Tíminn - 19.06.1974, Page 16

20
TÍMINN
MiOvikudagur 19. júni 1974
Hafið þið islenzkir fjölmiðlar
þetta spakmæli i huga, þegar þið
fjallið um vandasöm og viðkvæm
mál Bandarikjamanna og Rússa
og kyrjið herópið gegn þeim?
Eru Watergatemálið og Solzh-
enitsyn — þótt ólik séu — ekki inn-
anrikismál þessara þjóða?
Ef meginreglan er, að ekki
skuli hlutast til um innanrikismál
annarra þjóða, er svo algjör eins
og þið teljið, þegar um er að ræða
ihlutun annarra rikja um islenzk
innanrikismál, skiptir það þá
máli, hvort stjórnarfar þess eða
hins rikisins brýtur i bága v'ð sið-
ferðiskröfur annarra rikja? Eru
það ekki samt alfriðuð innan-
rikismál þess rikis, er i hlut á?
Hvað um ritfrelsi og málfrelsi,
sem þið teljið fyrsta boðorð
mannréttinda? Verður það að
vikja, þegar i hlut á þessi
„annarra-þjóða” innanrikis-
málafriðun?
Rekst hér ekki eitt á annars
horn?
Er ekki oft mjótt á milli innan-
rikismála og mála, er fléttast
kunna i þau og koma öðrum þjóð-
um við og þannig gagnrýnishæf i
valdi hins „frjálsa orðs” og gagn-
kvæmur réttur að viðhafa?
Getið þið auðveldlega sett ykk-
ur fyrir sjónir þau innanrikis-
vandamál, sem stórþjóðirnar
verða að takast á við, svo sem
kynþáttamálin og þjóðernismál-
in, sv^ þið séuð vissir um, að mat
ykka. sé rétt, en ekki blandað
persónulegum tilfinningum og
stjórnmálaskoðunum?
Er ekki full aðgát i umgengni
við aðrar þjóðir nauðsyn?
Væri ekki ráð að sniða gagn-
rýninni á stjórnmálum þjóða ekki
viðari stakk en þann, er almenn
umgengnishefð leyfir, og þannig
með góðu fordæmi eiga hlut i, að
fjölmiðlunarstarfsemi heimsins
komist á viturlegra og
menningarlegra stig en nú er?
Hefur mannréttindaskrá Sam-
einuðu þjóðanna ekkert til þess-
ara mála að leggja?
Hvað felst i orðunum áhrif á
innanrikismál?
Er það ekki viðleitni til að hafa
áhrif að margendurtaka gagnrýni
á stjórnarfar, löggjöf og fram-
kvæmd laga eins eða annars
rikis?
Eru ekki þrotlausar endur-
tekningar á „fréttum” um mál-
efni forseta Bandarikjanna við-
leitni til að hafa áhrif á al-
menningsálitið og þannig seilast
til ihlutunar um innanrikismál
'þessa rikis?
Eru „dýfur” ykkar „niður” i
innanrikisþras ýmissa þjóða það,
sem þið óskið islenzkum stjórn-
málum til handa i erlendum fjöl-
miðlum?
Getur ekki sama fréttin marg-
endurtekin flokkast undir áróð-
ur?
Var kvikmyndin um Nixon i
sjónvarpinu nýlega sönn „túlk-
un” i anda höfundarins ameriska,
eða var hún „misskilin”?
Orkar tvimælis, að Watergate-
málið er innanrikismál
Bandarikjanna?
Getur dulizt, að Solzhenitsyn-
málið er innanrikismál Rúss-
lands, þar eð það byggist á banni
valdhafanna á útgáfu verka hans
i Rússlandi, en þeir sömu vald-
hafar láta afskiptalaust, jafnvel
hjálpa honum til að koma þeim á
framfæri erlendis, með þvi að
gjöra hann — með verk sin — að
eins konar útflut'ningsvöru?
Ef bæði þessi mál eru innan-
rikismál og opinská gagnrýni
ykkar ekki i „vari” neinna
alþjóðasamþykkta og meint sem
aðvörun gégn endurtekningum,
hafið þið þó ekki samt gjörst sekir
um það, sem þið virðist telja
stærsta brot allra brota i sam-
skiptum þjóða, það að ein þjóð
blandi sér i innanrikismál ann-
arrar þjóðar?
