Atuagagdliutit - 20.02.1996, Blaðsíða 15

Nr. 14 • 1996
15
fil£c<.ajpaø'(/é/a
GRØNLANDSPOSTEN
- Pisartualersussaq sooq aallartissavisiuk
- Pisartualersussaq aallartinneqassanngilaq - nammineerluni pisalersussaavoq,
Ilisimatusarfimmi ukiumoortumik nalnuttorsiorneq siulleq pillugu rektori oqarpoq
NUUK (arl-.) - Ilisimatusar-
fimmi Ukiumoortumik Nalli-
uttorsiornerit siullersaannut -
neriunartumilli kingulliusus-
saanngitsumut - tikilluaritsi.
Siorna inuulluaqquarput ili-
simatooq Robert Petersen,
ullut ilaanni eqqarsartoq Inu-
it Institut-ip ineriartorneranik
Ilisimatusarfimmut. Tulluu-
simaamissaminut pissutissa-
qarluarsimavoq assigiinngis-
summik piiersitseqataasima-
gami. Sivikitsumilli nipa-
ngersimariarluni ima nangip-
poq:
- Ajuusaarutigaarali soorlu
Ukiumoortumik Nalliuttorsi-
omermik pisartualersussatut
ittumik pilersitsisimanngin-
nera.
- Taamatut oqameq malu-
giniarneqarpoq, maannak-
kullu aallartissaagut, Ilisima-
tusarfimmi rektori Claus
Andreasen oqarpoq, Ilisima-
tusarfimmi ukiumoortumik
nalliuttorsiornerit siuller-
saanni, tallimanngornermi
16. februar Nuummi pisumi.
Ukiumoortumik siullermeer-
luni nalliuttorsiomermi ilaa-
tigut najuupput naalakker-
suisunut ilaasortat arlallit,
suleqatit, ilinniamertuut ag-
gersakkallu.
- Pisartualersussamilli qa-
noq ililluni aallartitsisoqar-
tarpa, qanorlu pissuseqartin-
neqassava? Qanoq ingerlan-
neqartarnissaanut siunner-
suuteqarpassuarnik saqqum-
miussisoqarpoq - amerlanerit
tunngavissaqarpianngitsut.
Taamaattumik aalajangiun-
neqarpoq pisartualersussa-
mik aallartitsisoqassanngi-
tsoq. Suliniuteqarneq immi-
nut ingerlassinnaasussatut
takutitsissaaq, taamaalilluni
ukiut arlallit ingerlaneranni
nammineerluni pileriartuaas-
salluni.
Ilisimatusarfmni allani u-
kiumoortumik nalliuttorsior-
nerit kajuminnartuusinnaap-
put, pissanganarlutik ataqqi-
narpaluttuullutillu, aammali
atisalersorsimanerit, inger-
laaqatigiinnerit, pissusiler-
suutit pissusitoqqallu pissuti-
galugit quinarsinnaasarlutik.
Taamatut pissusilersuutit u-
kiut untritillit arlallit ingerla-
neranni pileriartuaartarput -
ilanngarterneqartuarlutik i-
laartomeqartuarlutilluunniit.
Soqutaanngitsutut
Ungasinngitsukkut Dan-
mark-imi qullasinnerusumik
ilinniagaqarfimmi nutaamik
ilinniagaqartut maleruagassi-
orsimapput, soraarummeeq-
qammersut amerikarmiut as-
silillugit uliguarsuarnik na-
sarsuarnillu atortalissasut,
soorlu Amerikami soraarum-
meersut taamaattunik atisa-
qartartut. Allat assigalugit
Inummut kvadratmeterit tallimat
Ilisimatusarfimmi inissakilliornarpallaaqaaq - illumi periarfissaqartitsineq
allanut ilanngullugu eqqarsaatigisariaqarpoq
NUUK(arl-.) - Eqqarsariar-
sinnaanikinneq inissakillior-
nermut attuumatinneqartara-
luarpat Ilisimatusarfimmi eq-
qarsarfissaqarpallaassanngik
kaluarpoq, tassani inuit 94-it
500 kvadratmeterini tattoqi-
saapput, soorlumi ilisimatu-
sarfeqarpallaanngitsut.
