Atuagagdliutit - 05.05.1994, Blaðsíða 3

Nr. 34 • 1994
3

GRØNLANDSPOSTEN
Meeqqat akissaqartinngilaat
Meeraq ataaseq pisortanit angerlarsimaffiup avataanut inissinneqaraangat
meeqqap qulit tudllugit nooqattaartinneqarsinnaasamera inatsisartunut
misissuissussinerup takutippaa
NUUK(LRH) - Qaammatip
uuma ingerlanerani meeq-
qat inuusuttullu angerlarsi-
maffiup avataanut inissin-
neqartarneri pillugit misi-
suineq Gladys Kreutz-
mann-ip inaarsartussaavaa.
Meeqqat, pingaartumik Ta-
siilami angerlarsimaffiup
avataani inissinneqartarne-
ri pillugit politikerit oqallin-
nerat tunngavigalugu misis-
suineq aallartinneqarpoq,
kisitsisillu inerneri ilerat-
sannaqaat.
Tamakku tunngavigalu-
git misissuinermut, tullia-
nik inatsisartut ataatsimii-
lerunik aalajangiiffigisas-
saannut 1 million kronit im-
mikkoortinneqarsimapput.
Ajoraluartumilli Gladys
Kreutzmann-ip misissuine-
rani takuneqarsinnaanngi-
laq Tasiilami meeqqanik
inissiisarnerpassuit ima-
luunniit meeqqat paaqqin-
nittarfinnut pisinneqaraa-
ngamik »puiguinnarneqar-
tartut« qanoq amerlatigi-
nersut.
- Nuna tamakkerlugu
meeqqat 4,3 procentii
angerlarsimaffiup avataa-
nut inissinneqartarput. Ki-
sitsisit taakku meeqqat
angerlarsimaffiinut ilaquta-
riinnullu inissiisarnernut
tunngasuupput. Meeqqat
angerlarsimaffiinut inissii-
sarnerit agguaqatigiissik-
kaanni 2,5 procentiupput,
Gladys Kreutzmann oqalut-
tuarpoq.
Meeqqat pineqartut sin-
neri tassaapput aanakku-
minnut, ilaquttanut allanut
imaluunniit meeraallutik
ulluinnarni oqariaasitsitut
»tunissutaasut« - tassa
meeqqat tunniunneqartus-
sanngorlutik inunngortin-
neqarsimasut.
Inisseeqqittarneq
- Kisiannili malugimartaria-
qarparput Tasiilami meeq-
qat inissinneqartartut
meeqqat tamarmik 15 pro-
centerimmatigit. Pingajo-
rarterutaasa missaat ilaqu-
tariinnut inissinneqartar-
put, pingajorarterutaallu
marluk ilaqutariinnut paa-
risassanngorlugit aammalu
meeqqanik inissiisarfinnut
pisortanit ingerlanneqartu-
nut inissinneqartarlutik.
Tassalu imaappoq meeqqat
10 procentii pisortat meeq-
qanik inissiisarfiinut inis-
sinneqartartut. Tasiilami
meeqqat quliugaangata
ataaseq inunnik isumagin-
nittoqarfimmiit angerlarsi-
maffiup avataanut inissin-
neqartarpoq.
- Nuna tamakkerlugu
meeqqat angerlarsimaffiup
avataanut inissinneqartar-
tut afiaat sinnerlugit pisor-
tanit nooqattaartinneqar-
tarput. Meeraq inisseqqin-
neqareeraangami allamut
nuutinneqaqqinnissaa qu-
larnarunnaartarpoq, meeq-
qammi taakku peroriartor-
nerminni marlunniit qulit
tikillugit nooqattaartinne-
qarsinnaasarput. Oqarto-
qarsinnaavoq arsar iinnar-
neqartartut.
