Atuagagdliutit - 25.03.1959, Blaðsíða 6

tyskit Kalåtdlit-nunåta imaine
aulisagkanik misigssuissarnere
sorssungnerssup kingorna tyskit Kalåtdlit-nunåta avatåne au-
lisartarnerat agdliartuinarton — tyskit aulisagkanik misigssui-
ssuisa misigssuinermingne påsissait ilisimatunut kisiat soKuti-
ginartunatik aulisartunutaoK soKutiginartussut
Arsungme september-oktoberime kapisigdlit 550-it pissarinenartut ilait
Nogle af de 550 skællaks, der blev fanget i månederne september-oktober
Arsungme...
manåkut Arsungme 1958-ime sa-
naortugagssat inerneKarput nioncai-
vigssaK ilångutdlugo. mardlungnik si-
pileKardlune manåkut pissutsivtinut
nalerKiutdlugit sipilitorKavtinutdlo
sanitdliutdlugit nutåliavigssuartut o-
KautigissariaKartut. aulisagkerivigtåp
niornaiviliavdlo sananeKarnerat soku-
tigineKaKalunilo pisångatigineKaKaoK
mingnerungitsumingme ama umiar-
ssualiviup saputigsså KilanårineKaKi-
ssok sananeicartugssaungmat, tamatu-
munåkut silardlugkaluartume usingl-
aineK usilersornerdlo ajornaKuteKar-
patdlårungnåisangmata. sapusiagssaK
sananeKångilaK aussamutdle tugdler-
mut kinguartineKardlune. niorKaivili-
aK saputitaKångitsoK umiarssualivfng-
me pissutsinut pitséngutåungilaK mag-
dlit akornuserneKaratik umiarssuali-
vingmut Karårtuartitdlugit. ukiumut
Kavseriardlutingmitauva aulisartuvut
avdlamut umiarssualivigssikiartortar-
put magdlit sualugpatdlålerångata.
ukiap anorerssue tåkukångata silapi-
lulemeratigut uvdlup unuavdlunit Ka-
noK ilineratigut piarérsimavdluinarta-
riaKartarput. agdlåt unuåkut — tai-
mailigajoKåume — pujortulérKatik
avdlamut umiarssualivigssikiartortari-
aKartarpait taimailiorérunik nunåkut
kilometere sivnerdlugo tårssuarme si-
lardlugssuarmilo angerdlartariaKar-
tardlutik. måna umiarssualivivtine
plssutsivut taimåitut måna tikitdlugo
pujortulérKanik mingnerussumik ang-
nerussumigdlunit aserortunik kingu-
neKarsimåput. åmame niuvernerme a-
ngatdlatautivut „Nartivalen" Katångu-
tailo mingnerussut misigissaKartarput.
nalungeKårput uvdlut mardluk-pinga-
sut-sisamat agdlåme sapåtip akunera
nåvigdlugo avdlame umiarssualivig-
ssisimassariaKartarmata KanoK iliori-
arsinaunatik. nalungilarput Påmiut
pigissåine avdlane KanoK atorfigssa-
KartineKartigissut. amalume taima sa-
pemutigissarnerat niorKutigssat tu-
ngåsigut pilersomeKarnivtinut suniu-
teKartarpoK. angatdlat taima itoK uv-
dlune taima amerdlatigissune handel-
imut pivfigssaiautaoKaoK taimåitu-
migdlo aningaussaiautaoKalune. nior-
KaivigtåK umiarssualivingmut piner-
sautaugaluarpoK saputitaKartinanile i-
luaKUtaunera angnikitsuinauvdlune.
