Atuagagdliutit - 02.11.1993, Page 7

Nr. 103 • 1993

GRØNLANDSPOSTEN
Upemavimmi arsartartut
isumaqatigiinnginnerat
All.: Timersoqatigiiffik K/ingmek,-45-mi siulittaasoq, Jens Immanuelsen
AG nr. 100 qupperneq 7-mi nunarsuarmi rekortiliinerunerluni-mik
qulequtsikkamut Pele II Karlsenimik allanneqarsimasumut akissut
Upemavimmi isikkamik arsarluni pissartanngorniussima-
nermipisut asoortuussutaaneranni Jens Immanuelsen Pele
II Karlsen-imut akissuteqarpoq. (AssKnud Josefsen)
Ilumoorpoq augustip 28-
aniit septemberip 5-ata tu-
ngaanut upernaviup kom-
muniani angutit arsamik
pissartanngorniummata.
Siullertut oqaatigineqar-
tumut tassalu arsassaarun-
neq pissutigalugu arsaanne-
rup unitsinneqarsimanera
dommerip aalajangiinera
pillugu, unamminerup aqa-
guani nunaqarfimmiunik il-
loqarfimmilu aaqqissuisu-
nik ataatsimiissutigineqar-
poq tassanilu siunnersuuti-
gmeqarpoq (GBU-mut paa-
siniarneqassasoq taannalu
nunaqarfmniit peqataasut
illoqarfimmilu aaqqissuisut
tamarmik isumaqatigaat
aamma rekordtiliineruner-
lunimik allagaqartup paasi-
niaaneq unammeqqinnissa-
mut tunngasoq uagut K’-
45-miit paasiniarsimanngi-
larput aaqqissueqataasut
paasiniagassaatut siunner-
suutigineqarmat.
Paasiniaanerulli kingune-
raa minutsit amigaataasut
unammiflissatut aalaja-
ngerneqarsimammata, ta-
mannalu unamminissaq si-
oqqullugu aaqqissueqataa-
sunit ingerlatinneqareersi-
masassasoq naatsorsuuti-
gaara unamminermut allan-
nguuteqartoqarsimatillugu
peqataasussat nalunaarfigi-
neqareersimasarput taman-
nalu pillugu tassa unam-
meqqinnissaq uagut nalu-
naarfigineqareersimavugut
taamanikkut.
Allakkatut oqaatigineqar-
tutuut timersoqatigiifflit
(Terianniaq-K’-45-lu pulje-
qatigiipput) unammillutillu
tassanilu unamminerup
ingerlanerani 14-nik ukiulik
arsaqataatinneqarpoq
unamminermilu tassani
målerluni. Upernaviup
kommuniani pissartanngor-
niunnerni mahttarisassanik
peqarpugut, tassanilu allaq-
qalluni angutit 17-niit qum-
mut ukiulht ukiuisa immik-
koortiterneri malittarisas-
sami taamatut oqaatigine-
qaannarput immaqalu paat-
soorneqarsinnaasumik tas-
sanilu pineqarluni unammi-
nerit ataatsikkut ingerlan-
neqassatillugit ukiui taakku
najoqqutarineqartussaasut
isumaqarsimalluta.
Malittarisassani allaqqa-
voq naammagittaalliutit
unammineq 1-tiimit qaangi-
uttinnagit aaqqissuisunut
tunniunneqareersimassa-
soq. Kisiannili naammagit-
taalliut unamminerup aqa-
guani peqatissarsiorluni
aaqqissuisunut ingerlanna-
qarpoq naammagittaalliut
soorunami ataatsimiititsi-
nermi sammineqarpoq, kisi-
annili naammagittaalliut
atorsinnaanngitsutut nali-
lerpaat. Isumaqarsimavu-
gullu aaqqissuisut aalaja-
ngiisinnaalluta erseqqissu-
mik allaqqasoqartinnagu
malittarisassani.
