Tíminn - 26.10.1976, Page 7

Þri&judagur 26. október 1976
TÍMINN
7
Sýning Einars
Hákonarsonar
Kjarvalsstöðum
Einar Hákonarson er
aðeins liðlega þritugur
maður, en samt hefur
hann um árabil verið i
röðum þekktari mynd-
listarmanna okkar,
enda tók hann ungur til
við myndlistina, aðeins
fimmtán ára gamall,
og seinasta áratug hef-
ur hann starfað að list
sinni, eftir sjö ára
myndlistarnám i
Myndlista- og handiða-
skólanum og síðar við
Valands listaháskólann
i Gautaborg, en þar
stundaði hann nám
á árunum 1964-1967.
Einar Hákonarson hélt sina
fyrstu einkasýningu i Bogasal
Þjóðminjasafnsins árið 1968 og
siðan hefur hver sýningin rekið
aðra, en sú siðasta á undan
þessari, sem núna stendur yfir
að Kjarvalsstöðum, var haldin i
húsnæði Byggingarþjónustu
arkitektafélagsins, sem var at-
hvarf myndlistarmanna meðan
deilurnar um Kjarvalsstaði
stóðu sem hæst.
Þá hefur Einar tekið þátt i
mörgum samsýningum innan-
lands og utan.
Einar Hákonarson er um
margt merkilegur málari. Hann
er einn fyrsti innflytjandi vissr-
ar listastefnu, er margir málar-
ar fylgja nú hér á landi, en þrátt
fyrir aðflutt tilefni eru myndir
hans persónulegar, þær þekkj-
ast hvar sem þær fara frá
myndum eftir aðra menn.
Viðfangsefni Einars Hákon-
arsonar eru hin margvisleg-
ustu. Sendibréf af miðhálend-
inu, Talað við isinn, Stór fjöl-
skvlda, Netaveiðar og Kali-
fórniupálmi svo eitthvað sé
nefnt.
Úrvinnsla er i sjálfu sér ein-
föld. Hann setur á léreftið úr-
drátt úr mótivinu, leysir siðan
upp i litafleti og skreytir, eða
kryddar eftir þvi sem við á, og
útkoman verður siðan sam-
bland af sögu og mynd. Hin
myndræna saga, sem höfðar til
okkar með svipuðum hætti og
ljóð eða saga, og svo málverkið
sjálft, sem orkar á aðra staði
með öllum sinum formum og lit-
um.
Árangurinn af þessum tvileik
er auðvitað misgóður. Stundum
er sambúð áðurnefndra afla i
ágætu lagi, en stundum brennur
á hinn bóginn ekki saman.
Myndir Einars Hákonarsonar
eru af ýmsum stærðum. Sumar
ekki stærri en asklok, aðrar eru
á stærð við bflskúrshurðir.
Ef myndirnar að Kjarvals-
stöðum eru bornar saman við
þær sem sýndar voru i bygg-
ingarþjónustinni i fyrra, þá
virðist eitt og annað vera að
gerast i myndlist Einars Hákon-
arsonar. Hann er sýnilega að
færast nær realisma, til þess
væntanlega að gefa söguefni
sinu meira svigrúm og þetta
verður auðvitað á kostnað mál-
verksins, stundum a.m.k., en
þetta jafnast þó dálitið upp með
breyttri litanotkun. Litanotkun
er hógværari en áður var og
þetta teljum við hér nokkra
framför.
BjörnTh. Björnsson, listfræð-
ingur lýsir sambúð sögu og
myndlistar vel i grein er hann
ritar i' sýningarskrá, en þar seg-
ir Björn á þessa leið m.a.:
„Svo sem ævinlega er i listum
erefnið sjálft,myndtilgangurinn
þó einskis virði, nema i slikum
listrænum búningi, að uppruna-
leg lifun málarans veitir á-
horfandanum hlutdeild i ævin-
týri nýrrar sjónreynslu. Það er
einmitt á slikum vegum sem
Einar Hákonarson fer: Hann
beitir aldrei beinni endursögn
þess sem á hann leitar, heldur
þeirri umritun áhrifanna sem
við köllum list eða skáldskap.
