Atuagagdliutit - 30.11.1961, Page 17

500 Kilalugkat
sujuleralugit
Helge Ingstadip Vinlandime Kavdlunåtsiait igdlukuinik ujar-
dlernerminik nalunaerune nangipå
„Halten“ip kugssuaK kingondute-
rérpå, manalo St. Lawrencep kanger-
dliumarnanut ingerdlavugut. ingerdla-
nerput sivitsungitsoK imame avdla-
nartumik malugissaKalerpugut. Kaug-
dluatdlagtartoicarpoK. sunauvfauko
Kilalugkat. amerdliartuinarput. umi-
arssuårKap nålagå, Poul Sørnes, isu-
maKarpoK ikingnerpåmik 500-ussut,
sikuiuitsumilo misiligtagkane najor-
Kutaralugit migssiliussisinauvoK. ti-
mit KaKortorpagssuit Håne umiarssu-
årKamut Kanigtunguvdlutik. issigtu-
nilunit tåuko nalisingilåka.
Jacques Cartier imame tamatuma-
nerpiaK åma Kilalugarpagssuarnik o-
KalugtuarpoK. ukiut ingerdlanerine
umassut tamåne erKigsisimårfeKarso-
rinarput. uvdlumikume Kilalugarni-
ai'tugssaKarunéngilaK. imaKa nau-
lingniarneK puigorneKarsimavoK ima-
lunit aningaussatigut pissanit iluanå-
rutit angnikipatdlålersimanerpat. ki-
samilo umassut inungnit enrigsisima-
titaulersimåput.
åliuna eskimot nunåne Kilalugkap
mamarnerpåtut nautsorssutigineKar-
tarfiane! aussap uvdluisa ilåne avang-
narpasigsume eskimot nunaKarférå-
nguisa ilånlnera erKaimavara. piniar-
tut KåKånguame igsiaKatigåka. pu-
jortarujordluta imap tungånut issiku-
pugut. tåssångåinaK arnaK eskimo
Kagtunermit arpagdlune aterpoK nu-
jai Kernertut anorimit tingisimavdlu-
tik. anertikardlune unigpoK kanger-
dluvdlo takusinåungisavta tungånut
tikuardlune suaordlunilo: „Kilalug-
kat!“ piniartut ulåpuserput. tåssugu-
inaK sigssamut perérput Kainatik a-
valagtitdlugit paordlutigdlo autdlar-
teramik angatdlatéraisa sujue Kapua-
låramigdliuko! unuk tåuna Kilalugar-
tupugut, mamarssautigineKarneru-
ssordlo tåssa métå. eskimot tuping-
nåinartumik måtagtornikårssuput.
KeKertångup Coudresip kigdlinga-
nut kisarpugut.
Vinland
avangnarpasingnerusimåsaoK
St. Simon tikitsiarniarparput dan-
skit misigssuissuat, professor H. P.
Stensbye, isumaKarsimangmat vin-
landimukartartoK Torfinn Karlsevne
tamåne najugaKavigsimasoralugo. ta-
måne ukisimasorineKarpoK inuit 160
migss. nerssutautitdlo ilagalugit. tå-
ssångånit Vinlandimut ingerdlarKig-
simasorineKarpoK, Vinlandilo Stens-
byep St. Lawrencep kugssuata akuata
erKånlsimasorå.
påsinarsivoK St. Simonime ivigakit-
suararssuaK. isumaKarsinåungilanga
vinlandiliartartut nerssutauteKarner-
mik påsisimassaKardluartut nuna
tåuna Kinersimåsagåt. pissutsitaoK
avdlat taima isumaKarnivnut naler-
Kuput.
kugssuaK Saguenay-flod pårKupar-
put. ujantat ivnånrigsut akornatigut
kugpoK itisorujugssuvdlunilo. angat-
dlatit angisut timerpasigsumut umi-
artorfigisinauvåt. avangnåne-kitåne
Kåicat tungujulårtuinéuput. tåssa Kå-
Karssuit Laurentiske grundfjeldit i-
suatungait.
nunaKarférénguamut Les Esco-
mainsimut nunipugut. tamåne åma
nuna naussuisagpaK. orpigpagssua-
KarpoK orpiliagssanigdlo ardlaringnik
orpeKardlune, sineriangmile tamåne
agdlingårneK ajormata påpiaralior-
nermut taimågdlåt atorneKarsinåu-
put.
unugkiartulerå pulårneKarpugut
franskiussumit Canadamut nunasi-
nermit Kimassumit sinerissamilo ta-
matumane pissutsinik påsisimangnig-
dluartumit. kugssuarme St. Lawren-
ce flodenime nimeriarpagssuarnik o-
Kalugtupåtigut. Kissuit napassut
kungme takussavut Kagssutinut ni-
meriarniutinut pitugfiuput. Les Esco-
mainsip timåne orpigpagssuit nuju-
artanik akisunigdlo amilingnik uma-
ssoKardluarput, tugtorssuit, kiggissat,
moskusrottet, minkit, pamiortut il. il.
