Tíminn - 26.10.1976, Qupperneq 6

6
TÍMINN
Þriðjudagur 26. október 1976
Ásgeir Ásgeirsson:
4. grein
/F
Bóndi minn„ þitt bú..."
'jmm :
Leiðrétting:
Af einhverjum ástæðum hefur
ein lina dottið niður, i 3. grein
minni, ég undirstrika þá linu
hér á eftir:
1 annarri grein minni setti ég
fram nokkrar tölur til viö-
miðunar þegar rætt er um gras-
eða hey-bergingu. Viö skulum
lita eilitið nánar á þær, og von-
andi leiðrétta þeir, er telja sig
geta, ef meö þarf.
Nokkrir punktar til athugunar
og glöggvunar:
Göð visa er sjaldan ofkveöin:
„Til að tryggja góða votheys-
verkun, þarf að sjálfsögðu að
vanda til allra verkþátta:
Siá grasið i sprettu.
Helzt slegið i þurru veðri.
Fylla geymsluna á sem
skemmstum tima.
Jafna heyinu vel og þjappa.
(Jtiloka að loft komist i heyið.”
Þetta eru staðreyndir sem ekki
verður gengið framhjá, ef vel á
að takast, og svo mælti Agnar
Guðnason 6. 12. 1975.
„Meginhlutverk bóndans er aö
hjáipa gróðrinum og gefa
„barninu brauö” i viöustu
merkingu þeirra orða. Hlut-
verk ykkar, virðulegu vis-
indamenn, sem starfið á sviði
landhúnaðarins er að hjálpa
bændunum i þessu starfi. Þvi
fagna islenzkir bændur alveg
sérstaklega komu ykkar og
vænta sér góðs af þessu þingi
og öllu ykkar starfi.”
Svo mælti bóndinn og ráöherr-
ann Vilhjálmur Hjálmarsson
við setningu 15. ráðstefnu nor-
rænna búvisindamanna, 1. 7.
1975. Undir þessi orð munu
margir hafa tekið, og vonandi
taka enn.
„islenzkur búpeningur, þótt
e.t.v. sé sauðheimskur, vill
heldur vel og rétt þurrkað
þurrhey heldur en myglaö úr
sér vaxiö og illa hirt hey og
eyðilagt með 4-6 mánaða súg-
þurrkun, enda þótt þessum
aðilum sé boðið upp á súrhey,
sem mér skilst að sé jafnilla
séð af búpeningi og gegninga-
mönnum hans.”
/firskrift þessara „fögru” orða
Guðfinns Þorbjarnarsonar, 30.
3. 1976 i DB, er: „MEIRI
AHERZLU A NÝJUNGAR í
HEYVERKUN.” Ég get ekki
fundið i nefndri grein neina vis-
bendingu um nýjungar i hey-
verkun, enda gleymir maður-
inn, að nytjadýr okkar, þó
„sauðheimsk” séu, vilja helzt
fóður sem er minnst frábrugðið
ferskum jurtum, þvi þau eru
að sem kallað er jórturdýr,
ýrnar og sauðféð. Ekki þekki
ég, eða hefi heyrt um neinn stað
þar sem „vel þurrkað” gras
sprettur. „Súrhey” getur oft
verið hvimleitt, þaö er rétt, en
velverkað vothey er margsann-
að gæðafóður, enda enn sem
komið er sú verkunaraðferð er
minnst breytir frá hinu náttúru-
lega.
Það er rétt, að við höfum hér á
landi i rikari mæli en margir
aðrir við erfiðari veðráttu að
etja, en þá erfiðleika er hægt
mikið að minnka, og það þarf að
styðja við bak þeirra er að þvi
vinna, ekkert siöur en þess er
verkar og meðhöndlar fisk sinn
vel.
Það er nefnilega staðreynd, sem
ekki verður umflúin, að búnaður
er grundvallar atvinnuvegur
þjóöa sem vilja lifa.
„Bæta þarf votheysgeymslur
stórlega og verkunaraðferöir
— Fjárskortur við tilraunir
eru alvarlegur fjötur um fót
— tæknilegu vandamálin eru
veikasti hlekkurinn i rann-
sóknarkeðjunni.”
