Tíminn - 31.05.1975, Blaðsíða 7

Laugardagur 31. mal 1975
Útgefandi Framsóknarflokkurinn.
Framkvæmdastjóri: Kristinn Finnbogason. Kitstjórar:'
Þórarinn Þórarinsson (ábm.) og Jón Helgason. Ritstjórn-
arfulltrúi: Freysteinn Jóhannsson. Fréttastjóri: Heigi H.
Jónsson. Auglýsingastjóri: Steingrimur Gislason. Rit-
stjórnarskrifstofur I Edduhúsinu viö Lindargötu, simar
18300 — 18306. Skrifstofur I Aöalstræti 7, simi 26500 — af-
greiösluslmi 12323 — auglýsingasimi 19523. VerO 1 lausa-
sölu kr. 40.00. Áskriftargjald kr. 60Ó.0Ó á mánuöi.
Blaðaprenth.f.
V________________________:_______________—j
Ábyrgðin yrði verka-
lýðsforingjanna
Það var markmið rikisstjórnar Ólafs Jóhannes-
sonar og er markmið núv. rikisstjórnar að tryggja
næga atvinnu i landinu. Þetta hefur tekizt til
þessa, þrátt fyrir hina alþjóðlegu efnahagskreppu,
sem valdið hefur stórfelldu atvinnuleysi i öðrum
löndum.
Setning bráðabirgðalaganna um kjaradóm i
kaupdeilunni við rikisverksmiðjurnar, er byggð á
þvi höfuðsjónarmiði að koma i veg fyrir atvinnu-
leysi. Fyrirsjáanlegt var, ef þetta verkfall stæði
lengur, myndi það leiða til atvinnuleysis i
byggingariðnaðinum og hefur raunar gert það á
þann hátt, að byggingafyrirtæki hafa dregið að
ráða skólafólk i þjónustu sina, likt og undanfarin
sumur. Þá var fyrirsjáanleg vá hjá stórum hluta
landbúnaðarins vegna áburðarskorts. Þrátt fyrir
langar og strangar samningsviðræður að undan-
förnu, bar enn svo mikið á milli að dómi sátta-
semjara, að engar likur virtust á samkomulagi i
náinni framtið. Þótt rikisstjórnin sé þeirrar
skoðunar, að forðast beri i lengstu lög að gripa inn
i kjaradeilur með lagasetningu, taldi hún svo
mikið i húfi vegna atvinnuástandsins i landinu, að
óhjákvæmilegt væri að fela sérstökum kjaradómi
lausn deilunnar, en þó þannig, að starfsfólk verk-
smiðjanna nytu allra almennra kauphækkana,
sem væri samið um, auk hækkana vegna hins sér-
staka starfsmats.
Þótt hinalmenna regla sé sú, að rikisvaldið beiti
ekki lagasetningu i vinnudeilum, hefur það verið
almennt viðurkennt, að nauðsyn geti brotið þessa
reglu. Þetta viðurkenndi Björn Jónsson, forseti
Alþýðusambandsins, á Alþingi 1973, þegar sett
voru gerðardómslög vegna verkfalls yfirmanna á
togurum. Siðast i fyrradag, gaf Eðvarð Sigurðs-
son til kynna svipaða afstöðu. Þjóðviljinn lagði þá
spurningu fyrir hann, hvort hann áliti, að rikis-
stjórnin myndi fara að setja til bráðabirgða”lög ,
sem eigi að leysa kjaradeilu”. Svar Eðvarðs var á
þessa leið:
„Nei, ekki gegn þeim aðilum, sem standa i stóru
kjaradeilunni. Það væri frekar að þetta yrði reynt
við minni hópa, sem standa einir sér eins og til að
mynda gegn yfirmönnum á togurum, en þó ekki
nema með þvi móti að leysa deilu undirmanna á
þann hátt, að þeir gætu sæmilega við unað.”
Þessi ummæli Eðvarðs verða vart skilin á annan
veg en að hann telji vel koma til greina, að leysa
deilu yfirmanna með lagasetningu.
Þrátt fyrir það, þótt þeir Björn Jónsson og
Eðvarð Sigurðsson viðurkenni þannig, að réttmætt
geti verið að leysa vinnudeilur með lagasetningu
undir sérstökum kringumstæðum, hafa þeir ásamt
fleiri leiðtogum verkalýðsfélaganna snúizt mjög
hatramlega gegn umræddum bráðabirgðalögum
og komið þvi til leiðar á þann hátt, að vinna hefur
enn ekki hafizt i verksmiðjunum. Haldist það
ástand eitthvað áfram, verða leiðtogar verkalýðs-
hreyfingarinnar ábyrgir fyrir þvi almenna at-
vinnuleysi, sem af þvi kann að hljótast.
