Tíminn - 07.02.1975, Blaðsíða 9

Föstudagur 7. febrúar 1975
TÍMINN
9
*
(Jtgefandi Framsóknarflokkurinn
Framkvæmdastjóri: Kristinn Finnbogason. Ritstjórar:
Þórarinn Þórarinsson (ábm). Jón Helgason. Auglýsinga-
stjóri: Steingrimur Gislason. Ritstjórnarskrifstofur I
Edduhúsinu við Lindargötu, slmar 18300 — 18306. Skrif-
stofur f Aðalstræti 7, sími 26500 — afgreiðslusfmi 12323 —
auglýsingasfmi 19523.
Verð I lausasölu kr. 35.00.
Áskriftargjald kr. 600.00 á mánuði. Blaðaprent h.f.
J
Alþýðufylking í dauðateygjum
I Þjóðviljanum birtist i gær grein, sem lýsir þvi
glöggt, að varanlegt samstarf milli sósialdemó-
krata og kommúnista er útilokað. I greininni er
sagt frá alþýðufylkingunni i Frakklandi undir
fyrirsögninni: Alþýðufylkingin i dauðateygjum. 1
greininni eru málavextir raktir á þessa leið:
„Kommúnistar voru löngum einangraðir yzt á
vinstri kanti franskra stjórnmála, en sú staða
hefur breytzt. Upp úr látunum 1968 hafa ótal sam-
tök sprottið upp vinstra megin við þá. Jafnframt
hafa kommúnistar þokazt til hægri, og rofið þann
múr, sem borgaraflokkarnir og sósialistar hlóðu
milli sin og þeirra.
Sósialistar urðu fyrir miklum skakkaföllum i lok
siðasta áratugar, frambjóðandi þeirra, Francois
Mitterrand, tapaði forsetakosningum oftar en einu
sinni og uppvist varð um mikla spillingu innan
flokksins.
Upp úr þessum jarðvegi spratt svo Alþýðufylk-
ingin árið 1972. Þá staðfestu kommúnistar þá
hægri þróun, sem orðið hafði innan flokks þeirra
og sósialistar eygðu jafnframt tækifæri til nýrrar
framsóknar.
1 stefnuskrá Alþýðufylkingarinnar fundu menn
hvergi þótt vel væri leitað gömul vigorð kommún-
ista eins og alræði öreiganna og eyðing hins borg-
aralega rikisvalds, og byltingunni var skotið á
frest. Þess i stað voru þar almennar setningar um
samfylkingu gegn einokunarauðvaldinu, baráttu
gegn atvinnuleysi, eflingu almannatrygginga,
frjálslyndari menningarpólitik o.þ.h.
Með þessa stefnuskrá að vopni hugðist Alþýðu-
fylkingin ná meirihluta á franska þinginu og vinna
forsetakosningarnar, en hvort tveggja brást, þótt
ekki munaði miklu.
En brátt fór að koma i ljós hverjir högnuðust á
samfylkingunni. Mitterrand, sem persónulega
hafði beðið mikinn hnekki og verið ásakaður um
ýmiss konar spillingu, hann hlaut nú uppreisn æru
og tókst að gera sig framfarasinnaðan og lands-
föðurlegan i augum franskra kjósenda. Einnig
stórefldist Sósialistaflokkurinn að atkvæðum”.
í framhaldi greinarinnar segir, að eftir þessa
fylgisaukningu sósialdemókrata hafi kommúnist-
ar tekið að óróást, en sósialdemókrata farið að
dreyma að nýju um einn stóran sósialdemókrat-
iskan flokk. Hófust þvi svikabrigzl á vixl. Grein-
inni i Þjóðviljanum lýkur þannig:
„Kommúnistar ásökuðu sósialista um að svikja
kosningabandalagið, og að hafa i hyggju stjórnar-
samvinnu við miðflokkana, sem eru i sárum eftir
fall De Gaulle. Einnig benda þeir á, að i ályktun
landsfundar sósialista i október sé ekki vikið einu
orði að Alþýðufylkingunni heldur rætt um, að sá
timi kunni að renna upp að sósialistar hafi úrslita-
vald i stjórnarmyndun.