Unamminerit suli inger-
lasut aamma paasisimavar-
put naammagittaallioqataa-
sut akornanni 17-nit inorlu-
git ukiulinnik nunaqarfim-
miut ilaqartut, inatsisinillu
paasinninnerput tunngavi-
galugu tamanna ajornartis-
simanngilarput aaqqissui-
sutut uparuartorsimanagu-
lu, dommeri allattukkat ti-
gummisaasa tamanna taku-
tippaat kisiannili (timerso-
qatigiiffiup terianniap peqa-
taatissimasaat tamarmik
17-nit qaangerlugit ukioqar-
put). Kisiannili naammagit-
taallioqataasut allat 17-nit
inorlugit ilaqarlutik taava
sooq naammagittaalliuuti-
gineqarsimassaagut eqqun-
ngitsuliortutut? Upernavi-
up kommuniani pissartan-
ngorniuttarnerni inuusut-
tuaqqat immikkut pissar-
tanngorniuttinneqartan-
ngillat siunissaq eqqarsaati-
gigutsigu sooq siunissavut'
mattutissavavut isumatu-
saarnerussaaq taakku pisin-
naasaat tunngavigalugit
aamma kommunitsinni pis-
sartanngorniunnermut pe-
qataasassappata, Peqataa-
sartummi holdit qulit sinne-
qarput taamaattumik siu-
nissavut peqataatinneqar-
tassappata tamanna taak-
kua misilittagarissavaat siu-
nissamut isumalluutitta.
Saqqummiunneqartumi
eqqaaneqarpoq K’-45-rup
anføria oqaatigissavaralu
taanna peqataasimamma*
naammagittaalliut hold-
mut tungammat arsaqataa-
sut akisussaasuattut. Allak-
kami aaqqissuisutut uanga
tikkuartorneqarpunga, K’-
45 sinnerlugu unammersu-
arnermut akisussaaqataa-
vunga siulittaasutut akisus-
saanera pissutigalugu
unamminerit naammassi-
nerini aaqqissueqataasutut
saaffigineqartarsimavunga.
Unammisaqattaarnerit na-
laanni illoqarfimmi perullu-
liuutaasartunut aaqqissui-
sutut akisussaanersugut
aperineqartarluta.
Ilaatigut (timersoqatigiif-
fiup terianniap arsartartui-
sa ilaasa arsaannerit ava-
taanni pissusirisarsimasaat
nunaqarfunmiut allat saaf-
figinnissutigisarsimamma-
sigit tamakkuli eqqartus-
sanngilakka timersornerit
avataanni pisut. Aaqqissue-
qataasutut akisussaaffigin-
nginnatsigit naak ajuusaar-
nartoqarsinnaagaluartut
akuersaarneqarsinnaan-
ngikkaluartullu.
Assersuutigineqarpoq
1990-mi utoqqasaat unam-
mersuarneranni pisimasoq
Ila uggornaqaaq tussiaqat-
taarutit Il-nik naqiterititsi-
soq Den Grønlandske Kirke-
sag utoqqarmut kalaallip
Lutherikkuussutsimik pin-
gaartitsilluni 1906-imi piler-
sinneqarsimasup 1993-imi
taamak sanngiillisimatiga-
luni tussiaqattaarutit aap-
paatigut ersiunnerata ami-
gaateqarnera.
AG-mi nr. 100 oktoberip
21-ani saqqummersoq ilaati-
gut anernitta silarsuamern-
ganik imaqartoq uannut
imaannaanngitsumik tille-
rululersitsivoq.
Hans A. Lynge piseriak-
kani imarnagu pisaa isuma-
qatigivippara. Kisianni ka-
laallisut oqaatsitsinnik qar-
maaqataasuulluni tussia-
qattaarutit II-p »tussiuti-
Lmnguata« atuagaaqqap
kukkullugit allassimasor-
tarpassui qatangiinnarpai.
Allattaatsitta ujalui saarn-
ginut tunngasuussapput.
Tussiaqattaarutinili ujalo-
qaraluarlutik saanernut
taamalu patermut tunn-
ganngillat - ilaat. Tassa qar-
supinneq. Ulapineq. Aner-
nermik kalaallillu anersaa-
vanik paasisimasaqarpal-
laannginneq.
Juullisiusiara »Inoorlaa-
sup meeqqap tikinneragut«
aamma Poorskisiusiara »Si-
arngit poorskimi kasunne-
qarput« uanga apereqqaar-
kisianni assersuunneqar-
sinnaanngilaq taamanikkut
nunaqarfimmiut peqataa-
sut tamarmik 30-leereersi-
mallutik ilaqarmata timer-
soqatigiiffik terianniaq kisi-
mi pinnani. Allaanerussu-
taa tassa naammagittaallio-
qataadut tamarmik 30-vit
sinnerlugit ukioqarmata.
