Tíminn - 15.02.1975, Blaðsíða 7

Laugardagur 15. febrúar 1975
TÍMINN
7
r

Framkvæmdastjóri: Kristinn Finnbogason. Ritstjórar:
Þórarinn Þórarinsson (ábm). Jón Helgason. Auglýsinga-
stjóri: Steingrimur Gislason. Ritstjórnarskrifstofur í
Edduhúsinu vib Lindargötu, simar 18300 — 18306. Skrif-
stofur f Aöalstræti 7, sfmi 26500 — afgreiöslusfmi 12323 —
auglýsingasfmi 19523.
Verö i lausasölu kr. 35.00.
Askriftargjald kr. 600.00 á mánuði. Blaöaprent h.f.

Spartak Beglov, APN:
Heimsmálin 30 árum
eftir sigurinn mikla
Norðurlandaráð
AAikil hátíðahöld á í Sovétríkjunum 5.-10. maí n.k.
íslendingar fagna i dag góðum gestum, þar sem
eru fulltrúar frá Danmörku, Noregi, Sviþjóð,
Finnlandi, Færeyjum og Álandseyjum á fundi
Norðurlandaráðs, sem hefst hér i dag, ásamt
embættismönnum og fréttamönnum, sem koma
hingað i tilefni a.f fundinum. Alls munu á fimmta
hundrað manna frá þessum löndum koma hingað
til að taka þátt i störfum fundarins eða til að fylgj-
ast með þeim á einn eða annan hátt.
Það er ekki likleg spá, að meiriháttar ályktanir
verði teknar á þessum fundi, en hinsvegar mun
hann vafalaust stuðla að þvi að þoka áleiðis ýms-
um merkum framtiðarmálum, sem eiga eftir að
efla og styðja norrænt samstarf. Fundir Norður-
landaráðs hafa sjaldan vakið athygli sökum þess
að þar væru teknar mikilvægar ályktanir. En þeir
hafa eigi að siður haft þýðingarmikil áhrif til að
treysta tengsl hinna norrænu þjóða. Þeir hafa
verið merkur þáttur i þróun vaxandi norrænna
samskipta.
Framhjá þeirri staðreynd verður ekki gengið, að
aðstaða og hagsmunir Norðurlanda fara ekki
nema að takmörkuðu leyti saman i utanrikis- og
öryggismálum. Norðurlandaráð verður óhjá-
kvæmilega að taka tillit til þeirrar aðstöðu. í ná-
inni framtið getur ekki orðið um sameiginlega
stefnu Norðurlanda að ræða á þeim vettvangi. Ef
horfið verður að þvi ráði að ræða um utanrikis- og
öryggismál á fundum Norðurlandaráðs, verður
það að gerast á þann hátt, að fullt tillit sé tekið til
framangreindrar aðstöðu. Annað gæti leitt til hálf-
gerðs, eða jafnvel algjörs klofnings samtakanna,
eins og virtist yfirleitt álit ræðumanna á fundi
norska Stórþingsins siðastliðinn þriðjudag, þegar
rætt var þar sérstaklega um verkefni Norður-
landaráðs og norrænt samstarf. Norðurlandaráð
hefur fyrst um sinn næg verkefni á sviði menn-
ingarmála og félagsmála. Aukið samstarf á þvi
sviði getur hinsvegar lagt grundvöll að öðru meira
i framtiðinni. Það gildir t.d. um aukið samstarf
Norðurlanda á sviði orkumála og iðnaðarmála,
sem m.a. mun bera á góma á fundi Norðurlanda-
ráðs nú. Það er æskilegt og eðlilegt, að Norður-
landaráð taki slik mál til umræðu, þótt það geti
aldrei orðið ákvörðunaraðili um þau öðru visi en
að benda á úrræði eða leiðir. 1 þeim efnum má ekki
hneigjast um of að einhverri norrænni einangr-
unarstefnu. Þess ber að vænta, að vaxandi alþjóð-
legt samstarf geti skapazt um efnahagsmálin i
stað rikjandi glundroða. Á slikum vettvangi gætu
Norðurlönd haft talsvert að segja, ef þeim tækist
að standa saman.
