Atuagagdliutit - 15.01.1959, Page 9

handelip migdliseriaraluarpå, sulissut-
dle suliumajungnaerumavdlutik ku-
nusåringmata nåkåinardlune!
aulisartut kåtuvfiåne sujuligtaissu-
ssok handelsdirektørip Manitsume au-
lisartunut peKatigingnut sangmitita-
mik iligilerniardlune KérKat akitsor-
nigssånik ugsagsårusermane neKitaK
ukituardlugo nakussorpoK, tåssame a-
kitsuinerugaluaK tamåna fabrikime
sulissut pingitsomeKarsinåunginerpåt
sugssåungitsutut iliorfigineKamerat
Manitsume Kerititsivingme pissusiu-
lersut nåpertuivdluartumik åridgssu-
neKarsimanerdlutik? agdl. PETER HEILMANN
landsrådip 1958-ime atautsimissutai
naKitigaussut — taimalo Kalåtdlit-nu-
nåne pissutsit — soKutigineKamerat
angnerulersikumavdlugo isumanik
sarKumiussinerme tungavigssarsing-
nerardlugit ukiarme uparuarneKarput.
erKarsaut taimåitoK ajungeKingmat
nålagdlugo isumat mauna sarKumiu-
neKartut tåssåuput 1958-ime landsrå-
dime OKatdlisigineKarsimassut ilånut,
tåssa kalåtdlisomerine tapiuvdlune
KuperneK 326-mItumut, Manitsup Ke-
ra landsradip tungaveKartumik issor-
nartorsiorsinausoringilå.
ilumuvingnerdlunile akkordisiag-
ssatut aulajangerneKarsimassut Dan-
markime sulissartut peKatigigfiata i-
natsisit aulajangersagai maligdlugit
nautsorssorneKardlutik aulajangersar-
neKarsimassut? akkordisiagssatdlo
Danmarkime aulajangersarneKartar-
neråne pissusiussunik påsisimassaKar-
tut tamåna pivdlugo aperKuteKarfigi-
ssarnerata erssersipå taimåisimanavi-
imaipoK: taimailiornermikut takuti-
savdlugo tamaviårdlutik nersornartu-
mik sulinermingne nåmagsissartagaisa
Manitsume akkordisiat nutåt aulaja-
ngersameKarneråne tungavigin'eKarsi-
manerat Danmarkime pissusiussartu-
nik uniuineruvdluinarmat.
mauna sujunertarineKångilaK atuar-
tugssat angnikitsualungnik erKartui-
nikut Kasusarniardlugit nauk taima i-
tut sarKumiuneKarnerat åma ilapigtu-
tauvdluåsagaluartoK takutisavdlugo
rititsiviane ajomartorsiutit pivdlugit
landsrådip oKauseriumassånut, tu-
ngassut.
ukioK nårKåmersoK kingumut K-ivia-
ruvtigo isumaKarKajånarpoK tamatu-
ma landsrådime OKatdlisigineKarnera
tåssaussoK 1958-ime Kalåtdlit-nunåne
pisimassunit tamanit kalåtdliinit soku-
tigineKarnerpauvdlunilo pisångatigi-
neKarnerpausimassoK, pingårtumik si-
nerissap ilåne ajornakusorpatdlångit-
sumik radiokut uvdlut tamaisa tuså-
ssaKarfiusinaussume. tamatuminga so-
KutigissaKarnerujugssuarmut pissu-
tåunguatsiarpoK kalåtd'lit radiokut
nålaortartut amerdlanerit ima pasit-
såussiartuinarsimangmata, tåssa ka-
låtdlit ilait ima imalo pineKartut Kav-
dlunåjugaluarunik taima pineicarnavi-
ångikaluartut.
landsrådip atautsimissutai atuaråi-
ne sinerissamilo KerititsiveKarfiussu-
me avdlame pissutsinik måna ilåtigut
påsisimaligkanik sanililerdlugit tau-
va erKungitsuliorfigingnigsimanermik
pasitsausimassaKarneK timitalerne-
Kartutut misigissariaKarpoK.