Pissartanngorniunnerit
naammassinerini timerso-
qatigiiffiup K’-45-up peqa-
taatitai angusarissaarsi-
mapput, upernaviup kom-
muniani 1993-mi K’-45 hold
I nr. 1-ngorsimammat K’-45
hold 2-lu nr. 2-ngorsimallu-
ni angutit pissartanngorni-
unneranni. Unammeqat-
taarnerillu naammassineri-
ni nuannaarutigisatsinnik
nunaqarfimmiunik ilaasor-
tanngortoqarsimavoq aam-
ma tamannalu takussutis-
saavoq eqqaunngitsumik ili-
orsimanngitsugut.
nanga allanngortitigaapput
akuerisinnaanngisannik.
Asumi naqiterisitsisut ka-
laallisut eqqarsarsinnaann-
gitsut aaqqissuisuilu ni-
paannerup Silarsuaanut
isersinnaanngitsut.
»inoorlaasup meeqqap ti-
kinneragut« upperisarsior-
nerma nuggersimarngani
silapilussioqalunga anigui-
niarninni nr lb-tut isigisara
sequmitaavoq versiini
kngullerni marlunni allann-
gortitsisimagassi, - uffa
taakkuusut juullisiutinngu-
aliama iterngi:
Tamassaavoq Annaassi-
sunnguara ajortuliannik
matoorisiga inuuninni aam-
ma pisuussutiga inunngor-
toq nallermat juulli.
Imaassaaq
Inunngortoq qaalermat -
Juulh.
Pimarngalu versit kingul-
lersaat paasissaajunnaarlu-
gu allanngortissimavarsi
imaalillugu: Tikikkukku or-
pihaatinnguit.... Imaassaaq:
Ikikkukku orpihaatinn-
guit....
Massami orpiliannguaq
tikinngilarput; orpiliann-
guumuna najoraatigut. As-
sersuutaasoq taarnerup
(»ajortip«) qaamanerullu
(»peqqusersuissutsip«) aju-
gaaniullutik imminnut apo-
raaffiat. Orpiliannguami
ikitsineq isumalluarnerup
Apeqqummut ilanngullu-
gu GBU ilanngunneqarpoq,
oqaatigissavaralu nunatsin-
ni pissartanngorniunner-
mut peqataagatta malittari-
sassat malillugit ilaasorta-
vut anngunniunnerni peqa-
taatittaratsigit, taamaattu-
mik tassani pisussaaffipput
ajunngitsumik naammassi-
sarparput. GBU-lu suleqati-
gilluartarlugu. Naggataati-
gut kissaatigissavara saaffi-
ginnissutit ilaatigut naam-
massineqareersimasut avii-
sitigut saqqummiunneqar-
tarnissaat siulliunneqartas-
sanngitsoq, pineqartullu
toqqaannartumik saaffigi-
neqartassasut kissaatigi-
gakku siunissami suleqati-
giinnissarput timersortar-
torpalaartumillu pisuutitsi-
niaannarata aaqqiissutissa-
nik siunnersuuteqartarnis-
sarput pisariaqarmat ator-
neqartariaqarlunilu.
mpigaa.
Poorskisiusiara la-tut isi-
gisara allanngortitarsi suli
tataannarneruvoq. Versit
pingajuanni paatsiveerutit-
sivusi allakkasi ima: Isikka
qulhlisut malugaakka tak-
ullugu ikiliganera....
Imaassaaq:
..takullugu akiligaanera...
Uffami uanga ikiligaann-
gilanga, Annaassisunnguul-
li ajortuliarpassuannik aki-
liuppaanga, upperisaq taan-
na aallaavigitillugu eqqissil-
lunga aamma ilissi akorn-
gassinni inooqataasinnaaq-
qullunga.
Tussiaqattaarutit I aam-
ma II aningaasarpapiluu-
nersuarnik akeqarsimaqqo-
orput. Timiusaannarli
inuup inuunerinngilaa.
Ilaanni - uteqqillugu ilaanni
- misigisarpunga Annaassi-
sunnguup ajoqersugari-
gaanga. IUssih uangalu al-
laassuterput unaavoq: Uan-
ga Guuteqannginnama, ki-
sianni Kuuteqarlunga.
