Atuagagdliutit - 15.04.1999, Blaðsíða 12

12 -TORSDAG 15. APRIL 1999
ATUAGAGDLIUTIT
KANAJORLAAP ANORISAQIHKKAA
lllumi atortutoqqat ileqqullu nikagisariaqanngillat
Allatoq Jens Brønden
1970-ikkut aallartinneranni
Centralfagskolip sumiissu-
sersiornermut ilinniarfittaani
ilinniartitsisoq, allattarfis-
suup saaniittoq sukanga-
suunngilaq. Barselaj Ezeki-
assen suleqatigalugu nuna-
miut imarsiomermik ilikkar-
tittarpai - inip ilinniartitsiviu-
sup iluani sapinngisamik i-
linniartittarlugit. Inuppassuit
inimi tassani Jakob Poulsen
ikiortitalugu umiatsiaaqqa-
niit aalisariussuarniillu su-
miissusersiorsinnaanermut
tunngavissaqarlualertarput.
llinniartitaaneq pissanganaa-
tilik tunniusimanartorlu, Kat-
tegat-ip imartaata assingata
nungullameri allaanatik ma-
lissuit. Qallunaat imartaata
assingi atorlugit Kalaallit
Nunaat sinerlugu »umiartor-
nissamut« sumiissusersior-
nermik ilinniarneq naaper-
tuuppasinngilaq, kisianni
taamani ilinniagassat taa-
maapput, maannalu umiarsu-
aaqqani naalakkat tamarmik
nalujunnaarsimavaat, For-
næs-imi naaralaartitsivik su-
mi napanersoq.
Jaakuli ilinniartitsisori-
gaanni »umiartorfik« su-
miinnersoq apeqqutaanngi-
laq. Ilinniartitsineq qanilaar-
tutut misiginarsitittarpaa, aa-
lisartuunermilu nalaanit oqa-
luttuaqartuarluni, aammalu
naak nunap assingani Ko-
ngedybet-ikkoorluta Store-
bælt-ip sarfamera eqqarsaati-
gisariaqaraluarlutigu, Ka-
laallit Nunaata silaa, malis-
suit nilleqisut, anorlileria-
taartarnera, ikkarlii sermer-
narsisameralu eqqarsaatitsin-
niittarput.
Soorlu taamani sila, milli-
bar anorillu sakkortussusia
eqqartoraagatsigu...
Kanajorlak
Jaakup kanajorlak, aalisa-
gannguaq silasiut, anorip su-
minngaanneerneranik tik-
kuussisartoq pillugu oqalut-
tuuppaatigut.
»Silasiuteerannguaq« taan-
na kanajorlaavoq panertitaq,
ammassattut mikisutut angi-
tigisoq. Silasiutigineqaraa-
Jaakup anaanannguata inuusukkallarami assinga, taamaal-
lunilu Jaaku angerlamut apuunniassammat anori saqitip-
paa.
Et ungdomsbillede af Jakobs søde mor, der engang vendte
vinden for at få Jakob hjem.
ngami isigiuminaqaraluni
masiisa avaleraasartai silam-
mut siaameqarsimasarput, u-
jaluminermik amitsumik pi-
tuutaligaasarlutik (ujalussiaq
atorsinnaanngilaq), taamaa-
lillunilu anorip aggerfiata tu-
ngaanut niaqua saassinnaa-
lertarpoq.
Jaakup arnaa umiartortu-
mik erneqarami kanajorlaa-
teqarpoq, ullullu ilaanni paa-
sinarsivoq kanajorlaata im-
mikkooruteqarluinnartumik
nukeqartoq.
Taamani Jaaku Sisimiunit
aallaaveqarluni aalisarpoq.
Ullut ilaanni Nuummukaru-
sulluni suleqatini akuersitip-
pai, raajarniatsiarlutik Godt-
håb Fiskeindustri-mut tunisi-
sinnaagamik. Arni qanikku-
sulersimavaa, Nuummullu ti-
kissimatsiaannarluk arni pu-
laaramiuk malugaa, kanajor-
lak ujalussiamik paperuati-
gut qilersimallugu, igalasser-
fimmut tegnestift-imik ik-
kussimagaa. Kanajorlak taa-
maalilluni ataasiinnarmut
sammitinneqarpoq, tassa a-
vannamut.
Arni sooq taamaliornersoq
aperaa, akivorlu Sisimiuniit
kujammukarnermini oqqu-
migaarniassammat, taamaa-
lillunilu ajornatorsiulinngin-
niassammat taamaaliorluni.
