Tíminn - 24.11.1973, Blaðsíða 9

Laugardagur 24. nóvember 1973.
TÍMINN
9
r
— Wémkm —|
Útgefandi Framsóknarflokkurinn
Framkvæmdastjóri: Kristinn Finnbogason. Ritstjórar: Þór-
arinn Þórarinsson (ábm.), Jón Helgason, Tómas Karlsson.
Auglýsingastjóri: Steingrimur Gislason. Ritstjórnarskrif-
stofur i Edduhúsinu við Lindargötu, simar 18300-18306. Skrif-
stofur i Aðalstræti 7, simi 26500 — afgreiðslusimi 12323 — aug-
lýsingasími 19523. Askriftagjald 360 kr. á mánuði innan lands,
i lausasölu 22 kr. eintakið.
Blaðaprent h.f.
L ....................... L
Austurstræti - göngugata
Þá hafa íslendingar eignazt sina fyrstu
göngugötu. Á siðast fundi borgarstjórnar
Reykjavikur var ákveðið að Austurstræti frá
Lækjartorgi að Pósthússtræti verði göngugata
i framtiðinni og jafnframt verði að þvi stefnt,
að gatan öll verði lokuð fyrir umferð ökutækja.
Við afgreiðslu þessa máls i borgarstjórninni
varð hins vegar verulegur ágreiningur sem
fólst i þvi, að borgarfulltrúar minnihlutans
vildu loka götunni allri nú þegar en ekki opna
vestari hluta hennar fyrir bilaumferð að nýju
eins og borgarstjóri lagði til.
Borgarfulltrúar Framsóknarflokksins fluttu
tillögu þess efnis, að Austurstræti yrði ekki
opnað að nýju fyrir bilum og bentu á i þvi sam-
bandi, að þótt tilraunalokunin hefði að ýmsu
leyti verið illa undirbúin, enda framkvæmd af
mikilli skyndingu, hefði hún þó heppnazt von-
um framar og bæði kaupmenn við götuna og
næstum allir vegfarendur þar mæltu með
áframhaldandi lokun. Þá bentu þeir á, að
stefna bæri að þvi að draga stórlega úr bilaum-
ferð umhverfis Austurvöll og helzt að loka
þeim götum alveg. Austurvöllur með Alþingis-
húsið og dómkirkjuna ætti að vera friðsæll og
kyrrlátur staður laus við hávaða og skvaldur
mikillar bilaumferðar, en i nánum tengslum
við göngugötuna Austurstræti.
Rétt er hins vegar að benda á, að lokun
Austurstrætis, hvort sem um er að ræða götuna
alla eða hluta hennar, mun ekki gera það verk-
efni auðveldara til úrlausnar að finna leiðir til
að bæta úr þvi umferðaröngþveiti, sem er i
miðborginni og næsta nágrenni hennar. Alvar-
legast i þvi sambandi er, að hinn ráðandi
meirihluti i borgarstjórninni virðist með öllu
úrræðalaus i þeim efnum og ekki vinna eftir
neinni skipulegri áætlun að lausn umferðar-
málanna. Slik vinnubrögð eru ekki likleg til að
skila miklum árangri.
Kosningavíxill
Hitaveita Reykjavikur hefur fyrir nokkru
gert samning við Kópavogskaupstað og
Hafnarfjörð um að leggja hitaveitu i þessa
kaupstaði á næstu 3-4 árum. Það skilyrði er þó
sett i umrædda samninga, að framkvæmdir
séu bundnar þvi, að gjaldskrá hitaveitunnar
hækki að þvi marki, að hagnaður nemi 7% af
öllum eignum fyrirtækisins, þegar búið er að
endurmeta þær til núvirðis.
Til þess að ná þvi marki mun hitaveitan
telja, að gjaldskráin þurfi nú að hækka um allt
að 30%. Að öðrum kosti fái Kópavogsbúar og
Hafnfirðingar enga hitaveitu. Um þessi mál
var rætt á Alþingi fyrir skömmu og kom þar
fram hjá iðnaðarráðherra, að Hitaveita
Reykjavikur hafði fengið 20% hækkun á gjald-
skránni fyrr á þessu ári, en teldi sig nú þurfa
30% til viðbótar. Þessi gjaldskráritiál hitaveit-
unnar leiða hugann að þvi, að fjárhagur
Reykjavikurborgar muni vera harla bágborinn
um þessar mundir. Er talið, að mikil eyðsla
umfram fjárhagsáætlun og litið aðhald hins
nýja borgarstjóra sé meginástæðan.
