Atuagagdliutit - 16.08.1973, Blaðsíða 16

Savalingmiunit
nunavtine politikikut OKatdlinerme Savalingmiune pissutsit tu-
nårtarineKardlutik neKitarine.Kardlutigdlo uparuarneKartaleriar-
tuinarput, ingangmik ukioK måna ingtmut tungassutigut nang-
minerssulernigssaK (hjemmestyre) OKatdlisaujartuinalersitdlugo.
Kularnaitsumik pissaria.Kaleruna.rpoK Savalingmiut inuiaitdlo
savalingmiormiut sukuminerussumik påsissagssarsiorfigalugit
sangmineKalernigssait. Kularutigssåungilarme savalingmiormiut
ukiune 25-ne ingmut tungassutigut nangtminerssorsimanerat pd-
sissutigssartaKartoK kalåtdlinut iliniarfigssaussunik.
uvane normumit A/G Savalingmiunit agdlautigissanik sava-
lingmiormiunigdlo aperssuinernik sarKumiussaKartarniarpoK
Savalingmiune pissutsit sumik tunuleKUtaKarnersut sordlo tai-
måinersut atuartartuminut erssemigsarniardlugit.
agdlautigissat åssitdlo Leif Aidtimit AuigssiaK Møllerimitdlo
aussak mdna påsissagssarsiordlutik Savalingmiunisimassunit su-
liåuput. Savalingmiut Kalåtdlit-nunåtdlo wAgssingersutdlugit ta-
malånik autdlarKausériardlutik agdlautigissanik Kulinik sarKU-
miussiniarput.
Savalingmiunit tamalåt
sumissusia, angissusia, klima il. il.
Savalingmiut avangnarpasissu-
siat påsiniardlugo nunap åssinga-
ne klmut igdluartikåine takune-
KarsinauvoK nunavtine K’aKortu-
mit Påmiut tikitdlugit avangnar-
paseKatigigait.
Atlantikup Kiterpiåniput. unga-
sissusiat: Skotlandimit 475 km.
Danmarkimit 1500 km, Norgemit
675 kisalo Islandimit 450 km.
KeKertat inugdlit 18-iuput Ke-
KertårKatdlo ikardluitdlo morssu-
juitsut incKångitsut Kulit mig-
ssåinitdlutik. KeKertat avguaKa-
tigigsitdlugo portussusiat 300 m
migssiliorpå. katitdlutik angissu-
seKarput 1397 km2, tåssa sordlo
Danmarkime KeKertaK Lolland i-
malunit nunavtine K’eKertarssup
angissusiata }(s-ia inulårdlugo.
imåinarssuarmlkamik isuguta-
Kissumik silåinaKarput. nåmåi-
nartumik kiåssuseKardlutigdlo i-
ssissuseKarput. Kåumatip issing-
nerpåp kiangnerpåvdlo åssiglngi-
ssutait 7 gradiuvoK (Påmiune 9,5
gradit). Kéumat issingnerpåju-
ssartOK januare avguaKatigigsit-
dlugo + 3 gradinik kiåssuseKar-
pcK Kåumatdlo kiangnerpåK juli
avguaKatigigsitdlugo + 10 gradi-
nik kiåssuseKardlune (Påmiune i-
ssingnerpåK -j- 5,2° kiangnerpår-
dlo + 4,3°). ukiumut siagdlertar-
poK 1500 mm (Påmiune 1970-ime
872 mm).
inugtussusé:
1950 1972
Savalingmiune .... 31.781 39.162
Kalåtdlit-nunåne . 23.642 48.480
nunap nålagkersorneKamera
aningaussarsiornerdlo
savalingmiormiut Danmarkip nå-
lagauvfiata iluane inuiåuput ing-
mut nålagkersortut (selvstyrende
samfund), ingmut tungassutigut
nangminerssulerput ukioK 1948
martsip 23-åne. ingmut tungassu-
tigut nangminerssortutut nålag-
kersuinerme ingmikortineKartar-
put ingmut isumagissat (særan-
liggender). tåssane lagtinge inat-
silicrsinaussutitauvoK kisalo
landstyre lagmandimik Kutdlersa-
KartOK nålagkersuisitauvdlune a-
Kugtissuvdlune. ingmikortineKar-
tartut åiparåt ikioKatigigdlune i-
sumagissat (fællesanliggendert
Kavdlunåt nunåne inatsisit najor-
Kutaralugit ingerdlåneKartut.
