Tíminn - 21.08.1974, Blaðsíða 13

Miðvikudagur 21. ágúst 1974.
TtMINN
13
Kaupstefnan
í Leipzig
í 801. sinni
Rangá
Fyrir nokkru birtist i Timanum
frétt þess efnis, aö sænskri fisk-
eldisstöö heföi tekizt aö framleiöa
nýtt afbrigöi af laxfiski, þ.e.
afkvæmi lax og sjóbirtings
(sjóurriöa).
1 tilefni af þessu skal þess til
gamans getiö, aö ekkert er nýtt
undir sólinni. Þaö hefur sjálfsagt
oft komiö fyrir, aö um slika
frjóvgun væri aö ræöa, þótt ekki
hafi þaö kannski beiníinis veriö
ætlunin.
Skal nú sagt frá einu sliku fyrir-
brigöi:
Fyrir röskum hálfum fimmta
áratug var byggt klakhús viö
Eystri-Rangá, neöan viö Tungu-
foss, fyrir frumkvæöi Björgvins
Vigfússonar, sýslumanns
Rangæinga á Efra-Hvoli, en hann
var mikill áhugamaöur um ýmis
framfaramál.
Landeigendur byggöu húsiö
undir forsjá Þóröar frá Svartár-
koti, sem vann mikiö braut-
ryöjandastarf I klak- og fiski-
ræktarmálum. Húsiö var byggt
úr torfi og grjóti, og það eina, er
gert var úr öðru efni, var kassar
og hurö. Myndi ekki mikið til sliks
klakhúss koma nú á timum, en
eftir þvl er höfundur þessara lina
man bezt, voru ekki mikið meiri
afföll af hrognum og seiðum en nú
gerist og gengur I nýtizku klak-
húsum, enda var þetta starf unnið
af miklum áhuga.
Þetta klakhús var starfrækt I
nokkurn tima meö góðum
árangri, en lagðist svo niður
vegna óhóflegs fyrirdráttar
ósbænda.
Þóröur haföi mikla trú á þessu
veiöivatni, og haföi nokkrum
árum áöur fengið laxaseiöi frá
Arna bónda á Alviðru og sett I
ána. Arangurinnhaföi ekki látiö á
sér standa, og var komiö nokkuö
af laxi I ána af Sogsstofni.
Dregiö var á Eystri-Rangá til
aö afla hrogna I klakiö, og
önnuöust Vallarbræöur þaö,
undir forystu Sigurjóns heitins
Gunnarssonar, sem var mikill
áhugamaður um fiskirækt, sem
og starfsrækslu hússins. Var bæöi
klakið út laxi og sjóbirtungi, sem
var mjög vænn I ánni.
HAUSTKAUPSTEFNAN I
Leipzig veröur haldin 1.-8.
september n.k. Sýningarskálar-
nir veröa að þessu sinni 60, og er
sýningarsvæöiö hvorki meira né
minna en 270 þús. fermetrar.
Fyrirtæki frá rösklega 50 löndum
sýna framleiösluvörur sinar I
Leipzig, og þegar hafa gestir frá
80 löndum boöaö komu slna
þangaö. Mjög er til kaupstefn-
unnar vandað af hálfu Þýzka
alþýöulýöveldisins, sem heldur 25
ára afmæli sitt hátlölegt I
september n.k.
Tæknilegur fjárfestingarvörur
verða sýndar I 8 vöruflokkum:
Vélar og tæki fyrir kemiska
framleiöslu, plastvélar, pappirs-
og prentmyndageröarvélar,
prentvélar, vefnaðar- og skó-
geröarvélar, trésmlöavélar, bif-
reiöir og allt þeim tilheyrandi, og
kjarnorkutækni. Neyzluvörur
verða I 24 vöruflokkum og taka
yfir meginhluta sýningarsvæöis-
ins
Frá erlendum sýningaraöilum
er deild Sovétrikjanna stærst, en
þátttakendur eru frá 12
sósíalistarlkjum, og sýna þau alla
vöruflokka.
Þátttaka frá þróunarlöndunum
og frá vestrænum iönaðarrikjum
hefur enn aukizt, sérstaklega frá
Frakklandi, ítaliu, Japan,
Svlþjóö, Bretlandi, Sviss og
Bandarlkjunum, og eru meöal
sýningaraöila frá löndum þessum
mörg heimsþekkt fyrirtæki
1 sambahdi við Kaupstefnuna
veröa haldnar margar ráöstefnur
og fyrirlestrar fluttir i tugatali I
ýmsum greinum af sérfræöingum
frá mörgum löndum. Fyrirtæki,
sem ekki eru með á haust-
sýningunni en sýna á vor-
sýningunum, hafa margar
upplýsinga-skrifstofur.
