Tíminn - 11.01.1974, Blaðsíða 9

Föstudagur 11. janúar 1974
TÍMINN
9
Otgefandi Framsóknarflokkurinn
Framkvæmdastjóri: Kristinn Finnbogason. Ritstjórar: Þór-
arinn Þórarinsson (ábm.), Jón Helgason, Tómas Karlsson.
Auglýsingastjóri: Steingrimur Gislason. Ritstjórnarskrif-
stofur i Edduhúsinu við Lindargötu, simar 18300-18306. Skrif-
stofur i Aðalstræti 7, simi 26500 — afgreiðslusimi 12323 — aug-
lýsingasími 19523. Askriftagjald 360 kr. á mánuði innan lands,
i lausasölu 22 kr. eintakið.
Blaðaprent h.f.
Uppbyggingarstefna
I upphafi „viðreisnartimabilsins” voru 46
skip i togaraflota landsmanna. Eftir 12 ára
,,viðreisn” var hann komirm niður i 20 gömul
skip. ólafur Jóhannesson forsætisráðherra
gerði þessa staðreynd að umtalsefni i ára-
mótagrein sinni og taldi að i þessu kæmi glöggt
fram vanmat viðreisnarflokkanna á undir-
stöðuatvinnuvegi íslendinga. Jafnalvarlegt
hafi verið, að á öllu viðreisnartimabilinu hafi
engar teljandi nýbyggingar frystihúsa átt sér
stað og fiskvinnslustöðvar margar verið i þvi
ástandi, að stórfelldar umbætur varð að gera á
þeim, ef fullnægja átti kröfum erlendra við-
skiptavina um hollustuhætti i matvælafram-
leiðslu.
Er núverandi rikisstjórn kom til valda, beitti
hún sér fyrir gjörbreytingu i þessum efnum.
Gerðir hafa verið samningar um 53 skuttogara,
og eru þeir flestir komnir til landsins, en þeir
siðustu koma á þessu ári.
í samræmi við byggðastefnu rikisstjórnar-
innar hefur verið unnið að þvi, að þessi skip
dreifðust um landið og stuðluðu að atvinnuupp-
byggingu og atvinnuöryggi landið um kring.
Þá hefur rikisstjórnin beitt sér fyrir stór-
felldum endurbótum á 19 frystihúsum um allt
land. Áætlaður heildarkostnaður þessara
endurbóta er tæpar 1200 milljónir, en þegar
hafa verið gerðar endurbætur fyrir 700 mill-
jónir króna. Jafnframt eru i byggingu 11 ný
frystihús viða um land. Áætlað kostnaðarverð
þeirra er 1400 milljónir króna.
Þessi stórfellda uppbygging i sjávarútvegi
og fiskiðnaði hefur gjörbreytt atvinnulifinu og
afkomu fólksins á fjölmörgum stöðum úti um
landið. Þar sem áður rikti vonleysi vegna at-
vinnuleysis og athafnadeyfðar, er nú blómlegt
athafnalif, kappnóg atvinna og viða jafnvel
mikil mannekla. Bjartsýni og framkvæmda-
vilji eru þvi einkennandi meðal ibúanna.
En i þessu sambandi verður ekki komizt hjá
að rifja upp þá gagnrýni, sem þessi stórfellda
uppbygging i sjávarútvegi, einkum skut-
togarakaupin, sættu af hálfu stjórnarand-
stöðunnar.
Það var farið hinum háðulegustu orðum um
skuttogarakaupin. Togararnir væru i fyrsta
lagi allt of margir. Það er vissulega rétt að
stökkið var stórt, en það þurfti það einmitt að
vera vegna þess, að viðreisnarflokkarnir létu
togaraflotann gersamlega grotna niður. Vissu-
lega er heppilegast, að endurnýjun i fiski-
skipaflota landsmanna sé sem samfelldust og
jöfnust, en slikt tal er vissulega hlálegt i munni
þeirra, sem skiluðu viðreisnarþrotabúi togara-
útgerðarinnar i hendur núverandi rikis-
stjórnar, og nota það, sem gagnrýni á upp-
byggingarstefnu hennar!
í öðru lagi var það sagt gegn þessum togara-
kaupum, að þessi skip gætu ekki borið sig. Það
vantaði rekstrargrundvöll fyrir þessa togara.
Nú er það svo, að jafnan hefur reynzt erfitt
að ná endum saman fyrstu árin i rekstri nýrra
skipa, þegar reiknað er með fullum afskriftum.
Á ýmsum timum hefur þurft að færa fjármuni
til útgerðarinnar eða einstakra útgerðar-
greina. Vist er það, að þjóðarbúið i heild hefur
ekki tapað á slikum timabundnum tilfærslum,
og það er alveg vist, að þessir nýju togarar
munu skila þjóðarbúinu stórkostlegum hagn-
aði og þjóðinni allri aukinni velsæld. Það er
rétt, að nokkur halli er á rekstri þeirra nú.
