Atuagagdliutit

Árgangur
Útgáva

Atuagagdliutit - 19.12.1984, Síða 34

Atuagagdliutit - 19.12.1984, Síða 34
Kalaallit Nunaat 1700-ikkunni Oqaluffiit allattaavitoqaat qupperarlugit Nuup eqqaani 1700-ikkunnili inuusut atugaat inuusaasiallu paasisaqarfigisimavagut. Kinguliinilu atuarsinnaavatit noorliit qallunaallu oqaluffiisa allattaaviini pissarsiarineqarsimasut All: Jan Kanstrup Qatanngutigiinniat Kalaallit Nu- naannut peqqaaramilli oqaluffiit allattaaviinut allattuisarsimapput, Noorlerni 1733-imiilli Akunnaani- lu 1758-imiilIi. Allattaavitoqqallu taakku maanna Toqqorsivimmi pi- gineqarput. Kuisittut, katittut ili- saasullu allattuinnarnagit aammat- taarli paasissutissat assigiinngitsut allattortarsimavaat. Soorlu toqu- sut tamaasa allaaseritsiartarsimal- lugit; taamaaliortoqartarsimavorlu Noorlerni Akunnaanilu, — qa- tanngutigiinnialli Kujataani allat- taaviini taamaaliortoqartarsima- nani. Qatanngutigiinniat oqaluffiisa allattaavii tyskisut allattorneqar- tarsimapput, oqaatsinillu atuinerat uagutsinnut allaginartuuvoq. Oqaatsit atorneqartut naleqqussar- niartarsimavagut, malugineqas- saarli qatanngutigiinniat toqusunik oqarajunngimmata; oqartarlutilli »angerlarpoq«. Tassa iliveqarfitik taasaramikkik »Guutip narsaa- taa«: — 1741, 27. februar. Samuel (Kajanaq), angut. Maani kuisittut siullersaat. Angerlarpoq kaportit- silluni (sakiallulluni). Qiviarnerata kingulliup paasitippaatigut upper- tuusoq! Pujualai Guutitta narsaa- taani siullersaapput. Februarip 28-ianni ilisaavoq. — 1743,2.maj. Noah, angut. Ar- ferup neqaanik mikiartorsimalluni eqqissilluni pujoralamminit anger- lartitaavoq. Majip pingajuanni ili- saavoq. — 1744,13. maj. Salomo, angut. Dysenterimik napparsimalluni a- ngerlartitaavoq, maj illu 14-ianni eqqissivissaminut ilisaalluni. Ilagiinnguani toqusoq tulleq oqaluttuassartaqangaatsiarpoq: Pussineq Arbalillu qatanngutigi- innianut kuisittut siulliit ilagaat, Sarah-mik Simon-imillu ateqaler- sut. Oqaluffimmi katitinneqartut siullersaraat, qitornartaavallu meeqqat oqaluffimmi kuisittut si- ullersaraat; tamanna tikillugu iner- simasut meeqqallu angisuut kisi- mik kuisittarsimagaraluaramik. Paniat Mariamik atserneqarpoq. Taannalu ukioq ataaseq qaangium- mat toqusutut allanneqarsimavoq: — 1745, 15. september. Maria, meeraq, kræfteqarluni angerlar- poq, ullorlu taanna ilisaalluni. Sara Siimuullu Europamut Sarah Siimuullu qitornartaaqqiler- torput, taannalu aamma Mariamik atserlugu, — taanna inersimasun- ngornissani tikillugu ajunngilaq, qatanngutigiinnianit perorsagaal- luni. Naalungiarsunnguusoq a- ngajoqqaavi Europamukarnialeri- aramik tassunga qimassimagamik- ku. 1747 ajoqersuiartortitaq Mat- thæus Stach Europamukartussan- ngorpoq. Sarah Siimuullu niviarsi- arlu Judith, nukappiaraq Matthes nukappiararlu suli kuisimanngit- soq Angusineq angalaqataasus- sanngortinneqarput. Qatannguti- giinniat Europami ilageeqarfiit ti- keraarfigissavaat, angerlarunillu tamakku oqaluttuarissallugit. Qu- larnanngitsumillu Europami up- pernarsaataasussaasimapput ajo- qersuariartortitsinerup iluatsissi- maneranut. Pukkitsormiut umiarsuaannut ilaallutik julip 15-ianni aallaramik augustip qulingiluariinnaraat Am- sterdamimut apuupput. Tassan- ngaanniillu Herrnhaagimut inger- laqqaarput qatanngutigiinniat ila- giissaanni nuimanernut takutinne- qassallutik. Tassani Angusineq kuineqarpoq Johananimik ateqalerluni. Tassa- nilu aamma Sarah pingajussaanik qitornartaarpoq, kisiannili. — 1748, 5. marts. Johannes naa- lungiarsuullu angerlarpoq maani Herrnhaagimi