Tallimanngornermi ukiu-
moortumik nalliuttorsiornga-
arneq iluatsillugu rektor
Claus Andersen-ip »aningaa-
sivillit« oqaluttuuppai pissut-
sit iluarsiniarlugit iliuuseqar-
toqartariaqartoq.
- Angisuut tamarmik kusa-
nartuusanngillat, kisianni
qaffasinnerusumik ilinniar-
nermi, ilisimatusamermi, i-
linniartitsinermilu atugassa-
ritinneqartut pineqarnerini,
ullumikkut atugarisagut a-
ngissutsimut tunngasut isor-
narpallaaqaat, Claus Ander-
sen oqarpoq.
- Inissakilliorneq amerla-
nerit malugisinnaavaat. Su-
lisut 14-iuvugut ilinniartullu
80-it missaanniillutik, allaf-
fiit, atuagaasivik, atuartitsi-
viillu ilanngukkaanni 500
kvadratmeteriinnaat periar-
fissaraagut. Ilinniartitsisunut
nutaanut inissaqanngilat, i-
linniarnermilu sammisat i-
nuttullu ileqqulersuutit aal-
lunniarutsigit inissaqanngi-
lagut. Ilisimatusarfik angine-
rusariaqarpoq, taammaattu-
millu ilisimatusarnerit
Nuummi ataatsimut kater-
suunnissaat sakkortusartari-
aqarparput. Taamaattumillu
ilisimatusartut ilinniartullu
nunani allaneersut sivisuner-
mi tamaaniittarsinnaatinniar-
lugit soqutiginnilersittaria-
qarpavut.
Illu nutaaq
- sulisut amerlanerit
- Kaammattuutigissavara aa-
lajangemeqassasoq nutaamik
ilisimatusarfiliortoqassasoq,
Pinngortitaleriffittaap eqqaa-
ni. Soqutiginartumik sunnee-
qatigiinnissaq periarfissinne-
qassagaluarpoq. Kissaatigi-
nartikkaluarparalu suliffe-
qarfiit allat Kalaallit Nunaat
Rektor Claus Andreasen
tikilluaqqusigami, nammi-
neq oqarneratut pilersaaru-
teqaqaaq. Ilisimatusatfik 6,5
millioner kroninik aningaa-
salerneqarsimavoq. Ukiuni
tallimani ilisimatusartut 80-
it missaanniipput. Nunanit
makkunannga ilisimatus-
artoqarpoq: Canada,
Estland, Tyskland, Italien
aamma Danmark.
Rektor Claus Andreasen bød
velkommen og tænkte stort,
som han selv udtrykte det.
Universitetets budget er på
6,5 millioner kroner. Der er
omkring 80 studerende på
en fem-årig uddannelse.
Man har studerende fra
Canada, Estland, Tyskland,
Italien og Danmark.
(Ass./foto: Vivi Møller-
Olsen).
pillugu paasissutissanik ka-
tersuisut suliarinnittullu ta-
maani aamma inissinneqar-
nissaat. Tamatumani eqqar-
saatigaakka Kisitseqqissaar-
tarfik, Nunatta Atuagaateqar-
fiata Groenlandica-mut im-
mikkoortortaqarfia aamma
Nunatta Toqqorsivia, taakku
tamarmik inuiaqatigiit oqa-
luttuassartaannik pingaartu-
nik peqartut.
Ilinniarfiit suliffeqarfiillu
pigisagut taamak mikitigisut
siammarsimasinnaasorinngi-
lakka. Aammattaaq paasissu-
tisseeriaatsit paasissutissii-
sarnerullu iluaqutissarpassui
inuit ataqatigiinnerannut
taarsiussinnaasorinngilakka.
Isumaqarpunga paasissutis-
seeriaaseq ilisimasaqarner-
mik siammarterisinnaasoq,
ilisimaqamerli pilerseqqaar-
tariaqarpoq.