OKalugtuarai sinerissame inuneK, så-
rugdlingniartarneK, indianerit av-
dlarpagssuitdlo. igdlukunigdle pisoKa-
vigssuarnik takusimångisåinardlunilo
tusarsimångisåinarpoK.
unuarorpoK, „Halten“ilo kangimut
Seven Islandsip tungånut maligsioKa-
lune ingerdlaorpoK. imaK ingnerula-
nik ulivkårpoK ilånilo magdlit Kaer-
nere Kaumassardlutik.
KåumalersoK Seven Islandsip erKå-
nut pivugut, nunalo tamåna sineri-
ssame nunaKarférKanit akisunik ami-
lingniat aulisartutdlo kiserdliordlutik
erKigsisimavdlutigdlo najugåinit av-
dlauvdluinarpoK.
tyggegumi coca-colalo
igdlOKarfingmut 15.000 migss. inu-
lingmut periatårpugut. tåssane umi-
arssuarujugssuarnut inigssalingmik
umiarssualiveKarpoK, bilit avKUsini-
kut ingerdlaorput, Kimugtuitsutdlo
tivfasinarmit aggersut tikiuput! niu-
vertarferujugssuaKarpoK, tyggegum-
mit coca-colat — avdlatdlo atugartu-
ngorsimanermik taineKartartut.
pivfigssaK sivikitsoK atordlugo ta-
måne soKångitsusimagaluartume pisi-
massoKarsimaKaoK. Labradorip Ker-
Kane saviminigssaKarferujugssuit
navssårineKarsimåput, amerikamiut-
dlo aningaussautiligssuit akuliusimå-
put, nunavdlo pisussutaisa iluaKuti-
Cape Dorsetime aningaussarsiorfiunerpåK
Co-operativip erKumitsuliordlune titartugkanut naniterivia —
igfiorfia pisiniarfialo
kæmner Mr. Houston ukiune ardla-
lingne Cape DorsetimisimassoK feri-
arnerme ilåne isumagssarsinermigut
Japaniliarame erKumitsuliordlune ti-
tartugkat ujarKamut naKiternigssait
éssigissaitdlo iliniarsimavai. maunga-
lo uterame eskimut angutit iliniarti-
lersimavdlugit. tamatumalo kingune-
rå 1958 autdlarnerfigalugo Cape Dor-
setime erKumitsuliordlune titartugka-
nik naKiterissoKalermat. soruname
autdlarKåumut angnertorssusimångi-
kaluarpoK. ukiutdle pingasut inger-
dlanerinåne tuniniaissarneK sujuaria-
KaOK.
kikut pisinaussut tamarmik arnat
angutitdlo misiligutimingnik titartui-
niartarput. ilalo titartugaisa ilait ta-
kuvdlugit sunåmangåta påsigssåu-
ngitsut aningaussarsiutigivdlualerå-
ngatigik piumaneKarnerpaulerångatalo
tupigusutigingitsugagssauneK ajorput.
titartugarinerussarpait umassut, OKa-
lugtuatorKat, ugperissatik sutdlo Kui-
anarsorissatik. — taima titartuinerme
isumagssarsiutdlandngnerit titartu-
gåinigdlo tunissauvdluarnerpaussut
nagguveKativta até sisamat tåingitso-
rumångilåka; arnat Luci åma -K’inua-
juaK, angutit Padlo åma K’iatsuk. ilå-
ne sap. ak. pingasoriardlutik titartug-
kamingnik naKiterivingmukåussissar-
put. anissaraitdlo 40—50 dollarsit
(280—350 kr.) nagsardlugit. avdlat 2—
5—10 dollars pigajugtarpait. — naKi-
terivingme sulissut angutit sisamåu-
put KanåginaK, formanderalugo sa-
niatigut Kavdlunåmik atautsimik nå-
kutigdlissoKardlutik. angutit tåuko
sisamat tamarmik ingmikut 250 dol-
larsinik (1750 kr.) Kåumåmut akigssar-
siaKarput.