Kommúnistar voru nú i verstu klipu: vinstra
megin við þá eflist sjálfstæð skipulagning róttækra
verkamanna og hægra megin eru sósialistarnir á
mikilli uppleið. Viðbrögð flokksins voru klassisk:
eitt skref til hægri. Á 21. flokksþingi kommúnista,
sem haldið var i októberlok var samþykkt ályktun,
þar sem aðeins einu sinni er minnzt á sósialisma,
alþjóðahyggjan hverfur og stéttarbarátta er
hvergi nefnd. 1 stað hennar á að ná samstöðu með
gaullistum og fleiri „lýðræðissinnum” um ,,þjóð-
lega einingu”.”
Hér lýkur grein Þjóðviljans. Þessi reynsla i
Frakklandi staðfestir enn á ný, að ekki er hægt að
sameina sósialdemókrata og kommúnista i einum
flokki eða fylkingu. Til þess eru sjónarmiðin alltof
ólik. Þ.Þ.
Ritstjórnargrein úr Arbetet, Malmö:
Fögnuður blandinn
nokkrum áhyggjum
Viðhorf kommúnista til efnahagskreppunnar
SKUGGALEGAR fram-
tíBarhorfur hafa sett svip sinn
á viöhorf manna á Vesturlönd-
um viB áramótin. Kreppuein-
kenni koma nálega hvarvetna
fram. Atvinnuleysi er meira
aB segja ört vaxaridi i Vestur-
Þýzkalandi, sem hefir þó veriö
taliB eitt efnahagslega traust-
asta ríkiö á Vesturlöndum.
Horfur eru hvarvetna meira
eöa minna i likingu viö þaö,
sem geröist við upphaf krepp-
unnar á fjórða tug aldarinnar.
Forustumenn kommúnista-
flokka i Evrópu ætla senn að
halda ráðstefnu i Austur-
Berlin. Efnahagsmálin verða
þar helzta umræðuefnið. Þar á
auðvaldskerfið að fá sinn dóm
og jafnframt á að sýna fram á,
að kommúnisminn sé hinn
eini, skynsamlegi valkostur.
Leiðtogar kommúnistarikj-
anna eru orðvarari en leiðtog-
ar kommúnistaflokka I öðrum
rikjum. Vitaskuld er ekki
nema mannlegt af þeim að
fagna erfiðleikum kapitalism-
ans. Hve oft hefur ekki klingt i
eyrum þeirra, að kerfi þeirra
sjálfra, kommúnisminn, komi
i veg fyrir efnahagslegar
framfarir.
NÚ riður á fyrir
kommúnistarikin að halda
fullri atvinnu og nokkurn veg-
inn stöðugu verðlagi á yfir-
borði að minnsta kosti, sam-
timis og Bandarikjamenn og
Vestur-Evrópumenn búa við
atvinnuleysi og hraðvaxandi
verðbólgu. Siðasti fundur for-
ustumanna Atlantshafsbanda-
lagsrikjanna fjallaði að þessu
sinni ekki einungis um hið
hefðbundna efni, hættuna i
austri. Þar var mikið rætt um
efnahagserfiðleika aðildar-
rikjanna. Þvi er næsta skiljan-
legt, að ekki sé sagt eðlilegt,
að þeir austanmenn hlakki yf-
ir óförum Vesturlandamanna.
Aukið raunsæi I
kommúnistarikjunum kemur
einmitt fram I þvi, að leið-
togarnir leggja nokkrar höml-
ur á fögnuð sinn yfir erfið-
leikunum i vestri. Þeim er
ljóst, að þeir eiga sjálfir við
allmikinn vanda að etja.
Landbúnaður Sovétmanna er
ekki enn fær um að brauðfæða
landsmenn. Táknrænt má telj-
ast I þessu sambandi, að
kjaraskilyrði matvörukaupa
Sovétmanna I Bandarikjunum
torvelda verulega viðleitnina
til sambúðarbóta risaveld-
anna.
