Tíminn - 12.04.1975, Blaðsíða 2

2
TÍMINN
Laugardagur 12. april 1975.
FYRSTA FRAMKVÆMDAÁÆTLUN
ÍSAFJARÐARKAUPSTAÐAR TILBÚIN
— spannar tímabilið 1975-1978
GsaLReykjavik — Bæjarstjórn
tsafjarðar hefur látiö gera fram-
kvæmdaáætlun fyrir tsafjarðar-
kaupstað fyrir timabilið
1975—1978, og hefur dr. Kjartan
Jóhannsson unniö að þvi verki. Er
þetta í fyrsta skipti sem gerð er
framkvæmdaáætlun fyrir svo
langan tima i sögu isafjarðar.
— Með framkvæmdaáætlun-
inni gerum við okkur grein fyrir
venjulegum tekjum sveitarfé-
lagsins og langbundnum föstum
útgjöldum og sjáum þá hvaða
fjármagn er afgangs til fram-
kvæmda, en þeim er siðan raðað
niður eftir forgangi á þessi fjögur
ár, sagði Bolli Kjartansson, bæj-
arstjóri er Timinn innti hann eftir
þvi hver væri megintilgangur
áæltunarinnar.
Bolli sagði, að hjá sveitarfélag-
inu væru eðlilega mörg mál sem
biöu úrlausnar og þyrfti að sinna,
en þessi leið hefði veriö farin til
að fá meiri heildarsýn yfir það
sem þyrfti að gera, og til að
skipuleggja framkvæmdir kaup-
staðarins á lengra timabili en áð-
ur hefði verið gert.
Heildaráætlunin er upp á 700
milljónir króna, þar af er hlutur
rlkisins um 330 millj. kr.
Gengu til samninga
fyrir orð ráðherra
BH-Reykjavik. — „Við gengum á
fund forsætisráðherra og við-
skiptaráðherra, sem ræddu við
okkur á mjög málefnalegan hátt,
en kváðust ekki gefa nein bind-
andi loforð i kjaradeilum. Hins
vegar bentu ráðherrarnir á mál-
efnasamning rikisstjórnarinnar,
og lögðu á það áherzlu, að verð-
lagsmálin yrðu tekin til endur-
skoöunar. Við treystum þessuin
ráðherrum og vitum, að orð
þeirra standa, þannig að okkur
væri óhætt að ganga til samninga
við verzlunarmenn um kjara-
mál,” sagði Hjörtur Hjartarson,
formaður Kjararáös verzlunar-
innar, i viðtali við biaðið i gær.
Þá hafði blaðinu borizt greinar-
gerð frá Kjararáðinu, þar sem
fram kom, að forystumenn
verzlunarinnar hefðu talið nauð-
synlegt að leita eftir viðræðum
við rikisstjórnina um stefnu
hennar i verðlags- og peninga-
málum. Hefði undirritun bráða-
birgðasamkomulagsins byggzt á
þeim viðræðum. 1 lok greinar-
gerðarinnar segir, að jafnframt
muni Kjararáðið halda áfram
baráttu sinni fyrir leiðréttingu á
rekstrargrundvelli verzlunar-
fyrirtækja með áframhaldandi
viðræðum við rfkisstjórn og laun-
þegasamtök.
Krýningarmessa Mozarts
— flutt í Háteigskirkju um helgina
gébé Rvik— Kór Langholtskirkju
heldur vorfagnaðarhljómleika i
Háteigskirkju 13. og 14 april nk.
Kórinn flytur Kantötu nr. 61 eftir
J. S. Bach og Messu nr. 14 K 317 i
C-dúr, Krýningarmessuna, eftir
W.A. Mozart. Til aðstoðar eru 28
félagar úr Sinfóniuhljómsveit fs-
lands, ásamt listamanninum
Martin Hunger. Einsöngvarar
eru ÓlöfK. Harðardóttir, Sigriður
E. Magnúsdóttir, Garðar Cortes
og John Speight. Stjórnandi kórs-
ins er Jón Stefánsson organisti.
Hljómleikarnir verða sunnu-
daginn 13. april kl. 5 og mánudag-
inn 14. april kl. 2, i' Háteigskirkju.