Wetterau-imiittumi, pujoralaalu maani ilineqarput. Matthæus Stach kalaallillu talli- mat ingerlaqqipput qatanngutigiin- niaqarfiit aallartiffiat Herrnhut or- nillugu. Sarah Siimuullu tassan- ngaanniit ingerlaqqinngillat: — 1748, 15. maj. Sarah, arnaq, eqqissilluni toquvoq, Gross-sem- mersdorffimi Ober-Lausitzimiittu- mi. Pujoralai qatanngutigiinniat iliveqarfiannut ilineqarput. — 1748, 20. juni. Simon, toqu- sup siulliup uia, napparsimangaar- luni Herrhutimi toquvoq, nuliami- lu Sarah-p sanianut ilineqarluni. Pingasut taakku, ataataq, anaa- naq ernerlu Europamut ilerfiartil- lutik toqupput. Angalaqataalli pi- ngasut nuannaarlutik nunaminnut uteqqipput. Angerlamut angalanerup imaan- naasimanginnera Europaliarneq pillugu oqaluffiup allattaaviini al- lanneqarsimasuni naakkaluartuni takuneqarsinnaavoq. Sulilu tanne- rusumik allaaserineqarsimalluni qatanngutigiinniat pisortaasa allat- taaviini. Matthæus Stachip umiarsuaq angallatigisimasartik 1748-imi Am- sterdamimiit Kalaallit Nunaaliarni- aleramik pissarsiarisinnaasiman- ngilaa. Qatanngutigiinnialli silar- suup ilaani allani ilagiisseqarfit- taartulersimapput, ilaatigut Ameri- kami Avannarlermi, Amsterdami- miipporli qatanngutigiinniat umi- arsuaataat New Yorkiliaraluttua- lersoq. Umiarsuullu naalagaata Kalaallit Nunaaliartussat neqe- roorfigai Londonikkoorullugit Amerikamut Avannarlermukaas- sinnaallugit tassanngaanniillu nu- naannukaassinnaallugit. Taamaa- leriaramik Londonimi kunngikkor- miunut takutinneqarput. Tassa- ngaanniillu ingerlaqqikkamik qa- tanngutigiinniaqarfimmi Pennsyl- vaniamiittumi ukiipput tassanilu indianerit kuisissimasut ilisarisima- lerlugit. 1749-imi ukiareersoq Noorler- mut uteramik qatanngutimik india- nerit inuulluaqqussutaat oqaati- gaat, nassarpaallu qisupparujussu- it kalaallit europamiullu ajoqersui- suisa quiliornerminni atugassaat. Qallunaat ajoqersuisuinut pissusaat Ukiumi 1749-imi toqusut allattor- neqarneranni qallunaat ajoqersui- suinut qanissusiat malugineqarsin- naavoq. Aallaqqaataani sakkor- tuumik unammeqatigiissimagalu- arlutik taamaalinerani akaareqati- giinnerulersimapput; qallunaaq ajoqersuiartortitaq Drachardt qa- tanngutigiinnianut nuukkaluttuin- nalersimavoq, kalaallillu ilagiissigi- lersimasani nooqatigai; toqoreer- sunut allaat: —1749. Arnaq aappaqanngitsoq niuertoqarfimmeersoq uagut Guu- titta narsaataani ilineqarpoq, a- ngerlarnissani sioqqullugu taman- na kissaatigilluinnarsimagamiuk. Taanna Pennina-mik ateqarsima- voq Drachardtimillu kuineqarsi- malluni, uagutsinnulli atasorujus- suujuaannarsimalluni. — 1749, 18. december Bilha a- ngerlarpoq. Niviarsiaavoq aappa- qanngitsoq niuertoqarfimmeersoq. Angerlarnissani sioqqullugu qinnu- vigisimavaatigut pujoralani niviar- siaatitta akornannut ilineqaqqullu- git, tamannalu decemberip 20-ianni akuerineqarpoq. Qallunaat ajoqersuisoqarfianni aatsaat 1770-imi oqaluffimmi allat- taaveqalerput, Nuummeersullu pi- soqaanersaat pigineerussimavoq. »Missionsprotokol«-ili pigineqar- poq, tassanilu allattorneqarsimap- put ilagiinni pisimasut 1764-1792-i- meersut aammalu 1830-1835-i- meersut. Tassani allattorneqartarsimap- Vejledende pris: Film- fremkaldelse + 24 stk. farvebilleder, 9x13 cm: 94,90. akigssavigigalua fimi- mik erssersaineK + åssit 24 9x13 cm: 94,90. Brugsens Fotoservice siparumossunut - tamatigut! 34 NR. 51 1984 AIUAGAGDLIUTIT

x

Atuagagdliutit

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Atuagagdliutit
https://timarit.is/publication/314

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.