Hefur jafnframt komið til tals, að nauðsyn-
legt sé fyrir borgina að taka stórt erlent lán,
allt að 1500 millj. króna til að hressa upp á fjár-
haginn fyrir borgarstjórnarkosningarnar i vor.
Sá vixill væri sannkallaður kosningavixill og
bæri nafnið með rentu. Þ.Þ.
ERLENT YFIRLIT
Chaban-Delmas verður
forsetaefni Gaullista
AAitterand styrkir enn stöðu sína
FYRIR skömmu héldu Gaull-
istar flokksþing. Þing þetta
hefur vakið sérstaka athygli
sökum þess, að það þykir hafa
leitt i ljós hvert verði forseta-
efni Gaullista i forsetakosn-
ingunum 1976, ef Pompidou
gefur ekki kost á sér, eða hef-
ur forfallazt áður. Eins og
kunnugt er, gengur nú þrálát-'
ur orðrómur um, að Pompidou
sé ekki heill heilsu. Þessi orð-
rómur komst fyrst á kreik eft-
ir að þeir hittust i Reykjavlk
Pompidou og Nixon Banda-
rikjaforseti. Blaðamenn, sem
voru kunnugir Pompidou, frá
fyrri tið, töldu honum þá
brugðið ogdrógu það einkum
af útliti hans. Sjálfur hefur
Pompidou mótmælt þessu og
lagt talsvert á sig til að sanna,
að heilsa hans væri i góðu lagi.
Honum hefur þó ekki tekizt að
kveða þennan orðróm niður.
Sá maður, sem Gaullistar
hafa nú skipað sér um sem
krónprins flokksins og vænt-
anlegan eftirmann Pompi-
dous, er Jacques Chaban-Dei-
mas, sem lét af embætti for-
sætisráðherra fyrir ári siðan
og hafði þá að ýmissa dómi
fallið i ónáð hjá Pompidou.
Hið sama var lika álitið um
Pompidou, þegar de Gaulle lét
hann hætta sem forsætisráð-
herra. Það kom siðar i ljós, aö
de Gaulle hafði látið Pompi-
dou draga sig i hlé til þess aö
búa hann betur undir framboö
i forsetakosningum. Pompi-
dou virðist hafa fylgt i fótspor
fyrirrennara sins að þessu
leyti, þegar hann lét Chaban-
Delmas segja af sér forsætis-
ráðherraembættinu á siðast-
liðnu ári.
APURNEFNT flokksþing
Gaullista var haldið i Nantes
og sóttu það um 6000 fulltrúar.
Það var ekki verkefni þess að
velja forsetaefni, enda enn 2
1/2 ár til næstu forsetakosn-
inga. Sú athygli, sem Chaban-
Delmas var veitt á þinginu,
þótti hins vegar benda til þess,
að búið væri að útnefna hann
af stjórn flokksins sem eftir-
mann Pompidous, og hún
hefði þvi látið undirbúa það
fyrirfram, að fulltrúar vottuðu
honum sem greinilegast
stuðning sinn. Endanlega er
það flokksstjórnin, sem á-
kveður forsetaefnið, eftir að
hafa haft samráð við flokks-
samtökin.
Þangað til flokksþingið kom
saman, hafði helzt verið talað
um Giscard d’Estaing fjár-
málaráðherra sem liklegasta
frambjóðanda Gaullista og
samherja þeirra i næstu for-
setakosningum. Það hefur
hins vegar veikt stöðu hans, að
hann epekki i flokki Gaullista,
heldur er forustumaður i öðr-
um flokki, sem oft er ihalds-
samari en Gaullistar. Gaull-
istar vilja ekki telja sig ihalds-
menn heldur þjóðernissinnaða
framfaramenn.
Ástæðan til þess, að Chaban-
Delmas hefur orðið fyrir val-
inu sem forsetaefni Gaullista,
er einkum talin sú, að hann
standi nálægt miðflokkunum
og sé liklegur til að fá stuðn-
ing kjósenda þeirra, en allt
bendir til, að atkvæði þeirra
geti ráðið úrslitum i næstu for-
setakosningum. Gaullistar
hafa engar likur til að geta
sigrað af eigin rammleik, ef
sósialistar og kommúnistar
standa áfram saman um Mitt-
erand sem forsetaefni, eins og
allar likur benda til.
