Atuagagdliutit - 20.10.1955, Qupperneq 6

Kalåtdlit-nunane sakiagdlutip nungusarniagau-
nera uvdlume, igpagssaic aica gulo
sakiagdlut lcinguarigpagssuarne
Kalåtdlit-nunane nåpautaunerpauv-
dlunilo toKussutaunerpausimavoK,
autdlarKautånitdlo tuberkulosemik
nungusainiarneK såkortumik nakor-
sanit ingerdlåneKarsimavoK. tamåku-
nånga nalunaeruterpagssuit iluating-
nauteKaKissut suliaii tamåna oKautigi-
ssarpåt tamanit lupigusutigineKartu-
mik. Kanorme suliaK tamåna ajornar-
ligisimagaluarpa — nåparsimassor-
pagssuit, nåparsimavingne pissutsit
ikiorfigssaKångitsut, nåparsimavérå-
nguit tunitdlåunavérsårutigssanik a-
jornånginerpånigdlunit sulivfigineK
ajornartut nåmångitsutdlo, ilanilume
såkugssat amigardluinartug nakorsa-
nut nikatdlornardluinartussåsåput.
taimaingmat sule angnerussumik tu-
pigusutigissariaKarpoK tamåna tama-
ne suliaussarsimangmat ilungersor-
neK piumåssuserdlo atordlugit.
tamatumane pissuseK ukiorpagssu-
arne neriutigssaKångitsusimasorissa-
riaKarpoK, sumume iluaKutausimåsa-
va sakiagdlutiligpagssuit påsissardlu-
git pissutsit pissutauvdlutik ingmi-
kortivingneK suliarinerdlo ajornarpa-
ta. åmame kikunit tamanit mingneru-
ngitsumigdlo landslægep tungånit pi-
ssutsit avdlångortineKarnigssåt unig-
tisanago norKåissutigineKartuarsima-
vok. sujugdlermik påssussivfiusinau-
ssut pilersitariaKarput, nåpautigdlit
nåpauteKarnermik påsineKarérnerati-
gut sapingisamik piårnerpåmik på-
ssuneKarsinaulersitariaKarput, påssu-
ssinerdlo inigssaKartineKartariaKar-
poK nåparsimavit sulinerat tamatu-
rauna ajoKusertugssångornago akor-
nusertugssångornagu'lunit.
1951-ime tamatumane pissuseK Kåu-
mariartulerpoK Danmarkime perKig-
sarfingne kalåtdlit nåparsimassut si-
nigfingnik inigssaKartineKartalerma-
ta, tamatumalo kingorna pitsauningo-
riartuinarpoK. 1951-ip kingornagut
kalåtdlit nåparsimassut 900 Kånger-
dlugit danskit sanatoriåine suliarine-
Karsimåput, Dronning Ingrids Sana-
torievdlo 1954-ime sulinine autdlar-
nermago apereutip tamaluma tungå
nåmagsineKarpoK tåssa måna — ig-
dloKarfit nåparsimavine, Nungme sa-
natorierne Danmarkimilo sanatoricne
sinigfingne inigssat ilångutdlugit —
Kalåtdlit-nunane tuberkulosenut su-
liarissarialingnut tamanut sinigfig-
ssaKalermat.
agdlagtoK nakorsauneK
dr. med. Kai Stein
sakiagdlumik nungusainiarnerup i-
lå åma taimatut pingårtigissoK — sa-
kiagdluteKarsinaussunik misigssuive-
Karneic — sakiagdlutilingnik påsiniai-
nermik, sakiagdluteiiarsoralugit pa-
sitsåussanik sakiagdlumutdlo Kanig-
tunik ajoKutilingnik nåkutigingning-
nermik tunitdlagtisimångitsunigdlo
tamanik kapuinermik ilalik — måna
lcingunerinik takuvfigincKarsinångor-
poic. sakiagdlutilingnik påsiniaissar-
neK tamåna ukiorpagssuarne Kalåt-
dlit nunåne tamarme nakorsaKar-
fingne ingerdlåneKarsimavoK angner-
tusisineKavigsimavdlunilo nåparsi-
mavit tarrarssuissarfilersornerinit,
nakorsatdlo tungånit tåssuna angisu-
mik nersortariaKaKissumigdlo suline-
KarsimavoK. nunaKarfingne tamane
agdlåt igdloKarfit inuinik ukiumut
misigssuissarneit atorneKalersimavoK,
ilaisalume ajornartorsiutigssaKaralua-
Kalutik nakorsanarfik tamåkerdlugo
sakiagdlutilingnik misigssuineK nfi-
magsisimavåt. kingunerilume Kata-
nginångitdlat.
angatdlatip tarrarssuissarfiup na-
korsaKarfingne mardlungne misig-
ssuinerit ivsånguaK nåmagserivåmi-
ssa'isigut takuneicarpoK igdloKarfig-
piane sakiagdlutilingnik ilisimaneKa-
ringitsunik peKångivigsoK.