Jón Reykdal sýnir áhugasömum sýningargestum, hvernig grafik-
listamenn standa að verki. Listamennirnir munu sýna og skýra
verkin i dag og á morgun klukkan fimm, en sýningin er opin frá tvö
til tiu að kvöldi. Henni lýkur á mánudag.
JG-Rvik — Á mánu-
dag lýkur sýning-
unni íslenzk grafik,
sem opin hefur verið
i tvær vikur. Sýning-
in er einkum ætluð til
þess að kynna þessa
listgrein, sem verið
hefur ,,úti i kuldan-
um” svo lengi á ís-
landi, þessu óska-
landi myndlistar-
manna.
Að sýningunni stendur
samnefnt félag, fslenzk
g rafik.en i þvi l'élagi er fólk,
sem helgar sig þessari lista-
grein alveg, en sumir mála
þó lfka á venjulegan hátt.
Þeir, sem sýna þarna eru
flestir ungir, ungar konur og
menn, lítt þekkt fólk, en inn-
an um eru velþekkt nöfn,
eins og Einar Hákonarson og
Barbara Árnason, svo ein-
hver séu nefnd.
Grafik hefur verið horn-
reka á íslandi, og er þar ekki
við þjóðina eina að sakast.
Listasafn tslands kaupir
enga grafik, aðheitið geti, og
á það vafalaust sinn þátt i
þvi að almenningur tekur
ekki við sér.
Kosturinn við grafikina er
sá, að myndirnar eru fleiri
en ein. Flestir munu hér á
landi þrykkja i 20 eintökum,
en I stóru löndunum þrykkja
menn meira., 50-100 jafnvel
nokkur hundruð, en mismun-
andi er hversu mikið prent-
mótið þolir. Myndirnar
verða þvi ódýrari, en verk
sem aðeins fæst f einu ein-
taki. Verðið er mjög i hóf
stillt, 2500-6000 krónur virðist
algengt, en aðrar eru dýrari,
enda þá oftast í færri eintök-
um.
Það, sem mestu máli
skiptir við þessa sýningu er
það, að félagið reynir að
kynna grafik, aðferðir og
sérkenni þessarar listgrein-
ar, bæði með útgáfu og eins
með lifandi orði.
Samstarfsnefnd landshlutasamtaka ræðir við þingmenn:
Byggðaþróun að snúasf til hins verra?
Fulltrúar landshlutasanitaka á
Vesturlandi, Vestfjörðum,
Norðurlandi og Austurlandi
ræddu sameiginleg hagsmuna-
mál þessara landshluta við
alþingismenn landshlutanna í
gær. Var þingmönnum m.a.
skýrt frá þvi, að hin jákvæða
búsetuþróun, sem átt hefur sér
stað utan Faxaflóasvæðisins
væriaðsnúast til hins verra, að
áliti landshlutasamtakanna, og
var þingmönnum bent á, að 1974
hefði fólksfjölgun alls staðar
verið undir meðallagi utan
Faxaflóasvæðisins, og I sumum
þéttbýliskjörnum hefði fólki
raunar fækkaö.
Fulltrúar landshlutasam-
takanna á Vesturlandi, Vest-
fjörðum, Norðurlandi og Autur-
landi koma reglulega saman til
skiptis i landshlutunum til að
ræða hagsmunamál þessara
landshluta og landsbyggðar-
innar almennt. Þessi starfs-
hópur heldur reglulega tvo
fundi árlega með alþingis-
mönnum þessara landshluta.
Samstarfsnefnd þessara lands-
hluta, sem I eiga sæti tveir
fulltrúar frá hverjum samtök-
um, kom saman til fundar
dagana 8. og 9. april á Akur-
eyri. Fundurinn gerði tillögur
um þau málefni sem mest
brenna á sameiginlega i lands-
hlutunum.
Samstarfsnefndin átti fund
með alþingismönnum lands-
hlutanna að Hótel Sögu i
Reykjavik i gær. Framsögu-
menn fyrir tillögum samstarfs-
hópsins voru Jóhann Bjarnason,
framkvæmdastjóri Fjórðungs-
sambands Vestfirðinga, og
Guðjón Stefánsson, fram-
kvæmdastjóri Samtaka i
Vesturlandsk jördæmi. Siðan
hófust almennar umræður, sem
þátt tóku i alþingismenn og
fulltrúar i samstarfsnefndinni.
