Atuagagdliutit - 15.04.1999, Blaðsíða 13

GRØNLANDSPOSTEN
SISAMANNGORNEQ 15. APRIL 1999-13
1940-mi nuummiuaqqat assilisittut, taakkulu tamarmik suli peqqipput. Saamerlerniit
tassaapput Jakob Poulsen, August Heilmann, Augusta, Marie Meyer, Keld Holm, Helga
aamma Ruth Holm, Augusta Petersen aamma Tulla.
Et billede fra 1940 afen lille flok Nuummiut, der alle lever endnu. Fra venstre er det Jakob
Poulsen, August Heilmann, Augusta Heilmann, Marie Meyer, Keld Holm, Helga og Ruth
Holm, Sofie Petersen og Ellen Chemnitz.
namminersortutullu ingerla-
ninnik qatsussininnut taanna
peqqutaanngilaq.
- Kisianni nunamiiginnar-
neq nuannerisarinngilara. II-
luliortuuninnut oqaatigeriik-
kattut peqqutaavoq, tamanna
anaanama aalajangersimam-
magu. Tamatumalu kingu-
nissaa suleqatima nalunngi-
laa, ukiullu pingasut ingerla-
reersut - 1963-imiunngikku-
ni 1964-imi - oqarfigiganni
suliassara naammassisutut
misigalugu tupaallanngilaq.
- Gøtsche-mik atilik raaja-
leriffiliuupparput - taannalu
kingusinnerusukkut tassaa-
lerpoq »Sipineq« - Gøtsche-
lu raajamiussuarmik pisini-
arluni piginneqatissaminik a-
migaateqarpoq. Neqeroorut
naaggaarsinnaannginnakku
suliffiutitsinni piginneqa-
taassutiga tunillugu aalisar-
tunngorpunga umiarsuaati-
linngorlungalu.
Aalisartutullu anaanaga,
taamani kanajorlammik sila-
siuteqartoq tikeraarpara.
- Aappassaanik pulaarakku
peqqippianngitsoq isaasigut
malunnarpoq, nallingitsaal-
lugulu aperaara sinilluarsi-
mannginnersoq.
- Naamik sinilluaraluarpu-
nga, akivoq. - Kisianni sin-
nakippunga...
- Oqamerani peqquteqarsi-
masoq malunnarpoq, peqqu-
taalu paasinnginnakku ape-
raara,sooq sinnakissimaner-
soq.
- Nalunaaqutaq unnuaq a-
taatsimut kinguartikkakku
paasisinnaagunarpat.
- Paasilerpara nalunaaqu-
taq aasaanerani piffissamiit
ukiuunerani piffissamut niki-
sissimagaa, eqqumiigalugulu
aperaara, sooq sioqqutsilluni
kinguartissinnarlugu innarsi-
mannginnersoq.
- Isumaqataarpasiganilu o-
qarpoq: Oqarfigineqarpugut
nalunaaqutaq ataatsimut ki-
nguartissagipput, taamaam-
mat ataatsimut kinguartip-
para!
- Angajoqqaagut nalingi-
saallu ilaanneeriarlutik oqar-
tussaasunut tatiginnippal-
laartarput, kisianni qaqutigu-
innaq kukkusarlutik, Jaaku
oqarpoq.
Fornæs-ip
naaralaartitsivia
Kingusinnerusukkut paasi-
narsivoq aalisariuterput ka-
ngerlunni aalisamissamut a-
ngivallaartoq, taamatummi
atoratsigu. Imminut akiler-
sinnaanngilaq, taamaammal-
lu aalajangerpugut Danmark -
iliaallugu - Fornæs-ip naara-
laartitsivianut allanullu - aa-
lisariutinik minnernik mar-
lunnik taarserniarlugu.
Piffissami tassani Hirts-
hals-imit aallaaveqarlunga
aalisarpunga, aalisarnerullu
periarfissarititarpassui ilik-
karlugit. Jaaku ukiualunni
qallunaat kalaallillu nunaan-
ni aalisareerluni, aalisamik-
kut susassaqarfini tunivai, i-
nuussutissarsiullu anaanami
naalakkiissutigisaa uterfi-
geqqillugu.
1968-imi umiarsuaaqqani
naalagassatut soraarummeer-
poq, Barselaj Ezekiassen-ilu
Esbjerg-imi Søfartsskolemi
oqalutsitut suleqatigilerlugu.
Marluullutik 1970-imi uter-
put, skipperskoli/fagskolimi
ilinniartitsisutut atorfilinnut
akuulerlutik.
Ukiuni pissanganartuni
qulini sulivoq, Jakob Poul-
sen-illu ilinniartitsisoqanni
qallunaaq ilagalugu ilinniar-
titsisut siunnersuisoqatigiif-
fiat sinnerlugu, ilinniarfimmi
ilinniartitsisut kalaallit akis-
sarsiatigut atorfeqartitaanik-
kullu pitsaasunik atugaqaler-
nissaat angusimallugu.
Siunnersorti
Jakob Poulsen umiarsuaaq-
qani naalaganngomiat ilinni-
arfianneereerluni, siunnersu-
isartoqatigiinni sulilerpoq.
Tamatuma ilaatigut aallarni-
utaatut Christian Høy-ip Tu-
numi aalisamermik misissui-
neranik ataqatigiissaarivoq,
kingornagullu Kalaallit Nu-
naata sineriaa tamakkerlugu
annertuumik siunnersuiner-
mik suliaqalerluni.
Ukiuni marlussunni Inuus-
sutissarsiornermut Pisorta-
qarfimmi pisortap tulliatut a-
torfeqareerluni Royal Green-
land-imut nuuppoq, pilerto-
qisumillu bemandingschef-
itut atorfinilluni.