atuartugssanit ilisimaneKarérpoK a-
poråussutausimassut pingåmerssåt tå-
ssaungmat Kerititsivingme tissassut,
akkordimut akigssarsiåt kilomut 4 ø-
x-eusimagaluartoK migdlisineKarsi-
mangmat 4 ørivdlunit kuartia inuler-
dlugo (0,9 øre), kdngomalo sulinerup
sivisussusia najorKutaralugo tapisia-
mik pinersausemeKartoK landsrådip
OKauseriumassamisut nalunaerutå ma-
ligdlugo kilomut 1,3 øre angusinauler-
dlugo.
landsrådip OKauseriumassamisut na-
lunaiautimine tissanerme akkordisiap
0,9 øremik angissusiligausimanera
Danmarkime sulissartut peKatigigfisa
kåtuvfiata akkordisianik aulajangi-
ssarnerme maligtarissagssai erKortit-
dlugit suliarineKarsimanerarpå, tåssa
akkorditut tungavigssaK åmalo suli-
ssup nal. akuneranut nåmagsisinaussai
najorKutaralugit. akkorditut tunga-
vigssaK aulajangemeKarsimavoK Ka-
låtdlit-nunåne sulissartut nal. akuner-
siåt 25%-imik taperdlugo. taimailiv-
dlune akkorditut tungavigssaK nal. a-
kuneranut 2,65 kroningortineKarsima-
vok tissassutdlo nåmagsisinaussait
nal. akuneranut 300 kilotut nautsor-
ssuneKardlutik.
landsrådip oKauserissaine åma OKau-
tigineKarpoK nal. akuneranut nåmag-
sineKartartut 300 kilotineKamerat ak-
kortisiausimassut avdlångortineKame-
råne Kåumatine kingugdlerne sisama-
ne Manitsume tissassut akkorderner-
mingne agdlagartaisa tamarmik mi-
sigssorneKardlutik nautsorssornerånik
tungaveKartineKarsimassoK.
sordlume tåssa suna tamarme pi-
ssusigssaic erKordlugo ingerdlåneKar-
simaratånguartoK. akkordisiavdlume
angissusiata nautsorssorneKarsimane-
ångitsoK. tåssame inuit aperineKartut
tamarmik éssigingmik oKautigåt suli-
agssaic akkordimortitdlugo suliaritini-
agaK sujugdlermik nalunaeKutap a-
kuneranut aulajangersimassumik a-
kigssarsiaKardlune suliarineKartartoK.
nalnaeKutavdlo akunersiaKaratdlar-
titdlutik sulissut sianiginiartarpåt i-
ngassagssuarmik tamaviårdlutik suli-
sånginamik; tauvalo akkordisiagssap
angissusilerneKarnerane sulissup a-
kungnagtumik pikorissuseKartup —
pikoringnerpåungitsup ajomerpåu-
ngitsuvdlo — nåmåutumik sukåssuse-
Kardlune inigai tungavigineKartarput,
periauseK pissusigssamik erKuineru-
sorinartoK.
Manitsumile Kerititsivingme tissa-
ssut akkordisiaisa nutåmik åncigssu-
neråne handelip Kalåtdlit-nunånilo
sulissartut kåtuvfiata pissortaisa kig-
dlisimårnåinartumik isumaKatigigdlu-
tik tungavigssatut atugait tåssausimå-
put tissassunguåkuluit Danmarkime
akkordisiagssat aulajangersarneKar-
tarneråne pissutsinik sianigissaKara-
tik tamaviåpilugtuåinaK timitik artor-
ssininardlugit nåmagsissartagait. nu-
nane ån-cigssugaussunik inoKatigigfi-
ussune sulissut taima piumassåkajår-
nerutigissumik ukiune nutaunerussune
iliorfigineKarunångitdlat. tamatumu-
nga atassumik imaKa sulissartut peKa-
tigigfisa kåtuvfiata sujulerssuissuisa
handelivdlo igdlersutitut tikuamiarsi-
nauvåt akkordernerup tapisiaKautau-
lernerata akkordisiap tamaviåginaK
kåkagtumigdlo sulivdlune inertagka-
nik tungaveKartitaugaluarnera nåper-
tuivdluartungortikå. suliavdle Manit-
sume tapisiat ilångutdluigt angnerpå-
mik 1,3 øremik akilerneKartartup Au-
siangne amiainennik ilaKardlune kilo- ■
mut 4,2 øremik akilerneKartarnera er-
ssarsipå Manitsume tapisialersuine-
ruvdlunit landsrådip OKausé igdler-
sorneKarsinaulersingingmagit, lands-
rådeme oKarmat akkordisiap kilomut
akiligå (Manitsume) tungaveKartumik
issornartorsi orneKarsinåungitsoK. ki-
avdlunit aulisartunik sungiussivdluar-
simassunik KérKanik amiaissunik issi-
gingnårsimassup påsisinauvå Manit-
sume Ausiangnilo akkordisiaussut ni-
kingåssutait nåpertuivdluångitsulior-
nipilorujugssussut.
