Atuagagdliutit

Årgang
Eksemplar

Atuagagdliutit - 13.08.1998, Side 14

Atuagagdliutit - 13.08.1998, Side 14
14 • TORSDAG 13. AUGUST 1998 ATUAGAGDLIUTIT SISORAATINIK PUJASSAASARTOQ AAUSARNERUP SIUTTORILERPAA Paaviaaraq Heilmann sukasimaarluni - sisorarfimmi inatsisartullu ataatsimiittarfiani - fooqqiissaaq j rsj j j r r NUUK(KK) - Marlunngor- nermi 18. august aalisamer- mut, piniamermut, inuussu- tissarsiomermut nunaleriner- mullu naalakkersuisoq Paavi- aaraq Heilmann 40-nik ukio- qalissaaq. Imaatigut nunakkullu i- nuussutissarsiomermi Nunat- sinni siuttoq Tronheim-imi nalliutissaaq, norskit aalisar- nermut ministerianut tikeraar- nermi nalaani. Paaviaaraq Heilmann nalli- unnermini aallarsimanerani politikerimut ulapittumut ili- samaataavoq. Paaviaaraq Heilmann pilertortumik siua- riarsimavoq, sangusaarluni sisoramermi unammisartutut kiisalu nunatsinni aalisamer- mi sinniisutut. Paaviaaraq Heilmann sa- ngusaarnermi utoqqasaani pissartaavoq, politikkikkulli ingerlatsinera inuusuttuaraa- neranit aallartippoq. Amerlasuunut uissuummis- sutaasumik, inuttaanut taa- maakkunamani, 1995-ip u- pernaavani naalakkersuisut siulittaasuata Lars Emil Jo- hansenip aalisartut piniartullu kattuffianni, KNAPK, allaf- fiani pisortaq 36-nik ukiulik naalakkersuisut pissaanillit akomannut pisippaa, pisorta- qarfilli taanna nunatsinni i- nuussutissarsiomermi politik- kikkut mianersornartuuffiu- voq. Ukiut 3 1/2 ingerlanerin- naani naalakkersuisuni inatsi- sartullu ataatsimiittarfiani Paaviaaraq Heilmann naalak- kersuisuni ingerlalluamerpaat ilagilersimavaat. 1995-imit Lars Emil Johansenip naalak- kersuisui imaannaanngitsunik misigisaqartarput, Paaviaaraq Heilmannili navianartorsior- fiit avaqqutaarluartarsimavai, naalakkersuisooqataasa arlal- lit ajortiffigisaat. Paaviaaraq Heilmannip is- ertuutinngilaa sisorartartutut angusaqarusunnermini aam- ma politikkikkut taamaalluni. Aalisamermut, piniamermut, inuussutissarsiornermut nu- nalerinermullu naalakkersui- sutut inatsisartunilu paarlatsi- tut inissisimanera angummilt tassunga aallarniutaaginnar- put. Imminullumi tatiginissa- mut peqqutissaqarpoq. Paaviaaraq Heilmann 1995- imili politikkikkut aallartin- nerminit taama ingerlalluar- tigalunilu pikkorittuassaguni, politikkikkut ingerlatsinikkut suli angusassaqarluarpoq. AG: - Ilaanni inatsisartut ataatsimiittarfianut iseraa- ngavit isumakuluppasittoru- jussuartut isikkoqartarputit? Paaviaaraq Heilmann: - Qinngorlersimaneq ilaqutariit Heilmannikkut ilisarnaati- gaat. Ilaqutariillu assinganni aamma takusinnaavat, isuma- qanngilangali ilaquttatsinni isumakuluttuusugut. Meeraanera pitsaasoq AG: - Heilinann-iugavit Ma- niitsumeersuuvutit. Maniitsu- mi meeraanerit qanoq misi- gaajuk? Paaviaaraq Heilmann: - Meeraanera kingumut eqqar- saatigigaangakku nuannersu- tut pitsaasutullu eqqarsaatigi- sarpara. Ilaqutaqaqaanga: Qa- tanngutit arfinillit, akkaat angaallu arfineq marluk kiisa- lu ajat atsaallu marluk. Qatan- ngutinik illortaanillu