- Meeqqat ilaqutariinnut
inissinneqartut nalingin-
naasumik ataasiaannavillu-
tik inissinneqartarput,
taakkulu meeqqat pineqar-
tut 85 procenteraat, meeq-
qallu taakku pingajorarte-
rutaasa missaat meeravissi-
anngortinneqartarput. Sin-
neri marloriarlutik sisama-
riarlutilluunniit inisseqqin-
neqartarput.
- 1992-imi meeqqat ilaqu-
tariinnut inissinneqartut
agguaqatigiissikkaanni uki-
ut sisamakkaarlugit inissin-
neqartarput. Assigiinnerli
ajorput - ilaat ukiuni 16-ini
inissinneqarfimminniittar-
put, ilaallu ukiuni pingasuni
taamaattarlutik. Meeqqat
ilaqutariinnut paarisassan-
ngorlugit inissinneqartut
agguaqatigiissillugit ukiuu-
ni marlunni affarmilu inis-
sinneqarfimminniittarput,
kiisalu meeqqanik inissii-
sarfinnut pisortanit inger-
lanneqartunut inissinne-
qartut agguaqatigiissillugu
ukiumi ataatsimi qaamma-
tinilu arfineq marlunni inis-
sinneqarfimminniittarlutik.
Kisiannili aamma meera-
qarpoq ulloq unnuarlu taa-
maallaat inissinneqarsima-
sunik.
Pilersaarutit
Gladys , Kreutzmann-ip
apeqqutinik akisassanik im-
mersuiffitsigut misissuinini
illoqarfinni aalajangersima-
suni apersuinernik ilasima-
vaa, taakkunuunatigullu
paasivaa meeraq angerlarsi-
maffiup avataanut inissin-
neqareeraangat iliuusissa-
nut pilersaarusiortarneq
amigaatigineqartoq.
- Ajornartorsiutip suune-
rata aammalu sooq meeq-
qap angerlarsimaffiup ava-
taanut inissinneqarnerata
paasineqarnissaa amigaati-
gineqartarpoq. Pilersaarusi-
ornissaq amigaatigineqarlu-
innarpoq. Apeqqutinik aki-
sassanik immersuiffitsigut
misissuinermi akissuteqar-
tut 20 procentiinnaasa ilisi-
matitsissutigaat meeqqap
siunissaa eqqarsaatigalugu
pilersaarusiortoqarsimasoq.
- Iliuusissanut pilersaaru-
siornermi akisussaaffik in-
atsisinik tunngaveqarpoq,
inatsisillu taakku sooruna-
mi kommunit allaffiinit pi-
gineqarput, kisiannili im-
maqa nunat immikkoortui-
ni allaffinni naammattumik
siunnersuisoqartannginne-
rapissutigigunarlugu meeq-
qat pillugit suliat aallunne-
qarpallaanngillat. Meeqqat
pillugit suliani siunnersui-
sutut atuuttuupput aam-
malu nakkutilhisussaallu-
tik. Aammattaaq Isumagin-
ninnermi Pisortaqarfik aki-
sussaaffeqarpoq.
- Tamatumunngalu aal-
laaviusarpoq piffissaqarpal-
laannginneq aningaasassa-
qannginnerluunniit. Isuma-
ginninnermi allaffeqarfiit
suliassaqartorujussuupput.
Aningaasakilliornerup nas-
satarisaanik aningaasanik
amerlanerusunik tunine-
qarneq ajorput. Isumagin-
ninnermiksuliaqartut
meeqqanik isumaginnin-
nermut maleruagassani
anguniagaasut piviusun-
ngortissagunikkit ilinniar-
teqqinneqartariaqarput
amerlanerusunillu aningaa-
sassaqartinneqartariaqar-
lutik.
