Tíminn - 06.12.1972, Qupperneq 8

8
TÍMINN
Miövikudagur 6. desember 1972
ALÞINGI
Umsjón:
Elias Snæland Jónsson
Fjölmennt á þingpöllum við umræður um iðnfræðsluna:
Iðnaðamámið verði metið til
jafns við menntaskólanámið
- sagði Þórarinn Þórarinsson (F)
— „Það er mjög mikilvægt, að iðnaðarnáminu
verði skipaður sizt óvirðulegri sess i skólakerfinu en
menntaskólanáminu”, — sagði Þórarinn Þórarinsr
son (F) i umræðum um iðníræðsluna á alþingi i gær,
en þingpallar voru þéttskipaðir ungu námsfólki,
sem kom til að fylgjast með umræðu um þetta mál.
Umræðurnar r
fóru fram i
tilefni af fyrir-
spurn frá Þór-
arni Uórarins-
syni til
menntamála-
ráðherra. Var
spurt, hvaða
ráðstafanir
rikisstjórnin
hafi i undirbún-
ingi til að efla og auka iðnfræösl-
una.
Þórarinn minnti á það, er hann
fylgdi fyrirspurninni úr hlaði, að
iðnaðarráðherra hefði nýlega
skýrt frá bráðabirgðaiðnþróunar-
áætlun, þar sem stefnt væri að
þvi, að iðnaðarvörur yrðu um 60%
af útílutningi innan 10 ára.
— Vissulega er mikilvægt að
stefna að þessu markmiði, þvi að
áhættusamt er að byggja á
sjávarútvegi, sem næstum eina
útflutningsatvinnuveginum, —
sagði Þórarinn. — En eigi þetta
markmið hinsvegar að nást, þarf
að gera margþættar ráðstafanir
og sennilega er ekkert mikilvæg-
ara en að efla verkkunnáttuna.
Reynslan annars staðar frá bend-
irótvirætt til þess, að heilbrigður
og vaxandi iðnaður byggist fram-
Magnús Torfi ólafsson
menntamálaráðherra minnti i
upphafi á ákvæði laga um
Háskólann þess efnis, að Há-
skólaráð skuli ákveða kennslu-
skyldu einstakra kennara. Það
væri þvi ekki um neina ákveðna
reglu fyrir alla háskólakennara
að ræðai.
Hins vegar væri i kjara-
samningum rikisins við opin-
bera starfsmenn m.a. ákveðið,
að 40-60% af starfstima
prófessora skyldi fara i kennslu,
undirbúning kennslu og
stjórnunarstörf, en afgangurinn
i rannsóknastörf.
Ráðherra sagði, að það væri
nokkuð ákveðin hefð, að
prófessorar skyldu halda 6
fyrirlestra á viku. Talið væri, að
undirbúningur hvers fyrir-
lesturs tæki fjórar stundir,
þannig að samkvæmt þvi væri
þessi kennsluskylda 24 stundir á
viku.
Varðandi rannsóknastörfin
sagði ráðherra, að prófessorar
skiluðu ekki skýrslum um rann-
sóknastörf sin um fram það,
sem birtist i ritskrá um rit
háskólakennara, sem gefið væri
út með nokkurra ára millibili.
Karvel Pálmason (SFV)kvað
augljósi, að Háskólaráð ákvæði
ar öðru á þekkingu og verk-
kunnáttu. Þvi þarf á næsta áratug
að gera stórfelldar ráöstafanir til
aukinnar verkmenntunar á sviði
margvislegra iðngreina. Hér er
kennsluskyldu prófessora. I
Háskólaráði væru að yfirgnæf-
andi meirihluta prófessorar,
þannig, að þeir ákvæðu sjálfir
sina kennsluskyldu. Sér
skyldist, að raunveruleg
kennsluskylda við Háskólann
væri 4-6 klukkustundir á viku.
Siðan kæmu rannsóknarstörf,
sem ekkert eftirlit væri með.
Fyrirþetta fengu prófessorar 62
þúsund krónur á mánuði.
