Atuagagdliutit - 18.07.1995, Side 15

Nr. 55 • 1995
15
GRØNLANDSPOSTEN
Toqqissisimananngilaq
eqqomaveeqqutaaUuni!
All.: David Poulsen, NIN-ip siuliuttaasua, Paamiut
Ukiuni makkunani utoqqa-
lisut ilisimavaat ukiualuann-
guit qaagiussimatsiartut nu-
narsuup sinnerani qanoq a-
miilaarnartigisumik pisima-
soqartoq.
Ukiunilu kingulliunerusu-
ni tassa 1980-kkut ingerlane-
ranni inuusuttuusugut ilisi-
mavarput Ruslandiusimasup
nunataani atomimik nukissi-
orfissuaq qaartuullarmat,
taannalu ulloq manna tikillu-
gu qaartoorfiup eqaanni na-
julinnut angisuumik atugarli-
ortitsilluni. Minnerunngitsu-
millu ilisimalersimavarput
qaartartorsuit atomip nuki-
nganik sanaajusartut qanoq
navianartigisut.
Maannalu juunip 30-ani
paasileratarparput nunarsuup
sinnerani sorsukkumatuut ar-
laata attataasannguaq toora-
luarpagu nunatsinnut sakkus-
siaatini saateriaannagai, mi-
nutsialunnguillu qaangiutiin-
nartut gassipalaamik toqu-
narnerpaamik arriitsuaran-
nguamik toqujartinneqarsin-
naasimalluta.
Sunaaffaana ullut tamarlu-
innaasa isiginnaarutikkut
TV-aviisikkut isiginnaartu-
artakkatsinnilluunniit naviar-
nartorsiornerulluta. »Nunani
sorsuffiusuniit«. Tamannalu-
mi nanami maani sakkuler-
sorfiunngitsumi sorsuffiun-
ngitsumilu toqqissisimanan-
ngilluinnaqqissaarpoq, i-
ngammik paasilerlugu piu-
masarinngisatsinnik pigin-
ngisatsinnillu nunatsinni
qaartartorsuaqarsimasoq.
Siunissaq ungasinnerusoq
eqqarsaatigalugu nunatsin-
niil anninneqartariaqarput.
Asasakka Naalakkersuisut
siulittaasuat Hr. Lars Emil
Johansen, Naalakkersuisut,
Inatsisartut, eqqissisimaner-
millu ataatsimiitsitaliaq. Sak-
kussiarsuit Pituffimmiisi-
mappata, taava ilissinnut i-
nassutigerusuppara inuiaat
kalaallit sakkussiaqarneq pil-
lugu isumaat paasiniassagisi.
Sakkussuiarsummi pinngor-
titamut navianaateqaqaat.
Paaserusupparalu nunatsin-
niitsinneqaannassanersut!
Paasinarsereerpoq nunar-
put ukiorpaalussuarni eqqun-
naveeqqutaasimasoq. Sak-
kussiarsuillu inuiaqatigiit a-
peréqqaannguarnagit inissin-
neqarsimapput. Pissusissa-
misuunngilluinnarporlumi.
Siunissami nunatsinni sak-
kussiarsuarnik inissiisoqan-
nginnissaa sulissutiginiarsi-
uk!
Radareqarfik Pituffimmiit-
toq nunamik pissaanilissuar-
mik Amerikamit ingerlan-
neqartoq atorfissaqartinngil-
luinnarlugu ilisimavarput.
David Poulsen, NIN-ip siuliuttaasua, Paamiut.
(Ass./foto: AG arkiv)
Umiatsiaararsortut tasiuinnameqarsiimaanngillat
All.: Nikolaj Heinrich, Nuuk
Nikolaj Heinrich
Inatsisartut upemaaq maanna
ataatsimiinnerminni oqaluu-
serisaasa ilagaat ukioq man-
na tuttunniartoqarsinaassa-
nersoq. Oqallinneq tusar-
naarlugu tupigisama pingaar-
nersaraat Nunatsinni naalak-
kersuisut Siulittaasorisima-
saata oqaasia manna Umiat-
siaararsortut tasiuinnarne-
qarsinnaanngillat.