- Meeqqap ilaquttaminii-
ginnamissaa anguniarlugu
tamatigut sulisoqartaria-
qarpoq. Tamanna meeqqa-
mut pitsaanerpaavoq. Mee-
raq angerlartinneqareeraa-
ngat misissuiffigeqqinne-
qarneq ajorpoq. Meeqqap
angerlarsimaffimminut
angerlartinneqarnera
meeqqamut pitsaasuuvoq,
kisiannili imaanngilaq taa-
maaliornikkut ilaqutariinni
ajornartorsiutaasut ilaan-
nik aaqqiisoqartoq. Meeq-
qammi angerlarsimaffianit
peemeqarnera tamatigut
peqquteqartarpoq.
Inupiluttaqanngillat
- Misissuinermi uani pine-
qartut inupiluttaqanngillat.
Taamaallaanuna ajorsartor-
taqartut - tassaappullu
meeqqat. Taamaam mallu
ajornartorsiutit aaqqinniar-
lugit aallussinerusariaqar-
pugut, kisiannili aningaasat
tassani apeqqutaapput. Su-
liarinnittup suliaminik
akuttunngitsumik oqimaat-
taqisunik aallussinermi ani-
ngaasat suut atorlugit suli-
nissaa tassani apeqqutaa-
voq.

& m a m i ?
Nuna tamakkerlugu eqqarsaatigissagaanni Ilulissani meeq- Ilulissat har på landsplan færrest børn og unge anbragt
qat inuusuttullu angerlarsimaffiup avataanut inissinneqar- udenfor hjemmet. Men ingen ved endnu, hvorfor. (Ass./Fo-
simasutikinnerpaajupput. Tamanna sumikpeqquteqarner- to: Knud Josefsen)
soq suli ilisimaneqanngilaq.
- Ilaqutariit ikiorniassa-
gaanni atortussat amigaati-
gineqarput - tassa sunik
ajornartorsiuteqamersut
paasiniarlugu oqaloqatigi-
nissaannut. Isumaqarpu-
ngalu pissutsit marluk ta-
matumunnga pingaarute-
qartut. Tassaappullu siul-
lermik ajornartorsiorner-
mut ersiutaasut ilikkarne-
runissaat aammalu ilaquta-
riit ajornartorsiuterpiaat
pillugit oqaloqatigisinnaa-
nissaasa ilikkamerunissaat.
- Isumaginninnermik su-
liaqartut sullitaminnut pit-
saanerusumik attaveqamis-
saat pisar iaqarsoraara,
aammattaaq misigissutsi-
mikkut ajornartorsiutaat
pillugit, ilaanneeriarlunilu
aamma atortorissaarutit
pillugit ajornartorsiortoqar-
tarpoq. Tassani aningaasat,
inigisaq suliallu eqqarsaati-
gaakka. Soorunami inuunit-
sinni pingaarutilinnik pigi-
saqartarput, kisiannili isu-
maqarpunga misigissutsit
oqallisiginissaat inuuner-
mut pingaaruteqarmata
oqallisiginissaannut pikko-
rinnerusariaqartugut.
Oqaloqatigiinneq
- Imaassinnaavoq meeqqat
taakku ilarpassui angajoq-
qaarsiaqarlutik inuunissaat
ajunnginnerusoq. Taa-
maammallu suliap ingerla-
nerani anaanaasup oqdoqa-
tigiuarnissaa pingaartoru-
jussuuvoq. Anaanaasummi
aamma ilisimasaramiuk
nammineerluni meeqqami
nakkutiginissaa saperlugu
nakkassutigisarpaa. Anga-
joqqaajusut oqaloqatiginis-
saannut sapinnginnissaq pi-
ngaartorujussuuvoq. Mee-
rarmi aqqaneq marloriarlu-
gu, allam i qaammatini mar-
luinnarni allamilu ukiuni
qulini inissinneqarsimatil-
lugu tamanna meeqqamut
sunniuteqarsimanersoq
misissuiffigissallugu pisari-
aqalertarpoq. Tassani mee-
raq eqqarsaatigisariaqar-
poq. Immaqa aamma anaa-
naasup aalajangiussaq pit-
saasuutissinnaavaa pitsaa-
sunik qitornami ilagisarnis-
saanut periarfissinneqaru-
ni. Meeqqamummi suli
anaanaavoq, aammalu
meeqqamit taamatut isigi-
neqarluni.