Aö venju er mikiö um að vera I
Leipzig I tónlistar- og leikhúsllfi
meöan sýningin stendur yfir, og
koma þar fram margir heims-
þekktir kraftar. —
Meö umboö Kaupstefnunnar I
Leipzig hér fer Kaupstefn-
an-Reykjavík h.f., sem afhendir
kaupstefnuskírteini, er jafnframt
gilda sem vegabréfsáritun. Þar
má fá allar upplýsingar um
sýninguna.
Stærstu sýningaraöilar á Kaupstefnunni f Leizig I ár eru: Sovétrlkin, Frakkland, Stóra-Bretiand,
Bandarlkin og V-Þýzkaland. Auk þeirra sýna um 50 þjóöir iðnaðarvörur sinar I ýmsum myndum
á þessari sýningu. Gestir frá um 80 þjóðum sækja til Leipzig um þessar mundir til að vera viðstaddir
þessa stærstu alheimssýningu á iönaðarvörum.
GÆZLUMENN Á KLEPPI
SAMÞYKKTU SAMNINGINN
Páll Finnbogason:
Löxungur
i
hs-Rvik. — Gæslumenn á Kleppi
héidu með sér fund siðdegis i gær,
þar sem samningurinn miili
Starfsmannafélags rlkisstofnana
og fjármálaráðuneytisins um
launakjör þeirra var samþykktur
heidur treglega, meö 14 at-
kvæðum gegn 5. Munu fastráðnir
gæzlumenn hér eftir fylgja
sjúkraliðum i launum, eftir að
hafa setið 3ja-4ra mánaða,
væntanlega strangt, bóklegt
námskeið, er hefst 1. október
Þeir sem eru iausráðnir fara hins
vegar i 13. launafiokk, og er
miöaö við 1. janúar s.l. Reglum
um nám sjúkraliöa verður
væntanlega breytt skv. þessum
samningi, þannig aö I staö 12
mánaða námskeiös komi eins árs
starfsreynsla og siöan 3ja-4ra
mánaða námskeið.
— Samningurinn, sem gerður
var i fyrrinótt er I þremur
greinum, en auk þess eru þrjár
bókanir, sagði Hrafn Magnúsáon,
framkvæmdaátjóri Starfsmanna-
félags rlkisstofnana, I viötali viö
Tlmann I gær. Sagöi hann, aö
félagiö væri samningsaöili fyrir
sina félagsmenn, og ekki þyrfti
stjórnarfund til aö samþykkja
þennan samning, þvl samninga-
nefndin heföi til þess fullt umboö.
Nægilegt væri samþykki gæzlu-
manna sjálfra og fjármálaráö-
herra.
— Fyrsta greinin er á þá leið, aö
gæzlumenn viö geöhjúkrun skuli
taka laun skv. 13. launaflokki, en
þar er bæöi átt viö gæzlumenn á
Kleppi og á Kópavogshæli. Onnur
greinin fjallar um aö starfs-
þjálfunarþrep gæzlumanna skuli
vera eitt, eins og veriö hefur.
Þriöja greinin er svo veigamest,
þvl aö þar gefst þeim gæzlu-
mönnum, sem hafa eins árs
starfsreynslu eða meira, tækifæri
til aö fara á námskeiö á vegum
spltalans, 3ja-4ra mánaöa, sem
veiti þeim réttindi sem sjúkra-
liöar, sem taka laun skv. 14.
launaflokki. Akvæöiö um 13.
launaflokkin gildir frá 1. janúar I
ár, og tilfærslan úr 10. launa-
flokki, sem þessir menn voru I
áöur, og I 13. gerir 28% kaup-
hækkun.
Hrafn sagöist ekki vera búinn
að reikna út hve hækkunin yröi
mikil upp I 14. launaflokk, en lik-
lega væru þaö um 40%.
— Fyrsta bókunin er siðan á þá
leiö, aö námskeiöiö skuli eigi
hefjast siöar en 1. október 1974, og
er veigamikið atriöi aö fá það á
hreint, hvenær halda á
námskeiðið, og i ööru lagi fá þeir
Eystri
Eitt sinn, er komiö var, aö
hrygningu, hafði veriö ákveöiö aö
„keista” fiskinn ákveöinn dag, en
nóttina áður geröi hlaup I ána, og
var farib eldsnemma um morgun
að gæta aö fiskgeymsluköss-
unum, sem voru festir viö akkeri
úti I ánni. Þegar aö var komiö
hafði kisturnar rekið á land, og
var vatnið aö fjara undan þeim.