pinngua- qatissaqartuarpugut, ilaqutari- ittullu ataqatigiittorujussuuvu- gut, inersimasunngoreernit- sinni attattuagarput. - Ilaqutariit 1940-kkunnili umiatsiaararsorlutik aalisar- nermik aallartitsipput, 1950- ikkunni pujortuleeqqanut nuullutik, 1960-ikkunnilu aa- lisariutinik anginemut nuullu- tik. Ilaqutariinni Nunatsinni aalisamemp ineriartomera ta- maat ilaaffigaarput. - Amigaateqanngisaannar- pugut. Aasaanerani Heil- mannikkut angallataasa ar- laanni umiatsiamik atorsin- naajuartarpugut. Nukappia- raanitsinni ataatanni akkaat- taluunniit arlaanni aalisaqa- taasinnaasarpugut. Bundgar- nersoqataasarpugut, aammali raajameqataallutalu kapisilin- niaqataasinnaavugut. - Nukappiararsuanngoreer- luta bundgamersoqataasarpu- gut. Minnerit immikkoortit- tarpagut, saarullinniareeraa- ngattalu ningittakkanut qee- rarniutinut neqitarisarpagut, nammineq immikkut ani- ngaasarsiutigisartakkatsinnik. - Ataataga akkakkalu usor- nartippakka aalisagaqarluar- nerata nalaani aalisarsinnaasi- mammata. Ullumikkut inuu- suttorpassuit aalisarusukkalu- arput periarfissaqamatilli aa- lisakkat ikinninngorsimam- mata. - Isumalluarluni meeraaneq misigaara. Klasselærer-ima Henrik Friis-ip ilaqutariit Heilmannikkut pillugit 16 mm-imik filmiliarai. Kiinaat takuinnarlugit malunnarpor- luunniit inuusut ulapittut nu- annaartullu. Amigaateqan- ngillat. Tamanna inuusuttunut ullumikkut usomarpoq, aali- sameq ajomakusoorfiummat. AG: - Ukiukkut sisoraatis- sassinnul nammineq aningaa- sarsiomissarsi piumasaqaa- taava? Paaviaaraq Heilmann: - Aap, ilinniartinneqajaarpugut kissaatigisagut angusinnaa- gigut, namminerli ilungersuu- tigisariaqarigut. Kissaatigisat ulloq taannarpiaq pissarsiari- sinnaanngikkaanni isumaq ta- manna pitsaasuuvoq akomu- tigisimanngisarput. Aatakkut aasarsioqatigalugit Paaviaaraq Heilmann: - 1995- imi naalakkersuisunut ilaa- sortanngorama illortaannit Anso Grødem-imit, Marie aamma Niels Carlo Heil- mannikkut paniat, aatama aanamalu assinganik tunitip- punga, piniartoq aalisartorlu Hans Heilmann nulialu Hele- ne Heilmann. - Asseq 1960-ikkut qeqqa- neersuusoq eqqaamasassarfi- ulluartoq ullumikkut allaffin- niitippara. Pissutsit nuanniil- liortitsilaaleraangata piffis- samut tamatumunnga nuan- nersumut eqqarsaatit uterti- laarlugit nuannersisarpoq. - Aatakkut aasaanerani tu- periarlutik Isortumut eqalun- niaraangata ilagisarpakka. Hans Heilmann eqquilluami- artuuvoq. Qassutit tungaannut ipunneq mianersuunneqarlu- artussaavoq aalisakkat qimaa- tinniamagit. Kukkusumik i- pukkaangatta qalluni kivittar- pai. Angutaavoq mianersor- luinnartuusoq. AG: - Aatavit ileqquisa sunnerpaatsit? Paaviaaraq Heilmann: - Aap, ilumorluinnaq. Qanit- tukkut tamanna malugaara illukka Frants Heilmann aam- ma Tønnes Berthelsen ilagi- gakkit, Isortup qinnguanut Ilulialimmut ullut arfinillit angalanitsinni. Umiariaq tat- sinni atorparput, aatamalu ilinniartitsissutai eqqaama- vakka. Umiariamitsinni anga- jullersaavunga, illumalu nu- karliit marluk oqaassisamik- ka