erKumitsuliaralugo titartugaK atau-
seK 50-ingordlugo naKineKartarpoK
taimalo sanårtugkat ardlaKalerångata
Canadame igdloKarfit angnerssaisa i-
låinut U.S.A.-milo igdloKarfit ilåine
erKumitsulianut sarKiimersitsivigssu-
arnut ingerdlatineKartarput sarKU-
mersineKarérångatalo tuniniaineka-
lertarpoK. titartugaK atauseK 20—100
dollarsimik (140—700 kr.) akeKartine-
KartarpoK. taimailivdlunilo ukioK ki-
ngugdleK nautsorssuivingme marts
1960 — marts 1961 titartugåinarnut
60.000 dollars (120.000 kr.) aningau-
ssarsissutigineKarput.
titartugkat saniatigut Co-operati-
vep aningaussarsiutigai uvkusigssa-
mik tugånigdlo Kiperugkat — arnat
merssugait Kåtigorssuit Kipigssiamik
iluligdlit ånoråminermik sinilersorsi-
massumik silapiagdlit teriangniat
Kingmitdlunit aminik nuilagdlit — a-
lerserssuit, — åncatit, — isersimatit
inussat, kisalo kamit merKulingnik
timitagdlit merssordluarsimaKissut i-
maj uitsungordlugit mardlungnik sila-
tågut iluagutdlo kilulerdlugit atu-
ngigkat. — ukioK manalo stoftryk sa-
nanialerneKarpoK s. i. atorsinaussut
igalåt sågugsséinut — Kungaserutig-
ssatut — nerriviup Kalinut — igsia-
vigssuit nalaussårfitdlo uligssåinut.
taimalo aningaussarsivdluartarneri-
sa kingunerait Co-operative sujorna
jutdlip sujornagut igfiorfigtårmat
kaffebaritalingmik. sulilo ukioK måna
nuånernerpauvdlunilo Kujanarner-
pauvoK 9. okt. 1961 pisiniarfik pitsao-
KissoK angmarneKarmat. — ukiarér-
dlune sila puerKoraluaKissoK inuit
Kavdlunåtdlo amerdlaKissut igdloKar-
fiup KerKanut pisiniarfigtåp silatånut
katerssuput. tungmerKat Kåne KeKar-
nut pisiniarfigtåp silatånut katerssu-
put. tungmerKat Kåne KeKarput titar-
tugårnermingne aningaussånagtitsiv-
dluartut K’inuajuaK K’iatsuk-lo. na-
Kiterivingmilo repræsentant Kanågi-
nak OKalugiarérmat igdloKarfingme
utorKaunerssaussoK KinguatsiaK o-
KauseKatsiariardlune erinarssuatåju-
tigalune KaleK pisiniarfigtåp matua-
nut ikårtisimassoK kipivå tåssalo pi-
siniarfik angmarneKardlune. angma-
rérmat inersimassut erKuiniaisineKar-
put mérKatdlo mamakujugtunik av-
guaivfigineKardlutik limikutdlo kav-
fisornermik Kiimorortamermik Ki-
tingmigdlo angmainersiorneK nagga-
serneKardlune. taimailivdlune per-
ngautaussumik igdloKarfik mardlung-
pik pisiniarfeKalerpoK Hudson’s Bay
Companyp pisiniarfia åipauvdlune.
Co-operativip pisiniarfiane pisiag-
ssat ardlaKaKaut — nerissagssat åssi-
gingeKissut — arnat angutit mérKat-
dlo atissait — igdlume atortugssat å-
ssigingitsut — pingussat — tupat —
mamakujugtut — merssorfit avdlat-
dlume mikissutérarpagssuit. tåingit-
sorumångilara nagguveKativut nunar-
Katigileravkitdle pisiniarfingne imi-
gagssanik pisiagssaKartitdlugo takusi-
månginavko sulilume nautsorssutigi-
neKångilaK pisiagssaKartalisanera
nauk nagguveKativta Kavsigsunguit
nunåne kavfebarine imiårKanik pisi-
ssoKarsinauleraluartOK. — taima pi-
siagssat ardlaKaraluartitdlugit pisini-
arfingme sulissut mardluinåuput. i-
nuk atauseK pisiniartitsisitdlugo åipå
solarikunik åssigissainigdlo silame tu-
nioraissGtigalune Kuerssuarmit niui-
gagssanik amigautinik pisiniarfing-
mut erKUssuissartOK. tåukua saniati-
gut Co-operativip iluane Kavdlunå-
mik niuvertoKarpoK.