Namminersornerullutik O-
qartussat allaffissuannit qi-
magutilertorneranut peqqu-
taasutuaavoq, inissiffissami-
nut inissinnani misigisima-
gami.
- Tigummiinnarusussimap-
pannga akissarsiannut naa-
pertuuttumik sullissisinnaa-
nissara qularaara, Jaaku o-
qarpoq, taamammallu soraar-
niuteqarpoq, inunnut tunnga-
sumik suliaqalerusulluni.
Inunnut tunngasoq
Atorfik taamaattoq Royal
Greenland-imi nassaaraa.
Taamani umiarsuaaqqani
naalakkat kilisaatini atome-
qannginnerat oqallisaasoru-
jussuuvoq. Taamaammat
Jaakup umiarsuaaqqani naa-
laganngorniat ilinniarfianni
sulinini aalisartutullu misilit-
takkani tunuliaqutaralugit
Royal Greenland-imi atorfi-
ninnissaa naleqquppoq, ka-
laallit ilinniartitaanerannik
aallarniiniarluni, kalaallit a-
merlanerusut kilisaatini naa-
lagaasalernissaannut qulak-
keerisussamik.
- Ilinniartitaaneq ingerlal-
luarpallaanngilaq, Jaaku oqa-
luttuarpoq. - Atorfinitsitat-
sinnit arfineq marluusunit a-
taasiinnaq kisinngoruppoq,
nassuiaavoq. - Ataaseq pissi-
ani naartulermat ikerinnaan-
nakkut taamaatippoq, sivi-
suumik qimaqqasarnissaa
nuannarinnginnamiuk. Mar-
luk matematik-imi fysik-imi-
lu Danmark-imi søfartsskoli-
mi piumasaqaataasut naam-
massinngitsoorpaat. Sinneri
piumajunnaarput.
- Kisinngoruttorli kakkat-
torujussuuvoq, Jakob Poul-
sen oqarpoq, ilinniartitaaner-
mullu ajornartorsiutitut isi-
gaa GU-mi ilinniartut ilinni-
amertuunngortartullu ilinni-
arnermik nalaani imarsior-
nissamik eqqarsaateqarneq
ajormata. Tamanna allan-
ngortinniarlugu siusissukkut
ilinniartitaaneq pillugu
paasisitsiniaasoqartariaqar-
poq. Inuusuttut paasisaria-
qarpaat ilinniamertuunngor-
nerup kingoma eqqartuussis-
suserisutut økonom-itullu i-
linniagassat kisimiinngim-
mata. Aamma silaannarissu-
mik tarajomimillu nuannari-
sallit periarfissaqarput.
Inuit eqqaamasallu
Jakob Poulsen aallaaniartar-
tutut pallittuillaqqissorsuu-
voq utaqqikatajuilluinnarlu-
nilu, tamatigullu arlaqarluta
pisatta amerlaqataanik pisa-
qarsimalluni angerlartarpoq.
Niuisa puaasalu nukittunerat
peqqutaaginnanngilaq. Aam-
mami sumerpiaq aqissit, u-
kallit tuttullu toqqoqqasar-
nersut nalunngilai.
1970-ikkut nuannersumik
eqqaasaramigit tunngavissa-
qarluarpoq. Taamani ukiuk-
kut ikinngutini ilagalugit sa-
paatip akunneri tamangajaa-
sa aallaaniartarpoq, taamaali-
ortamerallu ulluinnarni ula-
pinnermik kipititsisarpoq ilu-
arinaqisoq nuanneqisorlu.
Taamanernit eqqaamasat
amerlaqaat, tamaasalu inissa-
qartinngilagut.'Soorlu taama-
ni matuminnga allaaserinnit-
toq Akiani silarlussuarmi a-
pummit matoorsimalluni aju-
naangajammat, Jaakullu illu-
araa 10 kilometerit missaan-
ni ungasissusilimmiippoq, o-
qanngitsoorsinnaannginnam-
ilu oqarpoq nammineq taa-
matut nalaataqarsimasuuguni
unnuakkut nuliaminut anger-
larluni apuunnissani qulari-
nagu.
Aamma taamani palasip
Tom Killeen-ip puiaasamut
»altervin«-imik allagartalim-
mut imaqanngitsumut bour-
bon-iutini immiummagu.
Imaluunniit taamani Frier-
ip nulia Hanni kilisaatit talit-
tarfiatigut imaanut nakkar-
mat, Frier-ilu aqissemiarluni
aallarluni, sila aqqaneq mar-
lunnik issittoq nulii Hanni
masattuinnaalluni matuer-
saateqarani angerlartoq im-
miniiginnarmagu.
Oqaluttuassarpassuupput,
eqqumiikajaartut, quianartut.
Ikinngutit maanna inuusut
qimagutereersullu pillugit o-
qalualaat. Amerlaqisut Jaa-
kup inuuneranut ilaapput.
Kisiannili Jaaku malunnaqi-
sumik inuunerannut sunniu-
teqanngitsoortanngilaq.
Maanna Margrethe-lu
Sonja, Susanne Cuno-lu
ernuttatillu Line, Ivik Mira-
lu ilagaat. Taakkunanit Son-
ja-p kisimi Sunanne-llu mee-
raasa kisimik angumasinnaa-
vaat - sungiusartarlutilluunniit
angusinnaalissagunarlugu.
Taamaaliorpullumi.
1998-imi tuttunik kisitsinermi Jaaku Qussummi illuaqqaminnut aqqusaarpoq.
Under rensdyrtælling i 1998 kom Jakob en tur ind omkring hytten i Qussuk.
NAMMINEQ PIGISAQ / PRIVATFOTO