Atuagagdliutit - 13.08.1998, Side 15

GRØNLANDSPOSTEN SISAMANNGORNEQ 13. AUGUST 1998-15
Paaviaaraq Heilmannip angutaa Albrecht Heilmann 1960-ikkut qeqqanni qipoqqarmik
pisaqarpoq Maniitsumut kalinneqartoq. Angallammi qatanngutigiit Jaakunnguup
Paaviaaqqallu kiisalu illuata Hans Heilmannip pisaq alutornartoq qimerloorpaat.
Paaviaaraq Heilmanns far, Albrecht Heilmann har i midten af 1960'eme fanget en
pukkelhval, som er blevet slæbt ind til Maniitsoq. På kutteren står brødrene Jaakkunnguaq
og Paaviaaraq sammen med fætteren Hans Heilmann og beundrer faderens flotte fangst.
Kattuffimmioq
AG: - Aalisamerli sammiler-
toqqippat?
Paaviaaraq Heilmann: -
Aalisamermi kattuffinni suli-
nissaq pilerigiuarsimavara,
1990-imilu KNAPK-p allaf-
fiani pisortanngornera ator-
fiuvoq kissaatigisara.
- Pavia Nielsenip atorfmit-
sippaanga, kingornalu
KNAPK-mi siulittaasuusartut
Peter Davidsen-ip naggataa-
tigullu Anthon Siegstadip. Pi-
ngasuullutik assigiinngissoru-
jussuupput, politikkikkut qii-
manikkullu. Pavia Uumman-
nameerpoq, Peter Qassimiu-
nit Antuullu Sisimiunit. Ta-
manna eqqarsaatigiinnarlugu
assigiinngissuteqaqaat.
- Nuannaarutigaara inuiat ta-
tigisat pingasut taama immin-
nut assigiinngitsigisut suleqati-
gisinnaasimagakkit. Ukiut tal-
limat taakku ilinniutaaqaat.
Naalakkersuisoq
1995-imi Paaviaaraq Heil-
mann illuanut nuuppoq aali-
samermut, piniamermut nu-
nalerinermullu naalakkersui-
sunngorluni. Allaffeqarfimmi
pisortaq 36-nik ukiulik Lars
Emil Johansenip naalakker-
suisunngortippaa.
AG: - Uissuummissutigaa-
juk?
Paaviaaraq Heilmann: -
Taama oqartoqarsinnaan-
ngilaq. Periarfissaq ilimana-
reerpoq. Partiimi suliassanut
immikkut ittunut iluarsiinis-
sanut Lars Emil Johansenip
atoraluttuinnarmanga eqqar-
saatigaara immaqa taamaallu-
ni aperissagaanga politikkik-
kut sulinermi aalajangersima-
nerusumik ikkuterusunner-
sunga.
- 1995-imi upernaakkut
Københavnimi Anthon Sieg-
stad Knippelsbro-kkut ingia-
qatigalugu oqarasuaatiga a-
ngallattagaq sianerpoq. Lars
Emil Johansen oqarpoq:
- Iluatsippoq. Aalisamermut,
piniamermut nunalerinermul-
lu naalakkersuisunngomnis-
sat inassutigineqassaaq.
- Anthon Siegstad oqarfi-
gaara atorfimmut allamut a-
kuerseqqammerlunga. Eqqar-
saatigilaariarlugu oqarfigaa-
nga: - Illit nammineq aalajan-
gissussaavutit.
- Soorunami eqqarsaatigil-
luaqqaareerpara. Soqutigisar-
luinnannik atorfigissaarpu-
nga, ilisimavaralu naalakker-
suisunut ilaasortaalluni ator-
fik qulakkeerneqarsinnaan-
ngitsoq. Taamaakkaluartoq
qulanngilanga: - Imminut sa-
piukkaanni iluatsitsisoqarsin-
naanngilaq.
Anthon Siegstadilli oqarfi-
gereernikuuaanga politikki
naapertuilluanngitsoqarsin-
naaqisoq. Politikerisut ilorri-
simaartoqarsinnaavoq, aam-
mali pitsaanngitsumik iliorfi-
gineqartut misigisoqarsin-
naalluni. Periarfissat tamar-
mik tassaniipput. Ilisimasa-
riaqarpoq.
AG: - llluatungaanut nuun-
neq ajomakusoorsimava?
Paaviaaraq Heilmann: -
Naagga, uannut ajomarsi-
manngilaq. KNAPK-mi allaf-
feqarfimmi pisortatut sulias-
sakka suunersut nalunngillu-
arpakka, naalakkersuisutullu
suliassat aamma ilisimallugit.