KujamasungnaKaoK Cape Dorsetime
Co-operative ingerdlåneKarmat. tå-
ssame nagguveKativta ilarpagssue Ca-
nadap avangnåne siåmartitersimassut
sule ardlaligpagssuartigut amigaute-
KaKingmata.
Canadamiut erKumitsuliait
giniarneKarnerat agdlisarneKarsima-
vok. augtitagssarsiorfik, Shefferville,
soKångitsume pilersineKarsimavOK,
Kimugtuitsutdlo saviminigssat 60.000
tonsit migss. uvdlormut Shefferville-
mit Seven Islandsimut ingerdlåtar-
pai. ukiut tamaisa 12 mili. tonsit mig-
ssåinit ikingnerungitsut autdlararti-
neKartarput. umiarssuit 600—700 u-
kiumut Seven Islandsip umiarssuali-
via tikitarpåt. nautsorssutigineKarpoK
ungasingitsukut autdlarartitat ukiu-
mut 20 millioner tonsingorumårtut.
nugkumångitdlat
indianerit Seven Islandsip inorKåve
igdloKarfiup KerKane igdlorujunguane
najugaKartuarput — asulo igdlulior-
figssat akisunerssåne. oKartugssauti-
tat nugtiniartarsimagaluarpait. igdlo-
Karfiup avatåtungåne nutånik igdlu-
liusimavait, indianeritdle najugkatik
Kimåkuméngilait.
Seven Islandsip erKåne nunat vin-
landimukartartunut najugagssatut u-
ssernartorsiortitsisimanaviångitdlat —
tamaunga pisimåsagaluarpata. isuma-
KarKajåvunga Kalåtdlit-nunåne ivi-
gaKarfit pitsaunerussut.
eskimot igdlukuinik ujardlerdluta
autdlarpugut. ivnardle tingmissat i-
nåt naujanik KaKortuinaussoK nav-
ssårårput. tamatuma erKåne orpig-
pagssuarne orpiliagssaussune anori-
miussarsimaKissune orpit kårfine o-
Kaitsut ineKarput.
unuit ilåne umiarssuårKamitdlunga
ikumatitarpagssuit sigssame takuvå-
ka. angmagssat puisimåput. inuit sig-
ssamiput Kalunigdlo takisunik timi-
talingnik angmagssanik Kalordlutik.
isumaKarpunga tamåna ilerKutoKau-
simassoK. angmagssat puigångata
nagdliussineKartarput tåssame sårug-
dlit inungnut nunåne tamåkunane
najugalingnut pingåruteKaKissut ma-
lingnaussarmata. unuarssuarmut iku-
matitsiuarput angmagssat malingnit
sigssamut KåssuneKaKåtårtitdlugit.
ilimagissavtinit sivisunerussumik
måne uningavugut motorimik ajor-
torsimanerput pissutigalugo. uvdlut-
dle ilåne kangimut Belle Islestræde-
mut ingerdlarKigpugut.
Tuxhamimik motoreKaråine erngu- atautsimik, mardlungnik pingasu-
makasigpoK nåme nigdlo cylinderilik. 12—390 HK-lik
Tuxhåm
motoritsialagssuaK silarssuarme tamarme tusåmanilik
Kvalitetsmotoren med verdensry

III lllllllll llllllllllllllllllllllllllllllll|)|||||||||||||||| lllllllllllllllllllllll
| TUXh iam A/s . København valb Y • C. 88 16 |
III lllllllll IIIIIIIIIIIIIIIUIIIUIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII llllllllllllllllllllllll
Blomster siger det bedre end ord ...
Vælg Deres egen
blomsterhandler
når De vil sende en duftende
hilsen hjem — Kun Gave-Radio
tilbyder Dem denne service I
Xun GAVE-RADIO samarbejder med
Danmarks 1.300 førende blomsterhandlere
via »Blomsterringen - Sig det med Blom-
»ter«. Foretrækker De en bestemt blom-
»terhandler, kan De derfor finde ham i
medlemsfortegnelsen hos telegrafistenl
GAVE-RADIO sikrer Dem altid hurtig
eg sikker ekspedition. Uanset om De el-
ler vi vælger blomsterhandleren, garan-
terer vi Dem omhyggelig levering af
friske og smukt arrangerede blomster.
Km havde De selv besøgt forretningen!
GAVE-RADIO
I tomarbejde med BlomttorrinQMI
Sig det med Blomsterf
Magdalene Pedersen
Cape Dorset Okt. 1961.
17