirkjar inna af
hendi. Starfrækt verður verk-
stæði, en það verður að gera
vegna löggildingarinnar i
Reykjavik. Verður þvi starfrækt
bæði rafvéla- og raflagnaverk-
Reykvíkingum metnaðarmál að búa
vel að safniÁsmundar Sveinssonar
Tillaga Kristjáns Friðrikssonar á borgarstjórnarfundi í dag
Listasafn Ásmundar Sveins-
sonar er einn mesti dýrgripur
borgarinnar, sagði Kristján Frið-
riksson við blaðið í gær, er það
hafði tal af honum. Það ætti öllum
að vera metnaðarmál, að sem
bezt sé búið að þvi, svo aö jafnt
borgarbúar sjálfir sem innlendir
og útlendir ferðamenn geti notið
þess til fulls. Þess vegna mun ég
bera fram á borgarstjórnarfundi i
dag tillögu til ályktunar um að
veita Ásmundi vinnuhjálp og
fjárframlag, eftir þvi sem þörf
gerist, til þess að halda við lista-
verkum lians og byggingum og
gera honum fært að hafa lista-
verk sin til sýnis afmenningi á
ákveðnum timum, helzt daglega,
einkum að sumrinu.
— Sá hluti tillögunnar, sem
fjallar um viðhald húsa og lista-
verka, er alls ekki fluttur sem
ádeila á borgarstjórnarmeiri-
hlutann, þótt svo kunni að virðast
i fljótu bragði, sagði Kristján
Nauðsyn á ríkisleik-
listarskóla á íslandi
„Varla von á nýjum
leikurum í stéttina
næstu 6-7 árin”, segja
málsvarar ungra leikara
Leiklistarnemar úr ellefu leik-
listarskólum, alls fimmtiu manns
frá Norðurlöndunum fimm, héldu
mót i Humlebæk i Danmörku i
byrjun júlimánaðar með styrk úr
norræna menningarsjóðnum. Þar
' var stofnuð norræn leiklistar-
nemanefnd, sem næsta árið mun
hafa miðstöð i rikisleiklistar-
skólanum i Kaupmannahöfn.
Um næstu mánaðamót á að
ðoða til fundar alla, sem hug hafa
á að stunda leiklistarnám og
aðra, sem láta sig þessi mál
miklu skipta, og verður reynt að
stofna samtök, er geta verið ís-
landsdeild norrænu leiklistar-
nemanefndarinnar, þar til fslend-
ingar eignast rikisleikskóla.
Á mótinu i Humlebæk var rætt
um leiklistarmál á Isl.. íslenzku
fulltrúarnir þar luku leiklistar-
prófi vorið 1972 og voru siðustu
leikararnir, sem útskrifast hér
um langt árabil, þar sem Leikfé-
lag Reykjavikur lagði niður skóla
sinn fyrir þrem árum, en Þjóð-
leikhúsið hefur ekki tekið við nýj-
um nemendum og virðist ekki
muni gera það i bráð.
Af þessum sökum er sennilegt,
að óbætanleg vöntun verði á
leikurum i sumum aldursflokk-
um, og bætist þar við, að þegar er
hörgull á leikurum á aldri
fimmtiu til sjötiu ára og þrjátiu til
þrjátiu og sjö ára, segja þessir
ungu leiklistarmenn.
Aftur á móti er leikhússókn
meiri á fslandi og sætanýting
betri en annars staðar á Norður-
löndum. Segja þeir, að þetta sé
rifjað upp nú, þar sem verið sé að
ýta á eftir þvi, að rikisleikskóli
verði stofnaður á íslandi.
JH
ennfremur, heldur til áréttingar á
þvi, að betur sé staðið að verki,
sem borgin hefur þegar hafið.
Sjálfur hef ég rætt um þessa til-
lögu við listamanninn, og hann
hefur látið i ljós ánægju yfir þvi,
að málefni hans og safnsins komi
til umræðu i borgarstjórn.