- Isiginneriaatsit assigiin-
ngilluinnarput, sammisalli as-
sigiillutik. Soqutigisaqaqati-
giit kattuffiata ilaasortami so-
qutigisaat kisiisa suliarisus-
saavai; naalakkersuisup inu-
iaqatigiit tamarmiusut soquti-
gisaat suliassaralugit. Taa-
maappoq.
AG: - KNAPK-lli naalak-
kersuisoq uparuallattaartuar-
paa?
Paaviaaraq Heilmann: -
Aalisartuulluni ilungersor-
nartuuvoq, taamalli kappiala-
tiginissamut patsisissaqan-
ngilaq. Qangaanerusoq ullu-
mikkutut teknikkikkut atorto-
rissaaruteqanngilaq, aquttar-
fimmi qaavaniluunniit. Taa-
mani aalisartuuneq aatsaat
tassa ilungersomartoq.
- Isumaqarpunga ullumik-
kut aalisartuusut qanga aali-
sartuusimasut qutsavigisaria-
qaraat, ilungersornermikkut
eqiasuinnermikkullu sineris-
sami aalisakkerivinnik tunit-
sivinnillu pilersitsisinnaasi-
mammata. Inuiaqatigiit aali-
sartut tatigilerpaat, ESU piler-
sinneqarpoq, atortullu pitsan-
ngoriartuinnarlutik.
- Aalisartut atugarisaat ilisi-
mavakka. KNAPK-miikkal-
larama tusarlemeqartarpunga
allaffimmiuinnaasunga, naa-
lakkersuisuunermalu nalaani
politiikkeriinnaanerartittarlu-
nga. Tamanna eqqunngilaq.
Aalisartuuneq timinni misi-
linnikuuara, ataataga akkaak-
kalu aalisaqatigisamerisigut.
- Aammalumi umiartorlu-
nga meriannguneq misigini-
kuuara...
Anguniagaiik
AG: - Timersortartutut angu-
niagaqarusupputit. Angunia-
gaqarusunneq politikkimut
nassarpiuk?
Paaviaaraq Heilmann: -
Isumaqarpunga timersortar-
tuusimanera politikkimik su-
liaqaminni iluaqutaasoq. Si-
sorarfimmi iluatsitsisoqarlu-
nilu ajortoortoqarsinnaavoq,
tunniutiinnartoqassanngilarli.
Tamanna timersomermit po-
litikkimut nuussinnaasima-
vara.
- Timersomermi timikkut
nukittuujusariaqarpoq, aam-
mali tamikkut. Sangusaartar-
tuuvunga, timersomerlu taan-
na piffissami sivikitsumi ilu-
ngersorfissaavoq. Aamma
politikkimi taamaattoqassaaq,
minnemnngitsumik inatsisar-
tut ataatsimiittarfianni oqallit-
toqartillugu. Uippajaalersutut
misigisimanngisaannarpunga,
tamannalu timersortartuusi-
maninnut peqqutaavoq.
- Isumaqatigiinniamemis-
saaq sivisuuni ingerlatsinis-
samut timikkut nukittujusa-
riaqarpoq qaratsakkut eqqar-
sarluassagaanni. Taamaatto-
qarnerisigut timersornerup
iluaqusertarpaanga, uangalu
qasusut siullersarisanngilaan-
nga.
Siunissaq
Paaviaaraq Heilmann 1995-
imi inatsisartunut qinigassan-
ngortippoq.
204-nik taaneqarpoq, uku-
aani Ruth Heilmann 307-nik
taaneqarluni Inatsisartunut
ilaasortanngorpoq.
AG: - Upemaamut qinigas-
sanngortissavit?
Paaviaaraq Heilmann: -
Aap, pilersaarutigaara. Qiner-
sinermi inatsit allanngortine-
qanngippat Qeqqani qinigas-
sanngortissaanga.
Paaviaaraq Heilmann Lars
Emil Johansenimut sinniisaa-
voq. Ukiup ataatsip matuma
sioma Inatsisartunit tunuar-
mat Paaviaaraq Heilmann
inatsisartunut ilaasortanngor-
poq-
AG: - Lars Emil Johansen-
ip tunuamerani Inatsisartu-
nut ilaasortannguinnerit ar-
laatigut apeqqutaasimava?
Paaviaaraq Heilmann: -
Naagga. Naalakkersuisuullu-
ni partiimi oqaluttarfimmi-
luunniit oqaaseqarnissamut
periarfissaqarluarpoq, inatsi-
sartunut ilaasortaanngikkalu-
arluni. Allannguuteqarpal-
laanngilaq, misigissutsikkulli
soorunami pitsaasuuvoq nam-
mineq siunnersuutigisat akue-
ralugit taasussutigisarlugit
politikkikkut akisussaaffiga-
lugit.