Samstarfsnefndin benti á, að
sú jákvæða búsetuþróun, sem
átti sér stað i dreifbýlinu 1973,
sé að snúast til hins verra,og að
enginn landsh utan Faxaflóa-
svæðisins hefði náð meðaltals-
fjölgun ibúa i landinu 1974, og i
sumum þróttmiklum þéttbýlis-
kjömum hefði ibúum fækkað.
,,Sú atvinnuaukning sem kom
i kjölfar skuttogarakaupa og
frystihúsauppbyggingar
skapar ekki búsetuaukningu um
lengra timabil, nema á eftir
fylgi aukning atvinnutækifæra i
iðnaði og þjónustugreinum,”
segir i gögnum þeim, sem sam-
starfsnefndin lagði fyrir þing-
menn.
„Misræmið á milli dreif-
býlisins annars vegar og
Faxaflóasvæðisins hins vegar,
þar sem iðnaður og þjónustu-
starfsemi þjóðarinnar er að
mestu staðsett, veldur að dómi
nefndarinnar, ásamt hús-
næðisskorti og aðstöðumun til
menntunar, mestu um búsetu-
röskun i landinu.
Heildartekjur á hvern ibúa
eru lægri úti á landi en i Reykja-
vik. Þessi mismunur hlýtur að
hafa veruleg áhrif á búsetu-
þróunina. Sé álagningaraðstaða
sveitarfélaga borin saman,
kemur i ljós, að áalningartekjur
á hvern ibúa i Reykjavik eru
hærri eni dreifbýlinu án 'þess að
beitt sé hærri gjaldstigum.
Samstarfsnefndin telur, að
þennan aðstöðumun eigi að
jafna með breyttum úthlutunar-
reglum Jöfnunarsjóðs sveitar-
félga, sem stefni að jöfnun á að-
stööu sveitarfélaganna til að
sinna verkefnum sinum.
Samstarfsnefndin væntir
þess, að byggðanefndin skili
áliti á þessu Alþingi, og siðan
verði samþ. lög um afgerandi
ráðstafanir til að tryggja búsetu
og fjölbreytni atvinnulifs i hin-
um dreifðu byggðum landsins.”
Samstarfsnefndin lagði enn
fremur sérstaka áherzlu á, að
lög um landshlutasamtökin
yrðu samþykkt á yfirstandandi
þingi og minnti á, að aöalfundir
allra landshlutasamtakanna
hafa samþykkt áskoranir til
alþingismanna á þann veg.
Sérstaka áherzlu þar£,að áliti
nefndarinnar, að leggja á, að
tryggt sé lánsfjármagn til að
standaundir 50% kostnaðar á 10
ára framkvæmdatimabili
gatnagerðaráætlunar. Núgild-
andi lagareglur um úthlutun
þéttbýlisvegafjár, séu óraun-
hæfar, sem sjáist m.a. á þvi, að
landshlutarnir vestan, norðan
og austan eru með 48.0% þjóð-
vega i þéttbýli, en til þeirra
runnu aðeins 23,4% þéttbýlis-
vegafjárins, á timabilinu 1964-
1974.
Einnig var á það bent, að
þéttbýlisvegaféð hefði skipzt
ójafnt, höfuðborgin hefði fengið
á siðustu 10 árum rúmar 18.400
kr. á hvern kilómetra, en sá
landshluti,sem minnst fékk, að-
eins fengið 2.717 kr; á km
þjóðvega i þéttbýli. Seu þessir
þrir landshlutar (V,A^J)
reiknaðir, sem heild, komi út að
meðaltali 7.951 kr. á hvern
kilómetra, en landsmeðaltal sé
13.489 kr. á km. Af þessu sé
ljóst, að skipting þéttbýlisvega-
fjár eftir ibúareglunni sé byggð
á rangri forsendu.
Nefndin skoraði á þingmenn
dreifbýlisins að reyna að ná
fram leiðréttingu á núverandi
misræmi.