Erfurða að manni komi á óvart
þetta nýja mat á refsingum, að
það sé miklu ómannúðlegri og
þyngri refsing að segja manni að
„fara utan”, reka mann úr landi
— með skotsilfur nóg” út i þann
heim, hvar frelsið og réttlætið
drýpur af hverju strái og beðið er
með faðminn opinn eftir hetjunni
góðu, heldur en hengja hann i
heimahúsum, en svona glatt hafa
ljós vitsmunanna og réttlætisins
logað siðan Solzhenitsyn fór að
heiman — var rekinn úr landi.
Vitið þið, að ummæli ykkar um
þessi mál kalla á ákveðna af-
stöðu þessara þjóða gagnvart is-
lenzku þjóðinni og að þær eiga að-

1

i v I
í &
I
■■
BBB
.iV'-i-Ox'vSSx:
: f

■
SSÍvS:
eins um það tvennt að velja að
taka ekkert mark á henni eða
telja hana sér óvinveitta?
Vittuð þið ekki Bandarikja-
stjórn fyrir auknar hernaðarað-
gerðir i Víetnam i desember 1972,
gerði ekki Palme forsætisráð-
herra Svia það lika, þótt væri
hann hógværari?
Þagði ekki Bandarikjastjórn
þunnu hljóði við ádeilu ykkar,
þótt ráðherra ætti þar einnig hlut
i, þótt ekki væri hann forsætisráð-
herra en kallaði sendiherra sinn
heim frá Sviþjóð i mótmæla-
skyni?
Af hverju stjórnuðust þessi
óliku viðbrögð Bandarikjastjórn-
ar gagnvart þessum tveimur
þjóðum fyrir sama verknaðinn?
Er það ekki vilji islenzku þjóð-
arinnar áð eiga vinsamleg skipti
við allar þjóðir? Þjónar þessi
framkoma þeirri ósk hennar og
hagsmunum? Skipar þetta is-
lenzku þjóðinni virðulegan sess
meðal þjóða heimsins? Hafið þið
umboð hennar til að kveðja
þannig dyra á heimilum
vinveittra þjóða?
Hve stóran skammt þolið þið,
þegar um er að ræða ihlutun ann-
• arra þjóða um islenzk málefni
eða að álit Islands biði hnekki að
ykkar mati, þegar aðrir en þið
eigið hlut að?
Hvernig tókuð þið athugasemd-
um Norðmanna um herstöðina á
Miðnesheiði?
Hvernig viðtökur fékk það hjá
ykkur, þegar háttsettur
embættismaður rússneskur leit-
aði á fund islenzks ráðherra og lét
á sér skilja, að það myndi mælast
vel fyrir, ef islenzka þjóðin sýndi
hófsemi i gagnrýni á viðkvæmu
innanrikismáli þjóðar hans?
Skiptir það ekki máli, hvernig
vegið er að ranglætinu?
Má handahóf og tilfinningaofsi
ráða?
Er það ekki þess vert að hafa i
huga, að illu verður ekki útrýmt
með illu, fremur en myrkri verð-
ur eytt með meira myrkri? Verð-
ur ekki jákvætt mótvægi lausnin?
Ykkur sem allir segist vilja
herstöðvalaust ísland, greinir að-
eins á um tlmann. Teljið þið það
þjóna þeirri hugsjón, að ala á
sundurlyndi með þeim, sem
einmitt eiga stærstan hlutinn að
tilvist herstöðvanna?
Myndi ekki fullkomin samvinna
þessara aðila orka meira um
afnám þeirra? Væri ekki vitur-
legra að leggja lóð á þær vogar-
skálar I stað þess gagnstæða?
Er það ekki kátbroslegt, að
meðanleiðtogarBandarikjannaog
Sovétrikjanna vinna i bróðerni að
þvi að „þiða” sambúðina milli
þessara stórvelda og sjálfur
Brésneff hefur sagt, að sóknin
gegn Nixon heima fyrir sé
einmitt vegna þessarar viðleitni
hans, að litlu, saklausu „dúfun-
um” okkar islenzku skuli ekki
finnast það klæða sig betur að
flögra um axlir ritarans og for-
setans en „fiðra” sig upp með
haukum?
Þið, sem setjið heimsmet i
innanrikisdeilum, eigið þið ekki
að vita, að þann hátt má ekki á
hafa, þegar I hlut eiga aðrar þjóð-
ir, þótt stjórnarfar þeirra finni
ekki náð fyrir augum ykkar?
Hvernig myndi heimurinn lita
út, ef þið, sem svona beitið fjöl-
miðlunartækjunum, hefðuð i fór-
um ykkar atómsprengjur, eld-
flaugar og völdin i Hvita húsinu
og Kreml?
Hvi ekki að gagnrýna hóflega
með ofurlitlu ivafi af velviija,
leiðbeiningum og ást?