Aammami kujammukarne-
rat tamaat avannertuarpoq.
- Ukiukkullu taamaakka-
juttarpoq, Jaakup oqaluttuan-
nguaq taama naggaserpaa.
Ukiui inuttaanut
naleqqutinngillat
Jakob Poulsen 1936-imi i-
nunngorpoq, taamaammallu
63-inik ukioqarluni. Taman-
nali uniffigisariaqanngilaq.
Sulimi kalaaliaqqamut ikin-
ngumminulluunniit inuusun-
nerusunut aqissinik pisiniar-
tariaqalersimanngilaq, tuttul-
lu pisani pisamermisut suli
nammattarpai. Aamma kii-
naata eqisalunneri nutaajun-
ngillat. Ukiorpassuami taa-
matut isikkoqartuarsimavoq,
inuimmi pujortaatitortut si-
laannarissarluartartullu taa-
maattarput. Jaakullu taakku
marluk pissarsiarilluarsima-
vai.
Qatanngutigiit angutit pi-
ngasuugaluarput, Jaakullu o-
qaluttuarnera malillugu ar-
naa Birgitte meeqqiorami
»tissalukaartiiinnarlugit« a-
niatissimanngilai. Jaaku i-
nunngormat angajua arfineq
marlunnik ukioqarpoq, uki-
orlu ataaseq qaangiuttoq sa-
kiallulluni toqulluni. Jaaku
15-inik ukioqartoq nukaa
Poul inunngorpoq.
- Sooq illit Poulsen-iuit,
anaanat Mølleriulluni nuk-
kallu Krohn-iulluni?
- Aap, tamanna eqqumiigi-
narsinnaavoq, Jaaku nassuer-
poq. - Kisianni anaanap uia
ukiup ataatsip missaannaani
katisimanereerlutik taamani
najukkamik Qaqortup eqqaa-
ni aqisserniarluni ajunaar-
poq. Gabriel Møller-imik a-
teqarpoq, taamanilu Frederik
Nielsen-ilu kalaallini siul-
lersaallutik qallunaat ilinni-
arfissuanni ilinniartitsisutut
naammassisimapput.
- Anaana ukiuni arfinilinni
uillarnertut inooreerluni
naartulerpoq, uersagaanga-
malu Møller-imik kingulia-
qutserneqarnissannut palasi
akerliuvoq. Anaanama uigi-
galuata aqqanut nikanarsaa-
taanissaa annilaangagimma-
gu, anaanama kuissutaanik
Poulsen-imik atserneqaan-
narpunga. Tamannali naam-
magisimaarluartorujussuua-
ra.
Poul-illu Krohn-imik nag-
gateqameranut peqqutaagin-
narpoq, angutaa taama ki-
nguliaqarmat.
Sanasutut ilinnialerpoq
- Meeraagallarama angajoq-
qaat sunik tamanik aalaja-
ngiisarput, sanasunngornis-
saralu anaanama kissaatigaa.
Taamaammat 14-iinnamik u-
kioqarlunga Asmussen &
Weber-ikkunni sulilerpunga,
ullormilu suliartorfissanni si-
ullermik inortuivunga. Isu-
maqaraluarpunga arfineq
marlunoortussaalluta, kisian-
ni sunaaffa arfinernoortus-
saalluta. Nalunaaquttap a-
kunneri 15-it qaangiuttut -
unnukkut qulingiluanngortoq
- soraarpugut. Ullumikkumut
suli iteriartarpunga, nalingin-
naasumik tallimanut makit-
tarlunga.
- Unnukkut qasusorujus-
suunngilatit?
- Naagga, oqariataarpoq.
Jakob Poulsen-ip suliner-
mini ukioq siulleq iffiorfito-
qaq sanaqataaffigaa, nassuer-
porlu illu taanna 1980-ikkun-
ni eqqissisimatitanngormat
utoqqaliallalluni misiginngit-
soorsimanani.
llinniarnini nuannaraa, su-
leqatinilu nuannarilluarlugit.
Taamaakkaluartoq nukappi-
aq 15-inik ukiulik, landshøv-
ding Lundsteen-ip ilinniarni-
ni Danmark-imi nangikku-
sunnginnerlugu aperimmani
ussernartorsiortorujussuan-
ngorpoq.