Á dagskrá fundar Norðurlandaráðs eru að
vanda mörg mál, misjafnlega stórr' en öll stefna
þau að þvi að styrkja samvinnu og samstöðu
Norðurlandabúa. Meðal hinna stærri má nefna
málefni Sama i Norður-Noregi, Norður-Sviþjóð og
Norður-Finnlandi. Viss þjóðernishreyfing eykst nú
meðal Sama, enda þrengir iðnvæðingin að þeim
frá öllum hliðum. Viðkomandi rikisstjórnir sýna
fullan skilning á sérstöðu Sama og nauðsyn fjöl-
þjóðasamvinnu á þessu sviði. Komið hefur til orða,
að Samar fái aðild að Norðurlandaráði, likt og
Færeyingar og Álandseyingar. Vafalitið væri það
vel ráðið. Þess er vonandi ekki heldur langt að
biða, að Grænlendingar fá einnig aðild að Norður-
landaráði.
Bresjnef og Helmut Schmidt.
t byrjun malmánaöar
veröa 30 ár libin frá lokum
siöari heimsstyrjaldarinnar
i Evrópu. t tilefni af þvf eru
undirbúin mikil hátföahöld i
Sovétrikjunum. Kommún-
istaflokkur Sovétrikjanna
birti nýlega ályktun, þar sem
hátiöahöldin voru tilkynnt,
og jafnframt lagöur grund-
vöilur aö málflutningi Sovét-
manna i sambandi viö þau.
Þetta er nánar rakiö i eftir-
farandi grein Beglovs:
t SOVÉTRIKJUNUM er lit-
iö á komandi 30 ára afmæli
sigursins yfir fasismanum
sem merkjastein i sögu
sovézku þjóðarinnar og allra
þjóöa helgaöan hugsjónum
friöar og framfara. Af þessu
tilefni hefur miðstjórn
Kommúnistaflokks Sovétrikj-
anna, sem fer með stjórn
flokksins samþykkt sérstaka
ályktun, þar sem lagt er póli-
tiskt mat á sigurinn yfir fas-
ismanum og hann skil-
greindur sem heimssögulegur
atburöur, er hafi haft mikil
áhrif á stefnu allrar þróunar
heimsmála. t ályktuninni er
einnig skýrt frá ýmiss konar
hátiöahöldum þjóöarinnar
allrar i tilefni af 30 ára afmæl-
inu, sem ná munu hámarki
dagana 5.-10. mai n.k.
1 Sovétrikjunum er ekki ein
einasta fjölskylda, sem ekki
hefur oröið fyrir baröinu á
striöinu, sem ekki hefur lagt
fram sinn skerf til -sigursins
yfir fasismanum, annaö hvort
meö þvi aö úthella blóöi sinu á
vigstöövunum eöa meö störf-
um aö baki viglinunnar. Þaö
kostaði hina fjölþjóðlegu fjöl-
skyldu sovézku þjóöanna 20
milljónir mannslifa aö sigra
nasisma Hitlers og banda-
menn hans, svo og japönsku
hernaðarsinnana. Þessar
svimandi háu tölur sýna
glöggt, hve gifurlegt afrek var
unniö og hvilikar mannfórnir
þaö kostaöi. En þetta sýnir
aöeins hinn sovézka skerf til
baráttunnar, sem réö úrslitum
um framtiö siömenningar
heimsins, framfara og lýö-
ræðis.
HERNAÐARVÉL Hitlers
beindi öllum slnum þunga aö
Sovétrikjunum i júni 1941, og
frá þeim degi og fram til
sigurdaganna 1945 háöi
sovézka þjóöin hina miklu föö-
urlandsstyrjöld, eins og hún er
kölluð I sögu þjóðarinnar. Inn-
rás herja Hitlers I Sovétrikin
var ekki aöeins barátta eins
rikis viö annað. Þessi mikla
eldraun var mesta árás, sem
heimskapitalisminn hefur
nokkru sinni beint gegn sósial-
Isku riki. Þess vegna snerist
styrjöldin ekki aöeins um ör-
lög þjóðar, heldur um örlög
heimalands sósialismans.
Þaö er af þessum sökum,
eins og hvaö eftir annað er
lögð áherzla á I ályktun miö-
stjórnar Kommúnistaflokks
Sovétrikjanna i tilefni af 30
ára afmælinu, sem hin sér-
staka þýðing ósigurs fasism-
ans fyrir sovézku þjóöina og
alla framfarasinna felst I þvi,
að hiö nýja þjóöskipulag haföi
sannaö lifsmátt sinn og ósigr-
anleik. Sigurinn byggöist á
eftirtöldum höfuöatriöum:
Baráttuhæfni hersins, mikilli
færni stjórnenda hersins, og
viönámsþrótti og hollustu
fjöldans aö baki viglinunni. Aö
baki þessu sjáum viö hinn
hvetjandi og skipuleggjandi
þátt hins leniniska kommún-
istaflokks.