pissutsit taimåinerat tusaréraluar-
dlugo nåpertuivdluångitsuliomeKarsi-
manera miserratigiumaneKåinåsagpat
emortugssaK pissutigalugo sujunersu-
tigiumavara Manitsume tissassutorKat
(kåkåssusiat aussaK landsrådip ataut-
siminerane ilåtigut KularineKapajårsi-
magaluartOK) aussamut Ausiangnu-
kartineKåsassut tåssanilo takutisagåt
Ausiangne Kerititsivingme akiussut a-
tordlugit ima namagsissaKartigisinau-
gamik, tåssa „Kalåtdlit-nunåta ilåne
sulissut akigssarsiarissartagåinut na-
lerKutingitdluinartunik“ (landsrådip
OKausé) akigssarsisinaugamik. tåssa
årKigssussisimanerme mauna sangmi-
neKartume sulissartut peKatigigfiata
sujulerssuissue, handelsdirektøre auli-
sartutdlo kåtuvfiåne sujuligtaissussoK
KanoK kukutigalutik iliorsimassut. ki-
mitdlununit agssortorneKarsinåungi-
laK inup kiavdlunit Danmarkimitup
silarssuvdlunit ilåne avdlamitup suliv-
fingmine akigssarsiame kuartinångor-
tineKarnigssåt nåkåinarfiginaviå-
ngingmago. tamarmik påsisimavåt ak-
kordimut akigssarsiaussarsimassut a-
ngivatdlårmata, agdlåme tissassut
nangmineK tamåna miserratigiumasi-
masimångilåt. kisiånile mångertor-
ssuvdlune nakigtaitdlunilo sulinerme
akigssarsiat kuartinångornigssåt nå-
lagkiutigisavdlugo, agdlåt pissusigssa-
mik uniuinerussumik tungaveKardlu-
ne — isumaKatigingniardlune atautsi-
mlnermik taissame ånernarnerussumik
pissuseKartOKarsinaunerdlune? tissa-
ssut akigssarsiarissarsimassaisa angi-
nere issiginiartuånguardlugit naku-
ngåramik avdlat pingårtut Kiviamig-
ssåt puiguvigpåt, sordlo tunissagssior-
nerup tusiapitdlånane ingerdlåinar-
nigsså, tunissagssiorneic 1957-ime
1/4 miil. kr. angungajagdlugit isertitsi-
simassoK taiméitumigdlo Kalåtdlit-
nunåne tunissagssiornermut tamarmut
ikorfartutauvdluarsimassoK.
tupingnarnei-pårdle tåssa Kalåtdlit-
nunåne sulissartut kåtuvfiata sujuler-
ssuissue — suliagssaisa akimanerssåt
tåssaussoK pigårtutut pårisavdlugo
Kalåtdlit-nunåne sulissartut Kutdler-
sarissamingnit erKungitsuliorfigineKå-
nginigssåt — tåssarpiaungmata pissu-
simassut kalåtdlit sulissartuisa kå-
kangnerpårtaisalo ilaisa naKitåune-
Kardlutik erKungitsuliorfigineKarsi-
manerånut, fabrikit tunissagssiorner-
mut såkuvdluartup akingmisåKissu-
mik ingerdlaneranik kinguneKartu-
mik. tamånåinåungilardle! landsrådip
ManitsoK pivdlugo udvalgiliå sulerug-
tulermat sulissartut kåtuvfiata pissor-
taisa landsråde nalunaerfigåt Manit-
sume tissassut nåpertuivdluarnerussu-
mik pineKarnigssåt landsrådip nor-
Kåissutigisagaluarpago tauva suliu-
majungnaerneKarumårtoK!
