Atuagagdliutit - 03.02.1998, Blaðsíða 15

Nr. 9-1998
15
£a ajpajpcfé/a £/£
GRØNLANDSPOSTEN
Nunaqarfinni illoqarfinnilu silami aneersuartilluni assigiinngitsunik
aaqqissuiffiusinnaasunik ullumikkut amigaateqartoqarpoq.
Imigassaq aamma imigassaq
Allattoq Ove Brandt, Aasiaat
Immaqa pisariaqanngikkalu-
amersoq eqqarsaatigisarakku
sooq aalakoomartullit kisiisa
Imigassamik taaneqartamer-
sut matumuuna isumaliuter-
suutigisartakkakka anikkal-
larlakka.
Assorsuaq tusakulasarpar-
put uagut kalaallit imigassa-
mik ajornartorsiuteqartuusu-
gut, tamannami miserratigi-
sinnaanngilarput inuit tamar-
mik taamaanngikkaluartut.
Unaana tikinniarlugu: sooq
aalakoomartoq kisiat imigas-
samik taagussaneripput, uffa
nunatta emga akuugaanngit-
soq imigassamik taaguinna-
gassaraluarput.
Akerlianik maannamut
Imigassamik taagugarput
»Imiliaq«-imik imaluuniit
»Imipalaaq«-mik taaneqarta-
lersuuppat immaqa naleqqun-
nerussagaluartoq. Taama eq-
qarsarninnut aallaavigaara
aatsaat akoorlugit aalakoor-
nartunngortinneqartarmata.
Isumaqartuaannarpungalu
kinguaariit tullissatta pinngit-
soorani imigassamittut isigi-
unnaarumaaraat, tamannalu
aatsaat pisinnaagunarpoq atia
imigassaq allanngortinneqar-
pat.
Allat qanormitaava oqaru-
massagaluamerpat?
Sulisussaaleqinennut
peqqutaasut
Allattoq Uummannami distriktslæge Frank Nielsen
Uummannami distriktslæge
Frank Nielsen Kalaallit Nu-
naanni ilinniarsimasunik su-
lisussaaleqineq pillugu oqal-
linnermut imatut ilaliivoq.
AG normu 5-imi,januarip 20-
iani saqqummersumi allaase-
risaq tunngavigaa, tassanilu
naalakkersuisunut ilaasortaq
Marianne Jensen »inatsim-
mik killeqqutaarinissaq pin-
ngitsoorsinnaajunnaarpaa«-
mi oqaaseqarpoq:
Piviusut tunngavigalugit ma-
lugisariaqarpoq nakorsatut
atorfinnit 80-iusunit 20-it
missaannaat aalajangersima-
sumik atorfeqarfigineqarma-
ta, kisiannili suliassaqarfik
taanna kisimi pineqanngilaq.
Maanna ilinniakkaminnik
naammasseqqammisut, an-
nertunerusumik misilittaga-
qanngitsut, soraaminngorsi-
masut sivikitsumiluunniit
paarlattaatinneqartut kisimik
tikisinneqarsinnaalersimapput.
Taamaattoqameranut peq-
qutaasut amerlapput.
Kalaallit Nunaata avataani
sumiiffinni allani sulisussaa-
leqineq.
Kalaallit Nunaannut naleq-
qiullugu akissarsiaqartitsine-
runeq.
Ullumikkut inissaqartitsini-
amermi maani najugallit salli-
utinneqartarput, taamaalillu-
nilu inuit tikittut inissiat sin-
nerinut innersuunneqartarlu-
tik; tassa pigineqartunit sinne-
ruttunut ernerlutillu inueru-
teqqittussanut. Aatsaat atorfi-
nitsitaanerup kingoma inuul-
lu normuata tunniutereemera-
ni inissiamik qanoq ittumik
tunineqarnissaq paasineqar-
tarpoq. (Taava inissiamik
utaqqisut allattorsimaffiannut
ilannguttoqartarpoq, taannalu
akuerissanerlugu nammineq
aalajangemeqartarluni. Aku-
ersinngikkaanni inissiamik
tunineqamissamut pisinnaati-
taaffeeruttoqartarpoq.) Amer-
lasuutigut aatsaat atorfine-
reeraanni inissiamik inner-
suussisoqartarpoq. Ilaqutariit
kikkut tamanna toqqammavi-
gisinnaavaat?