I ræðu, sem Chaban-Delmas
flutti á flokksþinginu, lagöi
hann áherzlu á að Gaullistar
hefðu tvö markmið. Annað
þeirra væri að skapa nýtt
þjóðfélag í Frakklandi, sem
hvorki væri kapitalistiskt eða
kommúnistiskt, heldur byggt
á samvinnu stéttanna. Aukin
áherzla yrði svo lögð á dreif-
ingu valdsins, en de Gaulle dró
sig i hlé vegna ósigurs i
þjóðaratkvæðagreiðslu um
stjórnarskrárbreytingu, sem
stefndi að auknu sjálfstæði
landshlutanna. Hitt markmið-
ið væri að skapa nýja sam-
stæða Evrópu, sem hefði sina
sérstöku yfirstjórn og sjálf-
stætt varnarkerfi, ef til vill
innan stærra bandalags. Allt
eru þetta hugmyndir, sem
rekja rætur til de Gaulles.
Chaban-Delmas er 58 ára að
aldri. Jafnhliða þingmennsk-
unni, er hann borgarstjóri i
Bordeaux og er búinn að vera
það alllengi. Áður en hann
varð forsætisráðherra, var
hann forseti fulltrúadeildar
þingsins. Hann hefur litiö látið
á sér bera siðan hann lét af
embætti forsætisráðherra fyr-
ir 16 mánuðum og hefur t.d.
ekki haldið á þeim tima neina
meiriháttar ræðu fyrr en nú.
Öþarft er að taka fram, aö
henni var mjög vel tekið af
fulltrúunum á flokksþinginu
og hann hylltur þar meira en
nokkur annar. Messmer for-
sætisráðherra, sem flutti aðra
aðalræðuna, hvarf alveg i
skuggann. Athygli vakti, að
Pompidou sýndi sig ekki á
flokksþinginu, heldur var i
heimsókn hjá brezka forsætis-
ráöherranum, meðan það stóð
yfir. Ef til vill hefur hann ekki
viljað skyggja á Chaban-
Delmas. Siðustu ágizkanir eru
þær, að Pompidou kunni að
þurfa að draga sig i hlé af
heilsufarsástæðum áður en
kjörtimabilinu lýkur og for-
setakosningar verði þvi fyrr
en 1976. Nokkuð er það, að
Gaullistar vilja ekki draga að
gefa til kynna, hvert forseta-
efni þeirra er.
A SVIPUÐUM tima 6g
Gaullistar héldu flokksþ. sitt,
var Mitterand að styrkja stöðu
sina I flokki sósialista. 1 mið-
stjón Sósialistaflokksins hefur
komið upp viss klofningur, og
virðisthann vera þannig, að 57
miðstjórnarmenn eru ein-
dregnir fylgismenn Mitte-
rands, 17 tilheyra Ceres-hópn-
um svonefnda, sem tilheyrir
vinstri armi flokksins, 6 fylgja
Guy Mollet, sem áður var for-
maður flokksins, en féll fyrir
Mitterand, og 4 fylgja Poper-
en. Að undanförnu hafa verið
allmikil átök i miðstjórninni
um afstöðuna til flokkaskipun-
ar á þingi Efnahagsbanda-
lagsins. Þar skiptast þing-
mennnúorðið i hópa eftir póli-
tiskum skoðunum, t.d. halda
fulltrúar ihaldsflokkanna hóp-
inn, fulltrúar sósialdemókrata
o.s.frv. Mitterand hefur beitt
sér fyrir þvi, aö fulltrúar
Sósialistaflokksins skipuðu
sér I sveit sósialdemókrata, en
Ceres-hópurinn hefur viljað,
að þeir skipuðu sér i sveit með
kommúnistum og bandalags-
flokkum þeirra. Svo harðar
hafa deilur orðið um þetta at-
riöi i miðstjórninni, að Mi.tte-
rand hafði sent henni bréf, þar
sem hann sagði lausu starfi
sinu sem aðalritari flokksins.
Miðstjórnin samþykkti sam-
hljóöa að neita að taka við
lausnarbeiðninni, en það
þýddi sama og að votta Mitte-
rand traust. Aðeins stuðnings-
menn Mollets sátu hjá við at-
kvæðagreiðsluna. Þetta þykir
mjög hafa styrkt stöðu Mitte-
rands, og þykir nú enn örugg-
ara en áður að hann verði
frambjóðandi vinstri flokk-
anna I næstu forsetakosning-
um. Eins og nú horfir, er lik-
legt að barátta verði þá milli
hans og Chaban-Delmas.
Þ.Þ.