Hér yrði þá sama öfugþróun og i Bretlandi, þar
sem ólögleg verkföll og skæruhernaður verkalýðs-
félaga hafa leitt til stórfellds atvinnuleysis.
Vonandi hugsa leiðtogar verkalýðs-
hreyfingarinnar sig tvisvar um, áður en þeir láta
stundaræsingu valda þvi, að þeir stuðli að sliku á-
standi hérlendis. Þ.Þ.
TÍMINN
7
Per Edgar Kokksvold, Arbeiderbladet, Osló:
Hörð deila á brezka
ve rka lýðsh reyf i ng u
Styður hinn sterka á kostnað lítilmagnans
Wiison veröur aö snúa sér aö launamálunum strax eftir
þjdöaratkvæöagreiösluna.
„SPYRJIÐ Englending
ekki um hugsjdnastefnu hans,
hún er sjaldnast fyrir hendi,”
svaraöi hinn kunni brezki
blaðamaöur Paul Johnson eitt
sinn, þegar ég baö hann aö
gera grein fyrir hugsjóna-
stefnu sinni. „1 minum augum
hafa brezk stjórnvöld ætiö
snúizt um eitt og hiö sama:
Rikir eöa fátækir, forréttinda-
menn eöa réttlausir, — hvor-
um fylgir þú aö máíum?”
„Ég minnist þess”, hélt
Johnson áfram, „þegar
Edward Heath fyrrverandi
forsætisráöherra sagöi lönd-
um sinum, aö hann væri ekki
afsprengi forréttindanna,
heldur eigin vilja. Viö hliö
Heaths sat Carrington lávarö-
ur varnarmálaráöherra. Hans
æruveröugheit voru aö enda
viö aö selja skika af landar-
eign sinni og hreinn ágóöi nam
450 þúsund sterlingspundum.
Frú Palmer, ekkja siöasta
námumannsins, sem fórst af
slysförum áöur en stóra verk-
fallið skall á, fékk greiddar
bætur I sömu vikunni. bær
námu 300 sterlingspundum.
Um þetta snúast brezk stjórn-
mál”.
PAUL Johnson er einn af
kunnustu blaöamönnum á
Bretlandseyjum. Hann var
um margra ára skeiö ritstjóri
hins vinstrisinnaða timarits
NeW Statesman og hefir skrif-
aö bæöi um söguleg efni og
stjórnmál.
Johnson er ekki hugsjóna-
legur fræöimaöur. Hann trúir
ekki á marxismann. („Þaö er
ekki Stalín heldur grundvall-
arhugsunin, sem er höfuöor-
sök vesaldómsins i Sovétrikj-
unum”). Johnson er fyrst og
fremst blaöamaður, sem er
gæddur glöggri sjón, rökrænni
greiningargáfu og hlýju
hjartalagi. i hans augum er
blaðamennskan fyrst og
fremst þjónusta viö sannleik-
ann og takmarkalaus skylda
til aö koma upp um innantómt
blaöur og snúast gegn órétt-
læti hvar sem er og hvenær
sem er.
ÉG ræddi viö Paul Johnson i
desember i fyrra og þá voru
landssamtök brezku verka-
lýöshreyfingarinnar (TUC)
honum éfst i huga. „Viðfangs-
efni mitt þessa stundina er
brezka verkalýöshreyfingin”,
sagöi hann. „Sem sósiaiisti vil
ég bæta lifskjör smælingj-
anna, en hvaö á sósialisti að
taka til bragös þegar verka-
lýðshreyfingin sjálf gerir þá
umkomulausu enn snauöari en
þeir áöur voru?”
Svariö viö þessari spurningu
birtist i New Statesman I vik-
unni sem leið. Paul Johnson
birti þar grein, sem hann
nefnir „A Brotherhood of
National Misery”. Greinin er
alveg tvimælalaust hvassasta
ádeila, sem birzt hefir i brezku
blaði um langt skeiö.
JOHNSON byrjar mál sitt á
þessum orðum:
„Sósialisminn boöar sam-
félag, sem allir eiga sama hlut
aö, öllum ber sama skylda til
að leggja sig fram og hafa
sama rétt til sins hluta af
ávöxtum samfélagsins.
Hvernig á maöur þá aö lýsa
hópi manna, sem gegna höfuð-
embættum i samfélaginu og
beita valdi sinu til aö hækka
tekjur sinar án tillits til þarfa
allra annarra? Máttugir
menn, sem gera samsæri um
að knýja sem mest út úr sam-
félaginu, eru glæpamenn. Viö
skulum umfram allt lýsa þeim
eins og þeir eru.”
Johnson segir, aö foringjar
brezku verkalýðshreyfingar-
innar séu „sjálfsánægöir,
ihaldssamir, hugmynda-
snauöir, duglausir og fullir
fordóma. Þeir gleyma engu,
læra ekkert, eru neikvæöir,
svifaseinir, leiöinlegir, ó-
umræðilega ánægöir meö
sjálfa sig og staöráönir i aö
berjast gegn öllum umbótum.
