Tíminn - 15.11.1972, Blaðsíða 6

6
TÍMINN
Miðvikudagur 15. nóvember 1972
ALÞINGI
Umsjón:
Elias Snæland Jónsson
Skólanemar fylltu þingpalla alþingis í gær:
Mikill húsnæðisvandi
skólanema utan af landi
— sem sækja framhaldsskóla í höfuðborginni
Fjölmennt var á þingpöllum alþingis I gær, þegar umræöur um hús-
næöisaöstööu skólanemenda utan af landsbyggðinni, sem sækja ýmsa
framhaldsskóla i Reykjavfk fléttuöust inn i umræður f sameinuöu þingi
um ieiguhúsnæöi. Kom fram, aö I menntaskólunum og ýmsum öörum
framhaldsskólum i borginni, sem hafa um 12 þúsund nemendur, er
hvorki heimavistar né mötuneytisaðstaða.
Ragnar Arnalds (AB) mælti viö hömiulausum hækkunum
fyrir tillögu til þingsályktunar um
leigu og sölu ibúðarhúsnæöis, þar
sem ályktað er að fela rikis-
stjórninni að láta undirbúa frum-
varp til laga um þetta efni og
skuli i þvi m.a. kveðið á um há-
mark leigu, sem heimta má fyrir
útleigt ibúðarhúsnæði. Þá skal
skipulag fasteignasölu einnig tek-
ið til athugunar, og sett i frum-
varpið ákvæði til að stemma stigu
Samgöngur
milli Akraness
og Rvíkur
Þar sem alþingi var kunnugl
um meginniðurstöður Hval-
fjarðarnefndar, aö leggja beri
vcg með varanlegu slitlagi fyrir
llvalfjörð, þegar hún tók
ákvöröum um lagningu Hraö-
brautar fyrir llvalf jarðarbotn,
verður að álita, aö þingheimur
hafi fallizt á niðurstöður nefndar-
innar, — sagði Hannibal Valdi-
inarsson, samgöngumálaráö-
herra, i svari við fyrirspjirn frá
Benedikt Gröndal (A) um sam-
göngur milli Akraness og Reykja-
vikur i gær.
Ráðherran benti á, i svari sinu,
að þingheimur hefði tekið þessa
ákvörðun einróma og ágreinings-
laust, eftir að Hvalfjarðarnefnd
hefði kynnt niðurstöður sinar á
þingnefndarfundi.
1 fyrirspurninni var ráðherra
að þvi spurður, hvort hann ætlaði
að fara að tillögu nefndarinnar
um að láta kanna rekstraröryggi
og rekstrarafkomu farkosts til
farþegaflutninga milli Akraness
og Reykjavikur, þar á meðal
skiðaskips og þyrlu, og hvort
hann teldi rétt að láta slika
könnun einnig ná til frekari at-
hugunar á nauðsyn og hag-
kvæmni nýrrar bifreiðaferju
milli þessara staða.
Ráðherran benti á, að með
skýrslu nefndarinnar væri lokið
þeirri rannsókn, sem alþingi hefði
farið fram á með þingsálykt-
unartillögu frá 1967. Það naumur
timi væri frá þvi lokaskýrslan
hefði borizt, að ekki hefði verið
fjallað um frekari athuganir i
ráðuneytinu. Ef hins vegar i ljós
Frh. á bls. 15
verðlags á Ibúðarhúsnæði.
t framsöguræðu sinni benti
Ragnar á, að viða væri húsaleiga
óheyrilega há, og framboð á
leiguhúsnæöi litið. Engin lög væru
nú um hámark húsaleigu.
Taldi hann, að setja yrði
heildarlöggjöf um leiguhúsnæði
til að halda húsleigu innan skyn-
samlegra marka.
Einnig taldi hann núverandi
skipulag fasteignasölu fráleitt, og
þyrfti þar að koma til grund-
vallarbreyting.
Jónas Árnason (AB) ræddi
þann þátt málsins , sem snerti
skólanemendur utan af lands-
byggðinni. Rakti hann bréf, sem
þingmönnum hefði borizt frá
Sambandi islenzkra kennara-
nema, Nemendaráði K1 og
Landssambandi isl. mennta-
skólanema, þar sem bent væri á,
að námsmenn væru háðir sveifl-
um á húsnæðismarkaðinum, og
væri það óviðunandi ástand.