Þingmaðurinn sagði, að
miðað við 4-6 stunda
kennsluskyldu þyrfti 10-12
prófessora til að skila álika
starfi og einn barnaskóla-
kennari afkastaði.
Bjarni Guðnason (SFV) kvað
augljóst, að Karvel hefði ekki
mikla þekkingu á þvi, sem hann
hefði talað um. Fjallaði hann
um rannsóknarþáttinn i starfi
prófessora og siðan um það
mikla starf, sem færi i undir-
búning fyrirlestra. Sagðist hann
sjálfur stundum vera 1-2 daga
að undirbúa fyrirlestur. Ekki
væri hins vegar von að Karvel
skildi það.
Menntamálaráðherra
itrekaði, að fullur vilji væri fyrir
þvi meðal ráðamanna
Háskólans, að þessum málum
væri skipað á fastari og
ákveðnari hátt en nú er.
ekki aðeins um að ræða að efla
þá iðnfræðslu, sem fyrir er, held-
ur að gera hana miklu fjölþættari
og láta hana ná til iðnverkafólks
og svonefndrar fullorðinsmennt-
unar. Vel má vera, að til þess að
ná þessu marki þurfi að gera
róttækar breytingar á skólakerf-
inu. Það er t.d. mjög mikilvægt,
að iðnaðarnáminu verði skipaður
sizt óvirðulegri sess i skólakerf-
inu en menntaskólanáminu, eða
t.d. að steypa menntaskólunum
og iðnskólunum saman, eins og
Norðmenn stefna nú að með nýrri
skólalöggjöf.
Uagt var fram á alþingi i gær
l'rumvarp til laga um
undirbúning þörungavinnslu að
Reykhólum. Felur það i sér, að
rikisstjórnin beiti sér fyrir
slol'nun hlutafclags, sem hafi
það að markmiði að kanna
aðstæður til að reisa og reka
verksmiðju tii þörungavinnslu
að Reykhólum við Breiðafjörð
og stuðla að þvi, að sliku fyrir-
tæki verði komið á fót. A.m.k.
51% af hlutafé félagsins skal
vera i eigu rikisins og rikið skal
einnig hafa meirihluta i stjórn
þess.
t frumvarpinu er gert ráð
fyrir, að rikisstjórnin leggi fram
10 milljönir sem hlutafé, og veiti
rikisábyrgð fyrir láni eða lánum
að fjárhæð samtals 10 milljónir.
t greinargerð segir m.a.
Markaöur fyrir
þangmjöl
„Athuganir, sem fram hafa
farið á vegum Rannsóknaráðs
rikisins og einnig fyrirtækisins
Sjávaryrkjan h.f. hafa hins
vegar leitt i ljós mikinn áhuga á
kaupum á þangmjöli, bæði
til landbúnaðarnota i Bandarikj
unum og alginframleiðslu i
Skotlandi. Skozkt fyrirtæki,
Alginate Indrusties Ltd., hefur
staðfest i bréfi til Rannsókna-
ráðs rikisins, sem fylgir hér
með, þann vilja sinn að kaupa
4000 tonn af þangmjöli árið 1974,
sem aukist i allt að 10.000 tonn
siðar. Boðið er upp á 10 ára
endurnýjanlegan samning um
kaup og tæknilega aðstoð við að
koma fyrirtækinu á fót.
Á grundvelli þessa tilboðs
hefur Rannsóknaráð rikisns
Magnús Torfi
Ólafsson,
menntamála-
ráðherra,
m i n n t i á
skýrslu nefnd-
ar, sem fjallaði
um nýskipun
verk- og tækni-
menntunar i
landinu. Þessi
nefnd gerði ráð
fyrir endur-
skipulagningu iðnnámsins i heild.
Námið yrði allt flutt inn i iðnskól-
Framhald á bls. 19
látið gera áætlun um fram-
leiðslu 4000 tonna á ári af þang-
mjöli, en talið er liklegg að
þangmið á Breiðafirði geti
staðið undir a.m.k. 10.000 tonna
framleiðslu á ári af þangmjöli.