- Tassanissaaq aningaa-
sassaqarnissaq pisariaqar-
poq, Gladys Kreutzmann
oqarpoq, ilisimatitsissuti-
gaalu meeqqat »tunissutit«
ilaqutariinnullu inissinne-
qartut ikittuararsuumma-
ta. Qanoq amerlatiginersut
ilisimaneqanngilluinnar-
poq. Taamaattoqarsimatil-
lugu - soorlu aatsaat meeraq
atualeraangat malugineqar-
tarpoq. Kisiannili aamma
Gladys Kreutzmann-ip er-
seqqissaatigaa meeraq qa-
norluunniit inissinneqarsi-
magaluaraangat paaqquta-
rinninnissamut akuersis-
summik pissarsiniarnissaq
piumasaqaatigineqarmat -
tassani meeqqap inatsisit
pillugit innarlitsaalineqar-
nissaa eqqarsaatigalugu.
Amnesty og Grønland
Grønland er repræsenteret ved
organisationens årsmøde
NARSAQ - Den danske
afdeling af Amnesty In-
ternational holder i
weekenden den 7. og 8.
maj sit årsmøde i Køben-
havn.
Amnesty Internatio-
nal har indbudt to inter-
esserede fra Grønland til
at deltage i årsmødet. På
fredag rejser Karo
Thomsen og Juaaka Ly-
berth fra Nuuk til Kø-
benhavn, hvor de skal re-
præsentere de interes-
ser, der måtte være i
Grønland for organisa-
tionens arbejde. Dels for
at få en orientering om
Amnesty International
og opstarten af interesse-
grupper og dels mulighe-
den for opstarten af en
selvstændig grønlandsk
sektion af Amnesty In-
ternational.
Mødet, som strækker
sig over to dage, holdes
på Nørre Gymnasium i
Brønshøj.
- Der er flere følsomme
emner til diskussion på
årsmødet, siger Roland
Thomsen fra Narsaq,
som i flere år har arbej-
det for at viderebringe
kendskabet i Grønland
om Amnesty Internatio-
nal.
Der har siden sidste
årsmøde været skrevet
en del, både i pressen og
internt i organisationen,
om den kritik, som Am-
nesty International har
rettet mod danske for-
hold, speicielt på grund
af mishandlingen af to
afrikanske turister i dan-
ske fængsler.
Mange, både medlem-
mer og kredse udenfor
organisationen, har ret-
tet en skarp kritik af Am-
nesty Internationale og
påpeget, at organisatio-
nen hellere burde bruge
sin tid og kræfter på de
overgreb på menneske
rettighederne, der sker i
andre lande end dem,
som Amnesty påastår
sker i Danmark.
Amnesty Internatio-
nal har også kritiseret
forholdene for de grøn-
landske fanger, som efter
tidsubestemte domme
sidder i fængslet i Her-
stedvester.
Fire af bestyrelses-
medlemmerne er på valg,
blandt andet formanden,
journalist Bjørn Elm-
quist.
Søndag er der planlagt
en paneldiskussion mel-
lem Amnesty Internatio-
nals generalsekretær, af-
rikaneren Pierre Sané
fra det internationale
sekretariat i London og
blandt andet danske poli-
tikere.
Temaet på årsmødet er
medlemsindflydelse, lige
som der vil blive works-
hops om blandt andet
menneskeretighedsun-
dervisning, Amnesty og
flygtninge.
Der er mulighed for at
få orientering om organi-
sationen ved at kontakte
Amnesty Internatio-
nal,
Postboks 184,
3921 Narsaq, eller på
telefon 3 14 39.
_________________________)