Fram kom, að Háskólinn,
Hjúkrunarskólinn og Stýri-
mannaskólinn hafa heimavist og
mötuneyti fyrir nemendur sina,
en aðrir framhaldsskólar, þar á
meðal menntaskólarnir og kenn-
araháskólinn, ekki. t þeim skól-
um eru um 12 þúsund nemendur,
þar af um 1/10 utan stór-Reykja-
vikursvæðisins. Verulegur hluti
þessa hóps nemenda hefðu ekkert
öruggt athvarf, og yrðu þvi að
leita sér að leiguhúsnæði á hverju
hausti og tæki það oft langan tim
og mikið fé.
Eitt dæmi um, hvernig nemend
ur hafa sjálfir leyst þetta vanda-
mál er, að 28 nemendur i Kt hafa
stofnað með sér félag, sem tók á
leigu Hótel Nes, þar sem þeir búa.
Menntamálaráðuneytið veitti
fjárhagslega fyrirgreiðslu að ein-
hverju leyti. 1 bréfi sinu vona
nemendur, að þetta fordæmi geti
orðið yfirvöldum til eftirbreytni,
og þau reyni að leysa brýnasta
vandann á einhvern svipaðan
hátt, en vandann til frambúðar
með þvi að reisa heimavistir
og mötuneyti við framhaldsskól-
ana.
Jónas benti á, að verulegar úr-
bætur i þessu efni krefðust fjár-
magns, og kæmi þar til kasta al-
þingis.
Nemendur gerðu góðan róm að
máli Jónasar, en næstur tók til
máls Lárus Jónsson (S), sem
100 milljónir til
vegaframkvæmda
á Norðurlandi í ár
A þessu ári verður 100 milljón-
um króna varið til vega-
framkvæmda á Norðurlandi i
samræmi við samgönguþátt
Norðurlandsáætlunar. Hins vegar
hafa ýmsar vegaframkvæmdir
gengið nokkru hægar en áætlað
var, einkum vegna þess, að verk-
takar hafa ekki getað fengið
nægileg tæki og mannafla til
framkvæmdanna. Þessi skortur
liefur stafaö af óvenjumiklum
framkvæmdum annarra aðila á
Norðurlandi i sumar, — sagði
Ilannibal Valdimarsson, sam-
gönguráðherra, I svari við fyrir-
spurn frá Lárusi Jónssyni (S) á
alþingi i gær.
Ráðherrann upplýsti, að þær 20
milljónir, sem samþykkt hefði
verið á siðasta þingi að verja ætti
til ýmissa ótiltekinna fram-
kvæmda á þessu sviði hefðu ekki
upplýsti, að hann og Matthías
Bjarnason (S)hefðu lagt fram til
prentunar þingsályktunartillögu
um þetta mál, þar sem bent væri
á ýmsar leiðir til að leysa vanda-
mál þessara nemenda.
Þorvaldur G. Kristjánsson (S)
taldi, að vinnubrögð flokksbræðra
sinna væru raunhæf aðferð til að
ná fram úrbótum, en vinnubrögð
Jónasar væru hins vegar leik-
sýning, og gætu skólanemendur
gert það upp við sig hvor leiðin
þeir teldu, að væri liklegri til
árangurs.
Þingpallur
Fundir voru i sameinuðu
þingi i dag. A fyrri fundinum
voru fyrirspurnir á dagskrá,
og er þeirra flestra getið á
öðrum stað I blaðinu. Á siðari'
fundinum var fjallað um
þingsályktunartillögu Ragn-
ars Arnalds (AB) um leigu-
húsnæði og fasteignasölu.
Deildarfundir
i dag
Fundir eru i báðum deildum
alþingis i dag. 1 efri deild eru á
dagskrá frumvarp um
tollskrá, stjórnarfrumvarp, og
frumvarp um vélstjóranám.
1 neðri deild eru sex mál á
dagskrá.
Ný þingmál.
t gær voru lögð fram á
alþingi eftirfarandi ný
þingmál:
Frumvarp til laga um
ábyrgðarheimild fyrir rikis-
stjórnina vegna lántöku Fisk-
veiðisjóðs.
Fyrirspurn til menntamála-
ráðherra um afskipti rikis-
stjórnarinnar af fjármálum
rikisútvarpsins.
Fyrirspurn til utanrlkisráð-
herra um samninga tslands
við EBE.