Asmundur hefur gefið þessari
borg ómetanleg listaverðmæti,
sem munu verða borgarbúum til
gleði um ófyrirsjáanlega framtið,
og borgin stendur i mikilli
þakkarskuld við hann. Hvað eftir
annað hafa auðugir útlendingar
leitað eftir kaupum á safni hans
eða hluta af þvi, en hann hefur
jafnan hafnað öllum slikum gylli-
boðum. Metnaður hans fyrir
hönd þjóðar sinnar bannar
honum að ljá máls á sliku.
— Asmundur hefur látið þess
getið við mig, og vill að það komi
fram, að hann er þakklátur fyrir
ýmisskonar stuðning, sem
borgaryfirvöld hafa látið honum i
té, og hann telur bera vitni um
frjálslyndi þeirra og dirfsku, að
þau gáfu honum.félausum manni,
kost á landrými til þess að reisa
byggingar sinar og koma upp
listaverkum sinum. Ég held, að
Beitingarvélin beitir
ekki sem skyldi
ÞÓ-Reykjavik.
Eins og sagt hefur verið frá i
blöðum, þá er búið að setja niður
beitingarvél i Ásþór RE. Nú er
búið að reyna vélina nokkrum
sinnum, en vélin hefur ekki
reynzt eins og til er ætlast.
Ásþór er búinn að fara nokkr-
um sinnum út i Faxaflóa og hefur
vélin verið reynd þar. Allt hefur
reynzt vel, nema hvað vélin
sleppur alltaf nokkrum krókum
framhjá sér óbeittum, þannig að
hluti linunnar hefur farið óbeittur
út. Norskir tæknifræðingar frá
verksmiðjunum, sem framleiða
vélina eru nú að reyna að koma
vélinni i rétt lag og um leið og vél-
in verður orðin eðlileg fer Ásþór
til grálúðuveiða.
hér þurfi ekki að leggja fram
stórfé heldur standa betur að
verki,fyrst og fremst.
Hitt er svo hagsmunamál og
metnaðarmál borgarbúa sjálfra,
að listaverkin séu jafnan til sýnis,
og þar njóti við aðstoðar manns,
sem hefur þjálfun og þekkingu til
þess að leiðbeina öðrum. Þá
þjálfun getur listamaðurinn
sjálfur veitt á meðan hans nýtur
við. En það er Asmundi ofætlun,
nú orðinn nokkuð aldurhniginn
maður, að standa sifellt i þvi að
sýna verk sin, og hefur þegar
reynt meira en góðu hófi gegnir á
hann og konu hans. Þess vegna er
fullkomlega timabært að veita
þeim hjónum þá aðstoð við þetta,
er þeim er ljúft að þiggja, sagði
Kristján að lokum, er blaðið
spurðist fyrir um þessa tillögu
hans.
Hækkandi verð
í Danmörku
ÞÓ-Reykjavik.
Sildin, sem veiðist um þessar
mundir i Norðursjó virðist nú
fara batnandi, allavega hefur
verðið hækkað nokkuð, þó svo að
það sé ekki orðið jafnhátt og það
var þegar bezt lét i fyrra. En hvað
um það, sildin fer batnandi og
hafa þvi fiskifræðingarnir is-
lenzku haft rétt fyrir sér, er þeir
spáðu þvi fyrir tveim vikum, að
sildin á Norðursjávarmiðum
myndi skána, er komið væri fram
i júni mánuð.
1 siðustu viku seldu islenzku
sildveiðiskipin alls 1.631 lest af
sild i Hirtshals og Skagen.
Heildarverðmæti aflans nam 24.6
milljónum og meðalverðið var 15.
12 kr., sem er um 2 kr. hærra
meðalverð en vikuna á undan.
Hæsta meðalverðið i vikunni fékk
Ásgeir RE, 22.12 kr. en hann seldi
20.5 lestir fyrir 453 þús. 14. þ.m.
Hæstu heildarsölu fékk Eldborg
GK, en Eldborg seldi 82 lestir
hinn 12. júii fyrir 1 millj. 690 þús.
Nokkrir bátar aðrir seldu fyrir
meira en milljón i söluferð.
i!
ti

D
1.

stæði. Annars er ætlunin að félag-
ið verði rekið eins og hvert annað
samvinnufélag. Eftir ársuppgjör
verður hagnaði skipt milli félags-
manna.