AG: - Lars Emil Johansen-
ip naalakkersuisunngortip-
paatit, maannali Jonathan
Motzfeldt aquttunngorpoq.
Piffissap qeqqinnaani taar-
siineq qanoq isumaqarfigaa-
juk.
Paaviaaraq Heilmann: -
KNAPK-mi politikkikkut a-
qutsisut taarsertarnerat su-
ngiusimavara. Maannalu naa-
lakkersuisuni aamma misige-
rujara.
- Pavia Nielsen, Peter Da-
vidsen aamma Anthon Sieg-
stad inuupput assigiinngissu-
teqaqisut, tamaasa immikkut
ilinniarfigilluakkakka. Aam-
mattaaq Lars Emil Johansen
aamma Jonathan Motzfeldt
taamaappakka. Inuupput assi-
giinngissuteqaqisut, immik-
kut suleriaaseqarput suliassa-
nillu agguaasseriaaseqarlutik.
Inuupput piginnaaneqaqisut
tamarmik immikkut inuttut
ilisamaateqarlutik. Isumaqar-
punga Lars Emil Johansen
suleqatigilluarlugu, isumaqar-
lungalu Jonathan Motzfeldt
suleqatigilluarlugu.
AG: - Isumaqarpit uper-
naaru inatsisartunut qinersi-
soqareerpat Jonathan Motz-
feldt naalakkersuisunngortit-
silerpat ilanngunneqassaner-
lutit?
Paaviaaraq Heilmann: -
Naalakkersuisoorusunnerlu-
nga Jonathan Motzfeldtip a-
perissappanga akuersissaa-
nga. Suliat aallarteriikkavut
naammasserusuppakka. Qa-
norli pisoqamissaa takoqqaa-
riartigu. Politikkimissaaq qu-
lakkeereertinnani aalajangii-
soqartanngilaq.
AG: - Sulialli nuannaraat?
Paaviaaraq Heilmann: -
Aap, isumaqarpunga naalak-
kersuisutut sulineq pissanga-
narlunilu soqutiginartuusoq
suliassanullu unammillemar-
tuulluni.
- Qinersisoqareerpat naa-
lakkersuisoqarfimmi allami
naalakkersuisunngorusussin-
naavit?
Paaviaaraq Heilmann: - Jo-
nathan Motzfeldt inuttaler-
suisussaavoq, ilisimassavaali
periarfissat tamaasa ammaffi-
gigikka. Naagga, isumagin-
ninnermut naalakkersuisun-
ngorusussanngilanga. Atagu-
li. Isumaqarpunga inuit kik-
kulluunniit inoqamminnik
tuppallersaasinnaasut. Peq-
qinnissaqarfik? Aamma taan-
na unammillemassaaq. Qi-
nersisoqareernissaali takoq-
qaariartigu.
Ilaquttat ikinngutillu
Paaviaaraq aamma Maren L.
Heilmann, Nuummi Qimar-
nguimmi ningiuugallartoq,
16-inik ukiulimmik emeqar-
put.
- Tulluusimaarutigeqaara.
Aamma sisoraatinik sangu-
saartartuuvoq, taamaattumik
oqaloqatigiissutissaqartaqaa-
gut. Isikkamik arsarlutik VM-
ermata Frankrigimiippoq.
Uterami nutsani aappillarim-
mik misutsissimavai.
AG: - Angutaami qanoq
oqarpa?
Paaviaaraq Heilmann -
Nammineq tamakku aalaja-
ngissavai. Ajorinngilara.
- Politikki piffissannik
atuiffigeqaara. inuilli qangali
ilisarisimasarisakka attave-
qarfiginiartarpakka, soorlu
timersomermeersut. Ikinngu-
tigiinnerit ataannassappata
paarisariaqarput, uangalu suli
taamaaliortarpunga.
- Isumaqanngilanga allan-
ngorsimallunga. Naalakker-
suisunut ilaasortanngorneq
peqqutigiinnarlugu imminut
sorsuartut isigisoqartariaqan-
ngilaq. Inuuvunga sassarte-
rumatuujunngitsoq, inuilli ili-
sarilersimalerlugit attaveqar-
figilersimasakka attaveqarfi-
giinnarusupakka, imaanngit-
soq sianikulaarfigalu. Naape-
qatigiikkaangatta oqaloqati-
giinneq piffissaqarfigisaria-
qarparput.
ASSyFOTO: NAMMINEQ PIGISAQ/PRIVATFOTO