Atuagagdliutit - 17.04.1984, Page 29

Persersimavdlune Kangåtångorsi-
massoK, tåssunga unguvdlugo aput
agssagdlugo sule anerterissoK ma-
lorpara; kimut arpangniarumav-
dlunga, måssalo uvdluerdlumar-
l9K; Kimaleravkule kingumut Ki-
v>arKajånaraluaKaoK. tasamunga
arpalugkama, tåssalo tiki'kuma u-
ternigssavnut angumik taimaerKa-
tlvnik isumatdluteKarnanga; nuna-
mutdlo KaKigama, majuarniardlu-
nga nukitdlåkujuleraluarpunga, 1-
niaKa kiagungnerssuarmit king-
m>ngmalo niperssuinit, tuaviorner-
mit- tikileramalo kisime oieausig-
ssaK taKisimanarpoK, uvaguvtinut
sujugdliuvdlunga iseriartulerama i-
lungmik takuningnigssara sordlo
sakulik. kisauna inungmik nunar-
Kativnik takunanga igdlorput tikit-
dlariga, tikitdlugo igalårput sarKa-
ageriardlarmigavko tåussuma åi-
Parissama aleKå pulaortOK uvaguv-
dne; taimåitoK avdlatut ajorna-
Klngmat nipangiussagssaujung-
Paermatdlo islnarpunga, iseramalo
aJornaKingmat ernlnaK aleKå OKar-
figåra: »åipara angerdlåukaluarav-
*° nukigdlårmat Kimåinarpara, u-
terfiginiarpara ernmaK, sule aner-
teringmat«. oKarfigerKigparalo i-
'uaKutigssånik nagsåukumavdlugo
åipagssavnigdlo. sornguna ernlnaK
aivdlerdlune anissordlo iminariar-
dlunga uvavnut pårdlåinardlunga,
arna tuavmaK tagpavunga autdla-
tasuarpunga; åmalo takuvdlugo
Kavdlunårtarput autdlalersoK, ar-
natdlo avdlat ama takuvdlugit; ila-
kalo åma Kimagdlugit sujuardlu-
nga tikipara sule anerterissoK, ilag-
ssamalo tikingmånga åmimut angi-
sumut ilivdlugo autdlaruparput; i-
Pgerdlagavtalo nunamut KaKivdlu-
ta periatdlariga tauva-una anernera
akugtusissoK, piniåsavdlugo sule
*gdlo tikfnago tauva anernérupoK,
aJoraluaKaoK. tåssalo ajornarner-
ssuåkut åmåkut perdlasinago tu-
nungmukautikasi'kavko, kigdloK
nunamllitdlarmat anernerata Ki-
mangmago ajornaKigujoK. taima-
nime uvanga tusåmassara malerua-
tunlko anernerata uterfigislnauga-
•uarnerå, måssalime pivfigssariga-
Piiuk ajornaKissoK; arnåtalo ig-
dluanut erKukigput, arnå uvisaler-
dlune påssutilerå utorKåumat uvi-
savatdlårKunago ajungitsumik per-
Kuniardlugo tusåjungnaersutut it-
dlune oKortorssuarnik Kagdlersor-
dlugo, l'maKa kTsa anernera åpaisl-
narsimavå. silardlime taimane ajo-
raluaK, måssåkumume agdlåt; tai-
ntanernit Kåinamik sanileKardlu-
nga KanoK ileriarpat nungutdlunga
Kuarsångavdlunga, ånilångavdlu-
nga, sujornatigut kisimlkaluardlu-
nga KajartorneK Kuarsångatigingit-
dluinaravko; måssåkutdle kisima-
lunlt nuna Kimangåriardlugo na-
Pgiartakulugtalerpunga.
silap avdlångoriartornera
sulime tåvamsagaluardlunga aleKa-
ra niuvertorusivta nulia toKungmat
najugagsserukama nuna tamåna
Kimagpara, nunagigaluavnutdlo u-
ferdlunga tamåssa OKaitsunut.