Arraa. Nunami aggerfigi-
sanni inissiaateqarsimaguit
taanna pigiinnamiarlugu ani-
ngaasartuutit naafferarlugit
akilersorsinnaanngilatit (taa-
maattorli attartortinneratigut
tunineratigulluunniit akiler-
sinnaavat.) Taamaassappalli
ineqamermut aningaasartuu-
tissat marloriaataassapput.
Inissiaatillu tuniniarlugu aala-
jangersimaguit tammarna-
veeqqutitullu allakkamik pi-
gisaqalerlutit, taava sooruna-
mi akileraartariaqalissaatit.
(Illumit nammineq pigisamit
isertitaqarnissaq eqqaassan-
ngikkaanni nunami allami
aalakaasumik pigisaqamissaq
soqutigineqanngimmat paa-
sinarpoq.) Kiisalu angerlaq-
qinnermi inissiamik tunisi-
nermi pisinermilu aningaa-
sartuutit amerlasoorsuusar-
put. Tamakkuuppullu mali-
tassat, pingaartumik tikisita-
nut sunniuteqartartut.
Ullumikkut aalajangersi-
masumik atorfinitsitsinne-
qartartoq ukiorpaalunni pitut-
tugaasarput, nalinginnaasu-
mik sivikinnerpaamik ukiuni
pingasuni. Tamatumalu na-
lominartui Kalaallit Nunaat
takoreersimanngikkaanni ta-
kujuminaattarput. Meeqqat
atuartitaanerat Danmark-imi-
sulli pitsaassuseqarpa? Ka-
laallisut ilinniamissaq siunis-
saannut naleqarsinnaava? Ila-
qutariit nunamut tuluttut oqa-
luffiusumik aallarunik pissar-
siaqarfiginemsinnaanerpaat?
Tamanna pillugu oqaasis-
sarpassuupput. Inemiliissuti-
tulli ajomartorsiut kommuni-
nut erfagiutiinnarneqarsin-
naasorinngilara. Namminer-
somerullutik Oqartussat inat-
sissanik piareersaasuusarput,
tunngaviliortarlutik, taakku
inatsisartut akuerisarpaat.
Suliffeqamermut malerua-
gassaasinnaapput, ineqamer-
mut inatsisaasinnaallutik,
aamma akileraamermut ma-
leruagassaasarput il.il.
Naligiisitaanissamut inatsi-
sit tamatigut naligiisitsissu-
taaneq ajorput, aammalu ma-
leruagassat nutaat amerlaqi-
sut killormorluinnaq sunniut-
tarlutik.
IOoqarfinni
nunaqarfmnilu silami
ataatsimoorfiit
Allattoq Kelly Berthelseiy Nuuk
Nunarput aasami silaqqittalil-
laraangat aneersuffattut amer-
lasaqaat, aneersuarfissaaleqi-
nartanngimmammi. Illoqarfi-
ulli nunaqarfiilluunniit iluani
aneerasaarfissat sanalukka-
nik, tamulugassanik, tuninia-
avigineqarsinnaasut; piuma-
sut nipilersuataarfigisinnaa-
saat, immaqa saqqummersita-
minnik ilisarititsillutik, saq-
qummersitsisartunulluunniit
nittarsaallugit, nuannariinnar-
luguluunniit nipilersuataarfi-
gisinnaasat, isiginnaartitsiu-
masut isiginnaartitsivigisin-
naasaat, peqatigiiffiit suliam-
minnik nittarsaasivissaat il. il.
amigaataasarput.
Nunani allani tamakku ta-
kussaasaqaat takornarianillu
omigameqarluartarlutik, illo-
qarfinni taamaattoqartiteralu-
arpat takornariaqarnermut
iluaqutaaqqajaqaat.