mianersomikkalu qinnga- rilaarpaat. - Mianersorneq sakasaar- nermit pitsaanemvoq. Aata- ma taama ilinniartippaanga. Piviusut AG: - Meeraanerpit nalaani politikki oqallisaasarpa? Paaviaaraq Heilmann: - Naagga, kisiannili soorunami politikki soqutigaarput. Taa- mani 1970-ikkut aallartinne- rani Jonathan Motzfeldt, Mo- ses Olsen aamma Lars Emil Johansenikkut aallarteruttor- mata. Qinersisoqaraanga ra- diomik tusamaartarpugut, qi- nersinermilu angusanik allat- tueqataasarpunga oqallisigi- niassagatsigit. Piffissaq ta- manna Nunatsinnut pissanga- nartuuvoq. AG: - Heilmannit ilaat partiini allani ilaasortaapput. Illit Siumut-mut ilaasortaa- lememit nalaatsornerinnaa- va siunertarisimaviulluunniit. Paaviaaraq Heilmann: - Akkaga Niels Carlo Heil- mann Atassummi politikeriu- voq malunnaateqarluartoq, akkagali alla, maanna toqo- reersoq Ottooraq Heilmann, i- natsisartunut ilaasortap Ma- niitsumilu borgmesterip Ruth Heilmannip uigigalua, Siu- mukkormiunngorpoq. llaqu- Angajua Hans Frederik tullinilu Paaviaaraq 1960-ikkut qeqqanni Maniitsumi meeraallutik: - Piffissaq nuannersoq, Paaviaaraq Heilmann oqarpoq. Storebror Hans Frederik og den næste i rækken, Paaviaa- raq, som børn i begyndelsen af 1960’erne i Maniitsoq: - Det var en god tid, siger Paaviaaraq Heilmann. tariit Heilmannikkut tamati- goortuupput, kiisalu Atassut aamma Siumut partiiupput tamatigoortut, saamerleqarlu- tillu talerpilleqartut. Imaas- sinnaavoq assigiinngissute- qarpallaanngitsut. - Isumaqarpunga politikerit pingasuullutik piviusunngor- sinnaasunik politikkimik ingerlatsisut. Isumaqarpunga anguniakkanik siunniussiso- qartoqartariaqartoq, aamma piviusunngortinneqarsinnaa- sunik. Tamatuma kingorna anguniakkanik nutaanik siun- niussisoqassaaq, taamaalillu- ni imminut siunissamullu piukkussarluni, aallaqqaam- mut ingasappallaanik angu- niagaqareernani, taamaali- gaannimi ajutoortoqarsinnaa- voq. Timersortartoq AG: - Timersortartuuneq qa- noq aallartippa? Paaviaaraq Heilmann: - Qulit missaannik ukioqarlu- nga ilaqutariit inissiarsuamut nuukkatta ataatama sisoraati- nik ujakkaarluni akissarsiai naammattoorpakka. Ataatar- put ujakkaallammattut takor- loorsimanngisaannarparput. - Taamani timersomeq so- qutigilereerpara, ataatamali a- kissarsiaasa nassaarineri so- qutiginninnermut sakkortu- saapput. Ilaqutariinni amerla- suunik timersortartoqarpoq. Tobias Heilmanna sisorartar- tuuvoq nunat tamat akomanni unammisartoq, taannalu nu- annaartoralugu maligassior- tigaarput. - Ujakkaameq aallamiuti- gigaluarsinnarlugu sangu- saamermut nuuppunga. Ta- matumunngalu Tobias pisuu- voq sangusaartartuummat, kiisalu Laarseeraq Skifte taa- mani illoqarfimmut pimmat. Sungiusaasuupput, KS-69- imilu pitsaasumik ataqatigiis- sitsipput. Ataqatigiilluarpu- gut, 1970-ikkullu aallartinne- rini Nunatsinni inuusuttuaq- qani iligiikkaani pitsaaner- paavugut. - Unammisartuunerma na- laani normu 2 aamma 3-t a- merlavallaangajapput, aat- saallu utoqqasaani unamme- qataasalerama ukiuni