Ila uggornaraluartumik
tussiaqattaarutit II kasiih-
gaasariaqarput, immikkullu
paasisimasallit sulisoralugit
naqiterteqqittariaqarlutik -
oqaatsitsinnut misigissut-
sitsinnut taamalu kultoorit-
sinnut kanngunarsaataa-
junnaartillugit.
NAQQIUT:
AG normu 101-imi, mar-
lunngormat 26. oktober
1993-imi saqqummersu-
mi qupperneq 2-mi qule-
qutaq »Atassut akiliun-
neqarluni angalasaleru-
suttoq« kukkunikkut
taama allanneqarsima-
voq. Imaattussaagaluar-
poq: »Atassut: - Nuhat
sum iginnangaasu tu t
misigiinnassapput«.
Kukkunerput utoqqat-
sissutigaarput.
Atassutip ataani allas-
simasoq erseqqissaatitut
ilanngukkusuppaa:
»Angalanermut tunn-
gasunik oqaluuserisami
siunnersuutigineqaralu-
arpoq naalakkersuisu-
nut ilaasortat tamarmik
aappisarlutik angalasin-
naalernissaat. Taanna
Atassutip itigartippaa.
AtassutiUi ilungersor-
luni anguniarsimasaa
tassa ilinniariartortut
aappaasa immaqalu qi-
tornaasa akihunneqar-
sinnaanissaat imatut
tunngavilerlugu: Ihnnia-
riartortut aappaminnik
immaqalu qitornamin-
nik qimatsisariaqartas-
sappata maqaasinerat
ihnniarnerisa ingerlallu-
arnissaannut sunniute-
qarnerlussinnaavoq im-
maqalu ahaat ilinniar-
nerminnik unitsitsine-
rannik kinguneqarsin-
naahuni. Ilinniarluarsi-
masut ima atorfissaqar-
titsigaavut apeqqut
taanna Atassummut aa-
lajangusussarujussu-
anngorsimalluni.
Atassutip akueraa
Atassutip inatsisartunut
ilaasortat ajunngitsorsi-
assaat inatsisissap siul-
lermeerneqarnerani
akueriumasimanngilai,
innuttaasunut ajunngit-
sorsiassanik illuatungi-
lerneqanngippata.
Ataatsimiinnerup in-
gerlanerani Aningaasa-
qarnermut Ataatsimiiti-
tahami ilaasortatta pik-
korillutik suhneratigut
partiihu allat ilaasortaa-
nik isumaqatigiissute-
qartarnerisigut innut-
taasunut ajunngitsorsi-
assat 20 milhoner kronit
angullugit isumaqatigus-
sutigineqarsimapput.
Atassutip inatsisartunut
ilaasortat ajunngitsorsi-
assaat katillutik 500.000
kroninik naleqartut sa-
nihiuppai 20 milhoner
kroninut, tassa inatsi-
sartunut ilaasortat pi-
sassaasa 40-riaataannut.
Taamaattumik Atassut
akuerseqataavoq.
Akuersinngikkuutta
Inatsisartunut ilaasortat
ajunngitsorsiassaat inat-
sisissap siullermeerne-
qarnerani akuersissuti-
gineqareersutut oqaati-
gisariaqarput ilaasortat
amerlanerussuteqarlu-
artut akuersaareermata.
Taamaalihuni naaggaar-
nerigaluarput kingunis-
saaruppoq.
N aaggaar tuinnaralua-
rutta angusassaarukkat-
ta Atassut sulinialersi-
mavoq inuiaqatigiinni
atukkanut pitsanngor-
saatissanik ujarlerluni.
Manngertunnarluta naa-
gaartuinnarsimagalua-
rutta makku qatangiin-
nartissimasinnaagaluar-
pavut: Peqqinnissamut
sulhssinermut akuersis-
sutit allineqarluarnerat,
ilinniartut ajunnginne-
rusumik pineqarnissaat,
nunaqarfinnut iluaqutis-
sat taamatut angusaqar-
fiuneri, takomariartitsi-
nermi namminersortu-
mik ingerlatsinerit ilua-
qutissaat il.il.
Taamaattumik qulaa-
ni taaneqartut tunngavi-
galugit inatsisartunut
ilaasortat ajunngitsorsi-
assaannut akuerseqataa-
nera assuarhutigineqar-
sinnaanngilaq.«
Ila uggornaqaaq
All.: Adam Nielsen, Sisimiut