Kalatdlit-nunåne sakiagdlumik ta-
måkissumik misigssuinerup 'ingerdlå-
niarneranut ajornaitutaussartoK ta-
matigut tåssaussarpoic niuvertoruse-
Karfingne asimioKarfingnilo inuit
misigssugarinigssaisa ajornaKuteKå-
ssusiat. tamåna måna ikiorserneKar-
poK „Misigssut" sulilermat. mananaut
misigssuinerit tamåna erssersipåt,
neriutigissariaKarpordlo ilimagine-
Kautigissane nåmagsiuartåsagai.
Kalåtdlit-nunat tåssa måna erKar-
sautigineKarsinaussunik sunik tama-
nik ajornaKutigssaeriipoK sakiagdlu-
tip nungusarniagaunerata tamåki-
ssumik nåmagsineKarnigssånut. piv-
figssausorinarsivordlo sakiagdlute-
sinaussunik misigssuiveKarnerup a-
torsinåussusiata naleicartineKarnig-
ssånut sutiagssatdlo erKortumik inig-
ssineKarnigssånut.
aulajangiuniartigo sakiagdlumik
nungusainiarnerup autdlaricautigsså
nakorsaKarfit nakorsåiningmat — sa-
kiagdlutigdlit nutåmik påsissat 75
procenté ilisarnautimikut påsineKar-
tarput taimåitumigdlo nakorsanit på-
sineKartardlutik tåssa tåukununga
inuit nåpauteKarnertik nakorsiautigi-
ssarinåssuk. — sakiagdlutigdlit 10
pct-isa migssinge påsineKartarput sa-
kiagdluteKavigdlutik misigssugariti-
tut akornånit nakorsatdlo sakiagdlu-
tilingnik påsiniaivdlutik sulineratigut
navssårissariaKartardlutik. nakorsa-
Karfit ardlaKaKissut avingarusima-
nerssuat pissutauvdlune sakiagdlutig-
dlit nutåmik påsissat nakorsaKarfiup
nåparsimaviane unigtitariaKarput på-
ssuneKarnigssåtdlo tåssane autdlar-
nertariaKardlune nåmagsiniartaria-
Kardlunilunit. ajornåsångikångat å-
inalo Dronning Ingrids Sanatorium
isumalioKatigalugo sapingisamik a-
merdlanårniardlugit tåssunga nugti-
neKartåsåput nåparsimavinait sapi-
ngisamik oKilisåuneKarsinångortit-
dlugit, ilfitigut nåparsimassut nulåt
tiguneKarsinaulersiniardlugit, ming-
nerungitsumigdlo suliagssat nutåt ti-
gusinångortiniardlugit.
angatdlatip tarrarssuissarfiup su-
jugdlermik sujunertarå nakorsat na-
korsaKarfisa tamåkerdlutik misig-
ssuivfigineKarnigssåine ikiorniardlu-
git, sujugdlermik ukiumut atausiåina-
ratdlartartugssamik kingornalo pissa-
riaKåsagångat ardlaleriartardlugit,
sordlo tunitdlangnartunik åssigissåi-
nigdlo nåpauteKarérsiinanikut åma
nangeKåtårtumik misigssuinertigut
tamåkununa Kalåtdlit-nunåne sakiag-
dlumik nåpauteKåssuseK nunap åssi-
liorneratut suliariniardlugo tamatu-
rauna sakiagdlumik tunitdlangnarto-
Kåssusermik ilisimassagssat ilisima-
ssaKarfigilerniardlugit, ilisimassaKar-
nermik sakiagdlutip sujunigssame
nungusarniagaunerane pingåruteKar-
torujugssusinaussugssamik.
aperiguvtalo pissuseK uvdlumikut
KanoK itoK ingerdlanigssånigdlo Ka-
noK isumaKartut tauva månamut mi-
sigissat najorKutaralugit 'ima oKarto-
KarsinautigaoK sakiagdlumik inungne
misigssuinigssat pilersut ilimagine-
Kartut sakiagdlutilingnik ilisimaneKå-
ngitsunik ardlaKaKissunik nulaigaKa-
rumårtut. tamatumuna sakiagdluti-
lingnut sinigfigssat angnertungåtsia-
Kissumik pissariaKartineKalersugsså-
ngusåput, taimåitumigdlo Kularutig-
ssåungilaK sule sivisujåmik Danmar-
kime sanatoricne inigssarsiortariaKå-
sassoK. misigssuineK tamåna nåmag-
seriarpat sakiagdlutigdlitdlo suliari-
ssariaKartut tamarmik Kalåtdlit-nu-
nåne suliarineKalerpata pissuseK ta-
marme erssilisaoK.