Oqaaseq kamannaannarani
kanngusuummernerujussuar-
mik ilaqarpoq, ilami tupin-
naqaaq Naalakkersuisut siu-
littaasorisimasaat taamak o-
qarsinnaammat, tamatumuu-
nalu uppernarsarneqarpoq
Nunatsinni Naalakkersuisuu-
sartut Nunatsinni pissutsinut
qanoq malinnaanngitsigisut.
Inatsisartuni sulininni ilaa-
tigut annertuumik umiatsiaa-
rarsortut atukkamikkut oqili-
saassivigineqarnissaat sulis-
sutigisarpara, tamatumani i-
laatigut pissutigalugu inuu-
tissarsiortut taakku minner-
paannguakkulluunniit pisor-
tat tungaanniit arlaatigut oqi-
lisaassiffigineqarsimanngi-
saannarmata. Assersuutitullu
ilaatigut oqaatigisarlugu aali-
sartoq alla ESU aqqutigalugu
kutterimik pisiguni 25 pro-
centimik tapiissutisisarmat,
unalu umiatsiaararsortoq a-
ngallatisiaminut 100 procen-
timik akiliuteqartarluni. Suli-
niut tamanna pillugu, pillugu
kiisami ukioq kingulleq peri-
arfissiisoqarpoq angallateer-
arsortut 75 procentimik
ESU-miit tapiiffigineqarsin-
naalissasut. Tamannali quja-
nartoq naluara ullumikkut i-
laqutaalereersimanersoq.
Ullumikkut angallateerar-
sortorpassuit aamma ilaqar-
put siornatigut anginerusunik
angallateqarsimanermikkut
aamma suliffippassuamik pi-
lersueqataasimasut, ukiulli
makku atortitaat pissutaallu-
tik ilaatigut angallamminnik
piginnikkunnaarsimasut. Ta-
makkuusimapput tasiorne-
qarnissamik kissaateqarsi-
manngisaannaraluartut, Nu-
natsinnili politikki kukkusoq
pissutaalluni taamaattaria-
qarnermik allatulli pisaria-
qartitsilersimasut.
Umiatsiaarrarsortut tasiu-
innarneqarsinnaanngillat, Hr.
Jonathan Motzfeldt taama
oqaravit eqqarsarluarsiman-
ngeqaatit, puigorsimagunar-
patit ingerlatsivippassuit i-
laatigut nammineq pikkor-
lunnersuartik pissutigalugu
tapiiffigisariaqartartorpas-
suit. Grønlandsfly ukiut ta-
maasa taamannaannaq tapiif-
figineqartariaqartartoq, Ro-
yal Greenland 1988-imi al-
laat 300 millionit angullugit
tapiiffigisariaqarsimasarsi,
ukiut makku KNI qanoq i-
ngerlava? Royal Arctic Line
ingerlatsivik namminersorlu-
innartuusoq qanoq pineqar-
tarpa? Matumani ingerlatsi-
viit assersuutigisakka tassap-
put ingerlatsiviit angallatee-
rarsortunit ajomartorsiornis-
samut pissutissaqannginne-
rungaartut, taamaattorli ukiut
makku tasiorneqarnerinnar-
mikkut ingerlasut. Sooq ta-
makku ilaatigut siulittaasuuf-
figisatit uparuaqqaarnagit i-
nukulunnguit ikku ilaatigut
issersuup ataani pujorassuar-
mut aanngaannartariaqartar-
tut uumajumallutik, tasiuin-
nakkatut oqaatigisinnaavi-
git?