Þetta er yfirskrift á frásögn
vegna viðtals Alþbl. 21. 8. 1976,
við dr. Björn Sigurbjörnsson, og
óhugsandi er að þessi vel-
menntaði maður láti hafa annaö
eftir sér, en það sem hann getur
varið.
Fréttamaður, Helgi F. Helga-
son, átti 28. ágúst s.l. viðtal við
formann Búnaöarsambands
Vilhjálmur Hjálmarsson, ráð-
herra.
Suðurlands, Stefán bónda
Jasonarson i Vorsabæ, og fórust
þeim orð sem hér segir:
HFH: „En hvernig standa
bændur almennt að vigi eftir
allan þennan rosa?
SJ: Ja, ég ferðaðist talsvert um
Arnessýslu i gær, og ég frétti
það, að þvi miður munu vera
margir bændur hér á Suöur-
landi, sem ekki hafa hirt strá
ennþá i sinar heygeymslur.
HFH: Eiga þeir þá hey sin flöt
eða i múgum eða . . ?
SJ: Ja, i alla vega ástandi, stór
hluti af túnunum ósleginn,
sumt er undir vatni, með
hrakning, það er i múgum og
alla vega ástandi, sem sagt,
aö þaö er afskaplega misjafnt
frá manni til manns og jafn-
vel frá sveit til sveitar. Það er
alveg greinilegt, að þeir sem
geta friðaö túnin á vorin og
byrjað fyrr, þeir standa betur
að vigi, og svo er stór ástæða
góð súgþurrkun, þá nýtast
þessar þurrkglýjur betur, og
siðast en ekki sizt, og það er
kannski mál málanna hjá
okkur á Suðurlandi, það er
vothey og meira vothey.
HFH: Votheysgerð, ekki hafa
allir bændur verið sammála
um gildi hennar?
SJ: Nei, þvi miður og það er af-
skaplega erfitt að fá bændur
til þess að trúa þvi, hvað vot-
heyið gildir mikið I búskapn-
um. Ég heimsótti bónda i gær
hér i Flóanum og hann var að
heyja há, slá há og hirða i
Stefán Jasonarson, bóndi.
marg áöur fyllta votheys-
turna, en hann byrjaði
snemma i vor og náði miklu
fóðri, góðu fóðri i kýrnar sin-
ar, hann gaf 80% af heyfóðr-
inu sem vothey i fyrra, og
hafði mikla mjólk, og hann á
fallegar kýr og góðar
mjólkurkýr. Nú var hann að
bæta ofan á turnana sina i gær
háartöðu.
HFH: En eru þess dæmi, að
ágætar votheysgeymslur séu
tómar eftir allan þennan
rosa?
SJ: Ja, ég vil ekki trúa þvi aö
slikt sé. Vel má vera að ein-
hverjir bændur eigi tóma
geymslu og töðuna ónýta á
túninu, en ég vil ekki trúa þvi.
HFH: Geta bændur helzt brynj-
að sig gegn þriðja rosa-sumr-
inu með þvi að auka vot-
heys..?
SJ: Ég tel stærstu atriðin til
bjargar vera öfluga súg-
þurrkun og góðar votheys-
geymslur, — sem eru notað-
ar.”
Samtal þeirra Stefáns og Helga
var lengra, en við skulum ekki
tiunda það frekar að sinni. Það
er illt til þess að vita, ef það hef-
ur hent, að bændur á þurrk-
leysissvæðum nota ekki vot-
heysgerðar-aðstæðu, sem þeir
kunna að hafa, og tilhneigingu
hefur maður til að nefna það
fyrirhyggjuleysi eða litiö bú-
mannslegt athæfi.
Hér fyrir nokkru, var alltaf
ánægjulegt að lesa „Bréf til
Bjargar” hans Jóns Helgason-
ar, og það er þá kannski ekki úr
vegi að nota hér, eða réttara
sagt endursegja orð hans frá 26.