Hugmynd þessari var fyrst
hreyft á félagsfundi i fyrrahaust,
en fékk ekki mikinn hljómgrunn.
En áhuginn jókst mjög þegar á
leið verkfall félagsmanna, sem
stóð i rúman mánuð og þótt verk-
fallið sé nú til lykta leitt, verður
undirbúningi stofnunar sam-
vinnufélagsins haldið áfram.
Mikið byggt
í Mývatnssveit
SB-Reykjavík
Eins og venjulega á þessum
árstima er margt um ferðafólk i
Mývatnssveit og hefur það fengið
sæmilegasta veður undanfarið til
að skoða sig um. Allir sem vilja
liafa einnig getað fengið silung að
borða, þvi veiði hefur verið nokk-
uð góð i vatninu. Allmikið er um
að ferðafólk gisti i tjöldum á
tjaldstæðinu við Reynihlið, en þar
er vatn og góð aðstaða.
Mikið er byggt i Mývatnssveit i
sumar, bæði eru bændur að
byggja sér ibúðarhús og útihús og
einnig er verið að byggja smá-
barnaskóla i Reynihlið og vöru-
geymslu hjá Léttsteypunni, en
hún steypir hol- og hellusteina
fyrir allt Norður- og Norðaustur-
landið. Þar vinna 6-7 manns allt
árið um kring.
Heyskapurinn gengur sæmi-
lega i sveitinni þessa siðustu
daga, sem einhver þurrkur hefur
verið. Annars var gras viða farið
aö spretta úr sér.
Hvergerðingum
fjölgar jafnt og þétt
SB-Iteykjavik.
— Það rignir ekki i augnablik-
inu, sagði Þóröur Snæbjörnsson,
fréttaritari Timans i Hveragerði,
er við inntum hann frétta á mið-
vikudaginn. Annars kvað hann
liafa rignt meira og minna á
hverjum dcgi um langt skeið.
Ferðafólkið lætur það ekki á sig
fá, heldur streymir til Hvera-
gerðis og er látlaus bilastraumur
alla daga.
Næg atvinna er jafnan i Hvera-
gerði, ekki verið þar atvinnuleysi
i mörg ár. Menn starfa i gróður-
húsum, verzlunum og þjónustu-
fyrirtækjum og byggja hús. Milli
20 og 30 hús munu nú vera i bygg-
ingu, en þó erumikil húsnæðis-
vandræði. Fólki fjölgar jafnt og
þétt á staðnum og kvað Þórður
fjölgunina það mikla, að tæplega
væri hún öll heimafengin. Alls
munu um 900 manns vera heim-
ilisfastir i Hveragerði, en 1000-
1100 manns hafa þar búsetu, þá
eru 100-200 á elli-og heilsuhælinu.
— Hveragerði er þannig i sveit
sett, að við hér viljum byggja
staðinn upp sem ferðamanna- og
heilsulindarbæ og hafa hann
hreinan og fallegan, sagði Þórður
og gat þess að endingu, að nú væri
aftur farið að veiðast vel i Varm-
ánni, en sem kunnugt er, drapst
mestallur lax i henni i fyrravor
vegna mengunar.
700 laxar úr
Laxá á Ásum.
Hiaukur Pálsson bóndi á
Röðli við Blönduós sagði i við-
tali við okkur i gær, að nú væri
búið að veiða um 700 laxa á
stangirnar tvær i Laxá á
Ásum.
— Og nú er smálaxinn farinn
að ganga, hann er 3-6 punda,
það veiðizt nú alveg eins mikið
af honum og þeim stærri,
sagði Haukur, og hann bætti
þvi við að gifurlegt magn af
laxaseiðum, svona á stærð við
litlaputta sæist i ánni.
Lif i Fremri-Laxá.
— Svo er að koma lif i
Fremri Laxá. Það er ekki búið
að stofna formlega veiðifélag
um þá á, en hún er nú leigð
mönnum frá Grindavfk og
hafa þeir veitt töluvert i ánni,
sagði Haukur okkur ennfrem-
ur. Hingað til hafa veiðisögur
frá Fremri-Laxá verið af afar
skornum skammti, en viðbúið
er að nú verði snögg breyting
á þvi.