Menntamálaráðherra á alþingi í gær:
Endanleg ákvörðun um
Bernhöftstorfu ótekin
t umræðum um framtið Bernhöftstorfunnar á alþingi í gær, lýsti
inenntamálaráðherra þvi yfir, að enn hefði ekki veriö tekin ákvörðun
um það i menntamálaráðuneytinu, hvort tillaga Itúsafriðunarnefndar
um friðun Bernhöftstorfunnar yrði samþykkt eða ekki. Ólafur
Jóhannesson, forsætisráðherra, lýsti þeirri skoðun sinni, að hann teldi
enga eftirsjá að þessum húsum; þau væru að sinu áliti engin borgar-
prýði.
Umræöur þessar spunnust út af
fyrirspurn frá Ellert Schram (S)
til menntamálaráðherra, svo-
hljóðandi:
„Ilúsafriðunarnefnd hefur lagt
til við menntamálaráðherra, að
húsaröðin viö austanverða
Lækjargötu milli Bankastrætis og
Amtmannsstigs, svonefnd Bern-
höftstorfa, verði friðlýst
samkvæmt þjóðmin jalögum.
Ilver er afstaða ráðherra til
þcssarar tillögu nefndarinnar”?
Fyrirspyrjandi benti á, að
samkvæmt þjóðminjalögunum
hefði menntamálaráðherra vald
til þess að friða þessi hús,ef hann
svo kysi.
Magnús Torfi Ólafsson,
menntamálaráðherra, sagði, að
þegar hann hefði tekið við
embætti, hefðu legið fyrir óaf-
greiddar ýmsar tillögur frá Húsa-
friðunarnefnd um friðun á
ýmsum húsum i Reykjavik, þar á
meðal Bernhöftstorfunni. Hann
kvaðst ekki ætla að afgreiða eitt
einstakt þessara mála út af fyrir
sig, heldur muni hann fjalla
um málið i heild og siðan birta
niðurstöður sinar i heild.
Ráðherra ræddi siðan almennt
um nauðsyn þess að varðveita
sögulegar minjar og þá sérstak-
lega á þann hátt, að nýjar kyn-
slóðir komist i lifandi samhengi
við uppruna sinn.
Ellert fagnaði þeim rika skiln-
ingi, sem fram hefði komið i ræðu
ráðherra á þvi, að vernda þurfi
slik mannvirki sem þessi. Kvaðst
hann hins vegar hræddur um, að
ákvörðun væri þegar tekin, þar
sem rikisstjórnin hefði s.l. sumar
itrekað tilboð rikisstjórnarinnar
frá 1964 til Reykjavikurborgar
um, að borgin fái Bernhöftstorfu
og Gunnlaugssenshús að gjöf og
flutt borginni að kostnaðarlausu
upp i Árbæ. Kvaðst Ellert ætla að
flytja tillögu á alþingi um það, að
stjórnarráðshús yrði ekki byggt á
umræddum stað.
Ólafur Jóhannesson, forsætis-
ráðherra, kvað það nærri 2ja
áratuga ákvörðun alþingis , að
stjórnarráðshús yrði byggt á
þessum stað, og nokkru fé verið
varið til þess þessi árin þannig, að
nú væru um 20 milljónir i sjóði.
Aldrei hefði athugasemd komið
við þetta staðarval á alþingi.
Fyrrverandi rikisstjórn hefði
látið teikna 'og gera likan af
stjórnarráðshúsi á þessum stað,
og formenn þáverandi stjórnar-
andstöðuflokka verið spurðir
álits á þvi. Hefði hann fyrir sitt
leyti samþykkt teikningar og
likan það, sem unnið hafði verið.
Væri æskilegt að fá upplýst,
hvort forystumenn fyrrverandi
rikisstjórnar hefðu skipt um
skoðun i málinu.
Hann kvaðst hins vegar reiðu-
búinn til þess að láta gera nýja
teikningu af stjórnarráðshúsi á
þessum stað, svo tryggt væri,að
þessi bygging félli vel inn i
umhverfið. En til þess að út i slikt
væri farið, yrði að liggja fyrir
ákvörðun borgaryfirvalda um að
leyfa slika byggingu á þessum
stað eins og gengið hafi verið út
frá áratugum saman.
Loks lýsti forsætisráðherra
þeirri skoðun sinni, að engin eftir-
sjá væri að þessum gömlu húsum,
þau væru engin borgarprýði.