Þann halla verður að rétta, og það verður gert.
—TK
ERLENT YFIRLIT
Góð kornuppskera
styrkir Polyansky
Hann þykir nú líklegasti eftirmaður Bresjneffs
AÐ UNDANFÖRNU hefur
talsvert verið rætt um það i
heimsblöðunum, hvort valda-
barátta fari fram innan
stjórnar Sovétrikjanna á bak
við hinar lokuðu byggingar
Kremlar, þar sem æðstu
valdamenn Kommúnista-
flokksins og rikisins hafa
bækistöðvar sinar. Sumir
þeirra blaðamanna, sem að
staðaldri rita um rússnesk
stjórnmál, hafa talið sig sjá
nokkur merki um ágreining,
og dregið þær ályktanir af
ræðum, sem ýmsir helztu
flokksleiðtogarnir hafa haldið.
Einkum hafa þessir menn
þótzt sjá merki ágreinings um
utanrikisstefnuna. I ræðum
sumra flokksleiðtoganna virð-
ist koma fram ósáttfúsari
stefna gagnvart vestrænu
rikjunum en hjá Bresjneff og
þeim, sem mestu virðast ráða
um þessar mundir. Þetta gæti
bent til þess, að Bresjneff væri
ekki eins fastur i sessi og ætla
mætti. 1 þessu sambandi hefur
jafnvel verið vitnað til þess, að
sáttastefna Krústjoffs hafi
m.a. átt þátt i falli hans, en
hann var sviptur völdum, rétt
áður en hann ætlaði i
heimsókn til Vestur-Þýzka-
lands.
Þegar sleppt er vissum
setningum i ræðum umræddra
flokksleiðtoga, bendir flest til
þess að staða Bresjneffs sé
sterkari nú en nokkru sinni
fyrr. Rússneskir fjölmiðlar
halda nafni hans orðið miklu
meira á lofti en áður, og sést'
glöggt á þvi, að hánn er talinn
fremstur meðai rússneskra
ráðamanna. Þess er hins veg-
ar betur gætt nú en i tið
Krústjoffs, að láta ekki aðra
ráðamenn hverfa alveg i
skuggann. En ástæða er eigi
að siður til að halda, að
Bresjneff sé þeirra valda-
mestur, og að völd hans hafi
frekar styrkzt i seinni tið,
heldur en hið gagnstæða.
VAFALITIÐ er það margt i
seinni tið, sem hefur styrkt að-
stöðu Bresjneffs. Sú stefna
sem hann hefur boðað um
bætta sambúð við aðrar þjóð-
ir, feliur áreiðanlega rúss-
neskum almenningi vel i geð.
Þessa stefnu hefur hann m.a.
áréttað með ferðalögum til
Bandarikjanna, Vestur-
Þýzkalands og Indlands.
Rússneska þjóðin hefur enn
ekki gleymt hörmungum sið-
ari heimsstyrjaldarinnar og
þráir áreiðanlega ekkert
meira en frið og öryggi og
meiri samskipti við aðrar
þjóðir. Því er ful-1 ástæða til að
ætla að umrædd stefna
Bresjneffs mælist vel fyrir i
Sovetrikjunum, enda
er henni fylgt eftir með
öflugum áróðri þar. Þá hafa
Rússar ekki orðið fyrir nein-
um teijandi skakkaföllum á
sviði alþjóðamála að undan-
förnu, eins og t.d. innrásirnar i
Ungverjaland og Tékkó-
slóvakiu, voru á sinum tima.
ÞveFt á móti geta þeir stært
sig af árangursrikum stuðn-
ingi við Norður-Vietnam.
Arabarikin og fleiri. Ef til vill
skiptir það þó mestu máli, að
siðastliðið ár hefur verið
Rússum mjög hagstætt i efna-
hagslegu tilliti. Eftir mikla
uppskerubresti á undanförn-
umárum, var kornuppskeran
á siðast liðnu ári með alira
mesta móti. Rússar þurfa þvi
ekki að flytja inn nema litið af
korni á þessu ári og geta full-
nægt eftirspurninni, ólikt þvi
sem verið hefur siðustu árin.