Uaguttaaq nammitsinnik
iluaqutigissagaluarpavut. I-
kinngutit ilaquttallu naapittas-
sagaluarpavut, allanik ilisari-
simasartaarluta minnerun-
ngitsumillu silaannarissarluta.
Meerartaqarluniuna aneerus-
siniarluni ornitassaaleqinar-
tartoq. Katersortarfimmi
bingo, imemiartarfimmi er-
nguttut, ila sumukassagaluar-
nerpugut.
Taamaammat massumin-
nga atuartut kajumissaaruma-
naqaat ilungersorlutik illoqar-
finni taamaattoqalernissaanik
anguniagaqaqqullugit. Akis-
saajangaartariaqanngilaq!
Kommuni nunaminermik aa-
saanerani atortagassamik qin-
nuigiinnariaassaaq. Sanasut
nerrivinnik issiavittariinnik
sanatinneqarsinnaapput, qi-
suttai akilertikkumappatigit
katersuisoqarsinnaavoq. Ni-
pilersorfissat, immaqa aam-
ma oqalugiarfiusinnaasut,
aamma taamaaliomikkut sa-
naneqarsinnaapput. Tuniniaa-
soqarpallu tuniniaasut nam-
minneq nerrivilisartarsin-
naapput immaqa tupertalin-
nguanik, takomariat nuanna-
rilluagassaannik.
Inuit najortagaat eqqagas-
sanippallaartarmata immaqa
aneerasaarfimmik atuisut ani-
ngaasannanniartut »akile-
raartinneqarsinnaapput« sa-
liisup akissarsiassaanik, im-
maqa nikittaallutik saliisar-
sinnaapput saliisoq pissarsi-
tilaarlugu
Ataatsimoorfissarsiortamiar-
ta inuuneq ataatsimoortarluni
nuannillaaraaq!
Peqqinnissaqarnermut llisimatusarnermullu
Pisortaqarfik nalunaarpoq:
Suliffeqarfinnut pisortallu
suliffiinut tamanut
Allagartaq (18 cm x 12 cm) ataanisut allagartalik akeqan-
ngitsumik Peqqinnissaqarnermut llisimatusarnermullu Pi-
sortaqarfimmit piniarneqarsinnaavoq, PAARISA-p allaffe-
qarfiani.
Inatsisartut peqqussutaat nr. 5, 3. november 1994-i- meersoq naapertorlugu pujortarneq inerteqqutaavoq: 1) inini allanilu kikkunnilluunniit ornigarneqartar- tuni 2) suliffeqarfinni pisortaqarfinnilu sumiiffinni, kik- kunnit tamanit ornigarneqartartuni. Pujortarneq ajornartitaanngilaq inini immikkut pujor- tarfissiani imlt. pujortarfiusinnaasuni nalunaaqutser- luakkani. Ini suliffiusoq inummit ataasiinnaanngitsumit sulif- fiuppat, pujortartoqarsinnaavoq inimi tassani atuisut tamarmik pujortarneq akuerippassuk. Tamannattaaq atuuppoq ataatsimiinnerni. NAMMINERSORNERULLUTIK OQARTUSSAT Peqqinnissamut Avatangiisinut llisimatusarnermullu Pisortaqarfik

Imaluunniit illoqarfinni ukunani pitsaa-
liuinermik siunnersuisunit: Qaanaaq,
Upernavik, Aasiaat, Sisimiut, Maniitsoq,
Paamiut, Narsaq aamma Ittoqqortoormiit.
Allagartaq nipitittagaq (20 cm x 20 cm)
pujortartarfimmik nalunaarsuisoq, aamma pyftp
akeqanngitsumik pineqarsinnaavoq. wWC
NAMMINERSORNERULLUTIK OQARTUSSAT
PEQQINNISSAMUT ILISIMARTUSARNERMULLU PISORTAQARFIK
PAARISA-P ALLAFFEQARFIA, POSTBOKS 1160, 3900 NUUK
PUJORTARTARFIK