sakiagdlutip nungusarniagaunera-
ne amiåkussugssaK tåssaulisaoK nutå-
mik tunitdlagtitut tamarmik nangi-
tutdlo tamarmik suliarineKalernig-
ssåt. KanoK amerdlatigisassut uvdlu-
me OKautigineK ajornarpoK, kisiåne
nautsorssutigineKarpoK nakorsaKar-
fingne åssigingitsune ukiumut 1—2
|)ct. akornåne nutåmik sakiagdluteKa-
lersimassoKartåsassoK, åma misigi-
ssatigut takuncKartoic nåparsimassut
sakiagdlutigdlit perivigserérsimassut
100 migssinge ukiumut utertortaru-
mårtut. tåukua Dronning Ingrids Sa-
natoriumiine nåparsimavinarnilo su-
liarineKarsinaussugssanit tamanit a-
merdlanerungitdlat, taimalo Danmar-
kiliarnerit sivisut erdloKinartut kipi-
sinaulisavdlutik, nåparsimassutdlo
sakiagdlutigdlit nautsorssutigissaria-
Karpåt sungiusimassamingnik erna-
mingnltoKardlutik inerdlutik suliari-
titarnigssartik. kisitsisit OKautigine-
ieartut ukiumit ukiumut avdlamut
ikiliartuåginartugssåusåput.
KularutigssåungilaK nåparsimassut
sakiagdlutigdlit tunitdlangnartugdlit
igdlumingnit pérasuarneKartarpata
nariialo tikitdlugo suliarineKartarpa-
ta nutåmik sakiagdluteicalersut iki-
liartuinalisassut. sakiagdlumik erKU-
gaussut åma nåparsimatitdlutik pi-
ssariaKartuinigdlo perKigsarnerming-
ne atugarigsårnerulersineKarnigssåt
iluagtigpat nangikajussuseK åma mig-
dliartulerumårpoK, kisalo inuit tåu-
kua ima såkortutigissumik nåpåumik
agtorneKarsimagunik suliarisimassa-
tik ilungersunarnerussut tigorKigsi-
naujungnaerdlugit oKinerussumik i-
nutigssarsiuteKalernigssamut sungiu-
sarneKautigisinaussait ajornarung-
naerpata tamåna åma nangikajussu-
sermut migdlisautaulerumårpoK.
nangeKåtårtuardlugo, åmame mau-
na ardlaleriardlugo, ersserKigsumik
oKautigineKartarpoK sakiagdlumik
nungusainiarneK kinguneKåsagpat pi'
viussumik suleKatigingnigssaK — na-
korsat Dronning Ingrids Sanatorium-
ivdlo akornåne suleKatigingnigssaK
— sanatoriep agsut Kujanarå ilag-
singningneK påsingningnerdlo kiku-
nit tamanit sanatoriemut takutine-
Kartut, suleKatigigkumanerdlo sumi-
lunit nåpitagkane -— kisalo admini-
strationip landsrådivdlo akornåne
suleKatigingnigssaK. ukiune kingug-
dlerne ingerdlauseK tåssuna neriu-
nautcKardluarpoK. tuberkulosemik er-
KorneKartut isumagineKarnigssåinut
nutåmik udvalgingortitat angussaKa-
lertorumårtut Kularnångilaic. inutig'
ssarsiutausinaussunik sungiusaisi'
nauneK Kåumatine kingugdlerne
Dronning Ingrids Sanatoriumiine tå-
ssuna ingerdlautsime pitsånguatdla-
KaoK, kisalo administratione lands-
rådilo tuberkulosemik erKorneKartut
igdlutigut ikiorneKarnigssåinik lusar-
siginarput. ta'imaingmat Kularnång0'
KaoK sakiagdlutip nungusarniagaun^'
ra ajungitsumik pilertortumigdlo ki'
nguneivarsinåusassoK.
kisalo naggatåtigut pissutsit pitsaj1'
nerulernigssånut ikiutaussugssamm
taissaKåsaguvta tåssaussariaaKrP.0!^
inungniat tamanut kajumigsårinm'
ssaK misilerKuvdlugo silatumik ilu£*|
såussåmik inunerup atorneKarnigsS _
— inup nangmineK ipérsårneruja1'
tornigsså, tunitdlangnartoicarsina1
ssune angnerpåmik kuluisårnigs®3.
ilåtigut Kisermik mianerssussinik“_
ilåtigutdlo sakiagdlumik nåparsii1’*
ssup tunitdlangnartugdlip igdlu11^
sapingisamik ingmikårtineKarnera j.
gut, kisalo silatumik årKigssussa111 .
nerissarnigssan nunap nangmin
pigssarititai tåssuna pingårtitdmfe
nerissagssatdlo nalerKutingipab*1*
tut imigagssardlo atupilungnavérs
dlugit. imigagssamik atupiluincK P
Kingncrtnut icajangnarsautaussaj'I
inuvdlo timå nåpautinik tiguslf||fl-
russungortitardlugo. nakorsat aI.‘yt-
leriartuardlutik agdlagkamikut oK^si-
simikutdlo tamåna tusartiniarta.cp
mavåt, tåukualo tunuåne sanator
peKatigivdluinarpai.
6