Stofnkostnaður við
þangm jölsverksmiðjuna er
áætlaður nálægt 128 milljónir
króna. Rekstrarkostnaður er
áætlaður um kr. 43.1 milljón á
ári, eða 10.800 kr./tonn miðað
við 4000 tonna ársframleiðslu.
Söluverðmæti er áætlað 55,9
milljónir króna. Þetta svarar til
Framhald á bls. 19
Valkostir til
þingmannanna
Formönnum stjórnarand-
stöðuflokkanna var i gær sent
eintak af áiiti Valkostanefndar,
sem trúnaðarmál, og þingmenn
munu fá álitið i dag eða morgun,
— sagði ólafur Jóhannesson,
forsætisráðherra, á alþingi i
gær.
Gylfi Þ. Gislason (A) kvaddi
sér hljóðs utan dagskrár i sam-
einuðu þingi, og bar fram þau
eindregnu tilmæli, að stjórnar-
andstaðan fengi einnig eintök af
áliti nefndarinnar, svo hún gæti
sem bezt gert sér grein fyrir
ástandi og leiðum i efnahags-
málum.
Forsætisráðherra upplýsti,
eins og áður segir, að álitið væri
á leiðinni til formanna stjórnar-
andstöðuflokkanna, en i dag eða
morgun urðu nægilega mörg
eintök af skýrslunni tilbúin til
þess að hægt væri að afhenda
öllum þingmönnum nefndar-
álitið.
Bindingin í
Seðlabankanum:
Nam 4.5
milljörðum
1. október
Bundið innistæðufé i Seðla-
bankanum nam 1. október
siðastliðinn rúmlega 4583
milljónum króna, að Sögn Lúð-
viks Jósefssonar, viðskiptaráð-
herra, á aiþingi i gær.
Kom þetta fram i svari ráð-
herrans við fyrirspurn frá
Þórarni Þórarinssyni (F).
Þórarinn spurði einnig um
endurkaup bankans á afurða-
vixium, og kom þá m.a. eftir-
farandi fram i svari ráðherra:
1. janúar 1971 námu endur-
kaupin 1743 milljónum, og skipt-
ist þannig milli atvinnuvega:
landbúnaður 984 milljónir,
Framhald á bls. 19
Sameining
Utvegs- og
Búnaðar-
banka?
Bankanefndin skilar
áliti fyrir áramót
Nefnd sú, sem viðskiptaráð-
herra skipaði til að gera tillögur
um endurskipulagningu banka-
kerfisins með fækkun banka i
huga, mun væntanlega skila
áliti sinu fyrir áramótin, að
sögn Lúðvíks Jósefssonar, við-
skiptaráðherra.
Þetta kom fram i svari ráð-
herrans við fyrirspurn frá
Bjarna Guðnasyni (SFV) og
skipun og störf þessarar nefnd-
ar.
Ráðherra sagði, að nefndin
hefði komið saman til fyrsta
fundar 2. júni s.l., og haldið 14-15
fundi. t siðasta mánuði hefði
nefndin þegar náð samkomulagi
um meginatriði væntanlegra til-
lagna, en endanlegt nefndarálit
myndi liggja fyrirum áramótin,
eins og upphaflega var stefnt
að.
Ráðherrann kvaðst ekki sam-
þykkur þvi, að starfsfólk banka
ættii rétt á þvi umfram aðra
landsmenn að fá aðild að banka-
ráðum, og myndi hann þvi ekki
beita sér fyrir slikri breytingu.
Bjarni Guðnason kvaðst van-
trúaður á, að hægt væri að
breyta rótgrónu kerfi með þvi
að skipa nefnd þeirra manna
sem þegar væru i kerfinu. Væri
þessi nefnd dæmi um, hvernig
ekki ætti að skipa nefnd.
Hann lagði áherzlu á, að
starfsfólk ætti að fá aðild að
bankaráðum, og að auglýsa ætti
bankastjórastöður.
Þá kvaðst hann hafa heyrt, að
nefndin hefði helzt i huga sam-
einingu Útvegsbankans og
Búnaðarbankans, en taldi, að
ráðning nýs bankastjóra við Út-
vegsbankann nú nýverið væri
ekki merki um, að útlit væri fyr-
ir slika sameiningu á næstunni.