Kisitsisit eqqaamasakka
tassaapput arfineq marluk i-
norlugit sulisoqarsinnaan-
ngitsoq, maanili sammisa-
qarfinni sisamakkaaginnar-
pugut. Ilinniartitsisut amerla-
nerisa allangorarnerannut eq-
qortiasuararsuuvugut, aam-
malu kajumissaarutinik ani-
ngaasarsiagut amerlisinne-
qarnissaat naatsorsuutigisin-
naagunannginnatsigu taarsi-
ullu avatangiisinik soqutigi-
nartunik kajumitsitsilersin-
naasunillu pilersitsisoqartari-
aqarpoq.
Massumali soqutiginarne-
ra qularnaateqanngilaq -
aammali suleqatinut pikko-
rissunut kajungernartinnia-
rutsigu suleqatigiinnarniarut-
sigillu unammillernartutut
kajuminnartutullu misigi-
nartariaqarpoq. Ilisimatusar-
fimmi tunngaviusumik ilisi-
matusarneq ilinniartitsinerlu
siunissami ungasinnerusumi
ineriartortinnissaanut aala-
jangersimasunik avaqqunne-
qarsinnaanngitsunillu iliuu-
sissanik pilersaarusiortoqar-
tariaqarpoq. Naatsorsuuti-
gaara neriuutigalugulu aap-
paagu kingumut eqqarsaru-
maarlunga periarfissat pata-
jaallisarnissaannut allilerne-
qarnissaannullu aalajanger-
toqareersimasoq - atorfissa-
qartinneqarpugummi, rektor
oqarpoq.
imminut aperisariaqarpoq
taamatut atisalersorneq sunik
takutitsiniartuunersoq, isor-
nartorsiunngivillunilu alla-
miut kulturiannik inuusaasi-
annillu atuinialerneq sooq a-
torneqalissanersoq. Tamanna
soqutaanngitsutut isumaqar-
figinarpoq. Soraarummeer-
nermi atisalersortalissagaan-
ni taava sooq uagut nammi-
neq inooriaaserput malillugu
pissusilersortalissanngila-
gut? Aalajangersimasunik a-
tisalersortalernissaq imrnik-
kullu ingerlaaqatigiittalernis-
saq pilersaarutiginngilarput,
tupaallaatigissanngilarali
taamaaliortoqartalissappat,
kisiannili taamaaliortoqarta-
lissappat uatsinni atugassari-
titaasut malillugit tamanna
pisariaqarpoq uatsinnut pi-
ngaarutilimmik - nunani al-
lamiut pissusilersortaasiata
nuannaartorineqarnera pissu-
tigiinnarlugu, Claus Andrea-
sen oqarpoq, imalu nagga-
siilluni:
- Maannakkullu pissutsit
tassa taamaapput, ukiunilu
aggersuni ullup ullumisut
ittup nalliuttorsiornartumik
nalliussineqartamissaanut si-
unnersuutissaqarussi tikillu-
aqquneqarpusi.
Inuit inuiaqatigiillu pissu-
saannik ilisimatuup Dorthe
Nyland Sørensen-ip imminut
allanullu paasinnissinnaa-
neq oqalugiaatigaa. Brasil-
iami indianerit brasiliamiul-
lu imminnut paasisinnaan-
nginnerat ilisimatusarniar-
lugu Brasiliamut aallaler-
poq.
Antropolog Dorthe Nyland
Sørensen talte om evnen til
at forstå sig selv og andre.
Hun er på vej til Brasilien
for at forske i indianerne og
brasilianernes manglende
forståelse for hinanden.
(Ass./foto: Vivi Møller -
Olsen).
Ilinniagartuut pisariaqarput
Ilinniarfissuaq ukiumoortumik nalliuttorsiorngaarmat
Konrad Steenlioldt avataanit oqalugiaqqaartuuvoq
NUUK(ark) - Soorlu ulloq
nallerlugu inniminnersimal-
lugu Ilisimatusarfik seqiner-
suup qinngoqqavaa, iluanilu
forsythiagrene-t seqineeqqa-
tut sikkersimapput, qaamma-
riartuinnarneranik eqqaasil-
luta.
Allagartannguami seqini-
usaami susoqarneranik nalu-
naarutaavoq ilisimatusarfik
ukiumoortumik nalliuttorsi-
orngaartoq. Tallimanngor-
nermi, soorlu rektor Claus
Andreasen-ip tikilluaqqusi-
nermini erseqqissaraa, nalli-
uttorsiorfiuvoq, naalakker-
suisorlu Konrad Steenholdt
ilisaritippaa, Kalaallit Nu-
naanni ilisimatusarfimmi u-
kiumoortumik nalliuttorsior-
ngaarnermi avataanit oqalu-
giartussaq.