kingul- lerni Nunatsinni pissartan- ngortalerpunga. Tamatumun- nga peqqutaavoq Jakob Skifte sangusaarnermut ajugaasar- mat Jørn Larsenilu sangusaa- piloomermi ajugaasarluni. Ja- kob sangusaapiloomermi aju- gaaffigisinnaavara, Jørn sa- ngusaamermi, pitsaaneruffh- nili ajugaaffigisinnaasamagit, taamaattumik normu 2-jusar- lungalu 3-jusarpunga. Paaviaaraq Heilmann u- nammisartooreerluni inuusut- tunut sangusaartartunut su- ngiusaasunngorpoq, Nunat- sinnilu Sisorartartut Kattuf- fiata siulersuisuini sulillua- qaaq. Sisortartuuneq Paaviaaraq Heilmannimut nuannersor- passuamik misigisaqarfiusi- mavoq, asserlu sisorartarfim- mi Apussuameersoq tiguga- miuk qungujuppoq. 1989-imi assilisaavoq, namminersome- runeq ukiunik qulinngortor- siomeranut atatillugu dron- ning Margrethe Apussuami sisorariarmat. Paaviaaraq Heilmannip dronningip siso- raataanik pujassaatinneqar- poq, oqameratullu: - Ilumut kikkulluunniit kun- ngikkormiut sisoraataannik pujussaasuusimanngilaq. Paaviaaqqap sisoraatit qa- noq pujassarneqassanersut suli nalunngilaa. - Imaakkajuttarpoq ajugaa- sartut taamaatijaartarnera, naammagilertaramikku. I- maassinnaavoq normu 2 aam- ma 3-jusamikka peqqutaallu- tik suli sangusaamissamut so- qutigisaqartunga. Tamanna iluarpoq timigitsitsisuummat. Arpakulavunga, sisortamerlu aallartinngitsiartoq kivittaaru- tinik nukkassartarpunga. Paaviaaraq Heilmannip a- ngalasamerpassuarmini atisat arpassutit nassartarpai, Mosk- va-mi Sankt Petersburg-imi illoqarfinnilu allani arpanni- kuuvoq. - Arpalluni aak niaqqumut ingerlasarpoq, eqqarsarluar- narnerullunilu. Arpannerup nalaani sorpassuit iluarsine- qartarput. Taxartartut ataqqillugit Paaviaaraq Heilmann: Meeqqat atuarfiat naammas- sigakku Maniitsumi time- læreriuvunga. Danmarkimi Teknisk Skolertussaagalua- rama, aammali sisorartartuul- lunga, taamaattumik klasse- læreritta Henrik Friis-ip kaammattoriarmanga Maniit- sumik timelærerinngorpunga. Ilinniarnera kingusissukkut aallartippoq, tamatuma sioma sorpassuit angumeriniartus- saagakkit. - 1980-ikkut ingerlaneranni arlalinnik misilittagaqarpu- nga. Maniitsumi Nuummi taxaateqamikuuvunga, taxar- tartuullunilu sorpassuarnik nalaataqamarpoq. Taxartartut ataqqeqaakka. Atorfik qaffa- sissuunngilaq, ilisimavarali taxartartuuniaraanni mianer- sorluni silatusaartuusariaqar- lunilu makussisimasuusaria- qartoq. Taxartartut uparuar- tomeqaraangata illersortuar- tarpakka. - Heilmannikkullu angalla- taannik kapisilinniarlungalu raajamiarpunga, piffissamilu tassani assigiinngitsorpas- suarnik sammisaqartarninni ilisimasakka tamatigoorluin- nalerput, kiisalu tamakku inuiaqatigiinnut tamanut ilisi- maarinninnermi nukittorsaa- taavoq. 1989-imi Paaviaaraq Heil- mann Nuummi Niuemermik Uinniarfimmit EVU-tut naam- massivoq, KNR-illu naatsor- suisoqarfiani fuldmægtigin- ngorluni.

x

Atuagagdliutit

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Atuagagdliutit
https://timarit.is/publication/314

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.