- Taamaaliorusulluinarpu-
nga, Jakob oqaluttuarpoq. -
tallimanngornermilu unnuk-
kut soraarlunga angerlarama
anaanama oqarfigaanga, al-
laffissuarmit apeqqutigine-
qarsimasunga. Tassani oqar-
figineqarpunga aallamissan-
nut suut tamarmik piareertut,
anaanagalu oqaluttuukkakku
tulliani sapaammi aallartus-
sanngorlunga, oqarfigiinnar-
paanga: - Taavami tuaviorta-
riaqassaagut!
- Tamannalumi ilumoor-
poq, kisianni umiarsuarmut
ikigama piffissaqarlualerpu-
nga. »M/S Disko«-toqqamik
angalanerput qaammatip
missaanik sivisussuseqar-
poq, aallaqqaammullu Qe-
qertarsuup Tunuanukarpu-
gut, tassanngaanniillu Ivit-
tuunut usilersoriartorluta,
kiisamilu tassanngaanniit nu-
namut pilerinartumukarluta
kujammut aallarpugut.
Nunami nutaami
inuuneq nutaaq
- Danmark-imut tikikkama
Asmussen & Weber-ikkunni,
Nuummi suliffigisimasanni
sanasutut ilinniartunngorpu-
nga, kisiannili sulininni u-
kioq siulleq, Kalaallit Nu-
naanni pisoq ilinniartitaaner-
mut oqartussaasut ilinniar-
nertut akueriumanngilaat.
Tassami teknisk skole-mi i-
linniarsimanngilanga, aam-
malu pisinnaasama qallunaat
ilinniartut pisinnaasaannit
annikinnerunissaat ernuma-
gineqarpoq.
- Paasinarsivorli tunulia-
qutarisakka pitsaalluinnar-
tuusimasut. Ukiuni arfinilin-
ni Kalaallit Nunaanni meeq-
qat atuarfianni atuarninni
qallunaat meeqqanut atuarfi-
anni Tekniske Skole-milu i-
linniagassat angusimagakkit,
Teknisk Skole-miinninni 2.
klasse ajornaquteqanngitsu-
mik qaagiinnarpara. Uangalu
atuarfimmi poqersutut immi-
nut taasinnaanngilluinnarpu-
nga, Jaaku qularpasigani o-
qarpoq.
Jakob Poulsen misilitsin-
nermini allagartartaareerluni
Danmark-imiiginnarpoq, 21-
inik ukioqarluni katikkami
meerartaarlunilu, niviarsia-
rannguamik, aatsaat Kalaallit
Nunaannut tikikkamik atsik-
kaminnik.
- Anaanaga katinnitsinni i-
laanngilaq, kuisittuuleruttalu
ilagerusulluta piumaffigaati-
gut. Taamaammat kuisiman-
ngitsunnguaq aallarupparput,
-NJ
JAKOB POULSEN
kuisikkamilu Susanne-mik a-
teqalerpoq.
Tamanna sioqqullugu Jaa-
ku marlussoriarluni aasakkut
Kalaallit Nunaannut sanajar-
tortarsimavoq, tikitaasalu ila-
gaat Station Nord, Avanersu-
aq Tunumilu sumiiffiit arlal-
lit.
Akissarsiorluarnarpoq, aa-
saaneranimi Kalaallit Nunaa-
niikkaanni akissarsititsivitto-
qameq ajorpoq. Aatsaat Dan-
mark-imut »angerlaraanni«
suut tamarmik ataatsikkut a-
kilerneqartarput, ikigisassaa-
nerlu ajorput.
- Sumili inunngorsimaneq
tunngavigalugu atugaqarti-
taaneq atuutsinneqalermat
nuannaarneq naggasemeqar-
poq, Jakob Poulsen oqaluttu-
arpoq. Taamaakkaluartoq su-
liaqaqatigiit arlallit kalaaliu-
galuarlutik Kalaallit Nunaan-
nut tikisitaasalerput, taman-
nali sanasunut atuutinngilaq.
Namminersulerpoq
- Taamaammat iliuusissaq a-
taasiinnanngorpoq, tassa
nammineq aallartinnissaq. I-
laqutariinnguulluta ukiuni
marlunni Nuummeereerluta
Sisimiunut nuuppugut, tassa-
ni Bent Pedersen suleqatigar
lugu sanasut niuertarfiannik
aallartitsillunga. »Pedersen
& Poulsen«, taama immitsin-
nut taaguvugut, inuilli piler-
tortumik taaguuserpaatigut
»Pis & Papir«. Kisianni niu-
ertarfik ingerlalluaqaaq,
Jaaku Margrethe-lu Qussummi illuaqqami taama issiasarput.
Jakob og Margrethe i en typisk situation i hytten Qussuk.