Þá hefur iðnaðarframleiðslan
gengið betur á siðast liðnu ári
en áætlað hafði verið. Fullyrð-
Folyansky
ingin um þetta byggist ekki
eingöngu á opinberum skýrsl-
um, heldur ber erlendum
blaðamönnum, sem kunnugir
eru i Sovétrikjunum, saman
um að framfaramerkin séu
augljós, t.d. i framboði á
neyzluvarningi. Arangurinn á
þessu sviði er m.a. þakkaður
þvi, að Rússar hafa breytt
rekstrarskipulaginu að ýmsu
leyti t.d. dregið úr hinu
stranga eftirliti yfirstjórnar-
innar i Moskvu og gefið ein-
stökum fyrirtækjum meira
sjálfstæði. Þetta hefur kallað
á meira frumkvæði og fram-
tak fleiri aðila en ella.
Þótt rússneskur almenning-
ur geri sér vafalaust Ijóst, af
þeim takmörkuðu fréttum,
sem hann fær utan frá, að lifs-
kjör eru viða að ýmsu leyti
betri, er honum þó hitt ljósara
m.a. vegna mikils áróðurs
fjölmiðla, að hann býr að öðru
leyti við meira öryggi og i frið-
samara umhverfi en t.d. Vest-
urlandabúar. Glæpafaraidur
er minni i Sovétrikjunum en
víðast annars staðar, atvinnu-
leysi er óþekkt, ungt fólk þarf
ekki að óttast menntunarleysi,
og gömlu fólki er séð sæmilega
farborða. Hjá mörgum er
þetta áreiðanlega þungt á
metunum. Þá þarf rússneskur
almenningur ekki að óttast
oliuskort eða orkuskort, eins
og nú á sér stað viða um heim.
ALLT er það, sem hér hefur
verið rakið, vatn á myllu
Bresnjeffs og styrkir stöðu
hans. En Bresjneff varð ný-
lega 67 ára, og orðrómur
gengur um að heilsa hans sé
ekki eins góð og útlit hans gæti
bent til. Þess vegna eru menn
farnir að gefa þvi vaxandi
gaum, hver sé liklegastur
eftirmaður hans. Bersýnilegt
er, að það verða vart þeir
Pdgorny, sem verður senn 71
árs, né Kosygin, sem verður
sjötugur í næsta mánuði.
Vafalaust verður það ekki
heldur Susloff, sem er orðinn
72 ára gamall. Orðrómur
gengur um það, að þeir
Kosygin og Susloff muni brátt
draga sig i hlé og hverfa úr
Politburo framkvæmdastjórn
Kommúnistaflokksins, ásamt
Arvid Pelshe, sem er orðinn 75
ára.
Athyglin beinist þvi að yngri
mönnunum, sem eiga sæti i
Politburo. Fyrir ári spáðu
ýmsir þvi, að Dimitri Poly-
ansky væri á leið út i kuldann,
þegar hann var skipaður land-
búnaðarráðherra, en það em-
bætti hefur orðið flestum að
falli. En Polyansky hefur haft
lánið með sér, þar sem upp-
skeran hefur aldrei orðið
meiri en að þessu sinni. Hans
er nú lika öllu meira getiö i
rússnesku fjölmiðlunum en
nokkurs annars, þegar
Bresjneff einn er undanskil-
inn. Polyansky er lika á rétt-
um aldri til aö geta orðið eftir-
maður Bresjneffs. llann er 56
ára, eða jafngamall bylting-
unni, fæddur 7. nóvember
1917.
AÐ UNDANFÖRNU hafa
þeir flokksleiðtogar, sem eiga
sæti i Politburo heimsótt
höfuðborgir lýðveldanna inn-
an Sovétrikjanna og flutt ræð-
ur, sem hafa verið birtar i
aðalblöðunum þar. t sumum
þessara ræðna hefur tónninn
verið harðari og ósáttfúsari i
garð Vesturlanda en i ræðum
Bresjneffs. M.a. kom þetta
fram i ræðu, sem Susloff hélt i
Vilinuis, höfuðborg Lithauens,
Kiril Mazuroff hélt i Frunze,
höfuðborg Kirgisiu, og Yuri
Andropoff, yfirmaður leyni-
lögreglunnar, hélt i Tallin i
Eistlandi. Það er umræddur
tónn i þessum ræðum, sem
hefur ýtt undir ágizkanir um,
að ekki riki full eining i Polit-
buro, um utanrikisstefnuna,
og að Bresjneff eigi viö vissa
andspyrnu að striða. Aðrir
telja þetta hins vegar áróðurs-
. bragð, sem sé ætlað aö styrkja
Bresjneff út á við, eða eigi að
gefa til kynna, að heppnist
stefna hans ekki, geti aðrir
óbilgjarnari leyst hann af
hólmi. Þessa tóns gætti hins
vegar ekki i ræðu, sem Poly-
ansky flutti i Dusambe, höfuð-
borg Tadjikistan. Ræða hans
var öll i anda Bresjneffs.
Þetta hefur ýtt undir þá skoð-
un, að Polyansky sé krón-
prinsinn hjá Bresjneff um
þessar mundir. Þ.Þ.