Framkvæmdaáætlun
fyrir Norðurland
vestra og Strandir
Framkvæmdastofnun rikisins
vinnur nú að undirbúningi
framkvæmdaáætlunar fyrir
Norðurlandskjördæmi vestra og
Strandir, og er svonefnd Skaga-
strandaráætlun upphaf þeirrar
áætlunargerðar.
Þetta kom fram i svari ólafs
Jóliannessonar, forsætisráð-
herra, við fyrirspurn frá Pétri
Péturssyni (A) i sameinuðu
þingi i gær' um gerð þessar
áætlunar.
Forsætisráðherra kvað erfitt
að segja til um, hversu langan
tima áætlunargerðin tæki, en
samkvæmt reynslu við slika
áætlunargerð mætti búast við,
að það tæki a.m.k. eitt ár.
Sjónvarp á Vestfjörðum:
109 bæir með óhæf eða
slæm móttökuskilyrði
A Vestfjörðum eru 82 bæir,
sem hafa óhæf skilyrði til mót-
töku sjónvarps, og 27 bæir,
scm hafa slæm móttökuskil-
yrði. Ef fjármagn verður fyrir
hcndi, mun framkvæmanlegt
á næsta ári að reisa 3-4 stöðv-
ar, sem ná tii 30 bæja með
óliæf móttökuskilyrði og 10
bæja/Sem hafa slæiAaóttöku-
skilyrði, —sagði MHft Torfi
ólafsson, mennts^Bílaráð-
licrra, á alþingi i gær.
Ráðherran upplýsti þetta i
svari við fyrirspurnum frá
Karvel Pálmasyni (SFV) um
sjónvarp á Vestfjörðum.
Fram kom, að af þeim 82 bæj-
um, sem hafa óhæf skilyrði,
eru flestir i Strandasýslu eða
32, en 21 i N-ísafjarðarsýslu,
17 i V-tsafjarðarsýslu og 12 i
Barðastrandasýslu.
Karvel sagði augljóst, að
allmikill fjöldi bæja á Vest-
fjörðum, eða yfir 100 talsins,
hefðu óhæf eða slæm móttöku-
skilyrði. Von væri til, að úr
rættist með 40 bæi ef fjármagn
væri fyrir hendi, eins og ráð-
herra orðaði það, og treysti
hann þvi, að rikisstjórnin
tryggði það fjármagn.
Steingrímur Ilermannsson inu einu.
' (F)sagði, að 98% landsmanna
hefðu sjónvarp. Þau 2% sem
ekki hefðu sjónvarp, væru af-
skekktustu byggðirnar, þar
sem fók gæti ekki notið marg-
vislegs^élags- og menningar-
lifs fjmDýlisins og hefði þvi
meiri þörf fyrir sjónvarp en
margir aðrir. Lagði Stein-
grimur áherzlu á, að þétt-
býíisfólk legði meira af mörk-
um til þess að fullnægja þörf-
um þeirra, sem verst væru
settir i þjóðfélaginu og af-
skekktastir væru. Ekki væri
hægt að grundvalla allar að-
gerðir á arðsemissjónarmið-
Deilt um kennslu-
skyldu prófessora
,,Fá 62 þúsund á mánuði fyrir 4-6 stunda
kennsluskyldu", sagði Karvel Pálmason
(SFV) - ,,Talað af mikilli vanþekkingu",
sagði Bjarni Guðnason (SFV)!
Umræður urðu i sameinuðu þingi í gær um kennsiuskyidu
prófessora við Iláskóla islands og um rannsóknastörf þeirra, vegna
l'yrirspurnar frá Karvel Pálmasyni (SFV) til menntamálaráðherra.
Kom fram hjá ráðherra, að vilji væri fyrir þvi hjá ráðamönnum
Háskólans, að settar verði fastari og ákveðnari reglur um þessi
mál.
Stjórnarfrumvarp:
Þörungavinnsla
að Reykhólum '74