— umiarssualivik Kimatdlugo
1955-ime Arsungme igdlut pingasut
sananeKarput. naluvåka KanoK taigu-
teKartitaunersut kisiåne silatimikut
sanimut sangmissunik sagdliligaKar-
put. asulume tamarmik aninganerisa
igdlue nigermut sangmitdlutik. i-
nugtaisa atuleramlkigdle niggerdlune
siagdlertitdlugo igalåtigut kugtarner-
ssue målårutigilerpait. autdlaricautåne
ermigfit unuåkut kugfigssångordlugit
ilissaraluardlugit ulivkårtortuåinartut
påseriaramikik iluaKutigiumatdler-
dlugo errortagssatik baljemut ikivdlu-
git igalåt atånut kinitagssångortitar-
simavait. ajornartorsiornerdlume nav-
ssårtortitsissarmat nuerssagagssat sia-
lup Kupanit kuserfinit Kuvnisitat bal-
jemut atåssusiutdlugit imeK kugtltar-
dlugo. sorunalume tamåna nåmaginar-
neKarslnåungingmat G.T.O.-mut nalu-
nerutigineKarpoK — G.T.O.-vme sa-
nåringmagit. G.T.O. eminaK autdlar-
tlpoK iluarsardlugit. nigermut sangmi-
nerane sagdliligatoKait ikupait igalåt
atortutdlo kusertarneranut pissfltit-
dlugit. igdlut mardluk pitsånguatdlau-
tigivåt pingajuatale iluaKutiglngivig-
dlugit. tapétit igalåt erKaimtumau-
ngitsut åmale „ilimanångitsumltut"
kussanångeKissunik simertiterneKa-
lerput. cellotexit masagtarnermingnit
puatdlangåramik listit igdlup iluanltut
iloKi'ssertisimavait sordlume kikiang-
mik atautsimigdlunit l'kussivigineKar-
siméngitsut. igdlo pingasunik ukioKar-
poK iluale ukiut 10—15 pisoKautigissu-
tut isslkoKardlune. tupingnångilardlu-
me pigingnigtoK avdlamik — akiminut
nalerKutumik — igdlutåmigssaminik
erKarsalersimangmat. pitsauneruga-
luaramime „itsartut — nangmineK sa-
nåK“mik igdloKåsavdlune igdlo tai-
måitoK 2V.000 kr.-lik ukiut 15 Kångiut-
slnagit asiussugssaK piginago. — asu-
lume G.T.O.-p sanårigivdlugo.
Fendrik Heilmann.
inuiaKatigit avdlarpagssuit åssigalu-
git tyskit Kalåtdlit-nunåta imaine au-
lisarnermik angnertoKissumik inger-
dlatanarput tamatumungalo tungatit-
dlugo tyskit' imånik misigssuissuisa
suliait ilisimatunut tamanut atugag-
ssångordlugit sarKumiuneKartarput a-
mussarineKartartutdlo amerdlåssusé
nalunaerutigineKartardlutik.
tyskit kilisautaisa 1957-ime Kalåt-
dlit-nunane aulisamermingne sårug-
dlit 25.517 tons pissatik nunigusima-
vait. kilisautit tarajugåungitsunik au-
lisartut amussaisa amerdlanerssait
sulugpågåuput. Kitåne aprilip Kerica-
nit julip KerKata tungånut amussanit
tamanit sårugdlit 4,7 pct.-inåuput.
K’aKortup erxåta Nunavdlo isuata
erKåta avatåne kilisautit augustimlt
oktoberimut sulugpågamiardlutigdlo
sårugdlingniartarput. amussaussxmit
sårugdlit 53 pct.-iuput. kingusingneru-
ssukut, tåssa novemberimit 1957 fe-
bruarip Kerxa 1958 tikitdlugo tyskit
Nunap isuata — Sermersup — Nanor-
tagdlivdlo erKåine amussivdluarujug-
ssuartardlutik sårugdlingniarput. a-
mussarineKartartut avguaKatigigsit-
dlugit uvdlormut 36 tons uvdlut auli-
sarfiussut ingerdlanerine anguneKar-
simavdlutik.