OKaitsunutdlo kingumut uter-
Kårmigama 1868 ukiussoK, taimalo
akiut amerdlatigissut Kimagsimav-
dlugo, åmalo kingumut igpingia-
tornaKaoK; måssalo tatdlimanik
KitornaKaraluardlunga, sulile tåu-
Kimugsimik takornariat O Kai tsut ornigangnårait manilo takugssavoK takornariat OKaitsunut tikitut.
ko nukangangmata; aitsåtdlo sor-
dlo taimane iliarssungornera misi-
givdluarpara, méraugatdlaramalo
ajoKeKånginama, anånavnut kisiå-
ne atuarama; agdlangnermik l'må-
nguardlumt iliniånginama, sorngu-
na uvgunåinaK nangmineK suliari-
palårniardlugit inertussårångavkit
kingornagut takulerdlugit narruna-
raluaKaut, ilisimassunut takutineK.
taimane 1868 ukiussoK OKaitsu-
nut norKåravta tåuko mérKat iner-
dluarsimångitsut ilagalugit, ukioK
tamåna julip 18-ne ilungersornar-
tumik igdluliorniarpunga, sujug-
dlermik nunagigaluavne, ukiutdlo
17 Kimagsimavdlugo sujulimalo ig-
dluat, måssame sujornagut najuga-
ra takugaluardlugo silap avdlå-
ngornera misigåra; tamånalo ki-
ngornagut OKaluseriumårpara.
taimane ilungersornartumik ig-
dluliorniarama, mérKat ikiorsinau-
ssut tamaisa ikiortigalugit, tauva
igdlup Karmarnera katsornago i-
nerpara; sujulima igdluat uniordlu-
go.
tupingnaKaorme, imaKame uva-
nga sigssueKigama pinerpoK, silap
avdlångoriartornera misigivdluar-
para matuminga: sujulima igdluat
tikipara imap uluvdlugo atortug-
ssaujungnaersimassoK, taimåitu-
migdlo uvanga isumaliorpunga i-
maK uligkiartorasugalugo; sujor-
natigut ivssortat måssåkut imap
Kulåusimalermagit; taimåitumik si-
lap avdlångoriartornera uvanga
malugåra, åmalo tupigissarpara ti-
ningnerssuaK sualugpatdlårtoK ti-
nerKalerångame; nunaKatimalO i-
lait Kavsit OKartaraluarput sarfa-
rigsinikut taimåitartOK unerdlugo;
uvangale sujornagut taimåingitso-
råra; anorerssuitdlo agdlåt suånga-
riartornerat malungnavigpoK; mé-
raugatdlarama takussarpara ukior-
tåp encågut tamåna nunarput siku-
ssartOK, kingornalo siko avalagsa-
nane (navdlusanane), aitsåt aprile
autdlartikångat sikuerdluararaoK;
måssåkutdle ortuparime, nuvfim-
parimilo disimparimilo jånuårimi-
lo agdlåt issimik sikumigdlumt ta-
kuneK ajornarseKaoK, anorer-
ssuaK, issangiarssuaK, sialugssuaK;
atago åsit måje Kåumataulerpat i-
sserssuaK, nivtailarssuardlo atule-
rumårpai; tåssa ukiut pingasut tai-
maiginarpoK.
ukioK 1875 autdlarniutigalugo
taimailerpoK, kisa ukioK 1878 tikit-
dlugo. ukiarme åsTt ingangmik issa-
ngiarpatdlåKaoK, sujornagut sav-
tampare Kåumataulermat KiterKu-
nerata erKåne isserssuaK atorpå, ki-
ngornagutdlo ortupare autdlarniu-
tigalugo issangerame, kisa disimpa-
rip 5 tikitdlugo taimaiginardlune; i-
lame sila avdlångoriartorpoK ma-
lungnartumik.
taimane OKaitsunut uterdlunga
nunasigama, kingumut najulera-
luardlugo avdlånguivara, sikulera-
luarångame anordlernermit kisa si-
ko unitdlånguarane upernalera-
raoK; måssåkutdlo aussame åtånik
iluamik tulagtOKarneK ajulerdlune,
ilane åtåt tulaleraluartarput, amale
avdlat ajoKutit sarKumersarmiga-
mik, tamåssa årdlugssuit, åtånut a-
joKutauleKaut måssåkut; Kilaluv-
katdlo manTtut angumerissalerpait.