Verkalýöshreyfingin er á
góöri leið meö aö ganga af
sósialismanum dauöum og er
þvi fyllilega timabært fyrir
sósialista aö gera sinar gagn-
ráöstafanir”.
KJARNINN i málflutningi
Johnsons er, aö „frjálsir
samningar” geri suma
„frjálsari” en aöra. Til dæmis
hafi starfsmenn raforkuver-
anna og hinna rikisreknu sam-
gangna ávallt full tök á vinnu-
veitendunum. Afleiöing þessa
sé, aö máttugustu hóparnir
tryggi sér ávallt hæstu launin.
Af launahækkunum þeirra
leiöi lækkun framlaga til
félagsmála og bitni þær þvi á
gamalmennum og óvinnufæru
fólki. Aukaseölarnir I launa-
umslögum þessara starfs-
manna komi i bókstaflegri
merkingu frá hinum réttinda-
lausu I samfélaginu.
„Þetta er ekki sósíalismi”,
skrifar Johnson. Hann segir
þaö standa nær auövalds-
stefnu og þó skyldast því sam-
félagi, þar sem hver höndin sé
upp á móti annarri og afliö eitt
ráöi úrslitum.
Allt of grunnfæriö væri aö
reyna aö telja Johnson óvin
verkalýösins. Þaö er blátt
áfram fávíslegt að reyna aö
setja hann á bekk meö góö-
borgurum, sem birta
skilningsleysi sitt dagiega á
siöum The Times.
PAUL Johnson flytur viö-
vörun sina i þjóðfélagi, þar
sem verðbólgan nemur 25 af
hundraöi á ári, sýnir enga til-
hneigingu til lækkunar og staf-
ar fyrst og fremst af launa-
hækkunum.
t raun og veru þýöir launa-
og verölagssamsvörunin
30/25, aö hinn óbreytti brezki
þegn býr viö sömu lifskjör og
hann nyti, ef launin heföu
hækkaö um 12 af hundraði og
verölagiö um 9 af hundraði.
Munurinn er sá einn, að hin-
ar háu launakröfur valda
áframhaldi veröbólgunnar,
ekki reynist unnt að koma i
veg fyrir aukiö atvinnuleysi —
af þvi aö veröbólgan verölegg-
ur brezkar útflutningsvörur
hærra en svo, aö þær séu
seljanlegar á erlendum mark-
aöi — og mismununin i sam-
félaginu á Bretlandseyjum
veröur enn meiri en nú er.
BREZKA verkalýðs-
hreyfingin er ekki farin aö
hugleiöa I alvöru, hvernig lög
frumskógarins á vinnu-
markaðinum samræmast
kröfum um áætlanir og aöhald
á öllum öörum sviöum þjóö-
lifsins. Hinn sterkasti sigrar i
frumskóginum. Á frjálsum
vinnumarkaöi koma afleiöing-
arnar niöur á þeim, sem eru
minni máttar og búa viö lak-
ara skipulag, og verstu áhrif
verðbólgunnar bitna á þeim,
sem sizt mega viö þeim.
Þegar Harold Wilson for-
sætisráðherra er búinn aö
sigra i þjóöaratkvæöagreiösl-
unni um aöildina aö Efna-
hagsbandalaginu og ráöa
endanlega við sig, hvort
kreppan á Bretlandi nú sé
heldur „hinn uggvænlegasta
siöan I striöslok” eöa „kokk-
teilveizlublaður eitt” (hvort
tveggja orörétt eftir honum),
hlýtur hann aö veröa aö hug-
leiða þaö, sem nú er bannorð á
Bretlandi, eöa valdboöna
launastefnu.
SPA min er sú, aö Bretar
veröi að taka upp valdboöna
launastefnu fyrir lok þessa
árs. Hún er bæöi félagslega og
siöferöislega aögengilegri en
hin boöaða stefna Wilsons,
sem hvorki er fugl né fiskur.
Ómögulegt er aö efna mörg
af loforðum Verkamanna-
flokksins. Veröbólgan kemur i
veg fyrir umbætur i brezkum
iönaöi, gerir aukiö atvinnu-
leysi óumflýjanlegt, hindrar
allar lagfæringar á „vel-
feröarrikinu” og stemmir
stigu við þeirra aukningu
félagslegra framlaga, sem
talizt getur viöunandi.
Veröi ekki gripiö til vald-
boðinnar launastefnu, er al-
gerlega tilgangslaust aö láta
Verkamannaflokkinn fara
meö stjórn landsins. Og ár og
dagar kunna aö liöa áöur en
hann kemst til valda á ný.