Haukur sagði að lokum, að
fyrir skömmu hefði 14 punda
lax verið veiddur á stöng i
Laxárvatni, og kvaðst Haukur
ekkivita um slika veiði áður i
vatninu. Þar hefur i sumar
veiðzt talsvert af laxi i net.-EB
íslenzk þjóðmenning
er ekki takmörkuð
við sérstaka stétt.
A ráðstefnu UNESCO,
Menningar og fræðslu-
stofnunar Sameinuðu
þjóðanna, sem haldin var I
llelsinki i siðasta mánuði,
flutti Magnús Torfi Ólafsson,
menntamálaráðherra ræðu.
Ræddi hann m.a. um opinbera
stefnu rikisstjorna i
menningarmálum, reynslu is-
lendinga og viöhorf þeirra til
þessara mála sem þjóðar.
Magnús Torfi sagði m.a.:
„Reynsla islendinga tvö
hundruö þúsund manna sam-
félags, cr að sjálfsögðu svo
sérstæð að litið vcrður þangað
sólt til að varpa Ijósi á mörg
þau málefni, sem hér eru til
umræöu. Þo tel ég ómaksins
vert, að vekja athygli á sér-
stöku einkenni menningar-
þróunará islandi, sem varðar
mál, sem hér hefur vorið á
góma. Við islendingar höfum
á skömmum tima, eiginlega
þessum sjö áratugum sem
liðnir eru af öldinni, færzt
milli menningarstiga, frá
fábrotinni sveita menningu
sem har svip af miðöldum. til
nútimalegra þjóðfélagshátt,
þar sem framleiöslukerfið er
nátengl mörkuðunt beggja
vcgna Atlantshafs.
Það sem við erum
hreyknastir af i mótun stefnu i
ntenningarmálum, er að
okkur hafa hcppnazt þessi um-
skipli af einu stigi hagþróunar
á annað án þess veruleg brota-
löm kæmi i ménningarsam-
hengið. Enn i dag getur hvert
og eitt læst barn á íslandi lesið
sér til gagns fornar sögur
ritaðar á tólftu eða þrettándu
öld, og tungumál vikinganna
með margbrotnu beyginga-
kerfi sinu hljómar.nú af vörum
flugmanna og tölvutækna.
Félagslegar rannsóknir á
islandi eru ekki svo umfangs-
miklar, að unnt sé að leiða ó-
.Vggjandi riik að þvi, scm hér
er haldið fram, en við is-
lendingar erum þess fullvissir
að meginástæðan til, hvcrsu
snurðulitil umskiptin milli
mcnningarstiga liafa orðið, cr
sú staðreynd að þjóðmenning
islendinga hcfur aldrci verið
takmörkuð við sérstaka stétl i
þjóðfélaginu. Sá hluti
þjóðarinnar, scm lætur sig
mcnningarmál varða, var og
er engu siður úr röðum bænda
og crfiðismanna en hópi
embættis- og menntamanna,
sem til skamms tima varafar
fámcnnur.
Opinber íhlutun
háskaleg menningunni.
í þessum untræðum verður
mönnum tiðrætt um stefnur
sem ýmsar rikisstjórnir móta
i menningarmálum. Ég verð
að játa.að rikisstjórn islands
skirrist við að setja fram
nákvæma menningarmála-
stefnu, þar sem leitazt er við
að gripa á grundvallar-
atriðum menningarstarfs. Álit
okkar cr, að opinber ihlutun,
um sköpun og miðlun
menningarverðmæta sé lík-
legri til ills en góðs, sé þar i
nokkru ofgert. Vissulega er
það ásetningur islenzkra
sjórnvalda að greiða öllum
landsmönnum aðgang að
menningarlifi samfélagsins,
en stjórnun ofanfra i skapandi
menningarstarfi i þjóð-
félaginu er okkur viöurstyggð.
Vera má að i þessu efni láti
islendingar stjórnast af sögu-
legri reynslu. islenzk þjóð-
menning var eitt af fyrstu
fórnarlömbum úthugsaðrar
menningarmálastefnu af
hálfu evrópskrar
rikisstjornar.” TK