Tíminn - 15.02.1975, Blaðsíða 9
Laugardagur 15, febrúar 1975
TÍMINN
9
Gisli G. isleifsson.
öllum er kunnugt um hin tiöu
flugrán, sem framin eru i heim-
inum, en ef til vill er öllum ekki
eins vel kunnugt um það, hvað
gert hefur verið á alþjóðavett-
vangi til þess að sporna við
þeim. Skýrt hefur verið frá þvi i
dagblöðum, að alþjóðasam-
band fluginanna hefur haldið
fundi um málið og margir fleiri
aðilar, en ekki er mér kunnugt
um, að þar hafi verið fundin
nein einhlít lausn á vandanum,
eins og reynslan sannar. Helzta
ráðið er leit á mönnum og i vör-
um og farangri.
Hinn 16. desember 1970 var
gerður samningur i Haag um.að
koma i veg fyrir ólöglega töku
loftfara, en þann 29. júni 1973
voru utanrikisráðuneytum
Bandarikjanna, Bretl. og So-
vétrikjanna afhent aðildarskjöl
íslands að samningnum. Hann
tók gildi á tslandi hinn 30. júli
1973 og er birtur i C-deild Stjórn-
artiðinda 1973, bls. 160 og áfr.
Hinn 23. september 1971 var
gerður samningur i Montreal
um að koma i veg fyrir ólög-
mætar aðgerðir gegn öryggi
flugsamgangna, og hinn 29. júni
1973 voru utanrikisráðuneytum
áðurnefndra þjóða afhent aðild-
arskjöl að sainningnum. Tók
hann gildi sama dag og hinn
fyrrnefndi og er birtur i Stjórn-
artiðindum i framhaldi af hon-
um.
Samkvæmt 2. gr. fyrri samn-
ingsins og 3. gr. siðari samn-
ingsins skuldbindur sérhvert
samningsriki sig til þess að lýsa
afbrot skv. samningunuin refsi-
verð og leggja þung viðurlög við
þeim. Ekkert timatakmark er
sett fyrir samningsriki, hvenær
afbortin skuli lýst refsiverð.
Með orðalaginu „lýsa refsi-
verð” tel ég, að átt sé við að lög-
festa reglur um refsinæmi af-
brotanna, en orðalagið „leggja
þung viðurlög við” skýrir sig
sjálft'. Þegar þetta er ritað, hafa
þessi ákvæði ekki verið sett inn i
gildandi islenzk refsilög eða
sérstök lög gefin út um efnið.
Það skal þó tekið fram, að flug-
rán og afbrot tengd þeim geta
flest fallið undir einhver ákvæði
almennra hegningarlaga nr. 19
frá 1940.
I 1. gr. fyrri samningsins er
afbrotið skýrt þannig: „Sá, sem
gerist sekur um eftirfarandi
háttsemi um borð i lóftfari i
flugi:
a) tekur það á sitt vald eða nær
tökum á stjórn þess ólöglega
eða með valdbeitingu, eða
reynir einhverar slikar að-
gerðir, eða
b) er sekur um hlutdeild i
framningu sliks verknaðar
eða tilraun til þess að drýgja
hann.
11. gr. siðarnefnda samnings-
ins er afbrotið skilgreint þann-
ig:
1. Sá gerist sekur um afbrot,
sem á ólögmætan hátt og af á-
setningi:
a) beitir ofbeldi gegn einstakl-
ingi i loftfari i flugi, ef að-
gerðin er til þess fallin að
stofna öryggi loftfarsins i
hættu, eða
b) eyðileggur loftfar i rekstri
eða veldur á þvi skemmd-
um, þannig að það er óhæft
til flugs eða ætla má liklegt,
að öryggi þess i flugi sé
stofnað i hættu, eða
c) kemur fyrir eða stuðlar að
þvi, að komið sé fyrir — á
einhvern hátt — i loftfari i
flugi útbúnaði eða efni, sem
ætla má til þess fallið að
eyðileggja eða valda
skemmdum á loftfari á slik-
an hátt, að það reynist óhæft
til flugs, eða valda á þvi
skemmdum, sem liklegt er,
að stofnað gætu öryggi þess i
flugi i hættu, eða
d) eyðileggur eða veldur
skemmdum á flugstjórnar-
tækjum eða veldur truflun á
starfsemi þeirra, ef ætla má
slika aðgerð til þess fallna að
stofna öryggi loftfars i flugi i
hættu, eða
e) veitir upplýsingar, sem hann
veit að eru rangar, og stofn-
ar þar með öryggi loftfars i
hættu.
2. Sá gerist enn fremur sekur
um afbrot, sem:
a) gerir tilraun til að fremja
einhvern þann verknað, sem
um getur i 1. mgr. þessarar
greinar, eða
b) er sekur um hlutdeild i
framningu sliks verknaðar
eða i tilraun til að fremja
hann.”