Hverju þjónar þessi mikli áróð-
ur gegn þessum forusturikjum
heimsmálanna, sem allt mann-
kyn getur fyrr en varir átt lif sitt
að launa — eða tapa, ef þau
standa ekki saman.
Hefur gleymzt, að þessar þjóðir
„sneru bökum saman” til að
bjarga mannkyni öllu frá valdi
verra þeirra eigin — hverju þó er
ábótavant? Hver getur verið viss
'um það nú, að svipuð heimsstaða
komi ekki upp aftur og það i
stærri mæli? Hver getur sagt um,
að Indverjar, Pakistanir og
Japanir fari ekki að „rækta”
kjarnorkuvopn , eins og Frakkar
og Kinverjar, þrátt fyrir bann á
framleiðslu þeirra, og hverjir
verða á hverjum tima vinir
hverra? Standa ekki Bandarikin
og Rússland, þjóðir þeirra og
menning okkur nær en Japanir,
Indverjar og Kinverjar — þótt
forn menning þeirra sé sjóður,
sem þakka ber? Vildum við
skipta á sambýlisfólki?
Gæti ekki sá möguleiki i tafli
heimsmálanna komið upp, að
Atlantshafsbandalagið og
Varsjárbandalagið, — hverra
hugtök og heiti blaka ekki
rómantiskum vængjum Þor-
steins: „Árdagssól og aftann þar
eiga stóla saman”, — þyrftu i
annað sinn, „að eiga stóla
saman” eins og i siðustu heims-
styrjöld, og þá jafnvel i hærra
veldi, en rómantlk Þorsteins,
þegar sköpunarundur fram-
vindunnar gjörir innri rök and-
stæðnanna að valdi, sem sker úr
um lif eða dauða á jörðunni?
Getur þá ekki verið, að sá sé
kosturinn vænstur, að fárast ekki
um þann hátt mála, sem búið hef-
ur íslandi þá kvöð, að þola nokkra
samvist með þessum aðilum, svo
sem NATO-,,stól” á Miðnesheiði?
Myndi ekki það viðhorf til heims-
málanna fremur horfa til friðar
en ófriðar, og vera i samræmi við
að flana ekki að neinu, en fara að
öllu með gát?
Sizt mætti þó það henda, að
mannkynssagan greindi frá, að
litil þjóð við yzta haf hefði skorizt
úr leik og orðið það draugapeð, er
sköpum renndi á yztu nöf i ör-
lagarikasta tafli, er mannkynið
hefði háð fyrir lifi sinu á þessari
jörð.
Ég bið rómantikina afsökunar,
en heilinn ræður hér enn, hjartað
ræður seinna.
Meðan mennirnir óttast svo
mjög hver annan, að hvað lítið
bæjarfélag sem er hefur lögreglu
til öryggis, er þá að undra þótt
stærri einingar heimsbyggðar-
innar, þjóðirnar, þurfi á sinni lög-
gæzlu að halda?
Hér er grundvallartilefnið það
sama, aðeins nafnið herstöðvar i
stað lögreglustöðva. Báðar gjöra
vald sitt og tilgang gildandi, þeg-
ar öryggi einhverra er ógnað, og
einingarnar stækka, þegar þjóðir
standa saman um herstöðvarnar
(löggæzluna). Þannig er þessi
hlið sambýlis þjóðanna byggð
upp, með löggæzlu-,,verum” um
alla jörðina. Spurningin er aðeins
þetta: Hver á að vernda hvern og
fyrir hverjum?
Að ein þjóð eða riki geti vænzt
þeirra forréttinda, að þurfa ekki
að hugsa fyrir sliku öryggi eða
taka þátt i þvi með öðrum, getur
aðeins gjörzt með þvi, að sú þjóð
leggi fram þann hlut, er mann-
kyni öllu yrði tileinkaður, og hafi
skilyrði til að geta það. Þann hlut
hef ég ætlað islenzku þjóðinni,
eins og siðar skal vikið að nánar i
þessari grein.
Grein II.
Þegar tekin eru mið af heims-
málunum, blasa við hrikalegir at-
burðir, sem geta hlaðizt upp, þar
til litil kveikja, litið peð I tafli
stórveldanna skipta sköpum og
friður rofnar um alla jörð.
Þið stillið atburðunum upp i
andstæður, i stað þess að lita á
málin I heild. Þið sláið eign ykkar
hver á sinn aðila og hefjið sjálfir
striðið.