Kalåtdlit-nunåta kujatåne sikor-
ssuaningmat tamåne aulisameK unig-
tineKarpoK, kilisautitdlo Fyllas Bank-
ip itiseriarnerata kigdlingane martsi-
me 1958 sulugpågarniardlutik autdlar-
titdlutik. aulisarnerme tåssane sårug-
dlit pissarineKalårtarputaoK.
ukioK kaujatdlagdlugo aulisarput
tyskit kilisautait ukioK kaujatdlag-
dlugo Kalåtdlit-nunåta kitåne kujatå-
nilo sujugdlermérdlutik kfpunago au-
lisarput. taima aulisarnerme amussat
sikulersuinarneKarput kisalo kilisau-
tit Kulingiluat majip autdlartisimaler-
neranit augustip Kulinganut tarajorti-
gagssanik sårugdlingniarput. ikar-
dlungne kitånitune aulisarKårput, ju-
livdle kingorna Kujatåne aulisalerput,
pingårtumik lkånerssuarne Nanortag-
dlip avatånitune.
Fyllas Bankime Banan Bankimilo
sårugdlit 1956-ime Kåumatine majime
junimisutdle amerdlanerit 1947-me pi-
ngortuput (31,9°/o) åmalo 1950-ime pi-
ngortuvdlutik (30,2 %>). sårugdlingnit
pissarinenartunit tamanit 33 %> sule
suvfineK ajortut påsineKarpoK, 27 %
1957-ime upemåkut sujugdlermérdlu-
tik suvfisimåput, 40 °/o-ilo atausiardlu-
tik ardlaleriardlutigdlunit suvfisi-
mavdlutik.
1950-ime pmgorsimassunit amerdla-
Kissunit 53 % sule inerisimångitdlat,
45 »/o sujugdlermérdlutik suvfisimav-
dlutik 2 °/o-ilo åipagssånérdlutik suv-
fisimavdlutik. 1947-ime pingorsima-
ssunit sujulinut åssersutdlugit procen-
té imåiput: 10 %>, 14 % åmalo 76 %>.
erKumikulugpoK sårugdlit ancaneK-
mardlungnik ukiugdlit 10 °/o-é sule
suvfisinaulersiméngmgmata.
aulisagkat 1957-ime tunissagssiauv-
dlutik pissarineKartut sårugdlingnik
„inusungnerussunik“ akoKångitdlat.
tamåna pivdlugo avguaKatigigdlutik
utorKåussusiat avguaKatigigdlutigdlo
takissusiat nalingfnaunerussumit Kut-
dlariarpoK. 1955-ime avguaKatigigdlu-
tik takissusiat 68,7 cm-iuvoK, 1956-
ime 69,1 cm 1957-imilo 73,3 cm. sårug-
dlit arfineK-mardlungnik Kulinigdlo
ukiugdlit avguaKatigigdlutik takissu-
serait 67,1 cm 72,8 cm-ilo.
ukioK atauseK pingortorpagssuit
Kujatåne nåpitagssaunerussoK tåssa
1950-ime pingortoK, pissaussut 51,7 °/o-
iat taimanemérsungmat, tugdlerait
1949-mérsut 18,3 °/o-iussut. sårugdlit
tåuko taimanikut pingortut Tunume
sarKumilårtorujugssuput. 1947-me pi-
ngortut Kujatåne aningaussarsiorner-
mut suniuteKangångitdlat, 1945-milo
pingorsimassut 1955 tikitdlugo suniu-
teKaKissut — pingårtumik Kujatåne
— ikigtuinauvdlutik. avguaKatigigsit-
sinerme takissusiussoK, sårugdlingnut
Kujatåne pissaussunut tamanut ugtor-
neKartunut takissusiussoK, 66,5 cm-
iuvoK, tåssa Kitåne sårugdlit avgua-
Katigigsitdlugit takissusianit mingne-
rungåtsiaKalune.
(Kup. 15-ime nangisaoK)
Arsukhavnen uden mole — Arsup umiarssualivia saputeKarnane
P