ingmut isumagissat pingåmerit
måna ingerdlåneKartut tåsséuput
Savalingmiut ingmut nålagker-
suinikut aKuneKarnerat, komma-
nit isumagissagssait, angatdlåneK
taimågdlåt tingmissartorneK ilå-
ngunago, inutigssarsiornermut tu-
ngéssuteKartut tamat kisalo iner-
simassut atuartitaunerat taimåg-
dlåt iliniartitsissungorniat kisalo
maskinmesteringomiat atuarti-
taunere pinagit.
ikioKatigigdlune isumagissat pi-
ngårnerit tåssåuput atuartitsiner-
mut, inungnik ikiuissamermut
kisalo perKingnigssamut tungå-
ssuteKartut. Danmarkip nålagauv-
fianit isumagineKarput agdlagke-
rissarfeKarfik, umiarssuarnik nå-
kutigdlineK, OKalugfeKarfik, poli-
téKarfik kisalo erKartussissoKar-
fik.
ingmut isumagissat landskassi-
mit aningaussalersorneKarput i-
kioKatigigdlunilo isumagissat
landskassimit, kommuninit kisalo
nålagauvfingmit isumagineKar-
dlutik. sordlo åssersutigalugo tai-
neKarsinauvcK atuartitaunerme
aningaussartutit 35 °/o landskassip,
20”J/o-é kommunit kisalo 45^/o-é
nålagauvfiup isumagissarait. i-
nungnik ikiuissarnerme aningau-
ssartutit 35—40 °/o-é landskassip,
5—6'°/o-é kommunit kisalo 45®/o-é
nålagauvfiup akilertarpai. ani-
ngaussartutit sivnere ilaussortau-
ssut akiliutigissartagåinit Kag-
dlerneKartarput. nåparsimaveKar-
nerme aningaussartutit isumaKa-
tigissutit maligtaralugit landskas-
simit 50 "/o-é kisalo nålagauvfing-
mit 50 “/o-é akilerneKartarput.
Savalingmiune nålagkersuinerme aningaussartutit ukioK 1971/72:
landskassip akiligai ................................. 153.136.000 kr.
nålagauvfiup akiligai ................................. 95.066.000 kr.
katitdlutik .......................................... 248.202.000 kr.
nunavtine nålagkersuinerme aningaussartutit ukioK 1971:
En gæv færing venter på familien,
der er med i flyveren.
savalingmiormio utorKassåK ilaKu-
taminik tikitdluarKussigssamårtoK.
Urreparationer
Urreparationer godt og hur-
tigt, alt returneres pr. luft-
post.
URMAGER SVEND BILLE
Købmagergade 23 . København K.
Postnr. 1150 . Telefon (01) 11 45 53
landskassip akiligai ....*............................. 47.400.000 kr.
nålagauvfiup akiligai ................................. 716.500.000 kr.
katitdlutik ........................................... 763.900.000 kr.
kommunit ingerdlåneKarnerine a-
ningaussarlutitnutaunerussut pig-
ssarsiariuminåiput. Savalingmiu-
ne ukioK 1965/66 aningaussartutit
20 mili. kr-uput. nunavtine ukioK
1971 aningaussartutit 57 mili. kr-
uput.
inungnik ikiuiniarnerme aningau-
ssartutit ukioK 1971:
Savalingmiune .... 64,5 mili. kr.
Kalåtdlit-nunåne .. 49,9 miil. kr.
angatdlåneK atåssuteKa-
Katigingnerdlo
Savalingmiut Danmarkivdlo akor-
nåne angatdlatitigut atåssuteKar-
dluarpoK. Esbjergimit umiarssu-
armik nal. ak. 38 orningneKartar-
put, kisalo åma Københavnimit
atåssuteKarpoK. ukiunile kingug-
dlerne angalanianit tingmissartoK
atorneKarnerulerpoK. tingmissar-
tuai Kamik sarpilingmik 40-nik i-
lausscKarsinaussumik Savaling-
miut 3 '/i time crningneKarsinåu-
put.
KeKertat mikeKingmata ing-
mingnutdlo KaneKalutik angala-
niarneK ajornångeKaoK. umiar-
ssuit ikårtautit 14-it nunaKarfit
angnerit akoméne ingerdlaortu-
artarput avKUSernitdlume bilerfi-
usinaussut isorartoKaut, katitdlu-
tik 380 km. KeKertat angisut,
Streymoy åma Eysturoy, mardluk
akornåne ikårtarfiliortOKarpOK a-
ngatdléniarnermut iluaKutigssau-
ssugssamik. bilit åssigingitsut 5000
migssåine knallertitdlo 4000 mig-
ssåine pigineKarput.