- Qangarsuarli ilinniagar-
tuut pillugit ima quiasaarute-
qarpoq: Ilinniagartooq inuu-
voq pikkorippallaartoq ajor-
naatsunik nalunartunngortit-
sisinnaangitsoq, nalunartu-
nillu ajornaatsitsisinnaan-
ngitsoq. Ilinniagartuumik
nassuiaat naapertuilluanngit-
soq peqqarniitsorlu, Konrad
Steenholdt oqarpoq.
- Taamaakkaluartoq quia-
saarutip ilinniagartuup pigin-
naasaanik pingaarutilinnik
eqquilluartoq, tassa paatsoor-
nanngitsumik ajomartorsiutit
nalunartut ajornaatsumik
paasinartumillu saqqummi-
ussisinnaasoq, ilutigisaanillu
piginnaaffigai ajomanngiso-
risat nalunanngissorisallu tu-
nuliaqutaannik takunnissin-
naasoq.
- Ilisimatusarfiup-una su-
narpiaq siunertarigaa? Inuia-
qatigiit taamak ikitsigisut i-
luarnerussannginnerluni ili-
simatusartut kalaallit tamaa-
sa Danmarkiliartikkaanni?
Naagga.!
Kalaallit Nunaanni immik-
kuullarissunik tunngassute-
qartunut ilinniartitsinissaq
pisariaqartinneqarpoq. Oqaa-
tsit, oqaluttuarisaaneq, inuia-
qatigiinnut tunngasut aam-
malu aqutsineq nunap suuga-
luartulluunniit imminut paa-
sisinnaanerani qitiulluinnar-
tut, allanullu avataaniittunut
suliaritinneqartussaanngi-
tsut, Konrad Steenholdt o-
qarpoq.
Naalakkersuisunut ilaasor-
tap Konrad Steenholdt-ip
oqalugiarnermini ilinnia-
gartuut pisariaqartinneqar-
nerat pingaartippaa.
Landsstyremedlem Konrad
Steenholdt lagde i sin tale
vægt på behovet for vel-
uddannede mennesker.
(Ass./foto: Vivi Møller-
Olsen).
Inuiaqatigiinnut
tunngasut kulturilu
Ilisimatusarfimmi oqalugi-
artoq alla, Brasiliamukaler-
soq, inuit inuiaqatigiillu pis-
sisaannik ilisimatooq Dorthe
Nyland Sørensen, illartitsil-
luni inuit imminnut allanullu
paasinnittariaasaasa assigiis-
susaat assigiinngissusaallu
eqqartoramigit.
- Københavnimit tikeq-
qammiullunga malugisakka
soorunami tassaapput assi-
giinngissutsit malunnamerit.
KNI-p pisiniarfia Danmarki-
mi pisiniarfissuit isikkumi-
gut assigaa, piassalli! Naak
paarnap issera maqeqqam-
mersoq, punneq akoorutis-
saqanngitsoq, aalisakkap mi-
seraata akussaa creme frai-
che. Naamerluinnaq. Aali-
sakkat qerititsivimmi, amer-
lanerillu ilivitsut naammat-
toorpakka. Illoqarfimmi aali-
sagaarniartoqassaaq. Sunaaf-
fami, »Kalaalliaqqantik« taa-
sartagaanni. Suulli tassani
pisiassaappat? Aalisakkat ili-
vitsut timmissallu erisar-
neqanngitsut, ningiunngorni-
at ilinniarfianiissimanngi-
saannartumut anaanalisann-
gitsumulluunniit pitsaanngit-
soq. Taamaattorli, imminut
oqarfigaanga, sungiunniarta-
riaqarpat - sungiupparalumi,
naak sivisuumik kamippan-
nik gumminik amigaateqa-
raluarlunga.
Naggataatigut ilinniartut
soraarummeerutaat upper-
narsaaserlugit allagartanik
rektor Claus Andreasen ag-
guaavoq.