Þar skilur höfundurinn og ávallt
eftir loftmilli linanna þetta and-
Einar Hákonarson.
rúm sem við hin lesum úr og
sem gerir okkur að þátttakend-
um i sköpun verksins.
Sú aðferð Einars, að kristalla
ákveðin atriði með þvi að
marka þeim sérstakan flöt, eða
fella önnur i einskonar glugga —
og jafnvel það,að kljúfa form og
missetja, —■ lyftir alkunnum
efnum upp á svið skáldskapar.
1 nýjustu og stærstu myndinni
á sýningunni safnar hann sam-
an hópi fólks aö bronsmynd
skálds, i umgerð kunnuglegs
landslags, og kallar hana
„Hlustað á skáldiö”. 1
myndinni rikir hátiðleg
kyrrð, eftirvæntingarfull
þögn, likt og beðið sé eftir boð-
skap. Er þetta einskonar þesa
Islands, þar sem skáldskapinn
hefur ævinlega borið hærra en
önnur mannanna verk og jafn-
velhið liðna skáld hefur enn lif-
andi orð að segja? Hvort sem
svo er, þá sýnist mér mynd
þessi geta staðið sem einkunn
sýningarinnar og þess skilnings,
sem meistari Kjarval kallaði
svo ágæta vel hljóm hins
mennska heims og bergmál
mannfélags byggingar.”
Undir þetta getum við öll tek-
ið. „Hann beitir aldrei beinni
endursögn”, og við sjáum orku-
fursta vorn Eirik Briem verk-
fræðing, meðal blóma, en þjóð-
frægt skáld Indriða G. Þor-
steinsson á hinn bóginn sem
hinn mikla örlagavald, klettinn i
hafinu. Einmitt þannig er þetta
oft i' myndlist Einars Hákonar-
sonar, nýr flötur kemur upp.
Jónas Guðmundsson
fólk í lisfum
Verndið börnin
um
gegn
ferðar-
slysum
&
c»y
P 0 *
v 2pf? 4 9 (
P /V' JT' C' V VO
^ 9 -C ^
« k
Arið 1975 slösuðust 123
börn á aldrinum 0-14 ára í
umferðinni. Meiðsl þess-
ara barna urðu mismikil,
sum náðu sér fljótlega
önnur bera þess merki
ævilangt. Nokkur þessara
barna slasast það alvar-
lega að þau verða ör-
kumla oa útilokast frá
eðlilegu lífi jafnaldra
sinna. Af þessum 123
börnum létust 4.
Sem betur fer hefur slysum
fækkað hin siðari ár og kemur
þar margt til eins og t.d. bætt
skipulag ibúðahverfa og aukin
umferðarfræðsla. En betur má
ef duga skal. Sá hópur barna
sem verður fyrir tiltölulega
flestum umferðarslysum eru
börn undir skólaskyldualdri
þ.e.a.s. 6 ára og yngri. Af þeim
123 börnum sem slösuðust voru
45 6 ára og yngri. Þessir aldurs-
flokkar hafa algjöra sérstöðu
vegna þroska og reynsluleysis.
Þvi hefur verið haldið fram af
sálfræðingum að fullorðnir geti
alls ekki sett sig i spor barna og
gera sér þvi oftast of seint grein
fyrir hættunni. Hér á eftir fara
nokkur atriði sem ökumenn
ættu að hafa hugfast til að
hindra slys á börnum.
Barn að leik
Alls staðar þar sem bolti velt-
ur er ávallt einnig barn á ferð-
inni. Veltandi bolti táknar þvi
fyrirökumennina sama og rautt
aðvörunarljós. Jafnvel barni
sem er ekki að leik og stendur
kyrrt á gangstéttinni er ekki
treystandi. Það gæti á næsta
augnabliki, án nokkurrar skilj-
anlegrar ástæðu, hlaupið út á
götuna. Ef fullorðinn maður
kallar til barns þvert yfir göt-
una ( sem aö sjálfsögðu má ekki
gera) þá hleypur það án þess að
taka nokkuð tillit til umferðar-
innar. Ef maður sér barn
hlaupa yfir götuna ætti alltaf að
gera ráð fyrir að fleiri fylgi á
eftir. Barn sem er eitt á ferö
hleypur sjaldnast, það gengur
frekar. Ef það er á hlaupum eru
mun meiri likur á að það sé hluti
af hóp.