igdloKarfit akornåne businik
aulajangersimassumik angalaor-
tOKarneK ajorpoK — atuartunik a-
ngatdlåssissartut erKarsautigi-
ngikåine, taxatdle (katitdlutik
409) Torshavninarme 100-t sivnig-
dlit pissugssaKartitdlugo nuna-
Karfit akornåne angalaortuartar-
put unuaKaratik. taxanut ungasi-
lianut akiliutaussartut nåmagi-
narput.
telefonit sume tamane atugåu-
put. 53-inik telefcneKarfeKarpoK.
telefonigdlit 7.101-iuput. telefone,
telegrafe åma telexe nunanut av-
dlanut Shetlandsøer åma Skotland
avKusårdlugo imap narKanut ki-
visitamik agdlunaussarssuarmik
(kabel) avKuteKarput.
angatdlåtut 1971-ime: umiarss. tingmiss. katitdlutik
Savalingmiunut .............. 5.884 10.418 16.302
Kalåtdlit-nunånut ........... 660 14.667 15.327
tåssa nuisitaisa 97 “/o-é (Kalåtdlit-
nunåne 87 %>). tarajortigkatut a-
merdlaKissut nuisineKårtarput
sivnerile sulairineKångitsut kisalo
angmartinagkat sikulersugkat, Ke-
rititat imalunit eKimagtåkutår-
nunanit avdlanit pisiarissagkat
nunavtinisutdle tamalårpagssu-
put, nerissagssanit pissariaKagka-
nit umiarssuamut. pisiaussartui
amerdlanerpårtait Danmarkimit
pisiarineKartarput.
niuverneK 1971-me miil. kr-nut:
Savalingmiut .
Kalåtdlit-nuåt
tunissat
278
1.39
pisiat
301
453
naligigsitåmere
-f- 23
-t- 315
aulisarneK
savalingmiormiut inutigssarsiutai-
sa pingårnerpårtaråt aulisarneK.
ukiumut aulisagkat 200.000 tons
migssiliordlugo pissarineKartar-
put. angmagssagssuit aulisagkat-
dlo Kajusiagssat, pingårtumik
Nordsøme pissarineKartartut, tåu-
kua agfait sivnilårsimavait. Sa-
valingmiut erKåne pissarineKar-
tarput 35.000 tons, sivnerilo 60.000
tons migssigissait ikénerssuarne
Islandip, Kalåtdlit-nunåta kisalo
New Foundlandip erKåne pissa-
rineKartardlutik.
Savalingmiut inuisa 25 “/o-é
migssiliordlugit aulisarnermik i-
nuniuteKarput (Kalåtdlit-nunåne
35 “/o-é). Savalingmiune aulisar-
tut amerdlåssusé: 4.150 (Kalåtdlit-
nunåne 3000).
aulisarneK aitsåt ungasingitsu-
kut inutigssarsiutaulersimavoK
pingåmerpåK. ukiut 1800-t nåler-
neråne aulisarneK angatdlatil
angnerussut atordlugit pimoru-
neKalermat Savalingmiut nausso-
rigsainermik inutigssarsiuteKar-
nerugaluit inuiångorsimåput au-
lisarnermik inuniutigdlit.
ukiut 1950-t KiterKiineråne au-
lisariutit nutåungitsut nutarter-
neKalerput. uvdlumikut aulisariu-
tait nutåliåuput angisunigdlo u-
miarssuartarasåKalutik. aulisariu-
tit 5—1000 BRT-inik angissusig-
dlit 323-uput katitdlutik usitussu-
seKarput 42.600 BRT. tåukualo
saniatigut aulisariutit KuleKångit-
sut savalingmiormiut umiatsialiait
motorigdlit avguaKatigigsitdlugo
20 fodimik angisuseKartut 700—
800 migssåiniput.
aulisariutit 5 BRT sivnerdlugo angissusigdlit sunere uk. 1972:
Savalingm. Kalåtdlit-nun.
kilisautit 41 4
umiarssuit ningitagarssutit 120 50 BRT sivn.: 10
kilisåussuit (kraftblokskibe) 22
Kerititsivit 10
aulisariutit Kulissat avdlat 130 223
katitdlugit 323 237
aulisagkat pissarinexarsimassut uk. 1971:
Savalingm. Kalåtdlit-nun.
sårugdlit 61.400 tons 19.964 tons
sårugdlit åssipaluat (kuller) 11.300 tons
Kaleragdlit 1.400 tons 1.161 tons
sårugdlit ilåt (storsej) 7.900 tons
angmagssagssuit 66.500 tens
aulisagkat Kajussaliagssat 47.200 tons 180 tons
rejet 8.941 tons
kapisigdlit 1.459 tons
aulisagkat avdlat 11.400 tons 6.188 tons
katitdlugit .......................... 207.100 tons 37.893 tons
16