Okaitsune Kue
sujornagut méraugatdlarama, år-
dlungnik nalunarpoK avangnåne;
taimågdlåt upernåme ilåne tusarnå-
raut Kajartortut årdlungnik OKa-
lugtut, taimagdlo uvdlut aussavdlo
ilarssua kingorna Kanigtukut tuså-
sanagit; måssåkutdle ilåne uvdlut
tamåkersualerarait; taimåitumik å-
tåt upernåme tulangneK ajulerput.
ila avdlanaKaoK måssåkut, nunå-
nguara inuerutingajagsimassoK ki-
ngumut tikikavko, tåssalo l'maKa u-
pernåK tamåna Kimåsagaluarnerå
uterniångikuma; Atåne sule l'kuma-
galuardlunga åmale taima imaK ne-
rukeKigame pérukiartornera ma-
lungnarmat, taimåitumik Kimag-
para kingumutdlo uterdlunga. su-
nauvfame åma iluanårdlunga, tau-
valo åma ajorssarfigerpalulerpåt,
måssåkume KujassarnarpoK uter-
niarama, mérKat angajugdlit iner-
dluariarmata tauva tåssa piniaru-
ssarnerme angnikitdliorungnaer-
punga; kisirmtdlunga nuliånguara-
lo sujugdlermik åma OKaloKati-
gingmigavta nuliartlerKårdluta;
måssåkutdle utoncångulerdluta
perkigdluta, Gute Kutsavigissaria-
Karaluarparput, Kitornavut sule ta-
marmik perKigsut, Gutip pårssine-
ranit malungnartumit.
mérKavtalo tåuko inertut angu-
tit, piniarnermikut ajungitsumik i-
kiorpåtigut.
OKalugtuagssaKaraluartunga ki-
siåne agdlangneK nalugama uter-
tarnernik; avdlanut ilisimassunut i-
ssornaraluaKissut taimåitoK ag-
dlagpåka; Kangale tarKavånga ag-
dlagtartut Atuagagdliutitigut ag-
dlagait naKitersimassut OKauseKar-
mata ima: kina agdlagkumassoK
agdlagdlune kujatånut autdlartitsi-
le, univkånik nalinginarnik.
kisa nakimajungnaerdlunga må-
ssalo påsisånginerise, taimåitoK na-
Kiterivingme årKigssorumårmata
agdlapalårpåka.
uvdlume disimparip 5-ne Kuvime
unuk takivatdlårmat, pissusera o-
Kalugtuariniåsavara ingmånguaK.
OKautsunut nukavta ukioK 1868
julip 18-ne kingorna åma igdlut pi-
ngasungorsimalerput, pingasu-
ngorsimalersut ukioK 1872 inuit a-
merdlingmata pårssissugssarsiuler-
put, uvavnit utorKaunerussut ilisi-
manerussutdlo perKuniardlugit
kigdloK uvangakasik torKarpånga,
taimåitorme, pårssissoKaranigoK
ajoKingmat, malerutTnarpunga; ki-
sa måssåkumut agdlåt
pårssissuvdlunga. sujorna 1877 u-
pernåme nunavta nålagåta takuga-
minga ilagsivdlungalo ima OKarfi-
gånga: »OKaitsune Kue piumångili-
siuk?« uvanga OKarpunga: »någga
piumagaluarparput, piumangåra-
luaKårpume, kisiånile pigssaKångi-
lagut«. nunavta nålagåta åma o-
Karfigånga: »piumagaluaruit ajor-
nångilaK, ivdlit sanåsavat; uvanga
OKåsaunga tunerKuvdlutit«. taima
OKarfigingmanga OKarpunga: Ȍp
KujanaK«. åma OKarujoK: »Ki-
ssungnik tunisavagit Kuvimik sanå-
sautit; tåvane inuit Kinuvigisavatit
piumassut kivfartorKuvdlugit pi-
niartut ilait; piniarnertik akornuti-
ginago, anordlerångat kisiåne su-
liarissåsavåt, inerpatdlo kina ili-
ssiumagune peKuminik ajornångi-
laK; inerpat kronit 25 akigiumårput
sulissunut avguardlugit«. åma OKa-
rujoK: »nangmineK åma piumaga-
luaruit nalinginaK niorKutigssanik
pårissaKarumårputit«. taima OKar-
mat taimåitoK angmarpara.
A.TUAGAGDUUTIX
NR. 16 1984 29