Eqqortumik oqaatigilara
Inatsisartut tuttut oqaluuse-
rimmatigit ersarluinnartumik
ersermat uumasut taakku pil-
lugit Inatsisartuni partiit qa-
noq ilisimasaat killeqarluin-
nartigisut, taamaattuminguna
oqallisinngilluinnarlutik si-
ornaak siunnersuutigisaralu-
ara atortussaanngortiinnarta-
riaqaraluaraat. Inuutissarsi-
ortut piffissap tuttunniarfiu-
sinnaasup iluani tallimaraas-
sasut, saniatigooralugulu pi-
niartartut ataaseraassasut.
Ullumikkummi misissuisitsi-
niarsarisarnertigut tuttut a-
merlassusilerneqartarnerat
eqqortuunngeqimmat, ta-
manna uagut Kalaaliusugut,
ukiorpassuarnilu tuttut sani-
leralugit inuusugut ilisimal-
luarparput, ila tuttut 18.000-
tiinnaanngeqaat, minnerpaa-
mik taakku tallimariaatigaat.
Aajunali ilumoortoq eqqor-
tumik kisitsisit aalajangersi-
malluinnartut oqaatigisarpa-
at, ilami kiap qulakkeersin-
naavaa ullumikkut nunatta
kitaani tuttut 18.505-sut.
Taama kisitsisinik saqqum-
miussisoq uppernarnerusin-
naassagaluarpoq naapinner-
ma ilaani oqarfigisinnaa-
suuppanga nutsama qassiu-
nerinik.
Ikkarluit nalunaarsorluamerusariaqarput
All.: Juaanna Platou, Nuuk
Qanittumi Nuummiit Napa-
sup tungaanut angalagatta
malugaara aqqutaani ikkar-
luppassuaqartoq, ingammik
Atammik qanillilerlugu ik-
karluit siangigisassarpassuu-
sut. Ikkarluit ilaat palliliivil-
lugil aatsaat lakuneqarsin-
naasut immamiit nuisalaar-
tut, ilaat morsusimasut sar-
pimminneqarsinnaasulli. Aq-
qutaanilumi naapipparput u-
miatsiaararsortut ilaat sar-
pimmissimalluni sarpimmi-
nik narlorsaaniartoq, aperi-
ganni nutaanik sarpisissaga-
luaruni qanuissanersoq aki-
voq 2.000-t missaanni nale-
qassasut.
Takorloornarpoq umiatsi-
aararsortuugaanni qanoq ug-
gornartigissasoq ikkarlum-
mut taamatut pinianngikka-
luarluni sarpiiartoorluni.
Aallarpormi arriinnerulersi-
malluni sarpini ilannga-
kuummata, sarpississaguni-
lumi nutaanik aatsaat illoqar-
finni pisiarisinnaallugit.
Qangaaniilli nalunngilar-
put nunap iluatigoortilluni
aqqutit ikkarloqarlitertut. U-
kiorpassuit ingerlanerinni
immakkut ajunaartut ikigi-
sassaanngeqaat nunatsinnimi
aalisarfiusumi immakkut a-
ngallanneq ajunaarfiugaajun-
neruvoq, nunani allani aqqu-
sinerni ajunaartut.
Soorunami immap assigini
ikkarluit nalunaarsomeqarta-
raluarput, navianaateqartu-
aannarlutilli. Isumaqarpunga
navianaallisarluarneqarsin-
naasut:Ikkarluit isuman-
naatsumik nalunaaqutsersor-
neqarluarsinnaapput nappa-
rusersornerisigut, imaluun-
niit qaartiterneqarsinnaapput
ikkarliffigineqarsinnaajun-
naartillugit.
Angallatit ullutsinni suk-
kasoorusujussuit atorneqar-
tarput, aasaaneranilu siner-
sortaatit ulikkaaqqajualerne-
rini meerartalinnik aquute-
ralaat angallatigineqartualer-
sarlutik. Ikkarlunnik nappa-
rusersuiganni, qaartiterlugil-
luunniit nungusaagaanni aki-
sussaagaluaqaaq, inunnilli a-
junaarfiusarput, inuulli inuu-
nera naleqangaarami ani-
ngaasanngorlugu nalilerne-
qarsinnaanani.
Sumiluunniit
atuarneqarsinnaavoq