Húsnæðismálastofnun
rikisins hefur gert tillögur um
aðbyggðar verði 277 leiguibúðir
á vegum sveitarfélaga á yfir-
standandi ári. Nú þegar er búið
að úthluta lánsfé til byggingar
138 íbúða.
Mjög áriðandi , að dómi
nefndarinnar, er að útvega
Byggingasjóði rikisins fjár-
magn til að lána til þeirra 139
ibúða, sem enn skortir fjár-
magn til.
Samstarfsnefndin itrekaði
þess vegna ósk sina um að ráð-
herra skipi fram-
kvæmdanefnd, sem annist
framkvæmd áætlunar um
leiguibúðir á vegum sveitar-
félaga. t nefndinni eigi sæti
fulltrúar landshlutanna.
Einnig var lagt til, að lög og
starfshættir Framkvæmda-
stofnunar rikisins verði endur-
skoðuð, til að auka starfsemi að
byggðamálum, með eflingu
Byggðasjóðs og stofnun byggða-
máladeildar.
„Eitt af meginstefnumálum
dreifbýlisins, er að skipulegar
aðgerðir i dreifingu opinberrar
þjónustu út á landsbyggðina
verði hafnar hið fyrsta,” segir
enn fremur i greinargerð sam-
starfsnefndarinnar.
Jafnframt slikum flutningi
þjónustu þurfi að koma til i
rlkari mæli aukning valds hinna
einstöku landshluta i sérgreind-
um málefnum þeirra.
Þá var rætt um misræmið i
hitunarkostnaði húsa, eftir
byggðalögum^ og lagt til að
hraðað verði rannsóknum og
undirbúningi að gerð stærri
orkuvera i þeim landshlutum,
þar sem þau eru ekki fyrir.
Orkuver landsins verði sam-
tengd til að tryggja öryggi i
orkuflutningi og orkudreifingu.
Samstarfsnefndin lagði
áherzlu á að komið yrði upp
umdæmisskrifstofum hafna-
málastofnunarinnar úti um land
og benti á að einungis 1.7% af
heildarupphæð fjárlaga 1975
séu ætluð til hafnarfram-
kvæmda, og taldi, að ekki kæmi
til greina að dregið yrði úr þess-
ari fjárveitingu við væntanleg-
an niðurskurð framkvæmda-
fjár.
Vegna aukins flutnings-
kostnaðar býr dreifbýlið við
mun hærri framfærslukotnað en
Faxaflóasvæðið og brýnni þörf
er, níi en nokkru sinni fyrr
að jafna þennan aðstöðumun
með opiiiberum aðgerðum, að
áliti nefndarmanna.
Samstarfsnefndin fór þess á
leit við þingmenn að með lögum
verði komið á fót samgöngu-
málanefndum, sem skipaðar
verði fulltrúum Vegagerðar
rikisins og samtaka sveitar-
félaga i viðkomandi landshlut-
um, og Itrekaði óskir sinar um,
að löggjöf um skipan opinberra
framkvæmda( verði breytt, svo
að sveitarstjórnir geti áfrýjað
stöðvunarvaldi Framkvæmda-
deildar Innkaupastofnunar
rikisins.
Þá var þingmönnum bent á,
það mikla órétlæti, sem lands-
byggðin býr við I simakostnaði.
Vakti nefndin athygli á, að hægt
eraðtala 30 simtöl, með ótak-
markaðri timalengd, innan
Reykjavikursvæðisins, fyrir
sama gjald og eitt viðtalsbil
kostar i sjálfvirkum sima, t.d.
frá tsafirði, Akureyri eða
Egilsstöðum til Reykjavikur.
Samstarfsnefndin varaði
mjög alvarlega við niðurskurði
á framkvæmdum rikisins úti
um land, þar sem stærstu fram-
lögin eru til málaflokka, sem
hafa grundvallarþýðingu i
byggðaþróun, svo sem til
heilbrigðismála, skólamála,
hafnarmál og annarra sam-
göngumála. Sérstaklega varaði
nefndin við skerðingu á fjár-
öflun til Byggðasjóðs.