OKKUR er oft sagt, að verð-
bólga þekkist ekki I
kommúnistarikjunum. En sú
fullyrðing fær þó alls ekki
staðizt, þegar betur er að gáð.
Hitt er augljóst mál, að þar
sem rikið ákveður sjálft bæði
verðlag og launakjör verður
auðveldara að fást við verð-
bólguna en i þeim rlkjum, sem
búa við markaðskerfi. En
veröbólgu verður sannarlega
vart i þeim rikjum, sem
ástunda áætlunarbúskap. Til
dæmis er verðbólgan I Tékkó-
slóvakiu nú alveg ámóta og
gerist I Vestur-Evrópu. Vöru-
framboðið hefir ekki aukizt I
hlutfalli við almenna tekju-
aukningu. Arangurinn er vita-
skuld umframeftirspurn.
Hvert kommúnistarikið af
öðru hefir sveigt efnahags-
stefnu sina til samræmis við
ástand markaðsins. Þegar,
þannig er farið að hljóta bæði
kostir og gallar að bera keim
af þvi, sem gerist I hinu vest-
Brjéznef
ræna efnahagskerfi. Þetta
kemur meðal annars fram i
aukinni félagslegri ókyrrð i
þeim austrænu rikjum, sem
lengst eru komin I iðnvæðingu
og efnahagsþróun.
Gripið er til efnahagslegra
hvata til þess að auka fram-
leiðnina. „Það verður að
borga sig að vinna”, var ein-
hvern tima sagt i öðru sam-
bandi. En auknum tekju-
mun fylgir að sjálfsögðu
óánægja og andmæli þeirra,
sem dragast aftur úr I saman-
burðinum. Þá gerist það, að
verkamenn snúast til
stjórnarandstöðu i verka-
mannariki, og sú andstaða
verður erfiðari viðfangs fyrir
rikisstjórnina en andstaða
menntamannanna, sem meira
orö hefir þó farið af.
ÖLL riki kommúnista þurfa
á vestrænni tækni að halda til
þess aö auka framleiðnina og
efla samkeppnishæfnina á
heimsmarkaðinum. En
þessarar tækni verður ekki
aflað nema gegn „hörðum”
gjaldeyri, eða með samnings-
bundinni samvinnu. Hún þýðir
svo aftur i framkvæmd, að
vestræn fyrirtæki reisa verk-
smiðjur i austrænum rikjum
og taka hlut sinn i vörum.
„Harður” gjaldeyrir er af
næsta skornum skammti i öll-
um austrænum rikjum og
vestræn tækni verður þeim þvi
dýrari en ella einmitt vegna
verðbólgunnar á Vesturlönd-
um. Austanmenn verða þvi
enn háðari vestrænu efna-
hagslifi vegna áðurgreindrar
samvinnu.
Af þessu leiðir, að fögnuður
austanmanna yfir erfiðleikun-
um i auðvaldsrikjunum er
ekki fölskvalaus. Ókyrrðin
heima fyrir varpar þar nokkr-
um skugga á.
EKKERT virðist benda til
þess, að leiðtogar Sovét-
rikjanna eða annarra
kommúnistarikja biði hlakk-
andi eftir væntanlegu efna-
hagsöngþveiti á Vesturlönd-
um. Gagnkvæm áhrif eru allt
of mikil til þess að svo sé.
Stjórnmálaáhrifin af efna-
hagskreppu á Vesturlöndum
eru einnig óviss. Látið er vita-
skuld I veðri vaka, að sllk
framvinda sé kommúnista-
flokkum afar hagstæð. En
leiðtogar austurveldanna eru
þó nægilega skynsamir til þess
að gera sér ljóst, að allt önnur
stjórnmálaöfl geta ekki siður
hagnazt á efnahagserfiðleik-
um og félagslegri ókyrrð.
Sigrar hægrimanna i Vestur-
Þýzkalandi að undanförnu
benda ótvirætt i þá átt.