Það er of mikil fyrirhöfn að
leita orsaka, afleiðinga og úr-
lausna og gefa báðum rétt að
vissu marki. Þið smeygið af ykk-
ur vandanum, — þið „takið upp
léttara tal”, hvar hæst ber Water-
gate-Solzhenitsyn-cockteilinn og
herstöðina á Miðnesheiði, hvað
allt hefur orðið ykkar sá pólitiski
svaladrykkur, sem þið hafið dval-
ið við mánuðum og árum of lengi.
Miklir þjóðlegir viðburðir, svo
sem i hönd farandi hátið, orka
alltaf örvandi á allar fram-
kvæmdir. Rökrétt væri þvi, að
höfuðborgin græna og rikið allt
gerði ykkur viðfeðmari „leik-
vang” en nokkru sinni fyrr — svo
björtu ljósin fengju betur skinið.
Með réttu gætuð þið bent á, að
hann þyrfti ekki að verða dýr, þvi
„geimin” myndu ekki stiga hátt,
svo alveg mætti t.d. spara
girðinguna um hann, engin hætta
heldur á, að „krakkarnir
stykkju” að heiman, þeir eru ekki
með draumóra skáldsins: „Út vil
ég, svo langt, langt, langt.”
Nei, þið dunduðuð bara rólegir
við sandkassana ykkar Watergat-
ið og réttarfarið rússneska og
unduð glaðir hver við sitt.
„Ekkert nýtt frá —- ekkert að
gerast á Vesturvigstöðvunum.”
Hér hefur það hent, sem oft vill
verða, að saklausir gjalda sekra.
Gagnrýnin, sem i eðli sinu er einn
af höfuðþáttum heilbrigðrar —
þróunar þjóðfélagsmála og
heimsmála, ef viturlega er beitt,
fær þá meðferð i framan-
greindum spurningum sem væri
hún boðflenna i samskiptum
manna. En henni eru þeir mögu-
leikar búnir að geta orðið isköld
og eldheit, beittari en sverð, mild
sem vorblær og miskunnarlaus
sem náttúruöflin sjálf. En vart
verður framangreind gagnrýni
fjölmiðlanna hér flokkuð undir
neitt af þessu. Hún býr ekki yfir
neinum raunverulegum tilgangi,
þar af leiðandi ekki neinum
jákvæðum árangri, langtum
fremur neikvæðum, eins og bent
hefur verið á. Þetta er kannski
velviljuð en vanhugsuð viðleitni
til að gera illt skárra, en hlýtur
að misheppnast, þvi grundvöllur-
inn er ekki til og „bróðir að baki”
enginn, og er þá komið að þeim
kjarna, er framanritaðar
spurningar og hugleiðingar eiga
rót sina i, en það er þörfin fyrir
það föðurhús, sem mannkynið i
vanda sinum gæti leitað til.
Það þarf heinismiðstöð grund-
vallaða á siðgæði og andlegum
visindum, setna umbjóðendum
mannkynsins alls, án tillits til
kynþátta, stjórnmála og trúar-
bragða, til að næta óréttlætinu,
sem þjáir hein.inn i dag.
Heiminn vantar stofnun, þar
sem óttanum /rði eytt, sem er sá
„jarðvegur” eðli mannanna, er
90% styrja da, heimsglæpa-
manna og rr innréttindabrotanna
vex úr. Hor m þarf að breyta til
jákvæðs li' viðhorfs með örugg-
ari og rutlátari heimsstjórn.
Eyðing ót'ans er eina raunhæfa
afvopni'";:i.
Það má ekki „kylfa ráða kasti”
um það, hvort upp kemst eða ekki
um mannréttindabrotin og jafn-
vel þjóðamorð. Það er til of mikils
ætlazt, að einstaklingar þeirra
þjóða, er liða undir oki harð-
stjórnar sinna eigin stjórna, —
þeirra sé að kæra út i bláinn i
form bóka eða bréfa, vitandi urn
þá jttu, að verða dæmdir böðlar
sinnar eigin þjóðar, hvað þeir vel
gætu orðið réðu uppljóstranir
þeirra örlagariku afhroði i heimi
á helgöngu óttans.
Hér þarf annað og meira að
koma til. Fjölmiðlunaróskapnað-
ur heimsins mengaður þröngum
hagsmunasjónarmiðum allt of
margra eininga er sú martröð
heimsmálanna, sem eykur glund-
roðann, ófriðinn og örbirgðina.
FJÖLMIÐLUNARMIÐSTÖÐ,
sem mælir fyrir mannkyn allt, er
sú stofnun, sem heiminn vantar.
Það framtak, sem sker úr um
eðlilega þróun mannkynsins, er,
að sú vitund um réttlæti og sið-