A fimm áruin, þ.e. frá 1968 til
1972, sýna skýrslur að 311 flug-
rán hafa tekizt i alþjóðlegu og
innanlandsflugi, en heildartala
þeirra flugferða, sem stofnað
hefur verið i hættu er 358, og eru
þá meðtaldar tilraunir til flug-
rána. 1 þessum flugránum voru
um 200 menn drepnir eða særð-
ir. A fyrsta ársfjórðungi 1973
voru reynd 6 flugrán i heimin-
uin, sem öll mistókust. Sam-
kvæmt tölum frá Alþjóðaflug-
málastofnuninni höfðu 120 flug-
rán og 14 skemmdarverk verið
framin til og með júlimánaðar
1970, og höfðu aðeins 72 flug-
vélaræningjar náðst.
Ég hef áður ritað i Timann um
alþjóðasamninginn, sem gerður
var i Tókió hinn 14. september
1963 varðandi lögbrot og aðra
verknaði i loftförum, en Island
gerðist aðili að þeim sainningi,
og tók hann gildi fyrir okkur 14.
júni 1970.
Þrátt fyrir þessa þrjá samn-
inga eru mörg riki ennþá griða-
staður flugvélaræningja. Þessi
riki hafa ekki fullgilt samning-
ana og sleppa ræningjunum viö
ákæru og framsal til annars rik-
is. ef svo stendur á. Vegna þessa
er þörf á öflugri aðgerðum jafn-
framt þvi að riki verði hvött til
þess að gerast aðilar að samn-
ingunum. Bandarikjamenn hafa
gert tillögu um nýjan samning,
og hefur Kanada stutt hana sér-
stakiega. 1 þeim samningsdrög-
um er gert ráð fyrir sainræmd-
um aögerðum, s.s. frestun á
allri flugþjónustu til handa rikj-
um, sem láta undir höfuð leggj-
ast að fylgja eftir grundvallar-
reglum þeim, sem settar eru i
Haag- og Montreal-samningun-
um. Laganefnd Alþjóðaflug-
málastofnunarinnar féllst ekki
á það á fundi i janúar 1973, að
refsiaðgerðuin yrði beitt gegn
rikjum, sem ekki eru aðilar að
samningunum, en var fylgjandi
þvi, að beint yrði tilmælum til
þessara rikja i þá átt, sem
samningarnir ganga.
Persónulegt álit mitt er, að
sizt sé of lang gengið i þeim til-
lögum, sein ætlað er að setja
hömlur á flugsamgöngur þeirra
rikja, sein skjóta skjólshúsi yfir
flugvélaræningja, þar sem þessi
riki aðstoða raunverulega þessa
stórhættulegu afbrotamenn i þvi
að eyðileggja traust almennings
á flugsamgöngum, þar sem þeir
drepa og særa saklaust fólk og
eyðileggja stórkostleg verð-
mæti. Tel ég ekki skipta máli i
þessu sambandi, i þjónustu
hvers málstaðar ræningjar
þessir segjast vera að vinna.
Ekkert getur réttlætt vig sak-
lauss fólks og limlestingar i
þágu einhvers málstaðar, sem
þvi kemur ekkert við. 1 þessu
sambandi er rétt að benda á þá
breytingu, sem orðið hefur með
árunum á eðli flugrána. Upp-
haflega voru það ýinsar per-
sónulegar ástæður, sem flugrán
voru framin út af, s.s. maður
vildi ekki gegna herþjónustu,
hann varð fyrir stjórnmálalegu
eða kynþáttamisrétti o.s.frv.
Frá þvi um það bil 1968 hafa æ
fleiri flugrán verið framin af
hryðjuverkamönnum undir
yfirskini allskonar þjóðernis-
legra, stjórnmálalegra og kyn-
þáttalegra ástæðna. Hafa flug-
ránin við þetta orðið ennþá
hættulegri en fyrr.
1 ljósi þess, sem ég hef rakið
hér að ofan, tel ég bera nauðsyn
til þess, að við lögfestuin hið
fyrsta refsiákvæði þau, er okkur
ber samkvæmt Haag- og Mon-
treal-samningunum. Með þvi
myndum við styrkja baráttu
Sameinuðu þjóðanna viö
hryðjuverkainenn, en það verk-
efni hafa fulltrúar þar m.a. ver-
'ið að fást við á siðustu áruin.
Einn leiksoppur flugvélaræningjanna — bandarisk farþegaflugvél, öil sundurskotin eftir árás.
Þetta fóik er nýsloppið úr heljargreipum flugræningja. Flugvél-
inni sem það var i var rænt og lent i Jórdaniu og sprengd þar I loft
upp. Myndin er tekin i Amman erkomið var með farþegana þang-