9. s.l.:
„Bændur, sem ekki hafa horfið
að votheysverkun, þurfa ekki
lengur að þreifa sig áfram
eða renna blint i sjóinn eins og
brautryðjendurnir urðu að
gera. Þeir geta fengið fyllstu
vitneskju um allt, sem að
þessu lýtur, bæði hjá sér-
fræðingum sinum og fjölda
bænda, einkum á Vestfjörð-
um, sem kunnáttuna hafa og
reynsluna.
Sannast að segja er ekki
ámælislaust, hversu treglega
hefur gengið að útbreiða vot-
heysverkun í landinu, og þá
fyrst og fremst i þeim héruð-
um, þar sem allir vita, að vot-
viðrin geta hvaða sumar sem
er verið eins og sverð yfir
höfði manna. Tvö siðustu
sumur ættu að vera öllum
rækileg áminning um, að við
svo búið má ekki standa.”
Þessi áminningarorð Jóns
Helgasonar eru of siðbúin fyrir
þetta ár, en óskandi að bú-
hyggnir menn gæti þeirra vel án
kinnroða, og athugi að það er
geysimunur á votheyi og „súr-
heyi”.
Blaðrými mitt er þrotið aö sinni,
en vonandi gefst tækifæri til að
ræða þessi vandamál nánar sið-
ar, og það án allra öfga.
Reykjavlk, 19. 10.1976
KARTÖFLUUPPSKERAN AÐEINS
segir Edvald
B. Malmquist
50% AF ÞJÓÐARNEYZLUNNi
F.I. Reykjavik. —■ Kartöfluupp-
skeran i haust niun aðeins ná um
55 þús. tunnum, og verður það að
teljast með afbrigðum lélegt, sé
miðaö við síðastliðin tiu ár a.m.k.
Hún var þó 64 þús. tunnur á ári
frá og nieð haustinu ’66 til’70, og
hvorki meira né minna en 110 þús.
tunnur að meðaltali siðastliðin
fimm ár, sagði Edvald B.
Malmquist I viðtali við Tímann.
Þegar talað er um 110 tunnur,
þá verður að taka það með i
reikninginn, að meira en helm-
ingur þess magns kemur úr garð-
löndum i Þykkvabæ, og bregðist
þau, er ekki von á góðu. 24. júni
var örlagarikur dagur fyrir Sunn-
lendinga, en þá geisaði storm-
sveipur, sem eyðilagði um 70% af
garðlöndum Þykkbæinga, en þau
spanna yfir um 270 ha. Sömu sögu
er að segja af Djúpárhreppi, og
aðrar sveitir á Suðurlandi urðu
einnig fyrir stórtjóni, svo sem i
Landeyjum og viðar.
Norðanlands var uppskera
varla i meðallagi vegna burrka
lengst af yfir sprettutimann, en
sveitir við Hornafjörð munu hafa
skilað einna beztum afrakstri,
þegar litið er á landið i heild.
Ekki má gleymast i þessu sam-
bandi hin svokallaða heimilis-
ræktun, en hún gegnir mikilvægu
hlutverki i þjóðarframleiðslunni.
Má gera ráð fyrir að kartöflu-
uppskera þeirrar ræktunar muni
nú nema um 20 til 25 þús. tunnum
og verður uppskeran þá alls um
75 til 80 þús. tunnur, eða aöeins
helmingur þess magns sem þjóð-
in þarfnast á þessu uppskeruári.
En hvað sem öllum tölum liður,
þá ber þess að geta, að búast má
við góðri nýtingu þar sem upp-
skerustörfin gengu með ágætum I
haust.
tslendingar vilja fá sinar kart-
öflur, en þeir vilja einnig gul-
rófur. Þær hafa þó sjaldan verið
til, þegarfram á veturinn liöur og
gulrófur hefur stundum vantað á
markaðinn strax á Þorra.
Úr þessu verður vonandi bætt
og er það spor i rétta átt, að
stofnað hefur verið félagið
Garður h/f austur I Fljótshlíð,
sem hefúr gulrófnaræktun að
markmiði sinu. Fyrirtæki þetta
hefur þegar lokið við að byggja
geymslu með sérstökum kæliút-
búnaði og rakastilli og er slikt
dýrmætt fyrir framleiðsluna.
Spretta á gulrófum hefur verið
með bezta móti I sumar og nemur
uppskeran i heild um 15 þús.
tunnum.