BARATTAN gegn fasism-
anum spannaöi allan heiminn.
Svo metiö sé aö veröleikum
framlag allra, sem I samein-
ingu knúöu fram sigur yfir
sameiginlegum óvini, bendir
sovézka þjóöin á þýöingar-
mikiö hlutverk andspyrnu-
hreyfinganna i hernumdu
löndunum og hiö mikla fram-
lag þjóöa og herja þeirra
rikja, er mynduöu bandalagiö
gegn Hitler. Þar sönnuöust I
reynd möguleikar virkrar
pólitiskrar og hernaöarlegrar
samvinnu rikja meö ólikt
þjóöskipulag, eins og lögö er
áherzla á i ályktun miðstjórn-
ar Kommúnistaflokks Sovét-
rikjanna.
Ósigur herja hinna alþjóö-
legu afturhaldsafla var ekki
aöeins staöfestur meö uppgjöf
þeirra á vigvellinum. Fall
afturhaldsstjórna, sem
sovézki herinn átti ákvarðandi
þátt i meö frelsunaraögeröum
sinum, ruddi braut róttækum
þjóöfélagslegum og pólitisk-
um breytingum I mörgum
Evrópu- og Asiulöndum.
Arangurinn var nokkrar vel
heppnaöar lýöræöisbyltingar
þjóöanna, stofnun hins sósial-
iska heimskerfis, mikill vib-
gangur þjóöfrelsishreyfinga,
og i kjölfar þessa hrun ný-
lenduskipulagsins.
Heimsvaidastefnan hefur aö
skaölausu veriö svipt mögu-
leikunum til aö ráöa örlögum
þjóöanna, og hún getur ekki
lengur komizt hjá þvi að meta
styrk sósialistarlkjanna, hinn-
ar jákvæöu utanrikisstefnu
þeirra og alþjóðlegrar sam-
stööu friöar- og framfaraafl-
anna. Þetta er einn höfuö-
árangur hins stórkostlega sig-
urs 1945 og 30 ára þróunar eftir
styrjöldina, er stafar af
grundvallarbreytingum á
alþjóölegu valdajafnvægi,
sóslalismanum i vil.
ÞESSI niöurstaöa, sem
fram er dregin I ályktun
sovézka flokksins, er lykillinn
aö hinni raunsæju, sósialisku
utanrikisstefnu nú á tlmum.
Þessi stefna kemur einkar
glöggt fram I friöaráætlun-
inni, sem 24. flokksþing
Kommúnistaflokks Sovétrikj-
anna samþykkti, svo og I hinni
samræmdu stefnu, sem hinar
sósialisku bræöraþjóöir hafa
fylgt i alþjóöamálum.
Raunhæf framkvæmd þessar-
ar stefnu birtist áþreifanlega i
umskiptunum frá kalda strið-
inu til slökunar á alþjóölegri
spennu og vlötæks samstarfs á
grundvelli lögmála friösam-
legrar sambúöar rikja meö
óllkt þjóöskipulag.
Sérhver, sem gleðst yfir
ávöxtum sigursins 1945, er
kostaöi svo miklar fórnir,
hlýtur að vera ánægöur meö
þær breytingar, sem nú eru aö
veröa i Evrópu: Almennt
bætta sambúö, sem byggist á
pólitiskri einingu, er leiddi af
slöari heimsstyrjöldinni og
þróuninni eftir striö.
Mjög mikilvæg er sú
ákvöröun Sovétrlkjanna, sem
staöfest er I ályktun flokksins,
aö fýlgja eftir þeirri stjórn-
málalegu framsókn, sem nú á
sér staö I heiminum, aö gera
slökun á spennu I heiminum
óafturkallanlega og aö út-
breiöa hana til allra heims-
hluta. Aö sjálfsögöu er þessari
friöarstefnu, meö tilliti til
þeirra lærdóma, er draga má
af grimmri fortið, framfylgt
með það I huga, aö enn geta
árásaröfl heimsvaldasinna
valdiö spennu og stofnaö til
átaka. Þaö er af þessum sök-
um, sem svo mikil áherzla er
lögö á aö efla styrk, einingu og
samstööu landa hins sósial-
Iska samfélags sem úrslita-
afls, er geti eyðilagt áform
þessara alþjóölegu áhættu-
spilara. Þegar skyggnzt er um
i heiminum 30 árum eftir hinn
sögulega sigur yfir fasisman-
um, þá eykur þaö bjartsýni
þeirra, er trúa á lokasigur
góðvildar, skynsemi og fram-
fara á jöröinni.
Þ.Þ.