tissanerme akkordisiaussup timita-
viata 0,9 øreussup KUtdlartineKamig-
ssåta åma Manitsume tissassut nåper-
tuivdluarnerussumik pineKamigssåta
atausiunerat, åssigingnerat aussaK
Ausiangne pisimassumit ugpernarsar-
neKarpoK. imaKa Ausiangne Manitsu-
milo akkordernei-me akiussut nikinga-
nerujugssuata sinerissame ilisimane-
Kalernigsså taimalo nåpertuivdluå-
ngitsuliorsimanerup tamanut ersser-
Kigpatdlålernigssåt ånilångåssutigiler-
simagunardlugo Ausiangne kilomut
akkordisiaussoK 4,2 øremit 3 øremut
pissutigalugo fabrikip akingmisåginar-
tumik ingerdlalemigssånik akeKåsa-
gune malungnauteitarungnångingmat
— sordlo Manitsume aulisartut peKa-
tigit nunaKarfingmingne pissutsinik
påsisimassaKarnerunertik tungaviga-
lugo ilumortumik sujuligtutigeréråt.
1958-ime KérKat pissausimassut KanoK
amerdliartornerånik fabrikime pissor-
taussoK ipumersimångerugtortoK avå-
mut-åsit sitsiutorsimavoK pissaussut
januarimit oktoberimut 1.500 tonsi-
nausimassut, 1957-ime (nauk taimane
novemberime decemberimilo silar-
dlugtuåinangajangnerssuaK pissu-
tauvdlune Kåumatine tåukunane pi-
ssaussut ikigtoralångugaluartut) ukioK
tamåkerdlugo 3.100 tonsiusimagaluar-
dlutik. Manitsume tissassut aulisar-
tutdlo unåråinånguaK issigalugo pine-
Karsimanerata saniatigut avdlamik pi-
ngåruteKavigsumik tunissagssiorner-
mut nåkarsautausimassumik tikuagag-
ssarsiornigssaK handelip ajornartor-
siutigigunaKå.
åmåtaoK aulisartut kåtuvfiata su-
juligtaissuata tunissagssiornermut a-
kigssaiautit ikilinigssånik ukissivat-
dlårnine tagpitdlissutigisimavå. tissa-
ssungortut akkordimut akigssarsiag-
ssat nutåt atordlugit nåmaginartumik
akigssarsisinåunginertik pissutigalugo
nal. akunersiaKåinardlutik sulinerata
takutipå tissanermut akigssaiautit ki-
lomut nautsorssordlugit 1,3 øremit
angnerulersimåsassut. akigssaiautau-
lersutdlo kilomut 2 øremit tissassut
kåkagtorssuit silatusåKalutik neKero-
rutigisimassånit tunissagssiorneruvdlo
sujornatigutut ingerdlåinarnigssånik
aulisarnermut aulisartutdlo kåtuvfiå-
nut pingåruteKaKissumik Kulåkérsitsi-
ssumit mingnerulersimanerdlutik?
handelsdirektørip, sulissartut kåtuv-
fiata sujulerssuissuisa aulisartutdlo
kåtuvfiata sujuligtaissuata Manitsume
periauserisimassait atordlugit Kalåt-
dlit-nunåne sujunigssame tunissag-
ssiorneK ingerdlåneKåsagpat tauva au-
lisagkatigut tunissagssiomerup sapi-
ngisamik sukasumik KagfagsarneKar-
nigssånik neriuteKameK sulissutiging-
ningniarnerdlo akingmisårfigssaKåsa-
KaoK.
Manitsume iliuseKarsimaneK stats-
ministerip iternga tikitdlugo misig-
ssorneKartitariaKavigpå.
Peter K. S. Heilmann.
9