Frumvarp um lántöku
vegna togarakaupanna
t gær var lagt fram á alþingi
stjórnarfrumvarp um , að rikis-
stjórninni verði heimilt aö veita
sjálfskuldarábyrgð á erlendu láni
allt að 10 milljón bandarikjadali,
sem Fiskveiðis jóður tslands
tekur til endurlána vegna kaupa á
togurum, sem smiðaðir eru utan-
lands.
Jafnframt felst i frumvarpinu,
að Fiskveiðisjóði verði heimilt að
veita eigendum skipanna lán,
sem nemi 4/3 af kaupverði þeirra.
Rikisstjórninni heimilast að veita
sjálfskuldarábyrgð á þeim hluta
lánanna, sem er yfir 2/3 kaup-
verðs skipanna.
verið notaðar, þar sem lánsfjár
hefði ekki verið aflað. Væri
reyndar vafamál, að hægt hefði
verið að nota þetta fé, þótt þess
hefði verið aflað, vegna þess
hversu undirbúningur væri
skammt kominn og vegna áður-
nefnds skorts á tækjum og mann-
afla.
Þá kom fram hjá ráðherra, að
ekki væri enn vitað hversu miklu
fjármagni yrði á næsta ári veitt
til framkvæmda við Akureyrar-
flugvöll. Hins vegar hefði Flug-
ráð mælt með ákveðnum fram-
kvæmdum og fjárveitingum, sem
ekki væri vitað hvort af yrði — en
þær væru: 3 milljónir til lenging-
ar flugbrautar, 3.5 til viðbótar-
byggingar við flugstöð og 0.7
millj. til brautarbils. Ætla mætti,
að viðbótarbyggingin yrði tekin i
notkun á næsta ári.
FÆRANLEG VARARAFSTOD
Á NORDURLANDI VESTRA
Rétt er nú ókomin til landsins
500 kílóvatta færanleg vararaf-
stöð, sein notuð verður á Norður-
landi vestra, og þörf er á annarri
slikri stöð fyrir Suðvesturlandiö.
Þetta kom fram i svari iðnaðar-
ráðherra, Magnúsar Kjartans-
sonar, við fyrirspurn frá Ragnari
Arnalds (AB) um vararafstöðvar
i gær.
Fyrirspurnin var
svohljóðandi:
1) Er ekki unnt aö koma þvi til
leiðar, að vararafstöð, sem sett
var upp til bráðabirgða á
Hvammstanga eftir isingarveðrið
mikla 27. okt. s.l., verði þar til
frambúðar?
2) Hve viða stendur svo á i þétt-
býlisstöðum með yfir 300 ibúa, að
ekki séu til staðar varaafl-
stöðvar? Er ekki nauðsynlegt af
öryggisástæðum að koma upp
varaafli á þessum stöðum eða
a.m.k. að tryggja, að i hverju
kjördæmi sé færanleg disilvél,
sem setja megi upp með litlum
fyrirvara?”
Iðnaðarráðherra upplýsti, að sú
stöð, sem flutt hefði verið til
Hvammstanga i áðurnefndu til-
felli, hefði átt að fara til Búðar-
dals i Dölum og myndi fara
þangað. Hins vegar væri 500 kw
færanleg rafstöð rétt ókomin til
landsins, og hún myndi verða á
Norðurlandi vestra.
Ráðherra taldi, að á þéttbýlis-
stöðum væri þörfin mest á
Norðurlandi vestra, sem nú væri
að fá færanlega stöð, og á Suð-
vesturlandi, þar sem slik stöð
þyrfti einnig að vera fyrir hendi.
Ráðherra vitnaði i greinargerð
Rafmagnsveitna rikisins um
málið, þar sem kom m.a. fram
eftirfarandi.
Sé allt landið, án Reykjavikur
og Kópavogs, tekið i heild, þá
hafa staðir með um 40 þúsund
ibúa vararafstöðvar, staðir með
um 30-33 þúsund ibúa hafa vara-
linur af einhverri gerð,en staðir
með um 25-27 þúsund ibúa hafa
ekkert vararafmagn.
Til þess að bæta ástandið veru-
lega i þessum rpálum þarf að
koma upp nokkrum nýjum vara-
rafstöðvum, endurnýja sumar
þeirra, sem fyrir eru, og hafa
nokkrar færanlegar rafstöðvar.
Verulegar úrbætur i þessu efni
myndu kosta um 40-50 milljónir —
og er þá ekki reiknað með vara-
rafstöðvum fyrir sveitirnar.