Aöeins einn laxahængur var I
kistunum.ennokkrar hrygnur, og
vildi svo illa til, að hængurinn var
dauður. Hins vegar var lifsmark
meö hrygnunum, og allur
sjóbirtingurinn var lifandi.
Var einsýnt, að ekki yrði mikiö
úr laxaklaki þaö árið, en þar sem
nóg pláss var i klakhúsinu, var
brúgðið á þaö ráö að frjóvga laxa-
hrognin úr hrygnunum með sjó-
birtingasvilum.
Var siöan þessi blanda sett sér I
kassa og sjóbirtingshrognin sér.
Voru menn forvitnir að sjá,
hvernig færi um frjóvgun.
Kom I ljós, aö frjóvgun haföi
tekizt, og hrognadauði var litt
minni en hjá hinum harðgera sjó-
birtingi. 1 fyllingu timans var
siöan öllu sleppt i ána, og nú biðu
menn spenntir eftir aö sjá, hvort
nokkur árangur yröi. Og viti
menn! A þriöja ári kom mikiö
magn af fiski, sem ekki haföi áöur
sézt. Þetta virtist vera óvenju
mikil ganga af smáum
sjóbirtingi, upp I þrjú pund, en
þiegar betur var ab gáö, var hann
allmikiö fröbrugöinn venjulegum
sjóbirtingi, eöa sjóurriöa. Hann
var silfurgljáandi fagur, eins og
nýgenginn sjóbirtingur, og hélt
þeim lit allt haustiö. Hausinn var
sjóbirtings, en vöxturinn líktist
meira laxins. Þaö sem hins vegar
skar fyrst og fremst úr um,
hverra ættar þessi fiskur var, var
þaö, aö I honum fundust engin
merki um hrygningarfæri.
Þessi fiskur tók beitu óvenju
ákaft, og veiddist jafnvel á
grynningum alveg upp viö land.
Ariö eftir fengust aöeins
nokkrir fiskar, og slðan ekki
söguna meir.
Þvi miöur var engin veiöimála-
stofnun til á þeim tima til aö fá til
aö rannsaka þetta fyrirbrigöi, en
þetta kemur upp I hugann nú, I
tilefni af hinni sænsku frétt.
Má og geta þess I sambandi viö
vaxtarhraöann, sem um getur I
fréttinni frá hinni sænsku eldis
stöö, aö þessi fiskur kom upp I
ána á þriöja ári, sem gefur til
kynna, að vaxtarhraöi seiðanna I
ánni hafi verib óvenju hraöur.
Þaö skal tekið frám, aö
fiskurinn var mjög bragðgóður,
en svo langt er um libiö aö ekki er
munað, hvort þaö liktist meira
bragöi af laxi eða silungi.
14. launaflokkinn greiddan, þegar
þeir hafa lokiö námskeiöinu frá
og meö 1. október. Þeir fá þannig
greitt afturábak frá 1. október, til
þess tima er námskeiðinu lýkur,
væntanlega 1. febrúar.
Onnur bókunin fjallar um það,
aö gæzlumenn haldi föstum
launum, auk vaktaálags,
meðan þeir eru i náminu. Þriöja
bókunin er um það, aö samnings-
aöilar telji eölilegt, að sömu
reglur gildi um vinnufatnaö
gæzlumanna viö geðhjúkrun og
gildi um aöra starfsmenn rlkis-
spitala. Gæzlumenn hafa hingaö
til ekki fengið neinn vinnufatnað
og enginn einkennisfatnaður
verið notaður.
— Ég tel, aö gengiö hafi veriö
verulega til móts viö gæzlumenn
meö þessum samningi, en vegna
hans þarf væntanlega að breyta
reglugeröinnium nám sjúkraliöa,
sagði Hrafn. Þess má geta, aö
samningurinn gildir fyrir alla
gæzlumenn, sem eru viö störf
núna, þótt þeir séu ekki búnir aö
starfa I heilt ár, en þaö eru einn
eöa tveir menn.
Hljómleikar brezku rokkhljómsveitarinnar Nazareth fóru fram f Laugardalshöll f gærkvöldi. t gcrdag
fóru tveir þeirra félaga á rakarastofu hér I borg til aö láta snyrta hár sitt og snurfusa, áöur en troöiö væri
upp á hljómieikunum. Peter Agnew sést hér I meöhöndiun hjá „klipparanum”, en Dan McCafferty
blöur eftir sams konar snyrtingu. Timamynd: Gunnar.