Þegar ekið er framhjá bílum
sem lagt er við gangstéttarbrún
er öruggast að aka hægt og ekki
of nærri bilunum. Einnig þarf af
viðhafa varúð þar sem eru
ógirtar lóðir milli húsa. Börn
sem eru að leik á slikum lóöum
geta oft hlaupið fyrirvaralaust
út á götuna beint af grasvellin-
um.
Barn á leið í skólann
Fyrstu þrjár til fjórar vikurn-
ar eftir að skólinn byrjar á
haustin eru sérstaklega hættu-
legar. Skólabörnin eru ekki enn-
þá komin i æfingu aftur. Hættu-
legustu timabil dagsins fyrir
börnin i umferðinni eru eftirfar-
andi:
Kl. 7-9 að morgni. Á þeim
tima eru flest börn á leið i skól-
ann og einnig eru mjög margir
ökumenn á leiö til vinnu.
Kl. 11-13. Á þessum tima er
venjulega matarhlé óg börnin
hlaupa heim á leið svöng og
hreyfingarþurfi eftir langa
kyrrsetu.
Kl. 16-18. A þessum tima er
yfirleitt mikil bilaumferð og
farið er að skyggja. Okumenn
eru þreyttir eftir önn dagsins.
Þetta er mjög hættulegur timi
fyrir börn sem eru i skóla eftir
hádegi þar sem skóla lýkur yfir-
leitt á þessu timabili.
Þar sem aðvörunarmerki eru
um að börn að leik eða skóli i
nánd ættu ökumenn alltaf að
fara varlega enda þótt engin
hætta virðist sjáanleg. Sérstaka
varkárni þarf að sýna við gang-
brautir i nágrenni skóla. 1 ná-
grenni iþróttasvæða og sund-
staða má alltaf gera ráö fyrir
börnum, þvi oft þurfa þau að
fara úr skólanum i leikfimi eöa
iþróttatima.
Barn á reiðhjóli
Börn á reiðhjólum fara
sjaldnast þráðbeint leiðar sinn-
ar. Þau sveiflast til hægri og
vinstrj og þarf að gæta vel að
þvi að þau hafi nægilegt svig-
rúm. Börn á reiðhjólum gefa of
sjaldan merki áður en þau
beygja og þekkja ekki um-
ferðarreglur nógu vel.
Alltaf er sérstök hætta þvi
samfara að börn reiði eitthvað á
bögglaberanum. Þyngd flutn-
ingsins gerir jafnvægið óstöð-
ugra og erfiðara er um vik að
halda beinu striki. I hálku eða
snjó verður ökumaður sem fer
fram úr hjólreiðarmanni alltaf
T.
BYRGJUM BRUNNÍNN
að vera viðbúinn þvi að hann
detti á hjólinu.
Barn í strætisvagni
Okumenn ættu alltaf að vera
viðbúnir þvi er þeir aka framhjá
strætisvagni sem numið hefur
staðar að barn komi hlaupandi
fram undan vagninum og út á
götuna. Það ætti þvi alltaf að
fara mjög varlega er ekið er
framhjá strætisvagni og vera i
góðri fjarlægð frá honum.
Vis hætta fylgir þvi alltaf er
barn sér móður sina eða föður
biða t.d. i bil hinum megin göt-
unnar, þvi þá getur barnið um-
svifalaust hlaupið yfir götuna
án þess aö lita i kringum sig.
Feður eða mæður, sem stöðva
bílinn þeim megin götunnar
sem barnið er ekki ættu alltaf að
sækja barnið og fylgja þvi yfir
götuna.
Að vera við öllu búinn það er
það sem greinir góðan ökumann
frá slæmum. Sá sem situr undir
stýri og hugsar aðeins um það
sem þegar hefur gerzt er ekki
virkilega góður ökumaöur,
hversu laginn sem hann getur
verið við að stjórna bifreiðinni.
Að vera viðbúinn hverju sem |
er, hversu fjarstætt eða fárán- |
legt sem það gæti virzt, er
stærsta krafa sem gerð er til
allra þeirra sem aka bil.
Að vera við öllu búinn, hvar
gildir það frekar en þar sem
börn eru að leik i umferðinni? ð